Mahmud Yo’ldoshev she'rlaridan

[shoir]

Mahmud Yo’ldoshev

Katta tasbeh

Ogoh  bo‘l hamisha, bu jahondir bor-yo‘q,
hech narsa yo‘q unda, kemtigi zinhor yo‘q.
Yo‘q desalar, bor, deb uni qil isbot,
Bor desalar, ayla dadil inkor: “Yo‘q!”   
Najmiddin Kubro

So‘z

Uzoq o‘tmishdan bir gap ochsang, muzday,
Lojuvard osmonning tagi qop-qora.
Dunyo suvdan chiqqan bokira qizday,
U — hayot, hayotga intilar hamma.

Shu hayot lazzati bizga joziba,
Lazzat deb hammani qon qilar amir.
Hayot lazzati deb aslin olganda,
Kurashga chiqadi har neki kabir.

Bu sirlar hammaga ayon bo‘lsa ham,
Jahon savdosidan gap ochar shayton.
Inkorni boshlabon Iso Masihdan,
“Anal-haq” deydi-da yutadi iymon.
Siz va men dunyoga kelishim uchun,
Kattalar mehridan kerak bir tugun,
Ular bergan ruhdan borman men bugun.

[shoir]

TAVBA

Fikrlar o‘zgarib, fikr kengaydi,
Olam olam bo‘lib chiqdi ilk quyosh.
Bokira olamda inson ulg‘aydi,
Ilk gunoh dastidan to‘kildi ko‘z yosh.

Sovuq koinotda junjikdi Zardo‘sht,
Olovga intildi ilk bor yukinib.
Uni inkor qilib chiqishdi: “hoy, kisht”,
Sanamga sig‘indi butxona qurib.

Aslida qonida manmanligi bor,
Shaytondan dars olib yashaydi odam.
Jannat da’vo qilib izlaydi xabar,
Mangu qolavergay bu o‘chmas olam.

Cherkov eshigida yig‘ladi Nazrul,
Islom ekanini bilmadi machit.
Hammamiz aslida nafsimizga qul,
Ochko‘z nafs qoldirmas bironta chiqit.

Hayot izlasangiz, hayot bu — aniq,
Dunyodan boshqasi bari xomxayol.
Dunyo, bu — bizlarga berilgan mantiq,
Dunyo, bu —  benikoh berilgan ayol.

............................................................
............................................................
Dunyo deb yashashning  o‘zi xomxayol.

[shoir]

TASBEHLAR

MAKON

Hamdu sanolarni berib Ollohga,
Tavba-tazarruda yukinaylik jim.
Toki oyog‘imiz tushmayin chohga,
O‘zimiz bo‘laylik “Men”ga munajjim.

Nafsimiz bizlarni qilmayin nobud,
O‘zlikning ustidan quchaylik zafar.
Oxirgi manzilga eltmayin tobut,
Qalbimiz bog‘iga qilaylik safar.

Illo, quyosh chiqib botaveradi,
Hech kimni qoldirmas ajalning dori.
Agar bo‘lganida abadlik suvi,
Joytalash bo‘lardi zaminning qa’ri.
Har kuni hayotda bo‘ladigan hol,
Amalga o‘tganda inson la’nati,
Oliy hakamga ham kelardi malol,
Odamsiz qolardi Olloh jannati.

Makkadan telefon qilmoqda, mana,
Nola devorida yangicha shitob.
Uch yuz odam halok bo‘ldi Minoda,
Buni qayd qiladi qaysi bir kitob.

Yashil mavjudotning umrini ko‘rgan
Odamzod dunyoda ko‘rmasin zavol.
Quyosh chiqib tursin olamga har kun,
Koinot burjida barq ursin hilol.

Bu dunyo sathida lazzat turi ko‘p,
Chiday olar faqat iymoni mahkam.
Iymon bo‘shligidan dunyo tala-to‘p,
O‘zingsan, o‘zingsan  eng oliy hakam.

............................................................
............................................................
Asli o‘zi shunday, dunyo tor ekan.

