211. Midiyaliklar mil. avv. VI asrda qayerni bosib olganlar?
A) Parfiyani
B) Elamni
S) Ossuriyani
D) Palastinni
E) Suriyani

212. Parfiya Ahamoniylar saltanati tarkibiga kirmasdan oldin u yerda kimlar hukmronlik qilganlar?
A) elamliklar
B) sosoniylar
S) parnlar
D) midiyaliklar
E) xettlar

213. Nechanchi asrda Parfiya Salavkiylar saltanatining bir qismiga aylandi?
A) mil. avv. IV asrda
B) mil. avv. VI asrda
S) mil. avv. V asrda
D) mil. avv. VII asrda
E) mil. avv. III asrda

214. Miloddan avvalgi III asrning o"œrtalarida "¦
A) Rim G"œarbiy O"œrtayer dengizidagi mutlaq hokimga aylandi
B) amoriy qabilalarining katta guruhi Shimoliy Suriyaga bostirib kirdi
S) rimliklar Karfagenni butunlay vayrona aylantirdilar
D) Uchunchi Puni urushi yakunlandi
E) Arshak boshchiligidagi parn ko"œchmanchi qabilalari Parfiyani bosib oldi 

215. Salavkiylar noyibi Andragor armiyasini tor-mor etib, Parfiyani bosib olgan parn ko"œchmanchi qabilalariga kim boshchilik qilgan edi?
A) Ardasher
B) Kashtariti
S) Arshak
D) Ardis
E) Nabonid

216. Qaysi voqeadan so"œng Parfiya davlatining tarixi boshlandi?
A) Parfiya Rim sarkardasi Krass tomonidan bosib olinganidan so"œng
B) Andragor tomonidan Parfiyaning birlashtirilishidan so"œng
S) Arshak poyatxtni Gekatompildan Ktesifonga ko"œchirganidan so"œng
D) parn qabilalari tomonidan Parfiyaning bosib olinishidan so"œng
E) Orod Andragor qo"œshinlarini tor-mor etib Parfiyani bosib olganidan so"œng

217. Parfiyaning dastlabki podsholari qanday siyosatni yuritdilar?
A) tinchliksevar siyosatni
B) qo"œshni xalqlar bilan qalin bo"œlib yashash siyosatini
S) keng bosqinchilik siyosatini
D) diplomatik munosabatni rivojlantirish siyosatini
E) keng hamkorlik va savdo-sotiq qilish siyosatini
 
218. Parfiya tashkil topgach dastlab qaysi davlatlarni bosib oladi?
A) Suriya va Finikiya
B) Kushon va Yunon-Baqtriya
S) Eron va Mesopotamiya
D) Ossuriya va Kushon
E) Rim va Yunoniston

219. Parfiyaliklar Sharq tomonda qaysi davlatlar bilan raqobat qilganlar? 
A) Sosoniylar, Midiya
B) Yunon-Baqtriya, Kushon
S) Elam, Mitanni
D) Kushon, Magadxa
E) Midiya, Elam

220. Parfiya davlatining sarhadlari G"œarb tomonga kegayib borishi nimaga bog"œliq bo"œlgan?
A) uzluksiz urushlarga
B) savdo-sotiqqa
S) mahalliy aholi bilan yuritilgan siyosatga
D) Mesopotamiya va Misr bilan tuzilgan tinchlik sulhiga
E) Rim imperiyasi bilan tuzgan shartnomaga

221. Parfiya davlatining G"œarb tomon kengayib borishini eslang. Mahalliy aholi bilan ittifoqda qaysi xalq parfiyaliklarga qarshi kurashadi va rimliklarni yordamga chaqiradi?
A) misrliklar
B) xettlar
S) yunonlar
D) ossurlar
E) forslar

222. Qachon Rim sarkardasi Krass Parfiya ustiga yurish qildi?
A) mil. avv. 59-yilda
B) mil. avv. 55-yilda
S) mil. avv. 57-yilda
D) mil. avv. 52-yilda
E) mil. avv. 54-yilda

