1. Nima sababdan Islom tarixida "Sanatul Huzun" (Qayg'u yili) deb olgan yil bo'lgan?
a) Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o'g'illari Ibrohimdan ayriladilar.
b) Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ikki qizlari Ruqiya va Ummu Gulsumdan ayriladilar
c) Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Xadicha onamiz va amakilaridan ayriladilar
To’g’ri javob: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Xadicha onamiz va amakilaridan ayriladilar
Izoh: Payg‘ambarlik davrining o‘ninchi yilida, hijratdin uch yil ilgari Makka shahrida onamiz Xadicha vafot topdilar. . Bu musibat ustiga butun dushmanlariga haybat ko‘rsatib turgan amakilari Abu Tolibning vafot qilishi Payg‘ambarimizga qattiq ta’sir qildi. Bu mehribon yordamchilaridin birdaniga ajralganlari uchun ortiqcha qayg‘urdilar. Shu musibat bo‘lgan yilni qayg‘u-hasrat yili, deb atadilar. (Tarixi Muhammadiy)

2. Islom tarixida "œSanatul-huzn" ("œQayg’u yili") nomini olgan yil Makka davrining nechanchi sanasiga to’gri keladi?
a) To’qqizinchi
b) O’ninchi
c) O’n birinchi
To’g’ri javob: O’ninchi
Izoh: Abu Tolib va Xadichaning o’limi Makka davrining o’ninchi yiliga to’g’ri kelgan edi. Islom tarixida bu o’ninchi yilga "œSanatul huzun", "œOmul huzun" (huzun yili) deb ataldi.(Payg’ambarimiz va Asharai mubashshara)

3. Janobimizning amakilari Abu Tolibning ahvollari yomonlashib, o’limi yaqinlashgan vaqtda yonlarida Rasululloh sallallohu alayhi vassallam bilan yana ikki mushrik bo’lgan. Ular Abu Tolibga "œAbdulmuttalibni dinidan yuz o’girasanmi?" deb, shahodat kalimasini aytishdan qaytarishgan. Bu ikki mushrik kim edi?
a) Utba ibn Robiya, Abu Jahl.
b) Abu Jahl, Abdulloh ibn Abu Umayya.
c) Abu Lahab, Abu Jahl.
To’g’ri javob: Abu Jahl, Abdulloh ibn Abu Umayya.
Izoh: Bir necha kundan keyin Abu Jahl bilan Abdulloh ibn Abu Umayya birga yana Abu Tolibni borib ko’rishdi. Ular kasalni yoniga o’tirar ekanlar, ushbi damda Rasululloh sallallohu alayhi vassallam ham kelib qoldilar. Amakilaridan hol-ahvol so’radilar, tasalli berdilar. Narigi tomonga o’tirdilar.
O’tirdilar, ammo jondan aziz amakilarining ahvoli ancha yomonlashganini, o’limga yana bir odim yaqinlashganini sezdilar. nga so’nggi soatlarda ham yaxshilik qilishlari mumkin edi:
- Amakijon, bir marta bo’lsa ham "œLa ilaha illaloh", deng. Toki men vaqti-soati kelganida, Allohning huzurida bunga guvohlik bera olayin, - dedilar.
Payg’ambar sallallohu alayhi vassallam shunday der ekanlar, Abu Jahl va uning birodari:
- Yo Abu Tolib, Abdulmuttalibni dinidan qaytasanmi? — deb uni qaytarishga urinishdi. ("œSaodat asri qissalari" 2-kitob, 83-84 betlar)

4. Xadicha roziyallohu anhoning muborak jasadlari qayerga qo’yilgan?
a) Hojun qabristoniga.
b) Baqi’ qabristoniga.
c) Hujrai saodatga.
To’g’ri javob: Hojun qabristoniga.
Izoh: Makkaning Hojun qabristoni Hazrati Hadichaning muborak vujudlari ila sharaflandi. ("œSaodat asri qissalari" 2-kitob, 91-bet)

5. Abu Tolib vafotlaridan keyin, Rasululloh sallallohu alayhi vassallamning qaysi amakilari u zot sallallohu alayhi vassallamni o’z himoyasiga olgan?
a) Hamza (r.a.)
b) Abbos (r.a.)
c) Abu Lahab.
To’g’ri javob: Abu Lahab.
Izoh: Rasululloh sallallohu alayhi vassallam bir necha kungacha uylaridan chiqmadilar. Qalblari g’am-g’ussaga to’lgan. Kamiga qurqyshliklar haddan tashqari qutirib ketti.
Bu vaziyat yuragi kin va adovatga to’la Abu Lahabning ham rahmini keltirdi. Bir kuni jiyanining yoniga keldi-da:
- Yo Muhammad, Abu Tolib hayotlik chog’ida qanday yurgan bo’lsang, shunday erkin yuraver. Lotni o’rtaga qo’yib qasam ichamanki, hech kim senga ziyon-zahmat yetkaza olmaydi, - dedi.
Shu tariqa Abu Lahab jiyani Muhammad ibn Abdullohni himoyasiga oldi. ("œSaodat asri qissalari" 2- kitob, 91-92 betlar)

6. Xadicha roziyallohu anhoning vafotlaridan keyin Rasululloh sallallohu alayhi vassallam birinchi turmish qurgan "œMo’minlar onasi" kim?
a) Savda binti Zam’a (r.anho)
b) Oysha (r. anho)
c) Ummu Salama (r. anho)
To’g’ri javob:  Savda binti Zam’a (r. anho)
Izoh: Usmon ibn Maz’uning xotini Havla bir kuni Rasululloh sallallohu alayhi vassallamni ziyorat etishga keldi va muddaoga ko’chaqoldi:
- Yo Rasululloh, Hadichaning yo’qligi bilinyapti, - dedi.
O’sha kuni u Janobi Payg’ambarimizni (s.a.v.) yana uylanishga rozi qildi. Savda binti Zam’a bilan hazrati Abu Bakrning qizi Oysha ikkialasi nomzod o’laroq ko’rsatdi va ularga sovchilik qilish vazifasini zimmasiga olib, u yerdan chiqdi. Savda yoshi ancha katta, to’ladan kelgan, og’ir-vazmin harakatli bir ayol edi. Eri o’lib, besh-oltita farzandi bilan beva qilgan.
Nabiyyi akramdan (s.a.v.) kelgan taklifni mamnunlik bilan kutib oldi. Shunday qilib, payg’ambarlikning 13-yili ramazon oyida Savda "œMo’minlar onasi" (Ummul mo’minin) bo’lish sharafiga erishdi. ("œSaodat asri qissalari")

7. Toif safarida Payg’ambarimiz (s.a.v.) ga kim hamrohlik qildi?
a) Abu Bakr
b) Zayd ibn Horisa
c) Ali ibn Abu Tolib
To’g’ri javob: Zayd ibn Horisa
Izoh: Rasuli Akram Islom dinini yoyish maqsadida Hijoz shaharlaridan biri toifga bordilar. Bu safarda u zotga tutingan o’g’illari Zayd ibn Horisa hamrohlik qildi. (Nurul-yaqin, Tarixi Muhammadiy)

8. Toif shahrida qaysi qabila istiqomat qilardi?
a) Banu Saqif
b) Banu Qurayza
c) Avs va Xazraj
To’g’ri javob: Banu Saqif
Izoh: Makka shahridan 70-80 chaqirim sharq tomonda joylashgan Toif shahrida Banu Saqif qabilasi yashar edi. Makkadagi Quraysh qabilasi kabi toiflik saqifiylar ham butfarast edilar. (Tarixi Muhammadiy, Payg’ambarimiz va Asharai mubashshara).

