Sevib o`qigan asaringizning eng ta'sirli qismi  ( 57222 marta o'qilgan) Chop etish

1 2 3 4 5 6 7 B


As-Samarqandiy  20 Yanvar 2010, 04:19:22

Bismillohir rohmanir rohiym!
Assalomu alaykum va rahmatullohu va barokatoh!

Ватаним Истиқлолга сришмаса, бу асар дунё юзини ксрмас сди...
Муаллиф

Ерга қадам босишим билан Хайриддин огоҳлантирди:
— «Бисмилло» денг, жсра! Бу тупроқда аждодларимиз ётибди.
Айтганини ихлос билан адо стдим.

                   Октсбрь ойининг йигирманчи куни
Олисда юрган одамга юртидан келган ҳар бир хат — битта байрам! Шаҳнозадан хат олдим.
Суратингизни юборинг, соғиндим, дебди.

                   Аосбрь ойининг боши
Хосистсиз туш ксрдим. Отам ҳовлидаги ссрида ётганмиш. Тагида ксрпача ҳам йсқ, қуруқ
тахта устида ётибди. Дада, ксрпача солиб берай, десам, индамайди. Ауқул йиғлайди. Дадамнинг
йиғлашини ҳеч ксрган смасдим. Қсрқиб кетибман. Анига югуриб борсам, дадам ғойиб бслиб
қопти.

Яқин бордим... Танк занжири
орасидан майсалар гуркираб ссиб чиқибди. Иккита қизғалдоқ баҳор шабадасида силкиниб
турибди... Дсзах оловида ёнган занжирни ҳам, урушни ҳам, менисм масхара қилаётгандек...
Ажиб ҳақиқатни англагандек бслдим

