1. Bani Lihyon g’azotiga sabab bo’lgan voqea nima edi?
a) Rasululloh SAV yuborgan 10 sahobaning o’ldirilishi.
b) Bani Qurayza qavmiga yordam bergani uchun.
c) Shomdan kelayotgan musulmonlar karvoniga hujum qilingani uchun.
To’g’ri javob: Rasululloh SAV yuborgan 10 sahobaning o’ldirilishi.
Izoh: Banu Lahyon Raji’da Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning o‘nta sahobalari xiyonatkorona o‘ldirilishiga sabab bo‘lgan qabiladir. ("œRohiyq al-maxtum")

2. Raji’da xiyonatkorona o’ldirilgan sahoba kim edi?
a) Amr ibn Jamuh
b) Osim ibn Sobit
c) Abu Talha al-Ansoriy
To’g’ri javob: Osim ibn Sobit.
Izoh: Bani Lihyon xalqi yuqorida bayon etilganidek, Osim ibn Sobit bilan uning hamrohlarini o‘ldirgan edi. ("œNur ul-yaqiyn")

3. Payg'ambar SAV Bani Lihyon g'azotiga ketayotib, Madinaga kimni vaqtincha xalifa etib ketdilar?
a) Abdulloh ibn Ummu Maktum;
b) Usmon ibn Affon;
c) Abdulloh ibn Huzofa.
To’g’ri javob: Abdulloh ibn Ummu Maktum.
Izoh: O’rnilariga ibn Ummu Maktumni qoldirib, ikki yuz nafar odam bilan yo‘lga chiqdilar. ("œNur ul-yaqiyn")

4. Bani Lihyon g’azotiga chiqqan sahobalar soni qancha edi?
a) 200
b) 300
c) 400
To’g’ri javob: 200.
Izoh: Madinaga Ibn Ummu Maktumni xalifa qilib qoldirib, ikki yuzta sahoba hamrohligida o‘zlarini Shom safariga otlangandek ko‘rsatib, yo‘lga otlandilar. ("œRohiyq al-maxtum")

5. Bani Lihyon g’azotiga chiqqan askar orasida otliqlar soni qancha edi?
a) 20
b) 30
c) 40
To’g’ri javob: 20.
Izoh: Shu shahidlarning qasoslarini olish uchun yigirmata otlik, bir yuz saksonta tuyalik, barisi ikki yuz askar olib yo‘lga chiqdilar. ("œTarixi Muhammadiy")

6. Bani Lihyonda necha kun muhoraba bo’ldi?
a) 2 kun.
b) jami 14 kun.
c) muhoraba bo’lmadi.
To’g’ri javob: muhoraba bo’lmadi.
Izoh: So‘ngra ko‘rdilarkim, dushmanlar ilgariyoq askar kelishidan xabar topishib, tog‘-toshlarga qochishib ketgan ekanlar. Dushmanlardan birorta kishi ham ko‘zga ko‘rinmadi. Atrofga chopulchi (hujumchi) askar yuborib, bu joyda alarni kutib ikki kun turdilar. Dushmandan kishi yo‘liqmagach, borgan askarlar ham qaytib kelishdi. ("œTarixi Muhammadiy")

7. Rasululloh SAV jangchi-sahobalarni Makka shahri yaqinida Asfon degan joyga nima uchun yubordilar?
a) Bani Lihyonliklarni toppish va qirib tashlash uchun.
b) Makka mushriklarini cho’chitish uchun.
c) Bani Lihyonning chorvasini qo’lga kiritish uchun.
To’g’ri javob: Makka mushriklarini cho’chitish uchun.
Izoh: Payg‘ambar alayhis-salom Makka mushriklariga o‘zlarining shavkatlarini ko‘rsatib qo‘yish uchun sahobalarning bir qismini Usfon degan joyga yubordilar. Ular Quroulg‘amim degan joygacha borib kelishdi. Shundan keyingina rasululloh qo‘shinni Madinaga qaytarib keldilar. ("œNur ul-yaqiyn")