9. Rasululloh sallallohu alayhi vassallam Toif voqeasidan qattiq ta’sirlangandilar. Hatto yillar o’tib ham bu safarni unutmadilar va Toif voqeasini musulmonlar uchun achinarli bo’lgan bir voqeadan ham alamli deb aytgandilar. Bu qaysi voqea?
a) Uhud jangi.
b) Xadicha onamizning vafotlari.
c) Musulmonlarning qiynoqqa solinishi.
To’g’ri javob: Uhud jangi.
Izoh: Rasululloh sallallohu alayhi vassallam Toif safarini haqiqatdan ham unutmadilar, unuta olmadilar. Yillar o’tib, suyukli hotinlari Oysha onamiz (r.a.):
- Yo Rasululloh, Uhud jangidan ko’ra ham achinarli, alamli kun bo’lganmi?! — deb so’raganlarida, Toif voqeasini eslab, u savdolarni bir boshdan gapirib bergan edilar. O’sha kundagidey g’am-g’ussaga cho’mgan boshqa kunni eslay olmasliklarini ta’kidlagan edilar. ("œSaodat asri qissalari" 2-kitob, 95-bet.)

10. Toifdan Makkaga qaytganlarida Janobimiz Rasululloh sallallohu alayhi vassallamni kim o’z himoyasiga olgan?
a) Axnas ibn Shariq.
b) Suxayl ibn Amr.
c) Mut’im ibn Odiy.
To’g’ri javob: Mut’im ibn Odiy.
Izoh: Rasululloh sallallohu alayhi vassallam Makkaga tobora yaqinlashar ekanlar, Hiro tog’ining etaklariga yetganda to’xtadilar. Bu yerdan u yog’iga hotirjam ketish imkoni yo’q, bemalol shaharga kirishga mushriklar yo’l qo’ymasligini juda yaxshi bilar edilar.
Shu payt Huzo’a qabilasidan bir odam uchrab qoldi.
- Menga holis bir xizmat qilmaysanmi? — deb so’radilar Rasululloh sallallohu alayhi vassallam.
- Bajonudil, - dedi yo’lovchi.
- U holda Makkaga borgin-da, Axnas ibn Shariqni top. Muhammad ibn Abdullohni yonidan kelayotirman, "œRobbim yuborgan din va payg’ambarlik vazifasini ado etishim davomida meni o’z himoyasiga olarmikan?" deb so’ra.
Yo’lovchi ketdi. Axnasni topib, bor gapni so’zlab berdi. Axnas o’zining boshqa qabiladan ekanligini bahona qilib, uni quruq qaytardi. Yo’lovchi qaytib kelganida Rasululloh sallallohu alayhi vassallam takror iltimos qildilar:
- Yana bir marta bormaysanmi men uchun? — "œMayli" javobini olgach, dedilar — Suxayl ibn Amrni top, o’sha gaplarimni unga bildir.
U yana Makkaga bordi va yana quruq qaytib keldi. Suxayl taklifni rad etgan edi. Haligi odam uchunchu marta ham Makkaga borib kelishga rozi bo’ldi va bu safar Mut’im ibn Odiynikiga bordi. Mut’im bu taklifga rozi bo’ldi.
Tong otganch, Mut’im o’g’illarini olib, barchalari qurollangan holda Hiro tog’i etaklariga keldi va Rasululloh sallallohu alayhi vassallamni boshlab, Makka sari yo’l olishdi. (Saodat asri qissalari)

11. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Toifga da'vat qilmoqlik niyatida borganlarida Utba va Shayba ibn Robialarning nasroniy quli bo'lgan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzum olib borgan inson kim edi?
a) Addos
b) Suhayb Rumiy
c) Salmoni Forsiy
To’g’ri javob: Addos
Izoh: Bu gaplarni eshitib turgan Utba bilan Shaybaning rahmi kelib rasulullohga quli Addosdan bir bosh uzum berib yuborishdi. Payg‘ambar alayhis-salom: "Bismillahir rohmanir rohim" deb uzumni yeya boshladilar. Addos: "Bu yurtning odamlari bunday gaplarni aytishmasdi. Qayerliksan?" — deb so‘radi "Sen o‘zing qayerliksan? Qaysi dinga e’tiqod qilasan?" — deb so‘radilar rasululloh. "Men Dajla daryosi bo‘yiga joylashgan Ninavay shahridanman. Nasroniy diniga e’tiqod qilaman", dedi Addos. "Yunus ibn Matto degan yaxshi odamning yurtidan ekansan-da", dedilar sarvari olam. "Sen u kishini qaydan bilasan?" deya qiziqsindi Addos. Rasululloh Qur’ondagi Yunus qissasini o‘qib berdilar. Bu hikoyatdan qattiq mutaassir bo‘lgan Addos kalima keltirib, musulmon bo‘ldi. (Nurul yaqin)

12. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Toifdan chiqib Naxla bog'iga borganlarida kimlar Qur'on tilovatini eshitib islomni qabul qilishdi?
a) Saqiyf qabilasi
b) G'ifor qabilasi
c) Nasidin degan joydagi jinlar
Izoh: Payg’ambarimiz Naxla degan joyga kelganlarida bir guruh jinlar u zotning tilovatiga quloq tutishdi va imon keltirishdi. Ahqof surasining 29-32 oyatlari va Jin surasida bu voqea bayon etilgan. (Nurul yaqin)

13. "œMe’roj" so’zining ma’nosi nima?
a) yuqoriga ko’tarilish.
b) kechasi yurgizish.
c) tasalli berish.
To’g’ri javob: Yuqoriga ko’tarilish.
Izoh: Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning Masjid ul-Haromdan Masjid ul-Aqsoga qilgan tungi sayrlari Isro va Me’roj qur’on bilan sobit bo‘lgan:
«O’z bandasi (Muhammadni), unga mo‘‘jizalarimizdan ko‘rsatish uchun tunda, Masjid ul-Haromdan Biz atrofini barakotli qilib qo‘ygan Masjid ul-Aqsoga sayr qildirgan zot pokdir. Darhaqiqat u eshituvchi va ko‘ruvchidir». (Al-Isro surasi 1-oyat).
U yerdan osmonlarga ko‘tarilishlari - Me’rojdir. ("Ahli sunna val-jamoa aqoidi")

14. "Isro va Meroj" qaysi oyning qaysi kuniga to'g'ri kelgan?
a) Rajab oyining 27-kechasiga
b) Ramazon oyining 27-kechasiga
c) Rabiul-avval oyining 15-kechasiga
To’g’ri javob: Rajab oyining 27-kechasiga
Izoh: Rajab oyining 27-kechasi Isro va Me’roj kechasidir. Shu kecha payg'ambarimiz sallallohu alayhi va sallam Alloh taoloning qudrati bilan farishtalar yordamida Makkadan Quddusdagi Masjid-ul Aqsoga borganlar. So'ngra Alloh taoloning huzuriga, osmonga ko'tarilib, ,  "Sidratul muntaho"ga yetib bordilar. ("Ahli sunna val-jamoa aqoidi")
 