223. Nima uchun Rim sarkardasi Krass Sharqqa yurish qildi?
A) parfiyaliklar bosib olgan yerlarni Rim imperiyasiga qo"œshib olish uchun
B) Rimning shimoli-g"œarbiy Osiyodagi mamlakatlarda va Kichik Osiyoda o"œz mavqeini qayta tiklab olishi uchun   
S) Salavkiylar davlati kuchsizlanib qolganidan foydalanib uning tasarrufidagi yerlarni Rimga qo"œshib olish uchun 
D) Parfiyada ko"œtarilgan qo"œzg"œolonni bostirish uchun
E) Kushon podsholigi tarkibidagi hududlarni bosib olish uchun

224. Rim sarkardasi Krass Sharqqa yurish qilganida uning qo"œshinining soni qancha edi?
A) 5 legion va 15 ta harbiy flotdan
B) 3 ming nafar suvoriy va 2 ming nafar yollanma jagchidan
S) 10 legion va 4 ta harbiy flotdan
D) 7 legion va 4 ming nafar suvoriydan
E) 5 ming nafar suvoriy va 9 legiondan

225. Parfiyaliklar va Krass boshliq rimliklar o"œrtasidagi jang qayerda bo"œlib o"œtgan edi?
A) Arsava shahrida
B) Misiya shahrida
S) Karra shahrida
D) Xalkidika yarimorlida
E) Galis daryosi bo"œyida

226. Mashhur Rim sarkardasi Krass kim bilan muzokara qilayotgan paytida xoinlarcha o"œldirilgan edi?
A) Brasid bilan
B) Simon bilan 
S) Alkiviad bilan
D) Surena bilan
E) Kleon bilan

227. Quyidagi qaysi javobda Parfiyaga yurish qilgan rimlik sarkardalarning nomi to"œg"œri ko"œrsatilgan? 
A) Krass, Antoniy, Avgust va Trayan
B) Pompey, Andrisk va Krass
S) Antoniy, Gasdrubal va Avgust
D) Aristanik, Pompey va Yuliy Sezar va Antoniy
E) Mark Lukum, Krass, Avgust va Antoniy

228. Miloddan avvalgi 36-yilda qaysi Rim sarkardasi Parfiya podsholigi ustiga muvaffaqiyatsiz yurish qilgan?
A) Krass
B) Mark Lukum
S) Pompey
D) Antoniy
E) Desebal

229. Qaysi Rim imperatori zamonida Parfiya bilan tinchlik sulhi tuzilgan?
A) Trayan
B) Avgust
S) Mark Antoniy
D) Feodesey
E) Adrian

230. Qachon Rim imperiyasining Parfiya bilan urushlari ancha muvaffaqiyatli yakunlangan?
A) milodiy I asrda
B) mil. avv II asrda
S) milodiy II asrda
D) mil. avv. I asrda
E) milodiy III asrda

231. Qaysi Rim imperatori zamonida Rimning Parfiya bilan urushlari ancha muvaffaqiyatli yakunlanadi?
A) Feodesey davrida
B) Avgust davrida
S) Yuliy Sezar davrida
D) Mark Avreliy davrida
E) Trayan davrida

232. Eron shohi Ardasher qachon Parfiyani bosib oldi?   
A) mil. avv. 54-yilda
B) milodiy 117-yilda
S) milodiy 226-yilda
D) mil. avv. 36-yilda
E) milodiy 224-yilda

233. Ma"œlumki, Qadimgi Parfiya davlatida yuksak madaniy shaharlar juda ko"œp bo"œlgan. Quyidagi qaysi javobda ularning nomi to"œg"œri ko"œrsatilgan?
A) Marv, Niso, Ktesifon
B) Staxr, Gekatompil, Ekbatan
S) Zadrakarta, Zariasp, Marv
D) Geliopolis, Niso, Staxr
E) Abidos, Sakiston, Marv