«Бурбухайка» сшиги ҳам очилди. Саллали бир одам лойда тайғониб тепаликка қоча
бошлади. Аниқ ксриб турибман, «дух» бошини елкаси орасига тортиб, лойда сирғана-сирғана
қочиб борар, қслида қуроли йсқ сди. А отишмада қуроли ишдан чиққан, ё автомат шеригида
қолган. Ҳозир буни сйлаб стиришга вақт йсқ сди.
— Тсхта! — Хайриддиннинг овозида ҳасжон, аниқроғи, қсрқув борлигини ҳис стдим.
— Тсхта! — деди Хайриддин адир томон югуриб. У қандайдир дақиқалар ичида «дух»га
сқинлашиб борди. Орада беш-олти қадам қолди. Жонҳолатда кетидан югурдим.
— Қслингни кстар! — деди Хайриддин қичқириб. «Дух» тсхтади. Секин бурилиб қаради-да,
қслини кстарди. Бошида салла, қоп-қора соқоли ксксига тушган, ранги қув счиб кетган сди.
Хайриддин ҳамон югуриб борар, негадир автоматини сқталиш срнига ҳадеб бир ссзни
такрорларди:
— Қслингни кстар!
«Дух» ерга снгашгандек бслди. Қслида пичоқ срақлади.
— Отинг, Хайриддин! От! — дедим нафасим бсғзимга тиқилиб. Шунда кутилмаган иш
бслди. «Дух» бир ҳамла билан Хайриддиннинг автоматини қслидан учириб юборди. Етиб
борганимда Хайриддин чалқанчасига ағдарила бошлаган сди. «Дух» унинг автоматига
снгашганида жағига тепдим. Салласи учиб кетиб, тақир боши сланғочланиб қолди. Қаддини
ростламоқчи сди, сна тепдим. Томоғидан ғиппа олиб, қанча бсғиб турганим ёдимда йсқ.
Хириллаб оғзидан кспик келди. Типирчиламай қсйди. Шундагина ҳушим жойига келди. Йсқ,
хириллаётган «дух» смас, Хайриддин скан. У шундоқ ёнимда ётар, қонталаш уфққа тикилиб
қолган ксзлари сйчан ва сокин сди.
— Аега? — деди инграб. — Мен уни отмоқчи смасдим-ку... Оғзидан қон сизиб, лабининг
четидан оқиб туша бошлади.
Аегадир йсталди. Оғзидан варақлаб қон келди.
— Хайриддин! Дсстим! — Ҳснграб йиғлаб юбордим. Қандайдир ички сезги билан «дух»
ғимирлай бошлаганини ҳис стдим. Илкис қарасам, чсккалаб Хайриддиннинг ерда ётган
автоматига қсл чсзспти. Ақасидан бсғиб силкита бошладим.
Аима қиддинг, мараз! Аима қилдинг! — дедим йиғлаб.
— Қсйиб юбор! — У ожиз типирчилаб билагимга осилди. — Қсйиб юбор!
Шундагина бир нарса шууримга етди: «дух» сзбекча гапираётган сди.
— Сен...—дедим ғазабдан қалтираб. — Сен...сзбекмисан? Бусм сзбек-ку!—Башарасига
кучим борича мушт туширдим.— Бусм мусулмон боласи-ку, ит! Аима ёмонлик қидди сенга!
— Сенлар сзбекми! — «Дух» ёрилган лаблари орасидан қон тупуриб, тишларини
ғижирлатди. — Йсқ! Сенлар сзбекмас! Сенлар мусулмонмас! — У ссдан оғгандек хахолаб
кулди.— Сенлар «шсравий!» Ким чақирди сени бу ерга! Ўз юртингни сотиб бслиб, снди
Афғонни ҳам ҳаром қилмоқчимисан? Тснғиз!
Хайриддин қаттиқ хириллади. Бир лаҳза ксзим тушиб қолди. Ботиб бораётган қуёшдан
мадад олмоқчи бслгандек сша томонга қсл чсзиб, қаддини ростлашга уринган сди, йиртилиб
кетган комбинезони остидан қонга беланган ичаклари қайнаб чиқди. Қорасоқолнинг кскрагини
мслжаллаб тепкини босдим. У ётган жойида бир сапчиди. Тепкини босиб туравердим. Бош
чаноғи ёрилиб миссининг қатиғи сачраб кетганини, гсштлари, сусклари парча-парча бслиб
атрофга отилаётганини ксриб турардим. «Магазин»даги скдар тугади шекилли, автоматнинг
тариллаши сшитилмай қолди. Фақат «А-а-а-а! А-а-а-а!» деган ваҳший ҳайқириқ ҳамон ҳавони
титратар сди. Кейин билсам... бақираётган сзим сканман. Бир маҳал ҳаммаёқ жимжит бслиб
қолди. Оёқ-қслимдан мадор кетиб, Хайриддиннинг ёнбошига чсккаладим. У ҳамон уфққа
тикилиб ётар, очиқ ксзларида ҳайратми, ийманишми, шунга сқин ифода муҳрланиб қолган.
Ксм-кск стлар устида ичаклари айқаш-уйқаш бслиб чсзилиб ётганидан услгандек, уларни
қорнига қайтиб солишга уринаётгандек, нозик бармоқлари билан чангаллаб олган сди.
— Бслди, танкист, бас...
Бошимни кстариб қарасам, сн қадамча нарида кекса майор турибди. Бошсланг, оқ оралаган
сочлари ёйилиб чаккасига тушган...
— Тур, снди, сғлим... — деди йиғлаб. «Бурбухайка» кабинасида сна бир «дух» мук тушиб
ётар,
йсл устида тсхтаб қолган «Урал»нинг ойналари чил-чил бслиб кетган, бизнинг ҳайдовчи
қонга беланиб, зинада узала тушган ксйи қотиб қолган сди.
...Заставага келган заҳоти айтган биринчи гапим шу бслди:
— Виктор! Чарсдан ол!
...Саша билан Виктор уч кунгача Хайриддиннинг овқатини тсшаги бошига келтириб қсйиб
юришди... Одат шу скан... Мен сса дсстимнинг руҳига сзим билганча дуойи фотиҳа сқидим...
...Хайриддиннинг срнига бошқа сқловчи юборишди: латиш бола скан. Қизиқ... Яхши йигит
сди-ку, негадир ҳаммамиз бегонасираб турардик. Кейин билсам, Хайриддинни бутун скипаж
схши ксриб қолган скан. Виктор ҳам, Саша ҳам...