[shoir]

RUH

Borliq zulmatining nuri singgari
Koinot sathida sayr etib yurding.
Sen nazar tashlading, inson ingradi,
“Bu ne”, deya bilmay quloqlari ding.

Ilk bora nutflarni biriktirgan zot,
Mahliyo bir boqdi jussa, bu jonga.
Sening noming bilan yaratdi hayot,
Omuxta ayladi seni shu qonga.

Ayni shu holatni anglamoq bo‘lsak,
Qon va jon birligi uchlikdir abad.
Shundan talash chiqar, bittasi qolsa,
Tashlab ketadi u insonni “hayt”, deb.

“Qonda jon bor faqat”, talashdim birda,
Ruhsiz achib ketdi bundayin bu qon.
Ruh qo‘shib qorilgan bu qizil qonda,
Nimadir kam edi, yo‘qligidan jon.

Qon — hayot, dunyoni anglagan uchun.
Bunga ig‘vo solib ko‘tarmam g‘avg‘o.
O‘z ruhin izlagan insondir butun,
Hayvonlar insonmas – ruhdan mosuvo.

Osmonu falakni kezib yurgaysan,
Tinim yo‘q sen uchun, izlaganing jon.
Aslida qon uzra vatan qurgaysan,
Sen uchun makondir — oddiy qizil qon.

Muallaq koinot — ruhga boshpana,
Men oddiy insonman, qonimda shukuh.
Seni anglab yetish — noma’lum sana,
Topdim, deb tortishar hamon har guruh.

........................................................
........................................................
Mening menligimdir, bu bezovta ruh.

[shoir]

ZAMON

Vaqt — hakam, deydilar, bilmadik, evoh,
Hakam, bu — dildagi armonlar toshi.
Toshlarning vaznini belgilar gunoh,
O‘zlikda har kimning o‘zi sirdoshi.

Armonlar vaznini belgilar orzu,
Orzuga ayb yo‘q, deb jar solar tarix.
Bugun kun ertadan olingan qarz-ku,
Qarzdorning doimo rangi sap-sariq.

Kunlarning o‘tganin kuzatib g‘amgin,
Ohimiz yurakka yutamiz notinch.
Hoyna-hoy, ertaga uyg‘onib tongdan,
Kelajak, seni deb tuyamiz sog‘inch.

Vaqt o‘tib bormoqda shijoat bilan,
Gunohlar vaznidan yuraklarda g‘am.
har qalay,  umidvor yashar tirik jon,
Baribir, oxirat — sen o‘zing hakam!

Bir “uh”cha umrimiz belgilab berding,
Safarning oxiri o‘zingga aniq.
Men kelib dunyoda toshlarim terdim,
Ushlagan toshlarim barchasi siniq.

Tinmayin hayot deb yugurdim, yeldim,
Nahot, bu daryoga qayta kirmoq bor.
Donolar deydiki, “Eh, bevaqt keldim”,
Faqat buddaviylar kelarmish takror.

Ibtidodan so‘z ochib, o‘y sursam agar,
Mening shu ketishim intiho ekan.
Umrimiz bolalar aylaydi takror,
Buncha ham shoshqaloq bu inson degan.

............................................................
............................................................
Insonga eng ko‘pi, vaqt yetmas ekan.

[shoir]

GUNOH

Har qalay, olamning kengligi aniq,
Karamning kengligi solar ishtiboh.
Axir, dahriylarning najoti siniq,
Gumonning yo‘qligi — o‘zi bir gunoh.

Bir parcha yerni ham ep ko‘rmasa-ya,
Bichilgan axtalar o‘tadi sabiy.
Har bir podshoh agar yerdagi soya,
Ayt, kimga siqinar qasamxo‘r harbiy?

Vatan tuprog‘ini o‘pmagan — kofir,
Mening ka’balarim buzgan — g‘ayri din.
Insonga yer yuzi Vatandir axir,
Tovuq so‘ymoqqa ham kerakmi bir din?!

