Xushu’ va xuzu’ xosiyati

Janglarning birida Hazrati Alining oyog’iga o‘q tegdi. O‘q oyoq suyagiga ham ancha botgani uchun chiqara olishmadi. Bir tabib chaqirdilar. Tabib Hazrati Aliga qarab shunday dedi:
— Bu o‘qni faqat hushdan ketkazuvchi dori bilan olsa bo‘ladi. Yo‘qsa, oHriqqa chidayolmaysiz.
Hazrati Ali aytdilar:
— Hushdan ketkazadigan doriga zarurat yo‘q. Bir oz sabr qilinglar, namoz vaqti kirsin. Men namoz o‘qiy boshlaganimda olib tashlaysiz.
Namoz vaqti kirdi. Hazrati Ali namozga turdilar. Tabib Hazrati Alining oyoHini yorib, o‘qni chiqardi. Yarani bog‘lab qo‘ydi. Hazrati Ali namozlarini bitirib, tabibdan so‘radilar:
— O‘qni chiqardingizmi?
— Ha, chiqardim, — dedi tabib.
— Men hech narsa  sezganim yo‘q, — dedilar Hazrati Ali roziyalloqi anqi.
Namozdagi xushu’-xuzu’ Hazrati Alini go‘yo boshqa olamga olib ketgandek edi. Shuning uchun ham vujudlaridagi og’riqni aslo sezmadilar.

Bir kuni payg'ambarimiz Muhammad s.a.v. Ali r.a.dan so'radilar:
-Yo Ali, Allohni sevasanmi?
-Albatta, ey Allohning rasuli!
-Uning elchisi - payg'ambarini sevasanmi?
-Ha, albatta, sizni sevaman!
-Ahli ayolingni sevasanmi?
-Sevaman, yo Rasululloh!
-Bolalaringni sevasanmi?
-Bolalarimni ham sevaman.
Shunda payg'ambarimiz s.a.v. yana savol berdilar: "Yo, Ali, qanday qilib bir qalbga 4 ta sevgini sig'dira olasan?" Bu savolga Ali r.a. o'ylanib qoldilar va javob uchun muhlat so'radilar.
Uylariga borib ham o'ylanib o'tirdilar. Buni ko'rgan Fotima r.a.: "Agar dunyo yo'lida xomush bo'lsangiz, bu ishingiz yaxshi emas", deb hol so'radilar. Ali r.a. bo'lgan voqeani aytib berdilar va Fotima r.a.dan maslahat so'radilar. Fotima r.a. shunday dedilar: "har bir narsaning o'ngu so'li, orqa-oldi bo'lganidek, qalbning ham bo'laklari bo'ladi. Otamga quyidagicha javob bering:
Allohning aqlim va idrokim bilan sevaman!
Payg'ambar s.a.v.ni ruhim bilan sevaman!
Ahli ayolimni nafsim bilan sevaman!
Bolalarimni shafqatim bilan sevaman!
Ertasi kuni Ali r.a. payg'ambarimiz huzuriga bordilar. Payg'ambarimiz javobni so'radilar. Ali r.a. yuqoridagi javobni aytdilar. Shunda Rasululloh s.a.v.:
-Yo, Ali, javobingdan nubuvvat gulining hidi kelyapti. Buni senga qizim Fotima aytgan...

Bir kuni Hazrati Ali (karramullohu vajhahu) masjidga namoz uchun kirayotib, eshik oldidagi bir kishiga xachirlarini tutib turishni iltimos qildilar. Namozni ado etib chiqarkanlar, haliga kishiga xizmati uchun ikki dinor berishni ko’ngilga tugdilar. Chiqib qarasalar, xachirlari turibdi, ammo u odam yuganni o’g’irlab qochib ketibdi. So’ng xodimlariga o’sha ikki dinorni berib, xachirga yugan sotib olishni buyurdilar. Xizmatkor bozorga tushib, o’g’ridan aynan o’sha yuganni sotib oldi. Olib kelgach, Hazrati Ali (r.a.) o’zlarini yuganlarini ko’rib hayron qoldilar va: "œBanda halol rizqini harom qilib oldi", dedilar.