15. Rasululloh sallallohu alayhi vassallam Me’rojga chiqqanlarida O’ng tomoniga qarasa, kuladi, chap tomoniga qarasa, yig‘laydigan bir zot bilan uchrashganlar. U kim edi?
a) Odam alayhissalom
b) Iso alayhissalom
c) Ibrohim alayhissalom
To’g’ri javob: Odam alayhissalom
Izoh: Birinchi osmonga chiqqanimda Jabroil alayhissalom osmonbonga: «Eshikni ochg‘il!» — deb aytdilar. U: «Kim bu?»— dedi. «Jabroilman»,—dedilar, Osmonbon: «Sen bilan birga biron kishi bormi?» — dedi. «Ha, men bilan Muhammad alayhissalom bor»,— dedilar Hazrat Jabroil. Osmonbon: «Muhammad alayhissalomning osmonga chiqmog‘iga ruxsat bo‘ldimi?» — dedi. Jabroil alayhissalom: «Ha»,— dedilar. Eshik ochilgach, birinchi osmon ichkarisiga ko‘tarildik. U yerda bir kishi o‘tiribdi. Uning o‘ng tomonida ham, chap tomonida ham odam gavjum. O’ng tomoniga qarasa, kuladi, chap tomoniga qarasa, yig‘laydi. O’sha kishi menga qarab: «Xush kelibsiz, payg‘ambar, yaxshi o‘g‘il!»-dedi. «Bu kishi kim?» — deb so‘radim Hazrat Jabroildan. «Bu —Odam alayhissalom va mana bu o‘ng va chap tomonlarida turganlar Odam bolalarining ruhlaridir. Bulardan o‘ng tomondagilari jannat ahli va chap tomondagilari do‘zax ahlidir. (Shuning uchun ham) Odam alayhissalom o‘ng tomonlariga qaraganlarida kuladilar, chap tomonlariga qaraganlarida yig‘laydilar»,— dedilar Jabroil alayhissalom.  ("Sahihi Buxoriy", Namoz kitobi)

16. Rasululloh sallallohu alayhi vassallam Me’rojga chiqqanlarida Ikkinchi osmonda ikkita payg’ambar bilan uchrashganlar. Bu payg’ambar alayhissalomlar kimlar?
a) Muso va Horun (alayhissalomlar)
b) Ibrohim va Iso (alayhissalomlar)
c) Yahyo va Iso (alayhissalomlar).
To’g’ri javob: Yahyo va Iso. (alayhissalomlar)
Izoh: . Ul joydin ko‘tarilib, ikkinchi osmonga yetdilar. Ul joyda ham yuqoridagidek savol-javoblar bo‘ldi. Hazrati Iso, Hazrati Yahyo payg‘ambarlarning makonlari shu osmonda edi. Bu zotlar ham qarshi olib, xayr-duoda bo‘ldilar. (Tarixi Muhammadiy).
 
17. Yettinchi osmondan keyin Rasululloh sallallohu alayhi vassallam qayerga ko’tarilganlar?
a) "œSidratul muntaho"ga.
b) "œBaytul ma’mur" ga.
c) "œArshi A’lo" ga.
To’g’ri javob: "œSidratul muntaho" ga
Izoh: Rajab oyining 27-kechasi Isro va  Me’roj kechasidir. Shu kecha payg‘ambarimiz sallallohu alayhi va sallam Alloh taoloning qudrati bilan farishtalar yordamida Makkadan Quddusdagi Masjid-ul Aqsoga borganlar. So‘ngra Alloh taoloning huzuriga, osmonga ko‘tarilib,  "Sidratul muntaho"ga yetib bordilar.
Sharh. Imom Ahmad Abdulloh ibn Ma’sud raziyallohu anhudan rivoyat qilishlaricha «Sidratul muntaho» yettinchi osmondagi Nilufar ismli daraxt bo‘lib, uning shoxlari duru yoqut va zabarjadlardan iboratdir. Yerdan nimaiki ko‘tarilib chiqsa intihosi unga yetadi va yuqoridan nimaiki tushsa, intihosi unga yetadi. Shuning uchun ham «Muntaho» ya’ni, intihosiga borib yetadigan joy deb ataladi. (Ibn Kasir tafsiri III jild).
 
18. Me’rojda Rasululloh sallallohu alayhi vassallamga nimalarni xabari berilgan?
a) besh vaqt namoz, Islomni kuchayishi, Jannatga birinchi kirishlari.
b) besh vaqt namoz, Baqara surasining oxirgi oyatlari, ummatlarini mag’firat qilinishi.
c) Baqara surasining oxiri, besh vaqt namoz, Qiyomat kunida shafoatchi bo’lishlari.
Tog’ri javob: b) besh vaqt namoz, Baqara surasining oxirgi oyatlari, ummatlarini mag’firat qilinishi.
Izoh: Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Me’roj kechasida Allohning qudratiga dalolat qiladigan alomatlarni, jumladan, Jannat, Do‘zax, Baytul Ma’murni, o‘tgan payg‘ambarlar, farishtalar, Jabroil farishtaning asliy ko‘rinishlarini va boshqa narsalarni ko‘rdilar. O’sha Me’roj kechasi ummati Muhammadiyaga besh vaqt namoz farz qilindi. Baqara surasining oxirgi ikki oyati va quyidagi12 ta hukm berildi, ya’ni:
1. Allohga shirk keltirmaslik.
2. Ota-onaga itoat qilish.
3. Qarindosh va muhtojlarga yordam berish.
4. Molni behuda sarf qilmaslik.
5. Bolalarni o‘ldirmaslik.
6. Zinoga yaqinlashmaslik.
7. Yetimlarga yaxshi muomalada bo‘lish.
8. Nohaq odam o‘ldirmaslik.
9. Ahdiga vafo qilish.
10. O’lchovda to‘g‘ri, adolatli bo‘lish.
11. Bilmasdan birovlarning ilmi yoki aytganlariga ergashmaslik.
12. Yer yuzida kibr va g‘urur bilan yurmaslik. ("Ahli sunna val-jamoa e'tiqodi")

19. Quyidagilar orasidan kim o’zi musulmon holida 5 vaqt namoz o’qish baxtiga muyassar bo’la olmagan?
a) Abu Tolib ibn Abdulmuttalib
b) Xadicha binti Huvaylid
c) Hamza ibn Abdulmuttalib
To’g’ri javob: Xadicha binti Huvaylid
Izoh: Chunki 5 vaqt namoz Me’roj kechasi farz qilingan. Xadicha (r.a.) esa bu hodisadan ilgari vafot etganlar. (Asharai mubashshara)

20. 50 vaqt namozni 5 vaqt qilib qisqartirilishiga sababchi bo’lgan payg’ambar?
a) Muso (a.s)
b) Ibrohim (a.s)
c) Iso (a.s)
To’g’ri javob: Muso (a.s)
Izoh: Alloh Taolo Me’roj tunida Rasululloh va ummatlariga 50 vaqt namoz farz etdi. Qaytishlarida Muso (a.s): "œEy Muhammad, buni ummating ko’tarolmaydi. Qayt, Robbingdan so’ra, buni yengillatsin", deb qaytardilar. Bir necha bor qatnash asnosida 5 vaqt namoz qaror topdi. (Tarixi Muhammadiy, Nurul yaqin)

8-tur
Mavzu: Rasululloh SAVning Madinaga hijratlari

1. Rasululloh (s.a.v.) nima sababan boshqa musulmonlar qatori avvalgilardan bo’lib Madinaga hijrat qilmadilar?
a) Hamma musulmonlar hijrat qilganini ko’rib, hotirjam bo’lib keyin hijrat qildilar
b) Allohdan izn kutdilar
c) Mushriklar Rasululloh (s.a.v.)ni Makkada kuch bilan tazyiq ostida ushlab turdilar

2. Rasululloh sallallohu alayhi vassallam va Abu Bakrni Yasribga kuzatishayotganda, o’z belbog’ini yirtib, meshning og’zini bog’lagan va "œZotun nitoqayn", yani, "œIkki belbog’li xonim" nomini olgan ayol kim?
a) Oysha (r.a.)
b) Asmo (r.a.)
c) Fotima (r.a.)