8. Bani Lihyon yurishi jami necha kun davom etdi?
a) 10 kun.
b) 2 kun.
c) 14 kun.
To’g’ri javob: 14 kun.
Izoh: So‘ng Madinaga qaytib keldilar. Ushbu yurishlari o‘n to‘rt kun davom etdi. ("œRohiyq al-maxtum")

9. G'oba g'azoti hijratning nechanchi yili bo'ldi?
a) 5-yili
b) 4-yili
c) 6-yili
To’g’ri javob: 6-yili.
Izoh: Hijrat tarixining oltinchi yili erdikim, bu voqea bo‘ldi. ("œTarixi Muhammadiy")

10. G’oba manzilidagi Rasululloh SAVning tuyalarini kim boqar edi?
a) Abu Zarr;
b) Muhammad ibn Maslama;
c) Ukkosha ibn Mihson.
To’g’ri javob: Abu Zarr.
Izoh: Madinadan bir kunlik G‘oba degan joyda boqilayotgan Rasulullohning yigirmata yangi tuqqan sutlik tuyalari bor edi. Sahobalardan Hazrati Abu Zar oilasi ila ularga boqmachilik qilar edilar. ("œTarixi Muhammadiy")

11. G’oba manzilidagi Rasululloh SAVning tuyalarini olib qochgan qaroqchilar boshlig’i kim edi?
a) Uyayna ibn Hisn
b) Kalb ibn Kilob
c) Fihr ibn Amr.
To’g’ri javob: Uyayna ibn Hisn.
Izoh: Fizor qabilasining raisi Uyayna ibn Hisn boshliq qirq otlik bosmachilar kelishib, bu tuyalarni haydab olib ketishdi. ("œTarixi Muhammadiy")

12. G’oba g’azotiga Rasululloh SAV nechata askar bilan chiqdilar?
a) 300
b) 400
c) 500
To’g’ri javob: 500.
Izoh: Bu xabar Rasulullohga yetishi bilan darhol besh yuz askar olib chiqdilar. ("œTarixi Muhammadiy")

13. G’oba g’azotiga Rasululloh SAVdan vazifa olgan sahoba Salama ibn Akva’ning qanday harbiy mahorati bor edi?
a) Otda yaxshi chopardi.
b) Piyoda juda tez yugurardi.
c) Qilichda yaxshi jang qilardi.
To’g’ri javob: Piyoda juda tez yugurardi.
Izoh: Ansor sahobalari ichida Salama ibn Akva’ degan bir mergan kishi bor edi. Agar yayov bo‘lib yugursa, unga otliq odam yeta olmas edi. Dushman ortidan quvib yetishga uni buyurdilar. ("œTarixi Muhammadiy")

14. G’oba qaroqchilari bilan olishuvda musulmonlardan necha kishi shahid bo’ldi?
a) 1 kishi
b) 3 kishi
c) 5 kishi.
To’g’ri javob: 1 kishi.
Izoh: Ungachalik orqadan quvishib chiqqan askarlar yetishib keldi. Otliqlardan eng oldin kelgan Abu Qatoda bilan Miqdod ibn Asvad edilar. Ikki orada chorpishma bo‘lib, o‘g‘rilardan ikki kishi o‘ldirilib, mo‘minlardan bir kishi shahid bo‘ldi. ("œTarixi Muhammadiy")

