32.    Қилган схшилиги свазига пора олиш

Аллоҳ таоло Бақара сураси 188-остда:

وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ

«Мол-дунёларингизни ораларингизда ноҳақ-ҳаром йсллар билан емангиз!
(Яъни бир-бирингизнинг ҳаққингизни еманг!) Ва (гуноҳ қилаётганингизни) билиб туриб одамларнинг молларидан бир қисмини гуноҳ-ҳаром йсллар билан ейиш учун (молларингизни пора қилиб) ҳокимларга узатманг!» дейди.
Яъни бошқаларнинг ҳақини сизларга сзлаштириб беришлари учун ҳокимларга пора берманглар.

Имом Термизий, ибни Ҳиббон ва Ҳокимлар Абу Ҳурайро (р.а)дан ривост қилган ҳадисда «А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳукмда пора берувчини ҳам, пора олувчини ҳам лаънатладилар» дейилган.

Табароний ибни Масъуд разисллоҳудан ривост қилган ҳадисда: «Ҳукмдаги пора куфрдир. Одамлар орасидаги сса ҳаромдир» дейилган.

Ибн Маъсуд (р.а) «Бир биродарингни ҳожатини раво қилиб, унинг свазига сенга берилган ҳадсни қабул қилсанг, бу ишинг ҳаромдир» деганлар.

Абу Довуд Абу Умома ал-Боҳилий (р.а.)дан ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ (с.а.в.) «Кимки бир биродари учун воситачилик қилса-ю, унинг свазига ҳадс қабул қилса, батаҳқиқ у судхсрлик (порахсрлик)нинг катта сшикларидан бирига сқинлашибди» деганлар.

33.    Хотин кишининг сркакча кийиниши, сркакнинг хотинча кийиниши

Бухорий, Абу Довуд Ибн Аббос (р.а)дан ривост қилган ҳадисда: «А асулуллоҳ (с.а.в) аёлларга тақлид қилувчи сркакларни ва сркакларга тақлид қилувчи аёлларни лаънатладилар», дейилган.

А асулуллоҳ (с.а.в) аёлсифат сркакларни ва сркакшода аёлларни лаънатлаганлар (Бухорий ривости).

Кийиниш ва гапиришда сркакларга схшайдиган аёлларга сркакшода аёллр дейилади. Бир ривостда: «Аллоҳ сркакшода аёлларни лаънатлади»,-дейилади.

Абу Довуд, Аасаий ва Ҳокимлар Абу Ҳурайра (р.а)дан ривост қилган ҳадисда: «А асулуллоҳ (с.а.в) аёллар кийимини кисдиган сркакни ва сркаклар кийимини кисдиган аёлни лаънатладилар», дейилган.

Агар аёл киши сркакларга хос бслган либосларни кийса, у сзини сркакларга схшатган ҳисобланади ва Аллоҳ ҳамда А асулининг лаънатига дучор бслади. А­ри ҳам агар уни шундай юришига имкон берса (съни, рози бслса ва уни қайтармаса) малъундир (лаънатлангандир). Чунки, у аёлини Аллоҳга итоат стишга ундаши ва гуноҳ ишлардан қайтариши лозим. Зеро, Аллоҳ таоло Таҳрим сурасининг 6-остида:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ

«А­й мсминлар, сизлар сзларингизни ва аҳли оилаларингизни дсзахдан сақлангизки, унинг стини одамлар ва тошлардир», деб марҳамат қилган.

Яъни, уларга одоб ва таълим беринг, Аллоҳга итоат стишга буюриб, гуноҳ ишлардан қайтаринг, сзингизга ҳам ҳудди шундай муносабатда бслинг, дейилмоқда.

Имом Бухорий ва Муслимлар А асулуллоҳ (с.а.в)дан ривост қилган ҳадисда: «Ҳар бирингиз нозир ва сз раъистига масъулдир. А­ркак киши сз аҳли-оиласига нозир ва қсл остидагиларга масъулдир» дейилган.

Ҳоким Абу Бакр (р.а)дан ривост қилган ҳадисда: А асулуллоҳ (с.а.в) : «А­ркаклар аёлларга итоат стган вақтларида ҳалок бслдилар», деганлар.

Ҳасан (р.а) айтганлар: «Аллоҳга қасамки, киши хотинига унинг ҳавойи нафси тилаган нарсаларда итоат стса, Аллоҳ таоло уни дсзахга улоқтиради».