3. Rasululloh (s.a.v.) va Abu Bakr (r.a.) uchun mushriklardan "œpana" bo’lgan g’or qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
a) Hiro g’ori
b) Nur g’ori
c) Savr g’ori

4. Hazrat Rasululloh SAV hijrat uchun ulovni kimdan sotib oldilar?
a) Abu Bakr siddiqdan
b) Umar ibn Hattobdan
c) Usmon ibn Affondan

5. Mazkur hijratda payg’ambarimiz (s.a.v) mingan tuyalarining ismi nima edi?
a) Azboa
b) Jad’o
c) Qasva

6. Hazrat Rasululloh SAV va Abu Bakr siddiq g’orda qancha muddat qoldilar?
a) 1 kecha
b) 2 kun
c) 3 kun

7. G’orda Rasululloh (s.a.v.) va Abu Bakr ahvolidan xabar olib turgan hamda vaziyatni bildirib turgan kim edi?
a) Abdulloh ibn Abi Bakr
b) Asmo binti Abi Bakr
c) Abdulloh ibn Urayqit

8. Rasululloh sallallohu alayhi vassallam va abu Bakr (r.a.) ni Yasribga hijrat qilishlarida kim yo’lboshchilik qilgan?
a) Abdulloh ibn Urayqit
b) Oss ibn Voil as-Sahmiy
c) Suroqa ibn Molik

9. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga hijratga ruxsat berilganida mushriklar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni topganga 100 tuya va'da qilishadi. Kim shu ishni bo'yniga oladi, va Allohning mo'jizasi ila islomga kiradi?
a) Valid ibn Mug'iyra
b) Suroqa ibn Molik
c) Os ibn Voil

10. Madina hijratida Payg’ambar s.a.v va u kishining yo’lboshchilari yo’lda bir cho’pon arabning uyida to’xtab o’tadilar. Oriq, nimjon, qo’chqor ko’rmagan sovliq qo’ydan sut sog’ib mo’jiza ko’rsatadilar. Bu arab kim edi?
a) Omir ibn Fuhayra
b) Ummu Ma’bad
c) Bani Dah ibn Hasib
 
11. Madina yaqinida Payg.ambar s.a.v.ni asir olgani chiqib, u kishini ko’rishlari bilan niyatlari o’zgarib iymon keltirgan qabila qaysi javobda ko’rsatilgan?
a) Davs
b) Amr
c) Aslam

12. Ansorlar Rasululloh (s.a.v.)ni kelishlarini qayerga chiqib kutishar edi?
a) Harra tepaligidan
b) Omiym tevaragidan
c) Rauna vodiysidan

13. Nubuvvatdan keyin asos solingan ilk masjid?
a) Madinadagi "œMasjidi nabiy"
b) Qubo masjidi
c) "œQiblatayn" masjidi

14. Nima uchun Rasululloh s.a.v "Masjidi Nabaviy" ni qurishda yer egalari rozi bo'lsalar ham uni pulga sotib oldilar?
a) Katta bir oilaga tegishli yer bo'lgani uchun
b) Beva ayolning yeri bo'lgani uchun
c) Yetimlarga qarashli yer bo'lgani uchun

15. Qubo masjidi Qur’oni karimda qanday ta’riflangan?
a) Tavba masjidi
b) Taqvo masjidi
c) Payg’ambar masjidi

16. Ilk jum’a xitobi va ilk jum’a namozi qayerda o’qilgan?
a) Masjidun-nabaviyda
b) Rauna vodiysida
c) Qubo masjidida

17. "œYasrib" so’zining ma’nosi nima?
a) Xurmolar vodiysi
b) Yashil shahar
c) Yomonlik

18. Madinaga kirib kelgach Rasululloh (s.a.v.)ning tuyalari qayerda cho’kdi?
a) Madinadagi hozirgi masjidlari o’rnida
b) Abu Ayyub al-Ansoriyning uyida
c) Xolid ibn Zaydning uyida

19. Quboning ilk kunlarida Rasululloh (s.a.v.) huzurlariga "œhaqiqiy payg’ambarmi yoki yo’qmi" masalasini aniqlash uchun kelgan sahoba kim?
a) Salmon al-Forsiy
b) Abdulloh ibn Salom
c) Ka’b ibn Molik

20. Hijratdan keyin Quboda dunyoga kelgan ilk musulmon chaqaloq?
a) Hasan ibn Ali
b) Abdulloh ibn Zubayr
c) Abdulloh ibn Umar


Ushbu turda Anisa, Muslima, Noza, Lolo, Sarah Mann, Muhammad Ibrohim savollaridan foydalanildi.

Javoblarni Munira xonimga PM orqali yoki [email protected] elektron manziliga yuborishingiz mumkin.

Keyingi tur mavzusi: Madinada Islom jamiyatining qurila boshlanishi
Shu mavzudagi savollaringiz bo'lsa bizga yuborishingiz mumkin. Savollar javobi, manbasi va izohi bilan birgalikda qabul qilinadi.

6-turning so'nggi natijalari

1.   NOZA   100 ball
2.   Muslima   100 ball
3.   Dilmurod Majidov   100 ball
4.   Akbar   95 ball
5.   Mastura Islom   95 ball
6.   Anisa   95 ball
7.   Musannif Adham   95 ball
8.   Shoir   95 ball
9.   lolo   90 ball
10.   Isroilov Farhod   85 ball
11.   Muhammad Ibrohim   80 ball
12.   Muxsina   80 ball
13.   Robiya   80 ball
14.   Sarah Mann   80 ball
15.   Yurist   80 ball
16.   Abdulloh90   75 ball
17.   Sita   75 ball
18.   Dilnoza Mirsaidova   70 ball
19.   Olimxon   65 ball
20.   Alisher Abdullayev   55 ball
21.   Huzayfa_89   50 ball
22.   Kamronbek   50 ball
23.   Nurulla Mukhamedov   50 ball
24.   Habibullayev Ulug'bek   45 ball
25.   Muzayyana   45 ball
26.   Muhammad Murod   25 ball

7-turning dastlabki natijalari

1.   Muslima       100 ball
2.   Musannif Adham       100 ball
3.   NOZA       95 ball
4.   Dilmurod Majidov       95 ball
5.   Akbar       95 ball
6.   Shoir       95 ball
7.   lolo       85 ball
8.   Isroilov Farhod       85 ball
9.   Sarah Mann       85 ball
10.   Muhammad Ibrohim       80 ball
11.   Abdulloh90       75 ball
12.   Robiya       65 ball
13.   Kamronbek       40 ball
14.   Muhammad Murod       40 ball
15.   Huzayfa_89       30 ball

7 turning umumiy natijalari

1.   Muslima      675 ball
2.   NOZA      670 ball
3.   Dilmurod Majidov      650 ball
4.   Akbar      645 ball
5.   Shoir      635 ball
6.   Muhammad Ibrohim      615 ball
7.   lolo      605 ball
8.   Abdulloh90      575 ball
9.   Isroilov Farhod      555 ball
10.   Muxsina      530 ball
11.   Robiya      495 ball
12.   Mastura Islom      490 ball
13.   Sita      485 ball
14.   Dilnoza Mirsaidova      480 ball
15.   Anisa      475 ball
16.   KWL      430 ball
17.   Abdulatif      410 ball
18.   Sarah Mann      395 ball
19.   Huzayfa_89      375 ball
20.   Olimxon      375 ball
21.   Alisher Abdullayev      350 ball
22.   Musannif Adham      345 ball
23.   Dilshod ibn Hamid      335 ball
24.   Sakina      305 ball
25.   Abdurrahmon      290 ball
26.   Yurist      275 ball
27.   Kamronbek      260 ball
28.   Asadulloh      250 ball
29.   Fazilat      220 ball
30.   Maryam Isaboyeva      215 ball
31.   Ilhom Ahmadjonov       205 ball
32.   Nurulla Mukhamedov      190 ball
33.   Guli Iskandarova      165 ball
34.   Abduxoliq      165 ball
35.   Oysha      160 ball
36.   Mubashsher      160 ball
37.   Ummatiy Muhammadiy      155 ball
38.   Nozima G'aniyeva      135 ball
39.   Muhammad Murod      120 ball
40.   Habibullayev Ulug'bek      105 ball
41.   Naimjon      105 ball
42.   Baxtiyor Xonkeldiyev      85 ball
43.   Mars      85 ball
44.   Umid Xalilov      75 ball
45.   Muzayyana      70 ball
46.   Salmoni Forsiy      55 ball
47.   Halim      50 ball
48.   Munira Rozikova      50 ball
49.   Azimjon Madrahimov      45 ball
50.   Mis_Shoira      35 ball
51.   Sherzodjon      35 ball