15. G’oba g'azotdan oldin Abu Zarrga r.a. tegishli qanday mo'jiza bo'lgan?
a) Bo'ladigan ishlarni Abu Zarr r.a. tushida ko'rgan.
b) Rasululloh SAV tushlarida ko'rganlar.
c) Bu ishlardan Abu Zarrni r.a. Rasululloh SAV ogohlantirganlar.
To’g’ri javob: Bu ishlardan Abu Zarrni r.a. Rasululloh SAV ogohlantirganlar.
Izoh: Yana bu voqeada bir mo’jizalik qissa ham o‘tmish edi. Shundoqki, bir kuni hazrati Abu Zar Rasululloh oldilariga kelib:
— Yo Rasululloh, G‘oba o‘tlog‘idagi sutlik sog‘in tuyalaringizga meni boquvchi qilib qo‘ying, ularning sutlaridan foydalanib turaylik, — dedi.
Anda Rasululloh:
— Fizor qabilasining raisi Uyayna ibn Hisn ahmoq odamdur. U senga bir ziyon yetkazib qo‘yadimi deb qo‘rqaman, — dedilar.
Yana bir kun Rasululloh oldilariga kelib: «Shu xizmatga meni yuboring», deb qattiqroq talab qo‘ydi.
— Abu Zar, shu ishni qo‘ygin, o‘g‘ling o‘ldirilgudek, xotining asirga olingudek, asoingga suyanib, o‘zing oldimga kelgudek bo‘lib, ko‘zimga ko‘rinursan, — dedilar.
Shunchalik so‘zlarini eshitib turib, yana so‘ragan edi, bu yo‘li indamasdan javob berdilar. So‘ngra Abu Zar oilasi bilan ko‘chib borib, bir necha kun tuyalar ustida boqmachilik qilib o‘ltirdi. Fizor qabilasining bosmachilari buni eshitdilar. Rasululloh deganlaridek, raislari Uyayna ibn Hisn qirq kishi bilan kelib, Abu Zarni bosdi, qarshilik ko‘rsatgan o‘g‘lini o‘ldirdi, xotinini asir oldilar. Mol-jonidan ayrilib, nima qilishini bila olmay, asoga suyangan holda Payg‘ambarimiz oldilariga keldi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam nima degan bo‘lsalar, xuddi shunday bo‘ldi. Bu ham bo‘lsa, Rasulullohning mo’jizalari edi. ("œTarixi Muhammadiy")

16. Dushman qo'liga bu g'azotdan oldin kim asir tushadi?
a) Abu Zarr r.a.
b) Abu Zarr r.a.ning o'g'li.
c) Abu Zarr r.a.ning xotini.
To’g’ri javob: Abu Zarr r.a.ning xotini.
Izoh: Rasululloh deganlaridek, raislari Uyayna ibn Hisn qirq kishi bilan kelib, Abu Zarni bosdi, qarshilik ko‘rsatgan o‘g‘lini o‘ldirdi, xotinini asir oldilar. ("œTarixi Muhammadiy")

17. Bu asirni dushman qo'lidan qutulishiga kim sababchi bo'ladi?
a) Askarlar qutqarishadi.
b) Umar r.a.
c) Rasululloh SAVni Azbo ismli tuyalari.
To’g’ri javob: Rasululloh SAVni Azbo ismli tuyalari.
Izoh: Ammo Abu Zarning xotinini esa dushmanlar bir qancha kun asirlikda tutdilar. Bir kecha payt topib, yarim tunda tuyalar o‘tlog‘iga keldi, qaysi tuyani tutmoqchi bo‘lsa, «boof» deb baqirur edi. Oxiri bir tuyaning oldiga kelib, uni ushlab edi baqirmasdan tek turdi. Qarasa, Rasulullohning Azbo otli tuyalari ekan. O‘g‘rilar olib qochgan tuyalar ichida buni ham keltirmish edilar. ("œTarixi Muhammadiy")

18. Zulqassaga yuborilgan musulmonlarning 10 kishilik guruhi rahbari kim edi?
a) Zayd ibh Horisa
b) Zubayr ibn Avvom
c) Muhammad ibn Maslama
To’g’ri javob: Muhammad ibn Maslama.
Izoh: Ibn Maslama o‘n kishilik guruh bilan Banu Sa’laba diyori bo‘lmish Zul-qassaga yetib borganida qavm ular uchun yuz kishilik pistirma tayyorlab qo‘ygan edi. Musulmonlar uyquga ketganda pistirmadagilar to‘satdan hamla qilib, ularni o‘ldirib ketishdi, faqat bitta Ibn Maslama yaralangan holda tirik qoldi. ("œRohiyq al-maxtum")