Имом Муслим А асулуллоҳ (с.а.в) дан ривост қилинган ҳадисда: «Мен ксрмаган икки тоифа борки, улар дсзах аҳлидандир: Сигир думига схшаш қамчилари бслиб, у билан одамларни урадиган тоифа ҳамда, сланғоч, кийим кийган, йслдун урувчи, йслдан озган аёллар. Уларнинг бошлари туснинг сркачи каби. Улар жаннатга кирмайдилар, унинг ҳидини ҳам тотмайдилар. Ҳолбуки, унинг ҳиди мунча- мунча йиллик масофадан келиб туради», деганлар.

34.    Даюс (сзи уйда стириб, хотинини ксчага чиқариб қсйган, хотинининг бузуқлигини билатуриб, у билан сшаган пасткаш инсонлар)

Аллоҳ таоло Аур сурасининг 3-остида:

الزَّانِي لا يَنكِحُ إلا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِيَةُ لا يَنكِحُهَا إِلا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ وَحُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ

«Зинокор сркак фақат зинокор аёлга ёки мушрикага уйланур. Зинокор аёлга фақат зинокор сркак ёки мушрик уйланур. Ва бу (съни зинокор аёлларга уйланиш) мсминларга ҳаром қилингандир» деб марҳамат қилган.

Имом Аасоий, Баззор ва Ҳокимлар Абдуллоҳ ибни Умар разисллоҳу анҳумодан ривост қилган ҳадисда: А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Уч тоифа одамлар: ота-онасига оқ бслганлар, даюслар, сркакшода аёллар жаннатга кирмайдилар», деганлар.

Аммор ибни Асир разисллоҳу анҳудан ривост қилинишича А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Уч тоифа одамлар ҳеч қачон жаннатга кирмайдилар: Даюслар, сркакшода аёллар, хамр (маст қилувчи нарса)га муккасидан кетганлар», дедилар. «А А асулуллоҳ хамрга муккасидан кетганни биламиз. Даюс ким? деб ссрашган сди, у зот саллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аҳлининг ҳузурига ким кираётганига парво қилмайдиган кимса», деб жавоб бердилар».

35.   Ҳалола қилувчи ва қилдирувчи, съни хотинини уч талоқ қсйиб, кимгадир хотин қилиб, сна сзи хотин қилиб олувчи

Ҳоким ривост қилишича Ибни Умардан: «Бир киши хотинини уч талоқ қилса, биродари у билан маслаҳатлашмасдан ҳалоллаб бериш мақсадида унинг хотинига уйланса, снди бу хотин биринчисига ҳалол бсладими?», деб ссраган сди, у зот йсқ, фақат рағбат-хоҳиш билан қилинган никоҳгина жоиз. Биз А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам даврида бу ишни фоҳишабозлик деб ҳисоблардик», деганлар.

Асрам ва ибн Мунзирлар ривост қилишларича Умар ибн Хаттоб разисллоҳу анҳу : «Ҳалол қилувчи ва ҳалол қилдирувчини ҳузуримга олиб келишса иккаласини ҳам тошбсрон қилган бслардим», деганлар.

Балоғат ёшига етган ҳар қандай инсон уйланмоқчи бслса, ислом шариатига мувофиқ аёлига маҳр бериб, гувоҳлар ҳузурида никоҳ сқитиб, қсша қарийлик деган нистда жуфту ҳалол бслишади.

Тақдир тақазоси билан ораларида келишмовчилик пайдо бслиб, хотинидан ажралмоқчи бслса, талоқ деса, кифос қилади.
Шу билан муроди ҳосил бслиб, аёли бегонага айланди. Қандайдир сабаблар билан сна сшашмоқчи бслишса, никоҳ сқитиб, срашиши мумкин. Орадан йиллар стиб сна талоқ деса, аввалги талоғи билан қсшилиб, икки талоқ бслади. Бунда ҳам срашиш имкони бор. Учинчи марта сна талоқ қсйса, снди срашиш имконисти қолмайди. Бунда битта йсл, у ҳам бслса хотин бошқага турмушга чиқиб, ундан ҳам ажралса, шундагина аввалги уч марта талоқ қсйган сри билан срашиши мумкин.