1. Mushriklar Rasululloh s.a.v. ga Oyni 2 ga bo'lishni so'rashadi. Bu bilan ular Rasululloh s.a.v. bu ishni qila olmaydilar deb o’ylab, ul zotni sharmanda qilmoqchi bo'ladilar. Shu taklifni kim aytgan edi?
a) Abu Sufyon
b) Abu Lahab
c) Abu Jahl
To’g’ri javob: Abu Jahl
Izoh: Rasululloh sallalohu alayhi vassallamdan achchiq bir mag’lubiyatga uchragan mushriklar buning alamini qanday olish haqida tinimsiz bosh qotirdilar.
O’sha zahoti turli —tuman mulohazalar yog’ila boshladi.
- Shoshmanglar birodarlar. U shunday bir ish bo’lishi kerakki, undan mushkulroq bir ishni topish mumkin bo’lmasin. O’rniga mana bunday qilsak bo’larkan, deyilmasin.
Bu ham to’g’ri fikr edi. Boshlar egildi. Zehinlar butkul shu muammo bilan band bo’ldi. Kimdir daraxtni yurgizsin, suvni teskari tomonga oqizsin dedi. Lekin bu takliflar ma’qul ko’rilmadi. Nihoyat Abu Jahl fikr bildirdi:
- Oyni ikkiga bo’lsin: bir bo’lagi bir tepalikning, ikkinchi bo’lagi boshqa tepalikning, ikkinchi bo’lagi boshqa tepalikning ustida charaqlab tursin, so’ngra yana birlashtirib, asl holiga qaytarsin, - dedi.
Bu gap hammaga ma’qul keldi, yuzlarda tabassum balqidi. Hech kim bundan zo’rroq taklifni kirita olmas edi. (Saodat asri qissalari 2-kitob, 5 bet)

2. Oyni 2 ga bo'lish voqeasida Rasululloh s.a.v qaysi sahobalarni shohidlikka chaqiradilar?
a) Talha ibn Ubaydulloh, Sa'd ibn Abu Vaqqos
b) Abu Bakr as-Siddiq, Usmon ibn Affon
c) Arqam ibn Abdul Arqam, Abu Salama ibn Abul Asad
To’g’ri javob: Arqam ibn Abdul Arqam, Abu Salama ibn Abul Asad
Izoh: Oyning bir parchasi Abu Qubays, ikkinchi parchasi qarshi tomondagi Qayqon tepaliklarining ustiga borib turdi. Shunda Payg’ambar sallalohu alayhi vassallam yonlaridagilarga:
- Shohid bo’linglar, - dedilar. Keyin ikki kishiga alohida xitob qildilar: - Ey Abu Salama ibn Abdul Asad, ey Arqam ibn Abdul Arqam, shohid bo’linglar! (Saodat asri qissalari 2-kitob, 9-bet)

3. Davs qabilasidan bo'lgan bir shoir islomga kiradi va Rasululloh s.a.v dan o'z qabilasini dinga da'vat qilish uchun izn so'rab ketadi. Uning hassasiga Allohning izni ila nur beriladi, bu inson kim edi?
a) Labid
b) Tufayl ibn Amr
c) Zuhayr
To’g’ri javob: Tufayl ibn Amr
Izoh: Davs qabilasining mashxur shoiri Tufayl ibn Amr bir ish bilan Makkaga keldi. Makkada ancha-muncha tanishlari, do’st birodarlari bor edi. Rasululloh sallalohu alayhi vassallam bilan ko’rishdi, dinni qabul qildi, shaxodat kalimasini keltirib, musulmon bo’ldi. Qavmiga ham Islomni tushuntirish niyatini aytdi va Janobimizdan duo qilishlarini va qavmini ishontirishga qodir bir oyat-alomat berishini so’radi. Rasululloh sallalohu alayhi vassallam:
- Allohim, unga dalil bo’lajak bir oyat —alomat ber, - deb duo qildilar.
Tufayl manzilga yaqinlashib kelganida, birdan seskanib ketti. Oldi birdan yaraqlab ketti. Avvaliga yuz bergan hodisani tushuna olmadi, so’ngra bu narsa peshonasidan yarqib turgan bir nur ekanini payqadi. Yog’du qo’lidagi hassaga tushdi. Oldini bemalol ko’rib turar, hassasini qaysi tomonga o’girsa, o’sha tomon yorishib ketar edi. (Saodat asri qissalari - 2, 35-bet)

4. Madinalik ilk musulmonlar necha kishidan iborat edi?
a) 6
b) 8
c) 10
To’g’ri javob: 6
Izoh: Makkalik ilk musulmonlar 8 kishi bo’lgan bo’lsa, Madinalik ilk musulmonlar 6 kishi edilar. Ular: Asa’d ibn Zurora, Rofi’ ibn Molik, Avf ibn Horis, Qutba ibn Omir , Uqba ibn Omir, Jobir ibn Abdulloh. (Payg’ambarimiz va Asharai mubashshara)

5. Ilk Aqoba uchrashuvida madinalik 6 kishini islomni qabul qilishlariga nima turtki bo’ldi?
a) Ular Rasululloh haqida so’rab-surishtirib imonga keldilar
b) Yahudiy qo’shnilaridan payg’ambar kelishi haqida ko’p eshitar edilar. Ulardan avval iymon keltiraylik, deyishgan edi.
c) Boshliqlari As’adning ta’siri ostida imonga keldilar
To’g’ri javob: Yahudiy qo’shnilaridan payg’ambar kelishi haqida ko’p eshitar edilar
Izoh: Madinada istiqomat qiladigan arab qabilalari va yahudiy qabilalari o’rtasida azaldan kelishmovchilik bor edi. Qachon o’rtalarida bir bahs-munozara chiqsa, yahudiylar: "œYaqinda bir payg’ambar keladi, biz unga ergashib quvvatlanamiz. O’shanda sizlardan boplab o’ch olamiz!" deyishardi. (Payg’ambarimiz va Asharai mubashshara)

6. Birinchi Aqoba bay’atida necha kishi qatnashdi?
a) 12
b) 6
c) 10
To’g’ri javob: 12
Izoh: Ikkinchi Aqoba muloqotida Rasululloh (s.a.v.) bilan 12 kishi uchrashdi. Bu uchrashuvda qo’llarini berib bay’at (qasamyod) ham qildilar. Shu sababdan, Ikkinchi Aqoba muloqotiga "œBirinchi Aqoba Bay’ati" deyiladi.  (Payg’ambarimiz va Asharai mubashshara)

7. Janobimiz Rasululloh sallallohu alayhi vassallam yasribliklarga Qur’oni karimni o’rgatishdek hayrli vazifani qaysi sahobiyga topshirganlar?
a)   Abdulloh ibn Mas’ud (r.a.)
b)   Zayd ibn Xorisa (r.a)
c)   Mus’ab ibn Umayr (r.a.)
To’g’ri javob: Mus’ab ibn Umayr (r.a.)
Izoh: Aqoba baya’tidan kyin, ko’ngillari poklangan yasriblik musulmonlar vatanlariga qaytar ekan:
- Yo, Rasululloh, biz bilan birga biro dam jo’nating, qavmimizga Qur’onni o’rgatsin, - dedilar.
Fahri Koinot (sallalohu alayhi vassallam) janoblarining muborak chehralarida mamnunlik izlari ko’rindi. Mus’ab ibn Umayr ushbu vazifaga eng munosib inson edi. Chaqirtirildi, Yasribda Qur’on o’rgatish vazifasiga loyiq topilgani bildirildi. Mus’ab bu vazifani g’oyat mamnunlik bilan qarshiladi. (Saodat asri qissalari, 2-kitob, 119 bet)

8. Madinaliklardan birinchi bo’lib musulmon bo’lgan kishi kim?
a)   Jobr ibn Abdulloh
b)   As’ad ibn Zurora
c)   Avf ibn Xoris
To’g’ri javob: As’ad ibn Zurora
Izoh: G’orda o’tgan vaqtning 3-kuni ovqatni Asmo olib keldi. Ammo ovqat solingan xalta bilan meshning og’zini nima bilan bog’lashni bilmay bir oz boshi qotdi. So’ngra hech ikkilanmay belbog’ini yirtib, ikkalasining ham og’zini mahkam bog’ladi. Rasululloh sallalohu alayhi vassallam uni kulimsirab kuzatib turar edilar.
- Unga jannatda ikki belbog’ ehson qilinajak,- deb marhamat qildilar. Shu kundan boshlab Asmo "œZotun niqotayn", yani "œIkki belbog’li xonim" deb ataladigan bo’ldi. (Saodat asri qissalari).