— Опа! — Аёлнинг елкасидан тортган сдим, чалқанча ётиб қолди. Жонҳолатда сзимни
орқага ташладим. Ахир бу... Шаҳноза-ку! Оппоқ юзи, қоп-қора сочлари, қайрилма киприклари...
Йсқ... Бу — Шаҳноза смас. Шаҳнозанинг ксзлари Қора. Буники — зангори... Барибир... Барибир
Шаҳнозага схшайди. Юзининг тиниқлиги, катта-катта ксзларининг ҳайрат билан термилиши...
Бирон ерида жароҳат изи ксринмасди. Фақат ксйлагининг ёқаси очилиб, оппоқ, бслиқ
сийналари сланғочланиб қолган сди. Гуноҳ иш қилиб қсйган одамдек сна орқага тисарилдим.
Шундагина бсйнини тешиб стган сқ срнига ксзим тушди. Тешикдан ипдек оқиб қон сиза
бошлади. Кейин, тссатдан, қон оқиши тезлашиб кетди. Аввал тсшига тушди, кейин сийнасига...
Бирпасда сийнаси қип-қизил қонга беланди... Даҳшат ичида гандираклагудек бслиб, танк томон
чекиндим. Шу пайт вайронага айланган, тутаб ётган уй ичидан бола йиғиси сшитилди. Зум
стмай вайрона остонасида нимча кийган, аммо иштонсиз, бир срим-икки ёшлардаги сғил бола
ксринди. Қизиқ! Ит увлашни бас қилиб, боланинг олдига югуриб борди. Ғингшиб, боланинг
бурнини слади. Бола дсмбоқ қслчаси билан ит бошини нари итариб, баттар йиғлай бошлади. Ит
ксзларида мутелик билан бир зум тикилиб турди-да, оҳиста бурилиб аёл томон лскиллади. Бола
ҳамон йиғлаганча сз тилида ғужур-ғужур қилиб, итга сргашди. Оёқсланг тупроқ кечиб, алпанг-
талпанг юрган ксйи аёл тепасига келди. Бир зум туриб қолди: йиғлашдан тсхтади. Аммо
спкасини тутолмай ҳиқиллаганча «мсржона-мсржона»(онажон- онажон), деди. Аёлнинг ёнига
чсккалади-да, ёш тсла ксзлари билан негадир ғудраниб кулди. Тупроққа беланган қслчалари
билан онасининг маммасини чангаллаганча сма бошлади. Бирпас смди-да, илкис бошини
кстарди. Ҳайрон бслиб, гоҳ онасига, гоҳ итга, гоҳ менга мслтиради. Оғзини каппа-каппа очиб,
чирқиллаб йиғлаб юборди. Гсдакнинг оғзидан сслак аралаш қон оқар сди.
... Аввал ич-ичимдан титроқ келди. Кейин қслимнинг бармоқлари музлай бошлаганини ҳис
қилдим. Ундан кейин оёқларим қалтирай бошлади. Танкка қандай етиб бордим, ссимда йсқ.
— Отаман! — дедим скириб. — Ҳаммангни отаман! Ўзимнисм отаман!
...Кейин нима бслганини билмайман.

Тушда кечган умрлар (роман). Ўткир Ҳошимов
Assalomu alakum va rahmatullohu va barokatoh!

Qayd etilgan


AbdulAziz  02 Fevral 2010, 16:10:35

Худди бебаҳо инжуни ўғлидан асрагандек сочлари ҳам бегона кўзлардан яшириб ўраб-чирмаб, асраб авайлаб ўстирилган қизлар шу қадар очилдики, ҳатто ҳаёсизлик ва яланғочликнинг энг сўнгги даражасига қадар етиб бордилар. Кўзини ҳаромдан сақлаш учун кўр бўлишни орзу қилганларнинг ўғиллари иславотхоналарда тунашни одат қилди. Эрталабгача қиморхона ва майхоналарни обод қилувчиларнинг бир қисмини ота-онаси ҳаром емоқдан олов ютишни афзал кўрувчилар эди.

* * *

Бир миллатни маҳв этмоқ учун излаб топилган йўлларнинг энг таҳликали бузувчиси мода, деган киши янглишмайди. Мода эҳтироси, модапарастлик, мода тажовузи миллат ичига вабодай кириб тарқалса, бу йўл охирида фалокат бор, холос.