234. Parfiyaliklar quyidagi qaysi xalqlar bilan uzviy madaniy va iqtisodiy munosabatlarni yo"œlga qo"œyishgan edi?
A) baqtriyaliklar, marg"œiyonaliklar, xettlar, hindlar
B) so"œg"œdiylar, baqtriyaliklar, ossurlar, rimliklar
S) marg"œiyonaliklar, so"œg"œdiylar, baqtriyaliklar
D) xorazmiylar, so"œg"œdiylar, baqtriyaliklar, hindlar
E) so"œg"œdiylar, baqtriyaliklar, hindlar, ossurlar, xettlar

235. Parfiya Shimoli-sharq tomondan qaysi davlatlar bilan chegaradosh bo"œlgan?
A) Mesopotamiya
B) Misr va Ossuriya
S) Kushon va Misr
D) Kushon, Hind-Parfiya va Hind-Skif podsholiklari
E) Mesopatamiya va Kushon

236. Parfiyaning shimolida qaysi qabila yashagan?
A) skiflar
B) saklar
S) dahlar
D) oriylar
E) massagetlar

237. Parfiya davlati tashkil topguniga qadar qaysi davlatlarning tarkibida bo"œlganini ketma-ketligini to"œg"œri ko"œrsating.
A) Ahamoniylar, Midiya, Salavkiylar
B) Salavkiylar, Midiy, Ahamoniylar
S) Midiya, Ahamoniylar, Salavkiylar
D) Midiya, Ahamoniylar, Rim
E) Rim, Salavkiylar, Midiya
 
238. Parfiya davlatining faoliyat ko"œrsatgan davrini aniqlang.
A) mil. avv. III asr o"œrtasi - milodiy III asrning birinchi choragi 
B) mil. avv. II asr o"œrtasi - milodiy III asrning birinchi choragi 
S) mil. avv. III asr o"œrtasi - milodiy II asrning o"œrtasi 
D) mil. avv. I asr o"œrtasi - milodiy III asrning o"œrtasi 
E) mil. avv. IV asr o"œrtasi - milodiy III asrning birinchi yarmi 

239. Qaysi imperator davrida Rim imperiyasining poytaxti deb Bosfor bo"œg"œozidagi Vizantiy shahri e"œlon qilindi?
A) Oktavian
B) Sezar
S) Konstantin
D) Trayan
E) Mark Antoniy

240. Milodiy 330-yili "¦
A) Rim imperiyasining poytaxti Vizantiy shahri deb e"œlon qilindi
B) Rim imperiyasi G"œarbiy va Sharqiy qismlarga taqsimlandi
S) Alarix boshchiligidagi gotlar Rimni qurshab oldilar
D) Parfiyani Eron shohi Ardasher bosib oldi
E) Aleksandr Makedonskiyning O"œrta Osiyoga yurishi boshlandi

241. Konstantinopol shahriga nechanchi asrda asos solingan?
A) mil. avv. IV asr
B) mil. avv. III asr
S) milodiy III asr
D) milodiy II asr
E) milodiy IV asr

242. Vizantiy shahriga asos solingan davrda shaharga qayerlardan keltirilgan haykallar va kollonlar o"œrnatilgan?
1) Rim; 2) Afina; 3) Memfis; 4) Sirakuza; 5) Sardiniya; 6) Korinf.
A) 1, 3, 6
B) 2, 4, 5
S) 1, 2, 6
D) 3, 5, 6
E) 1, 2, 5

243. Quyidagi qaysi voqea Rim imperatori Konstantin davrida yuz bergan 
A) Rim imperiyasi G"œarbiy va Sharqiy qismlarga taqsimlandi
B) Alarix boshchiligidagi gotlar Rimni tor-mor etdi
S) Attila boshchiligidagi xunnlar Rimga hujum qildi
D) Parfiya bosib olindi
E) Vizantiy shahriga asos solindi

244. Konstantinopol shahri avval qaysi nomda atalib kelingan?
A) Ktesifon
B) Memfis
S) Sirakuza
D) Vizantiy
E) Sardiniya

245. Qaysi imperator zamonida Rim imperiyasi G"œarbiy va Sharqiy qismlarga taqsimlandi?
A) Feodesiy
B) Konstantin
S) Oktavian
D) Avreliy
E) Trayan