9. Ikkinchi Aqoba bay’atida Rasululloh SAVga birinchi bo’lib bay’at qilgan sahoba kim?
a) Sa’d ibn Uboda
b) Baro ibn Ma’rur
c) Usayd ibn Huzayr
To’g’ri javob: Baro ibn Ma’rur
Izoh: Rasululloh ollallohu alayhi vasallam ularga Qur’on tilovat qildilar, Allohga da’vat, Islomga targ‘ib qildilar va:
«Ayollaringiz va bolalaringizni nimadan himoya qiladigan bo‘lsangiz meni ham o‘shanda himoya qilishingiz sharti ila sizlarning bay’atingizni qabul qilaman», dedilar.
Baro ibn Ma’rur Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning qo‘llarini olib birinchi bo‘lib bay’at qildi. Keyin hamma birma-bir bay’at qilib chiqdi. (Hadis va Hayot: "œOlamlarga rahmat Payg’ambar")

10. Qaysi javobda madinalik ilk musulmonlar ro’yxati to’liq keltirilgan?
a) As’ad ibn Zurora, Avf ibn Horis, Rofi’ ibn Molik, Qutba ibn Omir, Uqba ibn Omir, Jobir ibn Abdulloh
b) As’ad ibn Zurora, Avf ibn Horis, Muoz ibn Horis, Rofi’ ibn Molik, Zakvon ibn Qays, Uboda ibn Somit
c) Abul Haysam ibn Tayyixon, As’ad ibn Zurora, Usayd ibn Xuzayr, Baro ibn Ma’rur, Rofi’ ibn Molik, Sa’d ibn Abi Haysama
To’g’ri javob: As’ad ibn Zurora, Avf ibn Horis, Rofi’ ibn Molik, Qutba ibn Omir, Uqba ibn Omir, Jobir ibn Abdulloh
Izoh: Islom tarixida eng ulug‘ o‘rin tutgan, birinchi navbatda iymon keltirguvchi madinalik sahobalar quyida nomlari yozilmish zotlar edi:
1. As’ad ibn Zurora
2. Avf ibn Horis
3. Rofi’ ibn Molik
4. Qutba ibn Omir
5. Uqba ibn Omir
6. Jobir ibn Abdulloh ("œTarixi Muhammadiy")

11. Yasribga birinchi bo’lib hijrat qilib kelgan sahobiy kim?
a) Abu Salama ibn Abdulasad (r.a.)
b) Omir ibn Robiy’a (r.a.)
c) Usmon ibn Affon (r.a.)
To’g’ri javob: Abu Salama ibn Abdulasad (r.a.)
Izoh: Mushriklarning shiddatli tayziqi ostida qolganmusulmonlar Payg’ambar sallalohu alayhi vassallamdan hijratga izn so’ray boshladilar. Chunki ular Yasribda o’z dindoshlari ularga yordam berishlarini bilardilar. Ana shu paytda Rasululloh sallalohu alayhi vassallam:
"œMenga hijrat diyoringiz haqida xabar berildi. U Yasribdir. Kim chiqmoqchi bo’lsa, o’sha yoqq chiqsin", dedilar. Ba’zi musulmonlar mahfiy ravishda hijratga tayyorlana boshladilar.
Yasribga birinchi bo’lib hijrat qilib kelgan musulmon Abu Salama ibn Abulasad bo’ldi. (Hayot va hadis "œNubuvvat va risolat" 202 bet.)

12. Madinaga eng  oxiri hijrat qilgan kim edi?
a) Umar (r.a.)
b) Hamza (r.a.)
c) Abbos (r.a.)
To’g’ri javob: Abbos (r/a)
Izoh: Madinaga eng so’ngi hijrat qilgan Rasuli Akramning amakilari Abbos ibn Abdulmuttolib bo’ldi.  (Payg’ambarimiz va Asharai mubashshara)

13. Yasribga birinchi bo’lib hijrat qilgan muhojir ayol kim?
a) Ummu Salama
b) Laylo binti Abu Hashama
c) Asmo binti Abu Bakr
To’g’ri javob: Laylo binti Abu Hashama
Izoh: Yasribga birinchi bo‘lib hijrat qilib kelgan musulmon Abu Salama ibn Abdulasad bo‘ldi. Undan keyin Omir ibn Robiy’a o‘z ayoli bilan keldi. Uning xotini Laylo binti Abi Hashama birinchi ayol muhojir bo‘ldi. So‘ngra boshqa sahobalar ham birin-ketin o‘ta maxfiy ravishda Makkani tark etib Yasribga hijrat qila boshladilar. (Hadis va Hayot: "œOlamlarga rahmat Payg’ambar")

14. Madinaga hijratiga qarshiliklari sabab, barcha boyligini mushriklarga topshirgan va Rasululloh SAV tomonidan «Saydoing foyda keltirdi, ey "¦» degan ta’rifga sazovor bo’lgan sahoba kim?
a) Usmon ibn Affon
b) Abdurahmon ibn Avf
c) Suhayb Rumiy
To’g’ri javob: Suhayb Rumiy
Izoh: Imom Faxriddin Roziy rivoyat qiladilarki, Suhayb ar-Rumiy Madinai Munavvaraga hijrat qilib jo‘naganida, Quraysh mushriklaridan bir guruhi u kishini qaytarmoqchi bo‘lib ortidan boribdi. Shunda u kishi ulovidan tushib, o‘qdonidagi o‘qlarni tizib qo‘yib, kamonni qo‘llariga olibdi-da:
«Ey, quraysh ahli, mening ichingizda eng merganlardan biri ekanimni yaxshi bilasizlar-a?! Allohga qasamki, o‘qdondagi o‘q tugamaguncha, bittangiz ham menga yaqinlasha olmaysiz! So‘ngra qilichim bilan, qo‘limda qanchasi qolsa, shunchasi bilan chopaman. Keyin nimani istasangiz, qilaverasiz!» dedi. Ular:
«Sen bizning yurtimizga kelganingda hech narsang yo‘q gado eding, hozir esa ko‘plab mol-dunyoga ega bo‘lding», dedilar.
«Molimning qaerdaligini aytib bersam, o‘z yo‘limda ketaveramanmi?» dedi Suhayb. Ular, ha, degan edilar, u moli Makkaning qaerida ekanini aytib berdi.
Bu xabar Payg‘ambar alayhissalomga yetganda:
«Savdo foyda keltirdi, Ey, Suhayb! Savdo foyda keltirdi, Ey, Suhayb!» dedilar. (Hadis va Hayot: "œOlamlarga rahmat Payg’ambar")