Qayd etilgan


AbdulAziz  02 Fevral 2010, 16:11:24

Андоза китобларни олиб такрор-такрор қарайсан, ниҳост биттасига схшатиб тикасан. Яъни сенинг доимий бир мслжаллаган, срнак оладиган нусханг йсқ. Бугун бир турлисини, сртага бошқа бир турлисини тиктирасан. Ўтган йили модангиз тиззадан пастда сди. Бу йил тиззага чиқди, мен аминман-ки, келгуси йил тиззадан баландда бслади. Келажак йилларда бир қарич сна юқори кстарасиз ва бундан услмайсизлар. Мен сна аминман-ки, бир кун келади-ки, уст жойларингизни ҳам очасиз, устли жойларингизни ҳам ксрсатиб юриш сизлар учун шараф ва обрсга айланади. Мода туфайли кимдир қслига қайчи олиб, либосининг олдини қирқади, йиртади ва моданинг снги шаклини, жорий стади. Мода деб сизларни кимлардир бармоғида сйнатадилар, айлантирадилар, хоҳлаган куйларига соладилар. Кимлар булар? Бир пуллик, насли-насабининг тайини йсқ кимсалар смасми? Барча сй-мақсади содда халқни алдамоқ, оила номусини топтамоқ, мусулмонлар шарафини йсққа чиқармоқ, мсминларни ҳам сзларига схшатмоқчи бслган бузғунчи кимсалар иши смасми бу? Бошларингиз, сочларингиз, ҳар ой ҳар тусга киради, қслларингиз, елкаларингиз очилди. А­ртага ксксингиз очилмоғи амр стилади, кейин сна бир кун келади-ки, онадан туғилгандек қип-сланғоч кезмоқдан номус қилмай қсссиз.


Qayd etilgan


siddiqa  03 Fevral 2010, 01:13:06

 :as:
esimda qolib ketgan jumla

Men uni bitday o'ldirib tashladim ........nima odam hali senga bit bo'ldimi ??
 
negadir shu joyida behosdan kulgu keldi ,keyin achchiq istirob ,odamlarni odamlar haqidagi o'ylashiyu ,inson qadr,qiymati .....

"Jinoyat va Jazo " F.M Dostoevskiy 

Qayd etilgan


Lu`lu`  06 Iyul 2010, 16:02:28

Oshiqlarim,oshiqlarim,men qaydayu Ishq qaydadir?
Bedillarim,bedillarim,men qaydayu Ishq qaydadir?
Tug`yondaman,tug`yondaman,xonu moni tarxondaman,
Ishqidaman,jon-jondaman,men qaydayu Ishq qaydadir?
Goho olov ichra Xalil,goho Musodek jon sabil,
Goho yutib daryoyi Nil,men qaydayu Ishq qaydadir?...

                      SHams Tabriziy.G`azallar (A.Mahkam tarjimasi)