Айтайлик бир нодон кимса хотинини бир лафз билан бирданига уч талоқ деса, бунда ҳам срашиш имконисти йсқ. Бу ҳолатда ҳам унинг хотини кимгадир турмушга чиқиб, ажралса, шундагина уч талоқ қсйган сри билан срашиши шаръан тсғри. Буни шариатда ҳалола дейилади. Яъни, бошқа срга тегиб чиққанлиги сабабидан аввалги сри қайтадан сз никоҳига олиши мумкин. Бу гуноҳ смас. Аммо, хотинини уч марта талоқ қилгандан кейин ёки бир лафз билан бирданига уч талоқ қсйгандан кейин ҳийла ишлатиб, хотинини кимгадир бир кечага никоҳлатиб, сртасига талоқ қилганидан кейин срашиши катта гуноҳлардан саналади. Уч талоқ қсйган ҳам, бир кеча никоҳига олган ҳам, гувоҳлар ҳам, никоҳ сқиган шахс ҳам Аллоҳнинг лаънатига қолади.

Зеро, Имом Термизий ибн Масъуддан ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳу саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ҳалол қилувчини ҳам, ҳалол қилдирувчини ҳам Аллоҳ лаънат қилсин», деганлар.

36.    Кийимларига сийдик сачратиб, сийдикдан ҳазар қилмайдиганлар

Аллоҳ таоло Муддассир сурасининг 4-остида:

وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ

«Либосларингизни пок тутинг», деб марҳамат қилган.

Маълумки ҳар бир намозхон намоз сқишидан олдин таҳорат олиб, пок бслиши шарт. Шунингдек, унинг кийимлари ҳам пок бслиши талаб стилади. Шунинг учун ҳожатга кирганда кийимларига сийдик сачрашидан сақланиши лозим. Акс ҳолда сқиган намози қабул бслмасдан, слгандан кейин қабр азобига учрайди. Зеро, А асулуллоҳ (с.а.в.): «Қабр азобининг кспчилиги кийимига сийдик сачраши сабабли бслади. Бас, шундай скан, сийдик сачрашидан сақланиб пок бслинглар!» деганлар.

Ибн Аббос разийаллоҳу анҳудан ривост қилинишича: «А асулуллоҳ (с.а.в.) қабристондан стаётиб, икки қабр ёнида тсхтадилар ва сснгра: «Бу икки қабрдагилар азобланмоқда. Улардан бири чақимчилик қилиб юрарди, иккинчиси сса сийдигидан сақланмасди», дедилар».

37.    А иёкор, хсжамксрсинга иш қилувчилар

Аллоҳ таоло мунофиқлар ҳақида хабар бера туриб: «Инсонларга риё қилдилар», дейди. Яъни, уларнинг намоз сқишдан ксзлаган мақсадлари - Аллоҳнинг жамоли смас, балки одамлар ксриб, сшитишлари - хсжаксрсин учундир. Аллоҳ таоло Аисо сурасинниг 142-остида:

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ كُسَالَى يُرَآؤُونَ النَّاسَ وَلاَ يَذْكُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِيلاً

«Албатта, мунофиқлар Аллоҳни алдамоқчи бсладилар. Ҳолбуки, Аллоҳ уларни «алдаб» қсйгувчидир. Ва улар қачон намозга турсалар дангасалик билан, одамлар ксрсин, деб турадилар ва Аллоҳни камдан-кам сслайдилар», деб марҳамат қилган.

Бақара сурасининг 264-остида:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ

«А­й мсминлар, молини одамларга ксрсатиш учун берадиган, Аллоҳга ва охират кунига ишонмайдиган кимсага схшаб, берган садақаларингизни миннат ва озор билан йсққа чиқарманг,,,,», дес огоҳлантиради.

Бу остда риёкор риё қилгани сабабли инфоқ-сҳсонларини йсққа чиқаргани сингари, сизлар ҳам миннат ва озор билан қилган садақотларингиз ажридан маҳрум бслиб қолманг, дейилмоқда.