Yer yuzin ko‘rganda ilk bora go‘dak,
Dod solib yiqlashi o‘zi bir gunoh.
To‘xtagin, dod solma, begunoh tentak,
Onang ishtibohdan chekayapti oh.

Har kim rohib emas, yelkada rido,
Olloh deb yukinmoq savobdir har dam.
Butun umrim doim yeganim ribo,
Nahot, Olloh menga eng yaqin mahram.

Olloh nomi bilan yesang bir luqma,
Savobga to‘lasan aylasa panoh.
Belgilab qo‘yilgan har bitta nuqta,
Otang qazo qilsa yiqlamoq gunoh.

Varaqlab kitoblar satrida ko‘rdim,
Uch nutfu nedandir yaralgan odam.
Oshiq ma’shuqasin lablarin so‘rdi,
Qarang-a, tug‘ilmoq — gunoh bunda ham.

............................................................
............................................................
Mensiz-ku aslida dunyo biri kam.

[shoir]

QATRON

Zaminda ilk maysa ko‘kargan zamon,
Ollohdan inoyat oldi u tanga.
O‘zni inkor qilib o‘sdi o‘shal on,
Mahkumlik balosi siqmadi ongga.

Uzum haqidagi eski rivoyat,
Yo, angur shaklida buzmoqda ongni.
Odamlar Ollohdan kutmay inoyat,
Jilovlab olmoqchi ushbu zamonni.

Yuvsang-ku,  ketadi tandagi har doq,
O‘zing bilmaganing — atalgay makruh.
Dilingga o‘q uzsa bir bodomqaboq,
Endi tozalikdan gap ochmasin ruh.

Aybini tan olsa yo‘ldan ozdirgan,
Jannati bo‘larmi yo‘ldan ozgani.
Balkim haq chiqadi “Anal haq”, degan,
O‘zdan kechib,  u jon dedi o‘zgani.

Har qalay, tozalik o‘zi bor narsa,
Tozaroq chiqqan-ku ikkinchi kitob.
Avom balki haqdir — Mashrabni so‘ksa,
Lek fatvo berilgan: “Aylagin shitob!”.

Kislorod, vodorod – birikma aniq,
Suv harom bo‘lmaydi toza shaklida.
Birgina gunohning davosi qattiq,
Eriy olmasa u vijdon taftida.

Ko‘plarda o‘zi yo‘q istiqfor, tavba,
Dardlarning ichida nodonlik yomon.
Birgina gunohga kuyinmoq shuncha,
Fikrlar doqini qilaylik qatron.

............................................................
............................................................
Zamon o‘zi shunday, bir kamdir hamon.

[shoir]

NAMOZ

Insonlik burchini ado etganga,
Namoz — bu dildagi yukinch, tavallo.
Hindlarga atalgan toza suv, Ganga,
Zardo‘shtning dilidan chiqqan ilk nido.

Odam shaklidagi odamni ko‘rib,
Bolamga ilk bora uqdirsam so‘zim,
Dunyoda bor, deya ilohiy bir kub,
O‘zimga uqdirsam, o‘zimga-o‘zim.

Shunday so‘z bo‘lsa-ki, qotilni yiqsa,
Eng mushfiq banda ham demasa-ki, oz.
Toki u yurakdan otilib chiqsa,
Ushbu tavalloni atardim namoz.

Biz qilgan nolalar o‘tgaydir, balki,
Arabcha bir sura bilmasakda ham.
Balki, jannatidir tub arab xalqi,
Kutishga majburmiz, vallohi olam.

Menga ayon emas kimning ko‘pligi,
Bo‘yniga xoch osgan har bir nasroniy,
Nahot unga ayon yahudiy tili,
Demak, o‘zingdadir, o‘zing eng oliy.

Men quvonch ruhida qo‘shiq kuyladim,
Olamni madh etdim, yondi jaholat.
Razil yo‘lin to‘sdim: “To‘xta, qo‘y!”, dedim,
Namoz — bu yerdagi tengsiz adolat.