19. Zayd ibn Horisa sariyasi qo’lga kiritgan quraysh karvonining sardori kim edi?
a) Abu Sufyon
b) Xolid ibn Valid
c) Abul Os.
To’g’ri javob: Abul Os.
Izoh: 6- hijriyning jumodul-ulo oyida Iysga yuborilgan Zayd boshchiligidagi bir yuz yetmish otliqdan iborat sariyya. Ushbu sariyya Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning kuyovlari Abul-Os boshchiligidagi Quraysh karvonidagi mollarni qo‘lga kiritdi. Abul-Osning o‘zi qochib qutuldi. ("œRohiyq al-maxtum")

20. Zayd ibn Horisa sariyasi qo’lga kiritgan quraysh karvoni mollari nimaga sarf etildi?
a) 4 dan 2 qismi musulmon askariga qurol-yaroq olish uchun, 2 hissasi esa sariyyaga qatnashganlar orasida taqsimj etildi.
b) 4 dan ikki qismi sariyya qatnashchilariga taqsim etilgan, qolgan ikki qismi miskinlarga tarqatildi.
c) mollar egasiga qaytarildi.
To’g’ri javob: mollar egasiga qaytarildi.
Izoh: Zaynab iltimos qilgach, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam odamlarga karvonga tegishli mollarni qaytarib berishni maslahat berdilar, biroq hech kimni bunga majbur qilmadilar. Shunda hamma ozmi, ko‘pmi, kattami, kichikmi, nima olgan bo‘lsa hammasini qaytarib berdi. Abul-Os Makkaga qaytib, omonatlarni egalariga topshirgach, musulmon bo‘lib, Madinaga hijrat qildi. ("œRohiyq al-maxtum")

1. «Ey, Quraysh odamlari, Kisroni o‘z mulkida ko‘rdim, Qaysarni ham o‘z mulkida ko‘rdim, Najoshiyni ham o‘z mulkida ko‘rdim. Lekin, qasamki, hech bir podshohni o‘z qavmida Muhammadni sahobalarining ichida ko‘rganimdek ko‘rmaganman». Bu ta’rif kimga tegishli?
a) Urva ibn Ma’sud
b) Abu Sufyon
c) Xulays ibn Alqama

2. Musulmonlar tomonidan Qurayshga birinchi yuborilgan vakil kim edi?
a) Usmon ibn Affon.
b) Harom ibn Umayyya.
c) Mug’iyra ibn Shu’ba

3. Usmon ibn Affon Makkaga kimning himoyasi ostida kirdi?
a) Abu Sufyon
b) Ibon ibn Sayid
c) Ikrima ibn Abu Jahl

4. Makka mushriklari Usmon ibn Affonga Baytullohni tavof qilishga ruxsat berishdi. Hazrati Usmon nima qildilar?
a) Baytullohni tavof qilib, umra amallarini bajardilar.
b) Rasululloh SAV tavof qilmagunlaricha, men ham tavof qilmayman, dedilar.
c) Baytullohga kirib, ikki rakaat namoz o’qidilar, ammo Rasululloh kelmagunlaricha tavof qilmaslikka ahd qildilar.

5. Rasululloh SAV ashoblaridan nima uchun mushriklar bilan urush qilishga bay’at oldilar?
a) Usmon r.a.ning o’ldirishgani xabari kelgani uchun.
b) Allohdan shunday vahiy kelgani uchun.
c) Mushriklar musulmonlarga qarshi urush ochgani uchun.

6. Ushbu bay’at qanday nom bilan mashhur bo’ldi?
a) Firdavs
b) Muror
c) Rizvon

7. Rasululloh SAVga birinchi bo’lib bay’at qilgan sahoba kim edi?
a) Abu Sinon al-Asadiy
b) Abu Bakr Siddiq
c) Umar ibn Hattob

8. Hudaybiya kuni Rasululloh SAVga uch marta bay’at qilgan sahoba kim edi?
a) Umar ibn Hattob.
b) Salama ibn Akva’.
c) Muhammad ibn Maslama.