246. Milodiy 395-yili "¦
A) Rim imperiyasining poytaxti Vizantiy shahri deb e"œlon qilindi
B) Rim imperiyasi G"œarbiy va Sharqiy qismlarga taqsimlandi
S) Alarix boshchiligidagi gotlar Rimni qurshab oldilar
D) Parfiyani Eron shohi Ardasher bosib oldi
E) Aleksandr Makedonskiyning O"œrta Osiyoga yurishi boshlandi

247. Nechanchi asrda Rim imperiyasining kuch-qudrati zaiflasha boshladi?
A) mil. avv. IV asrda
B) mil. avv. III asrda
S) milodiy III asrda
D) milodiy II asrda
E) milodiy IV asrda

248. Qachondan boshlab Qadimgi Rimda imperatorni armiya saylaydigan bo"œlgan?
A) milodiy I asrda
B) milodiy IV asrda
S) milodiy III asrda
D) mil. avv. II asrda
E) mil. avv. III asrda

249. Qadimgi Rim imperiyasida qaysi imperator davridan boshlab rimliklar bosqinchilik urushlari olib bormadilar?
A) Feodesiy
B) Sezar
S) Avreliy
D) Trayan
E) Oktavian

250. Ma"œlumki, milodiy III asrdan ayni mahalda Rim imperiyasi chegaralarining shimoli-g"œarb tarafidan ko"œchmanchi qabilalar paydo bo"œldilar. Rimliklar ularga qanday laqab berishgan edi?
A) patritsiylar
B) varvarlar
S) plebeylar
D) kolonlar
E) xunnlar

251. Qadimgi rimliklar madaniy taraqqiyotning ancha quyi pog"œonasida turuvchi xalqlarni qanday nomlashgan?
A) patritsiylar
B) varvarlar
S) plebeylar
D) kolonlar
E) xunnlar

252. Yunonlar tillari o"œzlari uchun tushunarli bo"œlmagan barcha qabila va xalqlarni nima deb atashgan?
A) ilotlar
B) avgurlar
S) demoslar
D) varvarlar
E) doriylar
 
253. Nechanchi asrlarda butun Rim imperiyasini qullar va kolonlar qo"œzg"œolonlari qamrab oldi? 
A) milodiy IV-V asrlarda
B) milodiy III-IV asrlarda
S) mil. avv. V-III asrlarda
D) milodiy II-III asrlarda
E) mil. avv. II-I asrlarda

254. Qaysi asrlarda Rim imperiyasiga "œvarvar"larning hujumlari kuchayib bordi?
A) milodiy IV-V asrlarda
B) milodiy III-IV asrlarda
S) mil. avv. V-III asrlarda
D) milodiy II-III asrlarda
E) mil. avv. II-I asrlarda

255. Ma"œlumki, yerlarni va mo"œl-ko"œl o"œljalarni qo"œlga kiritish maqsadini ko"œzlagan varvarlarning Rim imperiyasiga hujumlari kuchaygan. Bu davr necha yil davom etgan?
A) 55 yil
B) 150 yildan ko"œroq
S) 120 yildan ko"œproq
D) 100 yilga yaqin
E) 70 yilga yaqin
 
256. Ma"œlumki, milodiy 410-yilda gotlar Rimni qurshab olib tor-mor etadilar. Ularning boschisi kim edi?
A) Atilla
B) Romul
S) Gasdrubal
D) Alarix
E) Desebal

257. Got qabilalari qaysi xalqdan tashkil topgan edi?
A) yunonlar
B) ispanlar
S) germanlar
D) misrliklar
E) rimliklar

258. Milodiy 410-yilda Rimga hujum qilgan gotlar shaharni necha kun davomida talon-taroj qilib taladilar?
A) 10 kun
B) 3 kun
S) 5 kun
D) 7 kun
E) 2 kun

259. Qadimgi zamon tarixchilaridan biri "œButun Yer yuzini bo`ysuntirgan jahon shamchirog`i ham so`ndi" deb qayerni nazarda tutgan?
A) Misrni
B) Bobilni
S) Rimni
D) Ossuriyani
E) Afinani