Har bir adashgan dil aylasa nido,
Ushbu nidosidan yorishsa ko‘zi,
Din emas, dilida yakkadir Xudo,
Namoz — shu qalbdagi qalbning qalb so‘zi.

............................................................
............................................................
Aslida yaralgan bir kamdir o‘zi.

[shoir]

SAFAR

Shoir qalbi doim kezar bezovta,
Unga tafakkurning chegarasi kam.
Birov dovga chiqar, kim birov ovga,
Har kun safariga chiqadi oy ham.

Ilk safar onadan tuqilmoq o‘zi,
Umr daftarida asosiy chiziq.
Ikkinchi safar-ku insonning so‘zi,
Shundan boshlanadi qissayi qiziq.

Kimningdir umrida eng uzoq safar
Ona ko‘kragidan asli uzilmoq.
Mening o‘z safarim — ilk ijod, daftar,
Vujudim, borligim, o‘zimni topmoq.

Balki yoshlik qildim, zamonning zayli,
Buroq safariga ishonmadim ham.
Oyga safar bo‘ldi, otam ko‘nmadi,
“Dahriylar so‘ziga bo‘lma, dedi, teng”.

Qaragin, bolajon, dunyo mukammal,
Undan o‘z o‘rningni topmoqing qiyin.
Kimgadir safar bu “Safar dar vatan”,
Boshqa kim birovning safari – o‘yin.

Ne bir safarlar bor — maqsadi mungli,
Qaysi bir safarning tiynati — g‘urur.
O‘zingning dardingni aytolgan kuning,
O‘zingsan dunyoda o‘zingdan mag‘rur.

Nodonlik o‘chog‘in qoq yorib chiqib,
Har bir dil o‘zini izlasa agar,
Shunda u zamonni ketar tark etib,
Dunyoda eng sara mana shu safar.

——————————————————————
——————————————————————
Har inson dunyoni bir kam deb o‘tar.

[shoir]

RO‘ZA

To‘kin dasturxondan nafsimni tiydim,
Irodam kuchiga aytdim bir kalom.
Bu mening birinchi g‘alabam, bildim,
Zafarim yor bo‘lsin butkul, vassalom.

Bir parcha non bilan to‘yadi qorin,
Bunisi bizga kam, izlaymiz yana.
Ishtaha toshadi – tilaymiz norin,
Qasrlar quramiz, atab  boshpana.

Asabim zap tarang, chidashim qiyin,
Mushugimni birov “pisht” depti? bilsang.
“Ee, kim o‘sha isqirt, aytgin, ne o‘yin”,
G‘alabam — g‘azabdan to‘xtaya bilsam.

Horunning boyligin tarix biladi,
Bugun ro‘zqorga-ku kerak qo‘sh moshin.
Ammo, ro‘za uchun sahar turadi,
Ro‘zador biladi me’yorning toshin.

Har millat ruhiga mosdir qadriyat,
Ranggin kamalakning har kim bittasi.
Ro‘za tut, fikr qil, iroda ishlat,
Balki, ro‘zadorlar — ellar kattasi.

Afsunu afsona bari bitta so‘z,
Bir shart bor me’yoriy atalmoq kerak.
Faqat irodaga tayangan havas
Qadrini topadi o‘rnida mutlaq.

Sahar turib, tunda to‘yib yesang-da,
Ro‘za, deb iroda kuchin aytadi.
Umrbod ro‘zador bo‘lib o‘tsang-da,
Insonning hayoti bir kam o‘tadi.

............................................................
............................................................
Bu ma’lum, hamma ham bir kam ketadi.

[shoir]

K L O N

Qarang, Dolli bugun tele yulduzi,
Klon yangilik, deb lof urdi jahon.
Nahot? eskiripti Ollohning so‘zi,
Bizlar-ku — Xudoyim yaratgan klon.

Hadislar lof, dedi arab Al Maari,
Buroqqa ishonmay yashadik qancha.
Otamga lof edi oyning safari,
Men yangi dunyoda siniq bir parcha.