9. Asirlikdagi Usmon ibn Hattob uchun kim bay’at qildi?
a) Abu bakr Siddiq
b) Ali ibn Abu Tolib
c) Muhammad SAVning o’zlari.

10. Bay’atda tuyalar orasiga kirib yashirinib, bu ulug’ ne’matdan bebahra qolgan kishi kim?
a) Amr ibn Jamuh
b) Jadda ibn Qays
c) Sinon ibn Abu Sifon

11. Keyinchalik bu daraxtni kishilar tomonidan ilohiylashtirish boshlanganida, qaysi xalifa tomonidan kesib tashlandi?
a) Abu Bakr r.a.
b) Umar r.a.
c) Usmon ibn Affon r.a.

12. Musulmonlarni  bay’atidan qo’rquvga tushgan mushriklar necha kishini musulmonlarni qurshovga olish uchun jo’natdilar?
a) 50 kishi
b) 100 kishi
c) 80 kishi.

13. Mushrik lashkarlarining boshlig’i kim edi?
a) Abu Sufyon.
b) Xolid ibn Valid.
c) Mikraz ibn Xifs

14. Bu mushrik lashkarini musulmonlar soqchisi bo’lgan bir sahobiy jangsiz qo’lga tushiradi. Bu sahobiy kim edi?
a) Zubayr ibn Avvom r.a.
b) Ali r.a.
c) Muhammad ibn Maslama r.a.

15. Bu g’azotda musulmonlardan necha kishi shahid bo’lgan?
a) 1 kishi
b) 2 kishi
c) 3 kishi.

16. "Sizlar fath deb Makka fathini aytasizlar, darhaqiqat Makka fathi ham fathdur, ammo biz Hudaybiya kunidagi Bay’atur-rizvonni fath deb ataymiz". Ushbu ta’rif kimga tegishli?
a) Barro r.a.
b) Umar r.a.
c) Anas ibn Molik r.a.

17. Hudaybiya kuni Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bay’at qilgan sahobalar haqida nima deganlar?
a) «Sizlar yer yuzi ahlining eng yaxshisidirsizlar»
b) «Sizlar mening do’stlarimsizlar»
c) «Sizlar jannat yo’lining xos soqchilarisizlar».

18. Hudaybiyada Rasulullohga otasidan oldin bay'at bergan va shu bilan "otasidan oldin Islomga kirgan" degan gap tarqashiga sabab bo'lgan sahoba kimning og'li edi?
a) Uqba ibn Omir r.a.ning
b) Abu Sufyon r.a.ning
c) Umar ibn Xattob r.a.ning

19. Hudaybiyada Rasululloh qaysi sahobaga bitlab ketgani uchun  sochlarini oldirib, uch kun ro'za tutishini yoki olti miskinni to'ydirishini yo bir qo'yni qurbon qilishini amr etdilar?
a) Salama ibn al-Akva' r.a.
b) Ka'b ibn Ujra r.a.
c) Abdulloh ibn Abu Avfo r.a.

20. Alloh taoloning Hudaybiyada bay’at etganlardan roziligi haqidagi oyati qaysi?
a) "œFath" surasi, 1-3-oyatlar.
b) "œFath" surasi, 10-oyat.
c) "œFath" surasi, 18-oyat.


Ushbu turda AbdulAziz, Munira xonim, Mahdiyah, Nodir Mamatqulov va Robiyaning savollaridan foydalanildi.

Javoblarni [email protected] elektron manziliga yuborishingiz mumkin.

3-turga javob berolmagan ishtirokchilar javoblarni 24-dekabrgacha yo’llashlari mumkin.

