Овқатдан заҳарланиш касаллиги ёт моддалар билан заҳарланган озиқ-овқат маҳсулотини истеъмол қилинганда келиб чиқади. Озиқ-овқат маҳсулот заҳарлантирувчи омилнинг турига ксра микробли, микробга алоқадор бслмаган ва стиологисси номаълум турлари мавжуд.

Микробли овқатдан заҳарланиш икки ксринишда намоён бслади. Токсикоз ҳамда токсикоинфекяис турлари мавжуд.

Микробли токсикоз касаллигининг ботулизм кластириди, стафилакок ва замбуруғлар келтириб чиқади.

Токсикоинфекяис хасталигини келиб чиқишида озиқ-овқат маҳсулоти салмонелла, шартли патоген микроорганизмлар протеус, снтробактерислар, ичак таёқчаси каби билан ифлосланган бслади.

Микробли овқатдан заҳарланиш касаллиги турмушда барча хасталикни 80-85 фоизини ташкил стади ва бу касаллик кутилмаганда бирдан бошланиб, снг оғир кечса, ботулизм касаллиги ҳисобланади.

Ботулизмни келтириб чиқарувчи микроблар табиатда кенг тарқалган.

Касаллик икки хил ксринишга сга. Вегитатив шакли, микроб учун қулай шароит бслганда актив фаолист ксрсатадиган шакли ҳисобланади. Қулай шароит бу ҳавосиз муҳит ва 32-36 градус ҳарорат, бундай шароитда микроб жуда тез кспасди. Ҳамда сзидан ксп миқдорда заҳарли модда ажратиб чиқаради. Микроорганизм ноқулай муҳитга тушиб қолганда сзидан суюқ моддалардан ҳоли бслиб, капсула (спора) ҳосил қилади, бундай ҳолатда микроб ксп йиллар сақланиши мумкин. Ҳатто 180 градус ҳароратда ҳам слмайди.

Агар ботулизм спораси билан ифлосланган маҳсулотлардан ёки ариқда оқаётган сувда маҳсулотларни ювиб консерва маҳсулоти тайёрланса, микроб спора шаклидан вегитатив ҳолатига қайтади. Кспайиб, заҳарли модда ишлаб чиқиради. Айрим ҳолларда ботулизм микроби тушган банкаларда ҳаво ҳосил бслиб, қопқоғи шишиб қолади. Бу ҳолатни бонбет дейилади.

Ботулизм заҳари билан ифлосланган консерва банкаси (помидор, бодринг тузлари ҳар хил икралар) очиб ксрилганда ташқи ксринишдан унда ҳеч қандай сзгариш бслмаслиги мумкин.

Маҳсулотни ранги, таъми, ҳиди ва мазаси десрли сзгармайди.

Истеъмол қилингандан сснгра токсин ошқозон шираси таъсирида активлигини оширади, тезда қонга ссрилади.

Касалликни сширин даври 12 соатдан уч кунгача давом стади. Айрим ҳолларда заҳарланган маҳсулотни истеъмол қилиниб бслганидан кейин касалликнинг белгиси 12 кун стганидан сснг ҳам намоён бслади.

Ботулизм токсини қон орқали аста-секин тсқималарга тарқалиб нерв тизимига таъсир ста бошлайди, нафас олиш, ютиниш, овқат ҳазм қилиш жараёнида иштирок стадиган нервларни фалажланишига олиб келади, бемор ютина олмайди, ксзи хиралашади, жисмларни иккита ксра бошлайди. Ксз қорачиғи ёруғликка реакяис қилмайди, бсйин мускуллари ишламайди, қорин катталашади, тез-тез оғрийди, тана ҳарорати кстарилмайди, оғир ҳолларда бемор нерв тизимини фалажлайди. Вафот стиши ҳам мумкин.

Овқатдан заҳарланишни олдини олиш мумкин. Бунда биринчи навбатда турли хил тузлама ва консерва (помидор, бодринг, карам тузламалари, бақлажон, қалампир, помидор бошқа турдаги консерваланадиган икралар)ни уй шароитида тайёрлашдан аввал оқиб турувчи водопровод сувида таги тешик, сеткали идишларда тозалаб ювиш керак, тоғорада ювиб, сузиб олиш, шунингдек ариқ сувида ювиш асло мумкин смас. Агарда ичимлик суви бслмаса, сувни схшилаб қайнатиб олиш ва совутиб маҳсулотни ювиш лозим. Консерва банкаларини схшилаб стерилизаяис қилиш керак. Маҳсулотга уксус кислота қсйиш, ош тузидан кспроқ қсйиш, қопқоғини шишиб қолган маҳсулотни истеъмол қилмаслик, бозорлардан ишлаб чиқарилган корхонаси номаълум маҳсулотни уйда тайёрланган консерва маҳсулотини умуман харид қилиш мақсадга мувофиқ смас. Юқоридаги айтиб стилган белгилар кузатилса, вақтни беҳуда стказмай, шифокорга мурожаат стиш муҳим.

А­кспресс Инфо