Bir yaxshilikka o’n savob

Bir kuni Hazrati Fotima roziyallohu anho betob bo’lib, ko’ngillari anor yeyishni tusadi. Bu haqda sohiblari Hazrati Aliga aytgan edilar, u zot borib, bozordan bir dona anor xarid qildilar. Chunki pullari faqat bitta anorga yetdi. Qaytayotganlarida bir gado yo’liqib, o’sha anorni berishlarini so’radi. Hazrati Alining hayo va iymonlari "œyo’q" deyishga yo’l qo’ymay, anorni ikkiga bo’lib, yarmini gadoga tutqazdilar. Uyga kelganlaridan keyin ayollariga uzr aytib, voqeani so’zlab berdilar. Fotima roziyallohu anho: "œAlloh sizdan rozi bo’lsin, ajringizni bersin", deb xursand bo’ldilar. Shunda bir oz fursat o’tib, eshik taqqiladi. Ali roziyallohu anhu eshikni ochib qarasalar, Salmon Forsiy turibdilar. Qo’llaridagi idishda to’qqiz dona anor. Idishni uzatib: "œRasululloh sollallohu alayhi vasallam berib yubordilar", dedilar. Hazrati Ali shunda aytdilarki: "œYo’q, agar Rasululloh berib yuborgan bo’lsalar, o’nta bo’lishi kerak. Chunki Alloh taolo bir yaxshilikka o’nta savob va’da qilgan". Bu gapdan keyin Salmon Forsiy cho’ntaklaridan o’ninchi anorni ham chiqarib: "œBarokat uchun olib qolgan edim", dedilar.

Musulmonlar taqvim kitobi IV son, 1999 (1420) yil

Hazrati Ali va millat moli

Qish kelib qoldi. Mo’minlarning xalifasi, Amiral-mo’minin Hazrati Ali yozlik kiyim kiygan. Xalifa dir-dir titraydi. Unga Baytul-moldan  - davlat xazinasidan, millat boyligidan qishlik bir kiyim olishni taklif etdilar. Hazrati Ali roziyallohu anhu:
- Bo’lmaydi. Bu yozlik kiyimda yurish siz taklif etgan ishdan xayrlidir. Chunki millat molida yetimlarning haqqi border, - dedi.
Yusuf Tovasliyning "œHikmatlar xazinasi" kitobidan

HAQ JAVOB

Hazrati Ali roziallohu anhuning amirlik davrlarida ko’p to’palonlar, tashvishli hodisalar ro’y berdi. sahobalardan biri bu ishlarning sababi haqida u zotdan:
- Ey Ali, sizning zamoningizda yuzaga kelgan voqealarning hech biri oldingi amirlar davrida ko’rilmagan edi. Buning boisi nima? — deb so’radi.
Hazrati Ali roziallohu anhuning unga bergan javoblari so’ng darajada ma’noli bo’ldi:
- Ularning zamonida biz bor edik, bizning zamonimizda esa, ular yoq.

Пешона терлари
Шариатимиз кўрсатмаларига кўра оилада рўзғор харажатлари асосан эркакнинг зиммасида бўлиши ҳаммамизга маълум. Эркакнинг оилада бошлиқ бўлшлигининг шартларидан бири ҳам айнан топган мол-дунёсидан оилага нафақа қилишлигидадур. Эркак ҳар қандай ҳолатда ҳам оила юкини кўтаришга танбаллик қилмаслиги керак. Акс ҳолда оилада раҳбарлик тизгинининг ярмини қўлдан бой беради.
Албатта, тирикчилик ўзига яраша машаққат талаб қилади. Қаерга борсангиз ҳам биров сизга манави пулни олиб қўйинг деб тайёрлаб турмайди, балки ўша пулни олиш учун меҳнат талаб қилинади.
Ҳатто илм талабида бўлган инсон ҳам, тарки дунё қилган зоҳидлар ҳам, нафсини тийган тақводорлар ҳам, дунёдан юз ўгирган сўфийлар ҳам ўз нафсилари учун ҳар қанча қаноат қилсалар-да, оилада хотин ва бола-чақанинг ҳақини адо қилишлик гарданидан соқит бўлмайди.
Улуғ саҳобий, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг куёви ҳазрат Али разияллоҳу анҳу ҳам саҳарлаб оиласига егулик топиш учун иш истаб чиқиб, лой қоришга қудуқдан сув ташигани ишчи излаб юрган аёлга тўғри келиб қолди. Ўзаро келишиб, бир пақир сувга бир донадан хурмога ишлашга рози бўлди.
Натижада йигирма дона хурмога ишлади. Аёлдан меҳнат ҳақини олиб уйига қайтаётган эди, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам учраб қолдилар. Ёнидаги нарса нималигини сўрадилар.
-   Бу – хурмо. Лайф арқонда қудуқдан сув тортиб, қўлларим қавариб, меҳнатим эвазига топган хизмат ҳақим, – деди ҳазрат Али разияллоҳу анҳу.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам унинг қўлини силаб уқалаб қўйдилар.  Сўнг юзини сийпалаб туриб:
-   Бу қўлларга Аллоҳ барака берсин! – дедилар ва яна: - Эй Али, хурмодан менга ҳам дориликка бир дона бер, – дедилар.