Keyingi tur mavzusi: Hudaybiya qissasi. 3-qism
Shu mavzudagi savollaringiz bo'lsa bizga yuborishingiz mumkin. Savollar javobi, manbasi va izohi bilan birgalikda qabul qilinadi.

III bosqich 3-turning dastlabki natijalari:

1   Abduvohid Ahmadaliyev         100
2   Anisa         100
3   Bahriddin Botirov         100
4   Dilmurod Majidov         100
5   Mahdiyah         100
6   Muhammad Amin         100
7   Oybek Karimjonov         100
8   UmmatiY_MuhammadiY         100
9   Zulayho Xon         100
10   Dilnura Hakimova         95
11   Lolo         95
12   Mutaallimah         95
13   Salmon Forsiy         95
14   Xayrullo Ibragimov         95
15   Fatima Aliyeva         90
16   Shoir         90
17   Abdulhafiz         85
18   Olmos Isakov         85
19   ЖАМШИДЖОА         85
20   Robiya         75
21   Farhodjon Isroilov         50
22   Burhon To'raqulov         25

III bosqichning umumiy natijalari:

1   Anisa         300
2   Bahriddin Botirov         300
3   Zulayho Xon         300
4   Dilmurod Majidov         295
5   Mahdiyah         295
6   Muhammad Amin         295
7   Mutaallimah         295
8   Salmon Forsiy         295
9   Abduvohid Ahmadaliyev         290
10   Lolo         290
11   UmmatiY_MuhammadiY         285
12   Oybek Karimjonov         280
13   Abdulhafiz         275
14   Xayrullo Ibragimov         275
15   Olmos Isakov         270
16   Shoir         265
17   Robiya         235
18   Aziza Mannopova         200
19   Muallim         200
20   Sunnatilla Ochilov         200
21   Murod Mamasoliyev         195
22   Abdulloh         190
23   Dilnura Hakimova         190
24   Sa'dulla         190
25   Farhodjon Isroilov         185
26   Fatima Aliyeva         185
27   Musannif Adham         180
28   ЖАМШИДЖОА         180
29   Nodir Mamatqulov         175
30   Nodir Shomirzayev         175
31   Nurillabek         175
32   Burhon To'raqulov         105
33   Muslima20         85
34   Farrux Boltaboyev         65

1. Rasulloh SAVni umra safariga undagan tush qanday edi?
a) sahobalar bilan Makka ustidan g’alaba qilib, Baytullohni tavof qilganlarini ko’rdilar.
b) hammalari sochlarini oldirgan holda, aminlikda, qo‘rqinchsiz Masjidul Haromga kirib borayotganlarini ko‘rdilar.
c) makkaliklarning musulmon bo’lishini va sahobalar bilan birgalikda umra qilganliklarini ko’rdilar.
To’g’ri javob: hammalari sochlarini oldirgan holda, aminlikda, qo‘rqinchsiz Masjidul Haromga kirib borayotganlarini ko‘rdilar.
Izoh:Bir kuni sahobai kiromlar to‘planishib o‘tirgan edilar, huzurlariga Rasululloh alayhissalotu vassalom keldilar va ularga tushlarida hammalari sochlarini oldirgan holda, aminlikda, qo‘rqinchsiz Masjidul Haromga kirib borayotganlarini ko‘rganlarini aytdilar. Hamma bu bashoratdan xursand bo‘ldi. ("œHadis va hayot")

2. Hudaybiya safariga chiqqan askarlar soni nechta edi?
a) Ba’zi rivoyatlarga ko’ra 1400, boshqa rivoyatda 1500 nafar.
b) Ba’zi rivoyatlarga ko’ra 2800, boshqa rivoyatda 3000 nafar.
c) Ba’zi rivoyatlarga ko’ra 1000, boshqa rivoyatda 1500 nafar.
To’g’ri javob: Ba’zi rivoyatlarga ko’ra 1400, boshqa rivoyatda 1500 nafar.
Izoh:Madinadan 6-hijriy zul-qa’da oyining boshida, dushanba kuni 1400 (ba’zi rivoyatlarda 1500) sahoba hamrohligida yo‘lga chiqdilar. ("œRohiyq al-maxtum")