15. Hamma mushriklardan qo’rqib, yashirin ravishda hijrat qildi. Faqat birgina sahobiy hijrat oldidan bemalol Baytullohni tavof qildi, maqomi Ibrohimda ikki rakat namoz o’qib, mushriklarga hijrat qilmoqchiligini ochiq aytdi. Bu sahobiy kim edi?
a) Ali ibn Abu Tolib (r.a.)
b) Umar ibn Hattob (r.a.)
c) Xamza ibn Abdulmuttolib (r.a.)
To’g’ri javob: Umar ibn Hattob (r.a.)
Izoh: Faqat bir kishi, Umar ibn Xattob roziyallohu anhugina oshkora hijrat qildi. U kishi hijrat qilishga qaror qilganidan so‘ng kiyimlarini kiyib, qurollarini taqib bemalol Baytullohni tavof qildi. Maqomi Ibrohimda ikki rak’at namoz o‘qidi. So‘ngra:
«Kim onasini azador, xotinini tul, bolasini yetim qoldirmoqchi bo‘lsa menga manavi vodiyning ortida uchrashsin. Men hijrat qilmoqchiman!» dedi. Hech kim churq eta olmadi. (Hadis va Hayot: "œOlamlarga rahmat Payg’ambar")

16. Umar (r.a.) bilan Yasribga hijratb qilganidan so’ng, Abu Jahlni aldovlariga ishonib, Makkaga qaytgan va asir olingan sahobiy kim?
a) Omir ibn Robiya
b) Xishom ibn Os
c) Ayyosh ibn Robia
To’g’ri javob: Ayyosh ibn Robia
Izoh: Ayyosh bilan Umar (r.a.) Tanodubada uchrashdilar. Darxol yo’lga chiqishdi, Yasribgacha biron kor hol yuz bermadi. Shaxarning Avoli degan joyida Umayya ibn Zayd o’g’illarinikida mehmon bo’ldilar.
Ko’p o’tmasdan Abu Jahl ukasi Horis bilan birga Yasribga keldi, Ayyosh ibn Robiani topdi. Unga onasini ahvoli og’irligini, Makkaga bormagunga qadar onasi sochini taramaslikka, hatto soyaga o’tmaslikka qasam ichganini aytdi. Ayyosh bu so’zlarga ishondi. Va abu Jahl bilan Makkaga qaytishga qaror qildi.
Makkaga yaqinlashdilar. Abu Jahl va ukasi Ayyoshning ustiga yopirildilar. Ayyosh ikki kishiga bas keladigan darajada baquvvat emasdi. Ikki daqiqa o’tib — o’tmay, oyoq-qo’li boyloqlik holda tuyaga yuklanadi. Makkaga shu tarzda kirib borishdi.Dastlab Ayyoshga jazo sifatida 100 qamchi urildi. Keyin qamab qo’yildi. (Saodat asri qissalari 139-141 betlar)

17. Dorun-nadvada Rasululloh (s.a.v.) masalasini hal qilish uchun to’plangan majlisga Iblis qanday suratda keldi?
a) Majlisda Iblis ishtirok etmadi
b) Najdlik qariya suratida
c) Najdlik o’rta yoshli, baland bo’yli kishi suratida
To’g’ri javob: Najdlik qariya suratida
Izoh: Quraysh mushriklari Rasululloh (s.a.v.) da’vatlariga nuqta qo’yish uchun dorun-navada to’plandilar. Bu majlisda Iblis Najdlik qariya suratida qatnashdi. (Al-Anvar fi sirati an-nabiy al-muxtor)

18. Rasululloh (s.a.v.) masalasida o’tkazilgan Dorun-nadva kengashi quyidagi qaysi oyatda o’z ifodasini topgan?
a) Anfol surasining 30-oyati
b) A’rof surasining 99-oyati
c) Naml surasining 50-oyati
To’g’ri javob: Anfol surasining 30-oyati
Izoh: Rasululloh (s.a.v.) masalasida o’tkazilgan Dorun-nadva kengashida turli takliflar o’rtaga tashlandi: Makkadan surgun qilish, bir joyga qamab qo’yib, o’lguncha ushlab turish va hkz. Ushbu oyatda ularning turli takliflari bayon etilgan. (Al-Anvar fi sirati an-nabiy al-muxtor)

19. Mash’um rejani amalgam oshirish tunida Rasululloh (s.a.v.) to’shaklarida kim yotgan edi?
a) Zayd nbn Horisa
b) Ali ibn Abi Toilib
c) Abu Bakr
To’g’ri javob: Ali ibn Abi Tolib
Izoh: Mash’um reja Rasululloh (s.a.v.)ga ilohiy vahiy orqali bildirildi. Rasululloh (s.a.v.) Alini chaqirtirib orinlariga kirib yotishini, keyin u ham yo’lga chiqishini tayinladilar. (Payg’ambarimiz va Asharai mubashshara)

20. Rasululloh tunda uy atroflarini o’rab olgan, biroq g’aflatda qolganlar  orasidan o’ta turib Yasin surasini nechanchi oyatini tilovat qildilar?
a) 7-oyat
b) 8-oyat
c) 9-oyat
To’g’ri javob: 9-oyat
Izoh: Ushbu oyatda ularning oldidan ham orqasidan ham to’siq qilingani ular ko’rmay qolganlari bayoni kelgan. (Al-Anvar fi sirati an-nabiy al-muxtor)

9-tur
Mavzu: Madinada Islom jamiyatining qurila boshlanishi

1. Rasululloh Makkada ekanliklarida Madinadan kelib ilk bor iymon keltirgan 12 kishidan biri va Madinaga Rosululloh hijrat qilganlaridan keyin vafot topgan va Baqi’ qabristoniga ilk dafn qilingan sahobiy kim edi?
a) As’ad ibn Zurora
b) Sa’d ibn Rabi’
c) Avf ibn Horis

2. Rasululloh (s.a.v.) Madinaga hijrat qilib kelganlarida birinchi bo’lib musulmon bo’lgan yahudiy kim edi?
a) Abdulloh ibn Salom
b) Salmon al-Forsiy
c) Ka’b ibn Molik

3. Rasululloh SAV Masjid-an-Nabaviyni qurdirganlarida masjidga kirish uchun 3 ta eshik qurdirganlar, Rasululloh SAV har doim masjidga qaysi eshikdan kirganlar?
a) Bob ur-Rahmah
b) Bob ur-Rizvon
c) Bob us-Salom

4. Madinadagi masjid qurilishida barcha bittadan g’isht tashisa, u ikkitadan gi’sht tashigan sahoba kim edi?
a) Umar ibn Xattob
b) Ammor ibn Yosir
c) Suhayb ar-Rumiy

5. Rasululloh sallallohu alayhi vassallamning qizlari Ruqayya va kuyovlari Usmon ibn Affonga uy joy berish qaysi yasriblik sahobiyga nasib qildi?
a)   Avs ibn Sobit
b)   As’ad ibn Zurora
c)   Sa’d ibn Muoz

6. Kimning uyida Madinalik va Makkaliklar (muhojir va ansorlar)qarindosh tutindilar?
a) Oisha onamizning
b) Ummu Sulaymning
c) As'ad ibn Zuroraning
 
7. Ma’lumki, Rasululloh (s.a.v.) Madina davrining ilk kunlarida muhojir va ansorlar o’rtasida “qardoshlik” ahdini tuzdilar. Ushbu qardoshlikning meros bilan bog’liq hukmining keyinchalik ijrosi qanday bo’ldi?
a) Rasululloh (s.a.v.) vafotlariga qadar amalda bo’ldi
b) Barcha ansor va muhojirlar vafotiga qadar o’z hukmini saqlab qoldi
c) Badr g’azotidan keyin hukm bekor qilindi

8. Kim Rasululloh s.a.v ga saj daraxtidan yasalgan, xurmo novdalari ila to'qilgan - sadr sovg'a qiladi va shu bilan Rasululloh s.a.v umrlarining oxirigacha mana shu sadrda uxladilar?
a) Zubayr ibn Avvom.
b) Abu Ayyub Xolid ibn Zayd
c) As'ad ibn Zurora

9. Rasululloh s.a.v Madinaga hijrat qilganlaridan so'ng kimni Makkaga borib, u yerda qolgan bola chaqalarini olib kelishini aytadilar?
a) Hamza ibn Abdumuttalib bilan Abu Ayyub
b) Zayd ibn Xoris bilan Abu Rofiy
c) Ali ibn Abu Tolib bilan Usmon ibn Affon

10. Ma’lumki, Madinai munavvarada Islom tarqagan, Rasululloh SAV hijrat qilgan paytlarda yahudiylar ham yashar edilar. Rasululloh SAV ularga qanday munosabatda bo’ldilar?
a) Yahudiylar o’z dinida qoladigan va jizya to’laydigan bo’ldilar.
b) Ahdnoma tuzilib, ularning dini va moli kafolati olindi.
c) Yahudiylar bilan urushmaslik va do’stlik shartnomasi tuzildi.