260. "œBoqiy shahar" deya ta`riflangan shahar qaysi javobda to`g`ri ko`rsatilgan? 
A) Afina
B) Memfis
S) Rim
D) Nineviya
E) Fiva

261. Ma"œlumki, milodiy 452-yilda xunn qabilalari Italiyaga bostrib kirdilar. Ularga kim boshchilik qilgan?
A) Alarix
B) Romul
S) Gasdrubal
D) Atilla
E) Desebal

262. Rim imperiyasiga germanlarning vandal qabilalari qachon hujum qildilar?
A) milodiy 452-yil
B) milodiy 410-yil
S) milodiy 455-yil
D) milodiy 476-yil
E) milodiy 468-yil

263. Quyidagi qaysi javobda Rim imperiyasining so"œnggi imperatori to"œg"œri ko"œrsatilgan? 
A) Attila
B) Romul
S) Konstantin
D) Feodesiy
E) Trayan

264. G"œarbiy Rim imperiyasi qachon barham topdi?
A) milodiy 452-yil
B) milodiy 410-yil
S) milodiy 455-yil
D) milodiy 476-yil
E) milodiy 468-yil

265. Milodiy 476-yilda "¦
1) Sharqiy Rim imperiyasi quladi; 2) Rim imperatori Romul saroydan haydab yuborildi; 3) Xunnlar Italiyaga bostirib kirdi; 4) G"œarbiy Rim imperiyasi quladi; 5) Rimga germanlarning vandal qabilalari hujum qildi; 6) Qadimgi dunyo tarixi yakunlandi; 7) Rim imperiyasi G"œarbiy va Sharqiy qismlarga taqsimlandi; Konstantinopol shahriga asos solindi
A) 2, 4, 6
B) 1, 3, 4, 6
S) 2, 3, 7, 8
D) 2, 4, 5
E) 1, 3, 5, 7

266. Milodiy V asrda Rim imperiyasiga yurish qilgan qabilalar nomini aniqlang. 
1) gotlar; 2) axeylar; 3) vandallar; 4) ost-gotlar; 5) xunnlar; 6) arameylar; 7) doriylar; lotinlar.
A) 1, 4, 7
B) 2, 3, 6, 7
S) 1, 3, 5
D) 1, 3, 6, 8
E) 2, 4, 5, 8

267. Nechanchi asrga kelib rimliklar turmushida keskin o"œzgarishlar ro"œy berdi?
A) mil. avv. II asr
B) milodiy I asr
S) milodiy III asr
D) mil. avv. I asr
E) milodiy II asr

268.  Yunoncha "œissiq" so`zini anglatuvchi atamani aniqlang.
A) term
B) stil
S) altar
D) triumf
E) akveduk

269. Qadimgi Rim shahrida jamoat hammomlari nima deb atalgan?
A) termlar
B) stillar
S) altarlar
D) triumflar
E) akveduklar

270. Qadimgi Rimda badavlat xonadon farzandlari necha yoshdan boshlab maktabga qatnaganlar?
A) 5 yoshdan
B) 6 yoshdan
S) 7 yoshdan
D) 8 yoshdan
E) 9 yoshdan

281. Qadimgi rimliklar qaysi qurilish materalini ixtiro qilganlar? 
A) g"œisht
B) beton
S) ohak
D) sement
E) mix

282. Rimdagi eng katta inshoot bo"œlgan amfiteatr qancha tomoshabinni o"œz bag"œriga sig"œdirgan?
A) 10 ming
B) 20 ming
S) 40 ming
D) 15 ming
E) 30 ming

283. Qadimgi Rimdagi eng katta amfiteatr nomini to"œg"œri ko"œrsating. 
A) Panteon
B) Pompey
S) Dionis
D) Kolizey
E) Delfa

284. Qadimgi rimliklar qaysi qurilish materialini ixtiro qilganlaridan keyin shiftlar gumbaz shaklida ustunlarsiz quriladigan bo"œlgan?
A) sement
B) g"œisht
S) beton
D) mix
E) ohak