Qayd etilgan


elnura  12 Iyul 2010, 22:42:06

TOG'ORA
 
Ayol yosh vaqtidayoq eridan ayrilib, undan qolgan yolg'iz o'g'lini tarbiyalab o'stirish
uchun tish-tinog'i bilan harakat qildi. Uning orzusi bu o'g'lini hech kimga muhtoj qilmay
o'qitish edi. Kunlarini shu niyat bilan kechirdi. Yosh va go'zal edi, ammo turmush qurish
haqidagi takliflarni ortga surib keldi, yoshligini o'g'lini boshqa o'llarga qaratmaslik uchun
qurbon qilmoqchi bo'ldi. Birovlarning kirini yuvdi, lekin  bolasini hech kimga muhtoj
qilmadi. O'g'lini o'qitmoqchi, kasb egallagach, qolgan umrini uning yonida egallamoqchi
bo'ldi. Shu hayollar bilan oradan yillar o'tdi... . 
Nihoyat o'g'li huquqshunoslik fakultetini bitirib, hakamlik vazifasida ish boshladi.
Onaning sevinchi yeru ko'kka sig'amasdi. Navbat o'g'liga munosib kelin topishga keldi.
Shu orzusi tezroq amalga oshsa edi... . Uni rosa ahtardi, izalb-izlab topdi. U zohiran o'zi
izlagan qiz edi, botinan esa noma'lum. Ko'rinishi yahshi, Ichini kim bilsin. Kelinini o'z
farzandiday yahshi ko'rar, bir soat bo'lsa ham oldinroq to'y bo'lishini hohlardi. Go'yo o'zi
turmush qurayotganday. Bir lahza bo'lsin avvalroq kelinini tushirmoq, yangi uylariga
ko'chmoq istardi. Bir go'shaga chekinib nabiralarini erkalashni istardi. Hotiralariga, shirin
hayollarga cho'mishni istardi... Nikoh kuniga bir oy qolgan edi. Kuyov kelinni olib yangi
uyga joylashadigan ashyolarni o'rinlari o'lchovi, mo'ljalini olmoq uchun kelishdi. Yangi uy
go'zaltus oldi. Bo'lajak kelin qaylig'iga:
- Jahonbey, hammasi chiroyli, yahshi  bo'ldi, ammo shu tog'orani qayerga
joylashtiramiz? - dedi. Yigit ajablandi:
- Shunday katta uyda bitta tog'oraga joy topolmayapsanmi? Peshtahta ostiga
qo'yaqol, - dedi. 
- Yo'q, bo'lmaydi. 
- Ravoqqa qo'yrsan. Bo'lajak kelin bosh chayqadi.  - Hech bo'lmasa eshik tagiga qo'y. 
- U yerga to'g'ri kelmaydi. 
- Bitta tog'orani joylashtirolmaysanmi? 
- Uni emas, jonim, tog'ora deb onagizni aytyapman, onangizni!
Yosh qizdan bunday gaplarni eshitgan yigit muzlab qoldi. Hayotida boshini to
bo'lgan onajonisi, o'g'li uchun el eshigida  ishlagan, onasi tog'ora o'rnida ko'rilmoqda
Demak onasi tog'ora, mayda chuyda narsa  tashlanadigan quti. Nahot o'sh jafokash
fidokor ayolni joniday sevgan onasini joylashtirish uchun o'rin yo'q. Bo'lajak yostiqdosh
onasini tog'ora, bir quti o'rnida ko'rmoqda... . 
Jahon hech narsa demadi. Uyga qaytgach ham gapirmadi. Bechora ona bo'laja
kelinini o'zi haqidagi fikrlarini bilmay, tinmay uni so'rar va maqtardi. O'g'il bu holg
achchiq jilmayish bilan javob qildi. Nihoyat nikoh kuni keldi. Hozirliklar ko'rildi. Mashinal
qatorlashdi. Salon odamga to'ldi. Odamlar kelin-kuyovni ko'rish ishtiyoqida. Va nihoya
Ma'mur kelindan so'radi:
- Qizim, Ahmad o'g'li Jahonni zavjalikka qabul qildingizmi? 
- Ha, qabul qildim. 
- Yahshi. O'g'lim siz Zaynab qizi Zalihani zavjalikka qabul qildingizmi? 
- Yo'q!... Yo'q! Qabul qilmadim. 
Bu so'zdan hamma oyoqqa turdi. Hayrat  bilan hamma kuyovga qarar edi. Ma'mu
hayajonlanib, shoshib qoldi. 
- Ho'sh, hozirgacha qayerda edingiz?  - Taqsir, otamdan erta qoldim. Ularni vafotidan keyin onam meni ota bo'lib
ulg'aytirdi. Bu yo'lda birovlarning eshigida ishladi. Meni muhtoj qilmaslik uchun kechani
kecha, kunduzni kunduz, issiqni issiq, sovuqni sovuq demay ishladi. Yemay yedirdi,
kiymay kiydirdi, meni o'qitdi, odam qildi. Onam endi mening yonimda o'tirib rohat
ko'radigan huzur topadigan paytlarda siz ko'rib turgan mana bu kelin onamni tog'oraga,
qutiga(ahlat qutisi deyolmadi)tenglashtirib, unga o'z uyidan joy berishni hohlamadi.
Onamni tog'ora deb uni hohlamadi. Mening onamni hohlamagan unga bunday muomala
qilgan ayolni men ham hohlamayman! Marhamat qilib onasini tog'ora degizadiganga
tegsin!- dedida o'rnidan turib, onasini qo'ltiqlab hayratlar va ko'zyoshlar aro to'yhonadan
chiqib ketdi... 
Bu hodisadan keyin qiz uyiga qaytdi. Oradan 20yil o'tdi. Hali hanuz
turmushgachiqmadi, chiqolmadi. Hanuz boshi ochiq. 
 

Vijdon azobi. Amina Shanliko`g`li

Qayd etilgan


Zamiraxon  05 Avgust 2010, 17:05:40

Assalomu alaykum.
Lev Tolstoyning "Meni Muhammadiy denglar" degan gapini hamma biladi. Bu uning har bir asaridan, ayniqsa men o'qigan "Война и мир" - "Urush va tinchlik" romanida aniq ko'zga tashlangan, yurak bilan his qilingan.
Allohning har ishga qodirligi va U Zot Yagona ekanligi juda ko'p boblarda shundoq ufurib turadi. Men uchun eng ta'sirli qismi....(tarjimasi)
Hattoki boshdagi bir tola soch ham U Zotning xohish-irodasi bilan to'kiladi.

Qayd etilgan


yoqutxon  24 Avgust 2010, 20:49:30

Assalomu aleykum. Men O'tkir Hoshimo'vning '' Dunyoning ishlari'' asarini 3 marta o'qib chiqqanman. Bu asarning har bir qatori har bir jumlasini o'zgacha hayajon, ko'zda yosh bilan o'qiganman.
 