11. Nabiy alayhissalom ansorlarni chaqirib, ularga qayerni bermoqchi ekanliklarini aytganlarida, ansorlar, muhojir birodarlarimizga ham xuddi shunga o‘xshash joyni bermasangiz, bizga buning keragi yo‘q, deganlar?
a) Hijoz
b) Quvayt
c) Bahrayn

12. Islomdagi ilk munofiqlik qayerda zohir bo’lgan?
a) Madinada
b) Habashistonda
c) Makkada

13. Azon qachon farz qilindi?
a) Hijratdan avval
b) Hijratning birinchi yili
c) Hijratning ikkinchi yili

14. Azon matnini tushida ko’rgan kim edi?
a) Abdulloh ibn Zayd va Umar ibn al-Xattob
b) Abdulloh ibn Zayd va Bilol al-Habashiy
c) Bilol al-Habashiy va Umar ibn al-Xattob

15. Bomdod namoziga "Assolati hoyrum minan navm" (Namoz uyqudan afzal) deb kiritilishiga kim sababchi bo'ldi?
a) Ali r.a.
b) Umar r.a.
c) Bilol r.a.
 
16. Qibla Masjidul Aqsodan Masjidi Haramga o’zgarganligi vahiysi qaysi namozda sodir bo’ldi?
a) Asr namozida
b) Bomdod namozida
c) Peshin namozida

17. Ikki qiblali ma’nosini anglatadigan “Masjidul qiblatayn” nomini olgan masjidni aniqlang?
a) Qubodagi masjid
b) Banu Salama masjidi
c) Masjidi Nabiy

18. Rasululloh (s.a.v.) ko’rgan tushlari (“Qora tanli, sochi to’zg’igan bir ayolni ko’rdim. Madinadan chiqib Juhfaga ketdi”) ni nimaga ta’bir qildilar?
a) Yahudiylarni Madinadan surgun qilinishi
b) Madina vabosining ketishi
c) Musulmonlarning Badr g’azotiga ciqishi]

19. Bir kuni Rasululloh s.a.v. ma'lum sabab bilan namozga kech qoladilar. Abu Bakr namozda imomlik qilayotganlarida Ul zot s.a.v. keladilar. Sahobalar Abu Bakrga buni bildirmoqchi bo'lishadi. Namozdan so'ng Rasululloh s.a.v tanbeh berib "Namozda biron narsani bildirishga ehtiyoj sezsangizlar "SubhanAlloh" deb aytinglar" deydilar. Mo'minlar Abu Bakrga qay yo'l bilan Rasululloh s.a.v ni kelganlarini bildirishmoqchi edi?
a) ismlarini chaqirib
b) chapak chalib
c) tomoq qirib, ovoz chiqarib

20. Dajjol kirmaydigan shaharni aniqlang.
a) Makka, Madina
b) Makka, Madina, Quddus
c) Makka


Ushbu turda Sarah Mann, Muslima, Noza, Anisa, Dilmurod Majidov savollaridan foydalanildi.

Javoblarni Munira xonimga PM orqali yoki [email protected] elektron manziliga yuborishingiz mumkin.

Keyingi tur mavzusi: G’usl, tayammum va poklik hukmlari (Hanafiy mazhabida)
Shu mavzudagi savollaringiz bo'lsa bizga yuborishingiz mumkin. Savollar javobi, manbasi va izohi bilan birgalikda qabul qilinadi.

7-turning so'nggi natijalari

1.   Muslima      100 ball
2.   Musannif Adham      100 ball
3.   NOZA      95 ball
4.   Dilmurod Majidov      95 ball
5.   Akbar      95 ball
6.   Shoir      95 ball
7.   Anisa      95 ball
8.   Lolo      85 ball
9.   Isroilov Farhod      85 ball
10.   Sarah Mann      85 ball
11.   Muhammad Ibrohim      80 ball
12.   Abdulloh90      75 ball
13.   Dilnoza Mirsaidova      70 ball
14.   Robiya      65 ball
15.   Kamronbek      40 ball
16.   Muhammad Murod      40 ball
17.   Muzayyana      35 ball
18.   Huzayfa_89      30 ball

8-turning dastlabkii natijalari

1.   Muslima      95 ball
2.   Musannif Adham      95 ball
3.   NOZA      95 ball
4.   Dilmurod Majidov      95 ball
5.   Akbar      95 ball
6.   Anisa      95 ball
7.   Lolo      90 ball
8.   Isroilov Farhod      85 ball
9.   Sarah Mann      85 ball
10.   Muhammad Ibrohim      85 ball
11.   Abdulloh90      85 ball
12.   Robiya      85 ball
13.   Ulugbek-Uz      50 ball

8-turdan keyingi umumiy reyting:

1.   Muslima       770 ball
2.   NOZA          765 ball
3.   Dilmurod Majidov       745 ball
4.   Akbar       740 ball
5.   Muhammad Ibrohim       700 ball
6.   Lolo       695 ball
7.   Anisa       665 ball
8.   Abdulloh90       660 ball
9.   Isroilov Farhod       640 ball
10.   Shoir       635 ball
11.   Robiya       580 ball
12.   Dilnoza Mirsaidova       550 ball
13.   Muxsina       530 ball
14.   Mastura Islom       490 ball
15.   Sita       485 ball
16.   Sarah Mann       480 ball
17.   Musannif Adham       440 ball
18.   KWL       435 ball
19.   Abdulatif       410 ball
20.   Huzayfa_89       375 ball
21.   Olimxon       375 ball
22.   Alisher Abdullayev       350 ball
23.   Dilshod ibn Hamid       335 ball
24.   Sakina       305 ball
25.   Abdurrahmon       290 ball
26.   Yurist       275 ball
27.   Kamronbek       260 ball
28.   Asadulloh       250 ball
29.   Fazilat       220 ball
30.   Maryam Isaboyeva       215 ball
31.   Ilhom Ahmadjonov        205 ball
32.   Nurulla Mukhamedov       190 ball
33.   Guli Iskandarova       165 ball
34.   Abduxoliq       165 ball
35.   Oysha       160 ball
36.   Mubashsher       160 ball
37.   Ummatiy Muhammadiy       155 ball
38.   Nozima G'aniyeva       135 ball
39.   Muhammad Murod       120 ball
40.   Muzayyana       105 ball
41.   Habibullayev Ulug'bek       105 ball
42.   Naimjon       105 ball
43.   Baxtiyor Xonkeldiyev       85 ball
44.   Mars       85 ball
45.   Umid Xalilov       75 ball
46.   Salmoni Forsiy       55 ball
47.   Ulugbek-Uz       50 ball
48.   Halim       50 ball
49.   Munira Rozikova       50 ball
50.   Azimjon Madrahimov       45 ball
51.   Mis_Shoira       35 ball
52.   Sherzodjon       35 ball