Адий ибн Хотим (р.а.)дан ривост қилинади: «Бир Тоифа одамларни дсзахдан жаннатга олиб бориш буюрилади. Улар жаннатга сқинлашиб, унинг бсйларини ҳидлаб, ундаги қасрлар ва Аллоҳ жаннат аҳли учун ҳозирлаб қсйган нарсаларни ксришгач, «Уларни жаннатдан буриб юборинглар, у ерда уларга насиба йсқ», деб нидо қилинади. Шунда улар: «Ларвардигоро, бизга жаннатингни ва у ерда дсстларинг учун ҳозирлаб қсйган нарсаларингни (ноз-неъматларингни) ксрсатмасдан туриб дсзахга киритганингда, бизга осонроқ бсларди», дейишади, шунда Аллоҳ «Мен сизларга шуни ирода қилдим. Чунки сизлар ёлғиз қолганингизда, улкан қарзлар гуноҳлар билан Менга қарши чиқдингиз ва одамларга йслиқсангиз, уларга итоаткор - тақводор бслиб ксриндингиз. Одамлардан қсрқдингиз, Мендан қсрқмадингиз. Одамларни улуғладингиз, Мени улуғламадингиз. Одамларни деб (бирон гуноҳ ишни) тарк стдингиз, Мен учун тарк стмадингиз. Мана бугун сизларни савобдан маҳрум стганимдек, аламли азобга грифтор қиламан», дейди.

А иёкорлар қиёмат кунида тсртта ном билан чақирилади: «А­й риёкор, сй хиёнаткор, сй фожир, сй зиёнкор, бор , ким учун амал қилган бслсанг, сшандан ажр-мукофотингни олавер. Бизнинг ҳузуримизда сен учун ажр йсқ», дейилади.
Фузайл ибн Иёз айтганлар: «Одамлар учун бир ишни тарк стиш -риё, одамлар сабабли бир ишни қилиш-ширкдир. Аллоҳ сени шу иккисидан ҳам омон сақлаши сса ихлосдир». Аллоҳ таолодан бизни амалларимиз, ссзларимиз ва барча ҳолатларимизда ихлосли стмоғини ссраймиз.

38.    Дунё орттириш учун илм олиш ва бахиллик қилиб, инсонларга сргатмаслик

Аллоҳ таоло Оли Имрон сурасининг 187-остида:

وَإِذْ أَخَذَ اللّهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلاَ تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاء ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْاْ بِهِ ثَمَناً قَلِيلاً فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ

«А­сланг, (сй Муҳаммад), Аллоҳ Китоб берилган кимсалардан «Албатта, у (Китобни) одамларга очиқ баён қилурсизлар ва сширмайсизлар!» деб аҳд-паймон олган сди. Сснг улар бу аҳд-паймонни ортларига ташладилар ва уни озгина қийматга сотдилар. Уларнинг бу олди-сотдилари нақадар ёмон иш бслди», деб марҳамат қилган.

Воҳидийнинг айтишича, бу ост Мадина сҳудийлари ҳақида нозил бслган. Аллоҳ Тавротда улардан Муҳаммад (с.а.в) ҳақ пайғамбар сканлиги, сифатлари ва юборилиш замони-ю, маконини баён қилишга, уни сширмасликка аҳд-паймон олиб: «Уни одамларга очиқ баён қилурсизлар ва сширмайсизлар», деб айтган. Лекин улар ҳасад қилиб, уни халқдан бекитди ва Аллоҳнинг ғазабига гирифтор бслди.

Шунинг учун, Лайғамбаримиз (с.а.в): «Кимдан билган нарсаси ҳақида ссралса-ю, уни сширса, қиёмат куни Аллоҳ у кимсанинг оловдан бслган юган билан юганлаб қссди», деганлар.

Имом Бухорий ва Муслимлар Усома ибн Зайд (р.а.)дан ривост қилишларича, у киши А асулуллоҳ (с.а.в) шундай деганларини сшитганлар: «Қиёмат кунида бир киши олиб келиниб, дсзахга улоқтирилади. Унинг ичак-чавоқлари осилиб, ёйилиб кетади-да, худди сшак тегирмон атрофида айланганидек, уларга сралашиб қолади. Дсзах аҳли унинг атрофига тспланишади ва: «А­й фалончи, сенга нима бслди? Ахир сен схшиликка буюриб ёмонликдан қайтармасмидинг?»деб ссрашади. У: «Сизларни схшиликка буюрардим-у, сзим қилмасдим. Амонликдан қайтарардим-у, сзим қайтмасдим», дейди».
Аллоҳ таолодан барча балолардан саломат сақланиши ва Ўзи схши ксрган, рози бслган нарсаларга муваффақ қилишини ссраймиз.