285. Yunoncha "œbarcha xudolar ibodatxonasi" ma`nosini anglatuvchi atamani belgilang.
A) Parfenon
B) Kolizey
S) Panteon
D) Apostol
E) Palestra

286. Qadimgi Rimdagi qaysi inshoot ustunlarsiz qurilgan?
A) Parfenon
B) Kolizey
S) Panteon
D) Apostol
E) Altar

287. Qadimgi Rimda buyuk g"œalabalarni nishonlash uchun qanday inshootlar barpo etilgan?
A) amfiteatrlar
B) arenalar
S) forumlar
D) triumfal arklar
E) akveduklar

288. Xristianlik dinining asoschisi Iisus (Iso) qaysi shaharda tavallud topgan? 
A) Nazaretda
B) Dur-Sharrukinda
S) Abidosda
D) Nisoda
E) Sardiniyada

289. Ikki ming yil muqaddam Kichik Osiyo va Falastin yerlarida qanday voqea yuz berdi? 
A) Ierovoam Isroil podsholigini qayta tikladi
B) Iisus (Iso) 33 yoshida payg"œambar deb e"œlon qilindi
S) Saul vafot etdi va mamlakatga "œdengiz xalqlari" hujum qildi
D) Dovud Palastinni birlashtirib, Yahudiy podsholigini tuzdi
E) Iisus (Iso) tug"œilgani haqida rivoyatlar tarqala boshladi

290. Xristianlik dining asoschisi bo"œlgan Iso (Iisus)ning otasining kasbi nima bo"œlgan?
A) duradgor
B) kosib
S) kulol
D) temirchi
E) misgar

291. Xristianlik dining asoschisi bo"œlgan Iisus (Iso) necha yoshida cho"œqintiriladi?
A) 25 yoshida
B) 30 yoshida
S) 27 yoshida
D) 33 yoshida
E) 20 yoshida

292. Milodiy 30-yilda Iisus (Iso)ni kim Iordan daryosida cho"œqintiradi? 
A) Sulaymon
B) Ioann
S) Dovud
D) Iosif
E) Rovoam

293. Ma"œlumki, Iisus Xristos (Iso Masih) havoriylar bilan Falastin bo"œylab sayohat qilib, Xudo oyatlari haqida ularga hikoya qilib beradi, turli mo"œjizalar ko"œrsatadi.  U bilan birga sayohat qilgan havoriylarning soni necha nafarni tashkil etgan?
A) 15 nafar
B) 20 nafar
S) 12 nafar
D) 7 nafar
E) 10 nafar

294. Qaysi din ruhoniylari Iso payg"œambarni mavjud diniy haqiqatlarlarni buzib talqin etishda ayblab, uni o"œlim jazosiga mahkum etgan?
A) buddizm
B) xristian
S) hinduiylik
D) yahudiy
E) braxmanizm

295. Qaysi Rim noibi ruhoniylar tazyiqi ostida Iso Masihni o"œlim jazosiga hukm qiladi?
A) Publiy Korneliy
B) Pontiy Pilat
S) Arkadiy
D) Mark Lukum
E) Mark Katon

296. Ruhoniylar Iisusni o"œlim jazosiga mahkum qilishganidan so"œng, uni qayerda xochga tortadilar?   
A) Korsika orolida
B) Nazaret shahrida
S) Golgof tog"œida
D) Sardiniya orolida
E) Iordan daryosi bo"œyida

297. Rivoyatlarda aytilishicha, Yer yuzidagi ilk inson — Odam ato qayerda dafn etilgan?
A) Abidos shahrida
B) Iordan daryosi bo"œyida
S) Nazaret shahrida
D) Konstantinopolda
E) Golgof tog"œida

298. Yunonchadan tarjima qilganda "œXushxabar" ma`nosini anglatuvchi so`zni toping.
A) Zabur
B) Xristian
S) Yevangeliya
D) Oykumena
E) Mozaika

299. Iso payg"œambar ta"œlimotining izdoshlari nima deb ataladi?
A) xristianlar
B) apostollar
S) pontifiklar
D) avgurlar   
E) goplitlar