Исомиддин Сайфуллаев. Асака туманидаги Имом Муҳаммад масжиди имоми
Улуғбек қори ЙЎЛДОШЕВ.

Ҳалол меҳнат
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам суюкли қизлари Фотимайи разияллоҳу анҳонинг уйларига келиб:
-   Ўғилчаларим қани? – деб Ҳасан ва Ҳусайн разияллоҳу анҳумоларни сўрадилар. Фотима разияллоҳу анҳо жавоб бердилар:
-   Эрталаб турсак уйимизда егулик нарса қолмаган экан. Али менга “Мен уларни олиб кетаман. Уйда ҳеч нарса қолмабди, тағин сенга ғалва қилишиб қолмасин” деб иккаласини ҳам бир олиб яҳудийникига кетган эди.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам ўша томонга бориб қарасалар набиралари ҳовуз бўйида ўйнаб ўтиришган экан. Ёнларида бир қанча хурмо.
-   Эй Али, кун қиздирмасдан туриб буларни олиб уйга қайтмайсанми? – дедилар.
-   Эй Аллоҳнинг Расули! Эрталаб турсак уйда ҳеч нарса қолмаган экан. Бир оз ўтириб турсалар Фотимага ҳам хурмо тўплаб олар эдим, – деди ҳазрат Али.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам бир оз ўтириб турдилар. Али разияллоҳу анҳу яҳудийнинг хурмосини териб берар ва бир пақир хурмога бир дона хурмо ҳақ олар эди. Бир қанча хурмо териб олгач Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам билан бирга хурмоларни кўтариб Ҳасан  ва Ҳусайнлар билан бирга уйга қайтдилар.

Исомиддин Сайфуллаев. Асака туманидаги Имом Муҳаммад масжиди имоми
Улуғбек қори ЙЎЛДОШЕВ.