Aravaning yoshin bilmaydi hech kim,
G‘ildirakka kimdir oladi patent.
Nahotki, Iroqda moshinmoy tekin,
Bushlarning firibi yangi emittent.
Aravaning kloni mashina edi,
Yuz yilgina o‘tdi — yangi zakovat,
Bugun moshinlar ham eskirdi, dedi,
Kechagina tilga kirgan yosh go‘dak.

Bilmadim, internet har uyda bo‘lsa,
Chiroqlar o‘chirmay qo‘yilarmi yo?
Nahot, eskiradi muhabbat, bo‘sa,
Nahot, hammasiga faqat diydiyo?

Dunyo o‘zgaripti,  desa ishondim,
Suqrotning so‘ziga ne deyin unda?
Otamni ranjitgan o‘sha yoshligim,
“Kimdan u SMS qoq yarim tunda”?

Kimgadir o‘tmishi, kimga kelajak,
Doimo qoladi go‘yo  xom xayol.
Eng go‘zal sovqadir asli boychechak,
Dunyo bizga benikoh berilgan ayol.

.......................................................
.......................................................
Hayot o‘zi bir kam, asli xom xayol.

[shoir]

Z I K R

Bizlar bu zamonda nelar qilmadik,
Bir parcha luqma deb sochlar yulmadik,
Kechirgin, Ollohim, Tangri, Xudoyim,
Nomingni ming bora zikr qiloyin.

Haqni izlab yo haq, haqni sotdik biz,
Yoz yotib qish qotib, kuzga yetdik biz,
Kechirgin, Ollohim, Tangri, Xudoyim,
Nomingni ming bora zikr qiloyin.

Quddusda qon yalab, Makkaga chopdik,
Haq izlab falsafa — mujmala topdik,
Kechirgin, Ollohim, Tangri, Xudoyim,
Nomingni ming bora zikr qiloyin.

Rumu qum, Sorbonda ilm izlamadik,
Mayparast darveshday jim bo‘zlamadik,
Kechirgin, Ollohim, Tangri, Xudoyim,
Nomingni ming bora zikr qiloyin.

Zikrga tushsang gar, jazava derlar,
Kofir bo‘b qopti, deb g‘amingni yerlar.
Kechirgin, Ollohim, Tangri, Xudoyim,
Nomingni ming bora zikr qiloyin.

Hayotda yashashlik shakkoklik azal,
Shakkoklik madhida yozgaymiz g‘azal,
Kechirgin, Tabiat, Tangri - mukammal,
Nomingni ming bora zikr qiloyin.

Zikr — bu jannatning g‘amini yemoq,
Aslida hayotdan zir qochib ketmoq.
Kechirgin, Ollohim, Tangri, Xudoyim,
Dardimni ming bora takror qiloyin.

Zikr, bu — Yaratgan nomiga bir madh,
Zikr, bu — Insonning Ollohiga ahd.
Ming zikr qilganlar — jannatga ilhaq.

[shoir]

SADAQA

Sadaqa so‘rasang devona atab,
Bir qoshiq qoningga zuqum qiladi.
Yelkangga tegarkan bir lahza oftob,
Bunisi-ku endi ehson bo‘ladi.

Sharqda ham, g‘arbda ham asli sadaqa
Bergan va olganga gunoh bo‘ladi.
Mabodo, yo‘lingda topsang bir taqa,
Kimlardir qirqdan bir umid qiladi.

Umring-ku aslida o‘zi sadaqa,
Ota-onang nomi chetda qoladi.
Umringga berishib bepul bir baho,
Ammo uning narxin qimmat oladi.
Ollohning ehsoni — jonimiz tanda,
Biz yana nelarni so‘rab yiqlaymiz.
Jannatu do‘zaxni ko‘rmay makonda,
Ularni izlashga doimo shaymiz.

Do‘zaxdan qochishga sadaqa berib,
Jannat xaridiga mablaq ayaymiz.
Ba’zida bevani noiloj ko‘rib,
Unga achchiq yolqon tamqa qo‘ygaymiz.