Tush
''Tush ko'rsam onam chiroq ko'tarib yurganmish.Yuzini aniq ko'rmasmishmanu,ammo qo'lidagi chiroq xira nur sochib turganmish.''Kozinga qara bolam chuqur bor'' dermish nuqul.Qarasam chuqur yo'q,onam ham yo'q...
Ba'zan ish bilan, ba'zan ulfatchillik bilan uyga kech qaytardim.Namangandan mehmonlar kelib qolishdi.Uyga borishga ko'nmay o'zimni restoranga sudrashdi.Yarim kechagacha qolib ketdim.Uyga qaytganimda kayfim bor edi.Darvozani onam ochdi.Sovuqda mushtekkina bo'lib dildirab turibdi.
-Shu vaqtgacha uhlamadingizmi-dedim zarda qilib.-Eshik ochishga sizdan boshqa odam yo'qmi? Onam ma'yus jilmaydi
-Uyqi qatta bolam.O'o'tiribman.
Ertasiga redaksiyada navbatchilik cho'zilib ketti.Qarasam yana onamning chirog'i yoniq.
-Nega uhlamadingiz?
Onam yana ma'yus jilmaydi.
-Bilasanku jon bolam kam uyqu bo'lib qolgaman.
Men nodon onamning kam uyqu bo'lib qolganiga,yarim kecha qaytamanmi. tongotar qaytamanmi, onamning chirog'i muttasil lipilab turishiga ho'p ko'nikan ekanman.Qaysi kuni ishdan keyin moskvalik mehmonlarni  aeroportga kuzatib qo'yadigan bo'ldim.Samalyot kechikib uchdi.Yarim kechada uyga qaytsam..hammayoq jimjit.Hamma o'z oromi bilan...
Tushimda onam chiroq ko'tarib yurganmish.''

Qayd etilgan


AbdulAzim  27 Avgust 2010, 03:37:17

Eng oliy tuyg’u
Eng toza tuyg’u nima?
Birinchi maoshingizni keltirib berib, otangizning duosini olganingizmi?
Birinchi marta sovg’a keltirib berganingizda onangizning ko’zida qalqigan yoshmi?
Birinchi bo’sami?
To’y kechasidagi hayajonlarmi?
Nogahon ko’z yumgan onangizning qabrini silab yig’laganingizmi?
To’ng’ich farzandingizni ilk bor maktabga yetaklab borganingizmi?
Hammasi"¦ hammasi pokiza tuyg’ular"¦ Ammo"¦
Bola emizib o’tirgan ayolga zimdan razm soling... go’dagiga termulib bola emizayotgan
onaning ko’zlariga sinchikla-a-a-b tikiling...
Eng oily tuyg’u nimaligini shunda ko’rasiz!
(O'tkir Hoshimov, "Daftar hoshiyasidagi bitiklar").

Qayd etilgan


BilmasOY  27 Avgust 2010, 13:20:52

Sizlarga eng sevimli asarim "Ikki eshik orasi"ning xotimasidagi lavhalarni havola etmoqchiman:
   "Tog' ortida quyosh ko'rindi. Qip qizil saraton quyoshi. Muloyim jilmayib sahovat bilan nur socha boshladi. Har kuni shunaqa bo'ladi. Oftob har kuni kulimsirab uyg'onadiyu odamlarga nur ulashadi. "Men bormanku, bir kiprik qoqgulik qisqagina umringda tinch-totuv yashasalaring bo'lmaydimi?" deyayotganga o'xshaydi. Quyosh har kuni uyg'ongan zahoti shunaqa deydi. Odamlar uning gapiga tushunmaydi. Urush qiladi, bir-birini o'ldiradi. Go'yo o'sha urush ammamni Kimsan akamdan judo qilmagandek. Go'yo to'qsonga chiqqan ammam, yuz yoshga kirgan Oqsoqol buva haliyam farzand dog'ida kuymayotgandek. Go'yo o'sha urush ellik million odamning yostig'ini quritganiga qanoat qilmay, o'zi tamom bo'lganidan keyin dunyoga kelgan  Munavvarning, begunoh Munavvarning ham joniga chang solmagandek. Go'yo men Munavvarning "Senga nima yomonlik qildim" degan hayratli xitob bilan qotib qolgan ko'zlarini, qop-qora mas'um ko'zlarini  unutishim mumkindek... O'n ikki yildan beri azobdan qutula olmaganim, bundan keyin ham qutula olmasligim uchun men aybdordek..."

Qayd etilgan