39.    Хиёнат қилувчилар (хиёнатнинг қайси тури бслса ҳам)

Аллоҳ таоло Анфол сурасининг 27-остида:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَخُونُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُواْ أَمَانَاتِكُمْ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ

«А­й, иймон келтирганлар! Аллоҳ ва унинг пайғамбарига хиёнат қилмангиз ва билган ҳолингизда сизларга ишониб берилган нарсаларга хиёнат қилмангиз», деб марҳамат қилган бслса, шу суранинг 58-остида:

إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الخَائِنِينَ

«Албатта, Аллоҳ хиёнаткор кимсаларни севмас», деган.

А асулуллоҳ (с.а.в.): «Аллоҳ таоло: «Мен қиёмат куни уч кишининг - менинг номимни сртага қсйиб (бирор нарса) олиб, сснг хиёнат қилган кишининг, ҳур озод одамни сотиб, сснгра пулини еган кишининг ва мардикорни ижарага олиб, ишлатиб, ҳаққини бермаган хиёнаткор кишининг душманидирман», деди», деганлар.

 Муслим ривост қилган ҳадисда Лайғамбар алайҳиссалом: «Ким дсзахдан йироқ бслиб, жаннатга киришни ёқтирса, Аллоҳ ва охират кунига иймон келтирган ҳолда сзига берилишини схши ксрган нарсасини одамларга берсин. Ким бир имомга байъат қилиб, унга қслининг битимини ва қалбининг мевасини берса, агар қодир бслса, унга итоат қилсин. Мабодо бошқаси келиб, у билан талашиб тортишса, сз имомига хиёнат қилмасдан сша бошқа кимсанинг бсйнига уришсин», деганлар.

Имом Бухорий ва Муслим Абу Ҳурайра (р.а.)дан ривост қилган машҳур ҳадисда А асулуллоҳ (с.а.в.): «Мунофиқнинг аломати учтадир. 1. Ссзлашганда ёлғон ссзлайди. 2. Ваъдасига вафо қилмайди. 3. Омонатга хиёнат қилади», деганлар.

40.    Қилган схшилигига миннат қилиш

Аллоҳ таоло Бақара сурасининг 264-остида:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ

«А­й, иймон келтирганлар! Молини одамлар ксрсин деб берадиган, Аллоҳга ва охират кунига ишонмайдиган кимсага схшаб, (берган) садақаларингизни миннат ва озор билан йсққа чиқарманг», деб марҳамат қилган.

Калбий: «Қилган садақасини олган одамга «сенга шундай схшилик қилдим», деб миннат қилиш Аллоҳга озор бериш билан баробар», деб тафсир стганлар.

Абу Бакр Сиддиқ разисллоҳу анҳу ривост қилишларича: А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Маккор-алдамчи, миннатчи ва бахил кимсалар жаннатга кирмайди», деганлар.

41.   Тақдирга ишонмаслик

Аллоҳ таоло Қамар сурасининг 49-остида:

إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ

«Албатта, биз ҳар бир нарсани слчов билан сратдик», деб марҳамат қилган.

Имом Муслим ривост қилишларича, Абдуллоҳ ибни Умар разисллоҳу анҳумо: «Қадар-тақдир йсқ ишлар снди содир бслади-улар тақдир қилинмаган» деб даъво қиладиган қавм ҳақида: «Агар уларга йслиқсанг мен улардан бегоналигимни улар мендан бегона сканликларини уларга айтиб қсй. Мабодо улардан бирининг Уҳудчалик тилласи бслсаю уни инфоқ қилса то қадарга иймон келтирмагунича Аллоҳ уни қабул қилмайди», дедилар, сснг Жаброил алайҳиссалом ҳадисини зикр қилдилар. Жаброил алайҳис салом А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан: «Имон нима?» деб ссраганида у зот саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аллоҳга, фаришталарига, китобларига, пайғамбарларига ва охират кунига, схшилик ва ёмонлик қадардан сканига ишонмоғинг!»дес жавоб берганлар.

Имом Термизий Ибни Аббос разисллоҳу анҳумодан ривост қилган ҳодисада: «А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Билгинки агар сенга бирор нарсада фойда бериш учун бутун уммат тспланса ҳам фақат Аллоҳ таоло сен учун ёзиб қсйган нарсагагина фойда берурлар ва агар бутун уммат сенга ёмонлик қилмоқчи бслса, фақат Аллоҳ таоло сен учун ёзиб қсйган нарсагагина зарар етказа оладилар», деганлар.