Ҳазрат Али разияллоҳу анҳу юксак фаҳми
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам Али разияллоҳу анҳунинг илмларига муносиб баҳо бериб:
 “Мен илм шаҳридурман. Али унинг эшигидур” (Ҳоким ривояти)
Ҳар қандай ҳовлига эшикдан кирилиши табиийдур. Девор оша ёки деразадан кирган одам аксар ҳолда ўғри бўлур. Қуйида али разияллоҳу анҳунинг илм камолотларидан икки мисол келтирурмиз.
Ибн Аббос разияллоҳу анҳумодан сўрадилар:
“Кунларнинг яхшиси  қайси,  ойларнинг  яхшиси  қайси  ва амалларнинг яхшиси қайси?”
Жавоб берди:
“Кунларнинг  яхшиси  жума  куни,  ойларнинг  яхшиси  Рамазон ва амалларнинг яхшиси ўз вақтида ўқилган намоз”.
Орадан  уч  кун  ўтиб  Али  разияллоҳу анҳуга ибн  Аббос разияллоҳу анҳумо шу  нарса  ҳақида  сўралиб,  шундай  жавоб  берганлари хабари етиб борди. Али разияллоҳу анҳу айтди:
“Агар  машриқдан  мағрибгача  бўлган  барча  уламолар, ҳукамолар  ва фақиҳлар бу  ҳақда  сўралса,  улар  ибн  Аббос  жавоб  берганидек  жавоб  бера олмас  эдилар. Аммо мен шундай  дейманки,  амалларнинг яхшиси  Аллоҳ  таоло  сендан  қабул  қилганидир.  Ойларнинг  яхшиси  Аллоҳ таолога  насуҳ  тавба қилинган  ойдир. Кунларнинг яхшиси дунёдан Аллоҳ таолога иймон келтирган ҳолда чиққан кунингдир”.
Айтибдиларки, Қиддома ибн Мазъун хамр ичгани учун Умар разияллоҳу анҳу уни жазоламоқчи бўлди. Шунда у ўзига йўл қилиб:
-   Менга жазо вожиб бўлмайди, чунки Аллоҳ таоло:
   “Иймон келтирганлар учун, агар тақво қилиб, иймон келтириб, яхши амалларни қилган бўлсалар .... еб-ичганларида гуноҳ йўқдир” деган, - деди.
   Умар разияллоҳу анҳу дарра урдирмади. Бу гап ҳазрат Али разияллоҳу анҳуга етиб борди. Умар разияллоҳу анҳудан сўради:
-   Нима учун унга дарра урмадингиз?
-   У менга Қурондан бир оятни ўқиб берди, - деб халифа мазкур оятни тиловат қилди.
-   Қидома асло бу оятда зикр қилинган одамлардан эмас. Аллоҳ ҳаром қилган гуноҳларни қилиб тургани учун яхша амаллар қилганлардан ҳам эмас. Шубҳасизки, Аллоҳ ҳаром қилган гуноҳларни ҳалол санаганлар яхши амал қилгувчилар эмасдир. Уни қайтаринг, тавба қилсин. Агар тавба қилса, унга дарра уринг. Тавба қилмаса, диндан чиққанлиги учун қатл қилдиринг.
Умар разияллоҳу уни чақиртирди. Қидома бу сўзларни эшитиб, қўрқиб кетди ва дарҳол тавба қилди. Шу билан халифа уни қатлдан озод қилди. Энди қандай жазо қўллаш ҳақида ҳазрат Алидан маслаҳат сўради.
-   Унга саксон дарра уринг, - деди Али разияллоҳу анҳу, - Чунки хамр ичгувчи маст бўлади. Маст одам алжирайди, алжираган одам ифтиро қилади (яъни ёлғон тўқийди), ёлғон тўқиганнинг жазоси шудир!


   Ҳусанбой Сотволдиев. Асака туманидаги Икром ҳожи жомеъ масжиди имом хатиби  вазифасини бажарувчи