Jon achib gadoni izlagan bir choq,
Aslida Olloni izlamoq kerak.
Ollohdan sadaqa so‘ragan ahmoq,
Asosiy sadaqa berilgan beshak.

Birovga sadaqa bergan emasman,
Ularning hammasi xayr va ehson.
Boshqalar hukmiga baho bermasman,
O‘zimga sadaqa o‘zim beraman.

....................................................... 
.......................................................
Qancha bersang doim yana biri kam.

[shoir]

DARVESH

Yurgan daryo ekan, olamni ko‘rdim,
Men gado emasman sadaqangga zor.
Yuzim soqol bosgan, xo‘b g‘arib ko‘rkim,
Yelkamda ko‘tarib yurganim mozor.

Shiddat bulog‘idan suv ichgan kunim,
Tarki xona qildim yelkalab olam.
Qora ipga bog‘lab yetaklab tunni,
Hayhot, deb izladim oddiy bir kalom.

Qo‘nim yo‘q kezarman, boshpanam qalbim,
Dunyo zarlaridan teshildi tovon.
Bir qoshiq qonimning qadrini bildim,
Bir qoshiq qonimdan bu dunyo alvon.

Bosh suqib bormadim boyu baxilga,
Nola devoridan g‘ash bo‘lib qochdim.
Sahroda ne zog‘lar kirdilar tilga,
Makkada gunohim bitdayin sochdim.

Alhazar, oyog‘im tinmaydi yo‘lda,
Falsafam ko‘pirib ketgan sovunday.
Sadaqa uzatmang bilmagan holda,
Zuvalamni ezmang past navli unday.

Tarki dunyo dedim, tark etmas dunyo,
Har bir tovonimdan tishlaydi tikon.
Mening bu erkimga ko‘plar mahliyo,
Tarki dunyo uchun topolmas imkon.

Aylanib dunyoni, tinmayin kezdim,
Yana, yana deya talpinar havas.
Dunyo keng ekanu, tor ekan sezdim,
Ikki oraliqda tugamas vas-vas.

....................................................
....................................................
Bildim, bu dunyoni tark etib bo‘lmas.

[shoir]

SHOIR

Tong otar, kun botar, tepamda quyosh.
Qo‘l-oyog‘im bog‘liq, beshikdir dunyo.
Qahqaha uraman, ko‘zim to‘la yosh,
Birda Dante bo‘ldim, birda huvaydo.

Erkin irodamga tiz cho‘kib bir bor,
Inson tobeligin aytmoq istadim.
Aytdilar, osmonda o‘qilgay qaror,
Shoirlik – tobelik emas, qismatim.

His qildim dunyoning orzu-havasin,
Zanjirband sherdayin talpindim ulyo.
Bo‘g‘zimda tiqilgan bir so‘z qolmasin,
Undan ogoh bo‘lsin bu johil dunyo.

Sinovchan ko‘zlarim olamni ko‘rib,
Kuylatib yubordi bag‘ri-borimni.
Nola devoriga bordim bo‘kirib,
Yelkamda ko‘tarib og‘och dorimni.

Ey olam, shunchalar so‘zamol bo‘lsang,
Nega burro qilib aytmading borin?
Hamma soqov bo‘lsa, sen nega oqsan?
Sen ham tinglab ko‘rgin shoirning zorin.

Aytgin menga, olam, aytgin, ey dunyo,
Shoirlik qismatmi, hikmatmi, nadir?
Shoir zoti odam, ul ham avliyo,
Uni so‘zga qo‘shib qovurgay taqdir.

Shoirlar qismatin kuzatdim havas,
Ba’zida bir so‘zga bo‘ldim mahliyo.
Dunyo mendan qolgan yolg‘iz iqtibos,
Mening so‘zlarim ham bo‘lgay to‘tiyo.

.............................................................
.............................................................
Bir so‘zdan voz kechgan bo‘lar suvaydo.