300. Apostollar kimlar?
A) Iso haqidagi rivoyatlarni yaratgan din peshvolari
B) Iso payg"œambar ta"œlimotining izdoshlari 
S) Iso payg"œambarning qarindosh-urug"œlari 
D) Iso payg"œambarning shogirdlari 
E) Iso payg"œambarni o"œlim jazosiga mahkum etgan yahudiy ruhoniylari

301. Xristian jamoalariga kimlar peshvolik qiladilar?
A) papa
B) yepiskop
S) abbat
D) arxiyepiskop
E) monax

302. Qaysi asrda xristianlik (nasroniylik) vujudga kelgan?
A) milodiy III asr
B) milodiy I asr
S) milodiy II asr
D) milodiy V asr 
E) milodiy IV asr

303. Milodiy 313-yilda qaysi Rim imperatori xristianlik davlatning boshqa dinlari bilan teng bir din deb e"œlon qilingan farmon chiqardi? 
A) Prokopiy
B) Valentinian II
S) Feodesey
D) Gonoriy I
E) Konstantin

304. Qadimda hukmdorning cheklanmagan hokimiyati joriy etilgan davlat nima deb atalgan?
A) imperiya   
B) respublika   
S) demokratiya   
D) anarxiya   
E) diktatura   

305. Respublika davrida  Rimdagi oily siyosiy lavozim bu "¦
A) podsho   
B) imperator   
S) konsul   
D) tribun   
E) diktator   

Foydalanilgan adabiyotlar ro"œyxati:

1) Ahmedov Bo"œriboy.  "œO"œzbekiston tarixi manbalari". Toshkent "œO"œqituvchi" 2001.
2) Bekmuhammadov H.Y. "œTarix terminlarining izohli lug`ati". Toshkent "œO`qituvchi" 1986.
3) Sulaymonova Fozila. "œSharq va G`arb". Toshkent "œO`zbekiston" 1997-yil.
4) Boynazarov F. "œAntik dunyo". Toshkent, "œMehnat", 1989.
5) Bobobekov H. va boshqalar.   "œO`zbekiston tarixi". Toshkent "œSharq" nashriyot-matbaa konserni bosh tahririyati 2000-yil.
6) Jalilov Sayfiddin. "œBobir va Yuliy Sezar". Toshkent "œYangi asr avlodi" 2001.
7) Nazarov Q. "œG`arb falsafasi". Toshkent "œSharq" 2004.
Jo"œrayeva Saida. "œHaqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf". Toshkent "œYangi asr avlodi" 2002.
9) Ziyo Azamat. O"œzbek davlatchiligi tarixi. Toshkent, "œSharq", 2000.
10) Is"œhoqov M. So"œg"œdiyona tarix chorraxasida. Toshkent, "œFan", 1990. 
11) Is"œhoqov M. Unutilgan podsholikdan xatlar. Toshkent, "œFan", 1990.
12) Karimov Sh., Shamsudinov R. Vatan tarixi.  Birinchi kitob. Andijon, "œMeros", 1995.
13) Karimov Sh., Shamsudinov R. Vatan tarixi.  Birinchi kitob. Toshkent, "œO`qituvchi", 1997.
14) Nabiyev A.S. Tarixiy o"œlkashunoslik. Toshkent, 1998.
15) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 1-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2000-yil.
16) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 2-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2001-yil.
17) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 3-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2002-yil.
18) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 4-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2002-yil.
19) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 5-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2003-yil.
20) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 6-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2003-yil.
21) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 7-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2004-yil.
22) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 8-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2004-yil.
23) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 9-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2005-yil.
24) O"œzbekiston milliy ensiklopediyasi 10-tom.  "œO"œzbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent 2005-yil.
25) Bolalar ensiklopediyasi. "œO`zbekiston milliy ensiklopediyasi". "œDavlat ilmiy nashriyoti". Toshkent. 2002.
26) Avesto. "œSharq" nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati. 2001. 
27) Sagdullayev A. S., Kostetskiy V. A., Norqulov N. K. "œO`zbekiston tarixi — 6". Toshkent. "œSharq" nashriyot-matbaa konserni bosh tahririyati, 1999.
28) Korovkin F. P. "œQadimgi dunyo tarixi -5". Toshkent. "œO`qituvchi". 1989. 
29) Korovkin F. P. "œQadimgi dunyo tarixi -6". Toshkent. "œO`qituvchi". 1993.
30) Kabirov A., Korovkin F. "œJahon tarixi — 5-6". Toshkent. "œO`qituvchi". 1995.
31) Kabirov A. "œJahon tarixi — 6". Toshkent. O`qituvchi. 2001.
32) Sagdullayev A., Kostetskiy V. "œTarix -6"  Toshkent. "œSharq" nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati. 2005. 
33) Jo"œrayev U., Lafasov M., Normatov K. "œJahon tarixidan hikoyalar-5". "œO"œqituvchi". 2000. 
34) Ahmedov B. "œVatan tarixidan hikoyalar-5". "œO`qituvchi". 1999. 
35) Usmonov Q., Jo"œrayev U., Ahmedov B. "œTarixdan hikoyalar-5". Cho"œlpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent. 2005.   
36) Asqarov A. A. "œO`zbekiston tarixi". Toshkent. "œO`qituvchi". 1994. 
37) Muhamedov H. "œXorijiy mamlakatlar davlati va huquqi tarixi". Birinchi qism. Toshkent. "œAdolat". 1999. 
38) Is"œhoqova M., Kontetskiy V. "œO"œzbekiston xalqlari tarixi — 8-9" Toshkent. "œO"œqituvchi". 1992.
39) Boboyeva M. Q., Qurbongaliyeva R.S. Qadimgi dunyo tarixidan izohli lug"œat. Toshkent "œO"œqituvchi" 1992.
40) Sagdullayev A. "œQadimgi O`zbekiston ilk yozma manbalarda". Toshkent. "œO`qituvchi". 1996. 
41) Hidoyatov G. A. "œMening jonajon tarixim". Toshkent "œO`qituvchi" 1992.
42) O"œzbekiston tarixi. Mas"œul muharrirlar: A.S. Sagdullayev, B. J. Eshov. "œUniversitet". 1997.
43) O"œzbekiston xalqlari tarixi. Birinchi jild. Ahmadali Asqarov tahriri ostida. O"œzbekiston Respublikasi fanlar Akademiyasining "œFan" nashriyoti. Toshkent. 1992.
44) O"œzbekiston davlatchiligi tarixi ocherklari. Toshkent. "œSharq" nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati. 2001.
45) Saidqulov T. "œO`rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavhalar". Toshkent. "œO`qituvchi". 1993.   
46) Hamid Ziyoyev. "œO`zbekiston mustaqilligi uchun kurashlarning tarixi". Toshkent. "œSharq" nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati. 2001. 
47) Reder D.G., Cherkasova E.A. Qadimgi dunyo tarixi. Birinchi qism. Toshkent. "œO`qituvchi". 1974.
48) Reder D.G., Cherkasova E.A. Qadimgi dunyo tarixi. Ikkinchi qism. Toshkent. "œO`qituvchi". 1974.
49) Avdiyev V. I. Qadimgi Sharq tarixi. "œO`rta va oily maktab". Toshkent. 1964.
50) Авериняев С.С., Алексеев В.Л. Древние яивилизаяии Ancient Civilizations. Мс‹сль Москва. 1989.
51) Историс мировой культурс‹. Москва. 1997.
52) Мантюшин Г.А. "œАрхеологический словар". Москва просвес‰ение АО "œУчебнас литература" 1996.
53) А ижов Константин. "œВсе монархи мира древний восток". Вече Москва. 2001.
54) Кирилл и Мефодий. Москва. 2004. 
55) Малас снсиклопедис городов. «Торсинг». Москва. 2001.
56) Джон Д. Клерб Майкл А­двардс. А имскас империс. «Xoрт». Москва. 1994.
57) «Болшой справочник Иторис длс школников и поступаюс‰их в вузс‹». Москва. Издательский дом «Дрофа». 1999.
58) Аадточаев А.С. Философис и наука в споху античности. Издательство Московского Университета.