Назрга вафо
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг набиралари Ҳасан ва Ҳусайн разияллоҳу анҳумо бетоб бўлиб қолдилар. Али разияллоҳу анҳу уларнинг тузалишиб қолишини Аллоҳдан сўраб, уч кун рўза тутиб беришни назр қилди. Бу сўзни эшитиб Фотима разияллоҳу анҳо ҳам уч кун рўза тутишни назр қилди. Сўнг Ҳасан ва Ҳусайнлар ҳам, уларнинг жориялари ҳам шундай деб назр қилдилар.
Аллоҳ таоло марҳамат қилиб Ҳасан ва Ҳусайнлар тезда шифо топиб кетдилар. Хонадон аҳллари ваъдаларига мувофиқ рўза тутдилар. Қарасалар, ифторлик қилгани егулик қолмабди. Уларнинг Шамъун исмли яҳудий қўшнилари жундан ип йигириш билан шуғулланар эди. Ҳазрат Али унинг олдига чиқиб:
-   Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қизига уч соъ арпа унни эвазига ип йигириб беришга жунлардан берасанми?
-   Майли, - деди Шамъун ва жундан берди.
Али разияллоҳу анҳу Фотима разияллоҳу анҳога жун ва арпа унни олиб уйга кирди. Фотима разияллоҳу анҳо жундан ип йигирди. Арпа ундан бир соъ олиб хамир қорди. Сўнг ўша хамирдан хонадон аҳлининг ҳар бирига биттадан беш дона нон ёпди. Ифтор маҳал дастурхон солиниб, ҳаммалари жамул-жам бўлиб ўтирдилар. Али разияллоҳу анҳу эндигина нонни синдириб оғзига олиб келган эди ҳамки, бир мискин эшик олдига хайр-эҳсон сўраб келиб қолди:
-   Ассалому алайкум, эй Муҳаммад алайҳис саломнинг аҳли байтлари! Мен бир мискин мусулмон инсонман. Аллоҳ сизларни жаннат дастурхонига меҳмон айласин, тановул қилаётган таомларингиздан менга ҳам беринглар.
Али разияллоҳу анҳу оғзига олиб борган луқмани дарҳол қайтарди. Фотима разияллоҳу анҳога ҳам ишора қилиб, дастурхонда борини йиғиштириб, мискинга бериб юбордилар. Кун бўйи рўзадор бўлган хонадон аҳллари сувдан бошқа нарса истеъмол қилмай оч-наҳор тонг оттирдилар.
Эртасига арпа уннинг яна бир қисмини хамир қилиб, яна кечагидек хонадон аҳлларига биттадан бешта нон ёпди. Назрларига кўра иккинчи кун рўзаларини тутдилар. Яна ифторга ўтиришган вақтларида кимдир чақириб қолди:
-   Ассалому алайкум, эй Муҳаммад алайҳис саломнинг аҳли байтлари! Мен бир етим, мусулмон инсонман. Аллоҳ сизларни жаннат дастурхонига меҳмон айласин, тановул қилаётган таомларингиздан менга ҳам беринглар.
Али разияллоҳу анҳу оғзига олиб борган луқмани дарҳол қайтарди. Фотима разияллоҳу анҳо ҳам дастурхонда борини йиғиштириб, мискинга бериб юбордилар.
Эртасига хонадон аҳллари яна рўза тутишди. Фотима разияллоҳу анҳо уннинг қолганини хамир қилиб, хонадон аҳлларига биттадан бешта нон ёпди.
Бу сафар ифторлик пайтида бир асир келиб қолди:
-   Ассалому алайкум, эй Муҳаммад алайҳис саломнинг аҳли байтлари! Бизни кофирлар асир қилиб олишди. Боғлаб қўйиб ҳеч нарса беришмади.
Дастурхонда борини йиғиштириб, мискинга бериб юбордилар. Кун бўйи рўзадор бўлган хонадон аҳллари бу кеча ҳам оч қолдилар.
Али разияллоҳу анҳу ўғилларини олиб Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдига бордилар. Болалар очликдан қалтирар эди. Уларнинг ҳолларини кўриб Расули акрам саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
-   Эй Абу Ҳасан, анча машаққатга дучор бўлибсиз. Юринглар, қизалоғимнинг олдига борайлик, дедилар.
Улар борсалар, Фотима разияллоҳу анҳо меҳробда дуога машғул бўлиб турган экан. Очиликдан қорни бучкайиб, кўзлари ичига кириб қолган эди. Қизининг ҳолатини кўриб:
-   Эй Худойим! Муҳаммаднинг аҳли очликдан ўлар ҳолатга етибди-ку! – дедилар.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам сўзларини тугатар-тугатмас, Руҳул амин ваҳий келтириб қолди. Аҳли байтнинг шаънини улуғлагувчи  оятлар нозил бўлди:
“Улар назрларини тўла адо қилурлар ва ёмонликлари кенг ёйилгувчи бўлган Кундан қўрқурлар. Ва таомни яхши кўриб турсалар-да, мискин, етим ва асирларни таомлантирурлар. (Улар айтурлар): “Биз сизларни ёлғиз Аллоҳнинг важҳи учун таомлантирурмиз. Сизлардан бирон мукофот ва миннатдорчилик истамасмиз. Албатта бизлар Парвардигоримиз томонидан бўладиган, (даҳшатли азобидан юзлар) тиришиб, буришиб қолгувчи бир Кундан қўрқурмиз”. Бас, Аллоҳ уларни ўша Куннинг ёмонлигидан сақлади ва уларга жилва, сурур баxш этди. Ва уларни сабр-қаноатлари сабабли жаннат ва ипак (либослар) билан мукофотлади”. (Инсон. 7 – 11)


Асака туманидаги Икром ҳожи жомеъ масжиди имом хатиби Ҳусанбой Сотволдиев