3. Bu safarda Rasululloh SAVga qaysi zavjalari hamrohlik qildi?
a) Oyisha r.a.
b) Zaynab r.a.
c) Ummu Salama r.a.
To’g’ri javob: Ummu Salama r.a.
Izoh:Rafiqalari Ummu Salama u kishiga hamroh bo‘ldi. ("œNurul yaqiyn")

4. Rasululloh SAV Makkaga safarga chiqishlarida, o’z o’rinlariga Madinada kimni qoldirdilar?
a) Abdulloh ibn ummu Maktum r.a.
b) Usmon ibn Affon.r.a.
c) Zayd ibn Horisa r.a.
To’g’ri javob: Abdulloh ibn ummu Maktum r.a.
Izoh:Madinada rasulullohning o‘rinlariga ibn Ummu Maktum qoldi. ("œNurul yaqiyn")

5. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam umrlari davomida necha marta umra qilganlar?
a) 4 marta
b) 6 marta
c) 3 marta
To’g’ri javob: 4 marta
Izoh:Anas ibn Molik roziyallohu anhu xabar beradilar: "Janob Rasululloh to'rt marta umra qilganlar, uchtasi zulqa'da oyida bo'lib, (zulhijja oyida) bir marta haj birlan birga umra ham qilganlar. Zulqa'da oyida qilgan umralari - Hudaybiya umrasi, kelgusi yildagi umralari, Ji'rona umrasi (bu yerda Hunayn g'azotida olingan o'ljalar taqsimlangan erdi) va oxirgisi haj birlan birga qilgan umralaridir". (Al-jomi' as-sahih)

6. Hudaybiya safari qaysi oyda bo'lib o'tdi?
a) safar oyida
b) zulhijja oyida
c) zulqa'da oyida
To’g’ri javob: zulqa'da oyida
Izoh:Hijratning oltinchi yili Zul-qa’da oyining boshida umrani niyat qilib safarga chiqdilar. ("œHadis va hayot")

7. Hudaybiya safari qaysi kundan boshlandi?
a) juma
b) chorshanba
c) dushanba
To’g’ri javob: dushanba
Izoh:Madinadan 6-hijriy zul-qa’da oyining boshida, dushanba kuni 1400 (ba’zi rivoyatlarda 1500) sahoba hamrohligida yo‘lga chiqdilar. ("œRohiyq al-maxtum")

8. Hudaybiya safariga kimlar chiqdilar?
a) muhojirlar va ansorlar
b) muhojirlar, ansorlar, Madina atrofidagi a’robiy qabilalar
c) muhojirlar, ansorlar, Madina atrofidagi a’robiy qabilalar, Makka bilan Madina orasidagi musulmonlikni qabul qilgan qabilalardan vakillar.
To’g’ri javob: muhojirlar va ansorlar
Izoh:Muhammad alayhissalomning so‘rovlariga ahli Madina javob berib, birgalikda Makka yo‘lini  tutdilar. Ammo atrofdagi a’robiy qabilalar, baribir musulmonlarni Qurayshiylar tor-mor qilib, qirib tashlaydi, degan fikrga borib, safarga chiqmadilar.
Shunday qilib, Payg‘ambar alayhissalom bilan birga muhojir va ansoriy musulmonlar, Madinalik arablar, hammasi bo‘lib, bir ming to‘rt yuz kishi umraga chiqdi. ("œHadis va hayot")

9. Hudaybiya safariga Rasululloh SAV qaysi tuyalarida chiqdilar?
a) Qasvo
b) Jad’o
c) Azboa
To’g’ri javob: Qasvo
Izoh:Shundan so‘ng u zot pokiza kiyimlarini kiyib, tuyalari Qasvoga minib, yo‘lga otlandilar. ("œRohiyq al-maxtum")

10. Hudaybiya g’azotiga sahobalar o’zlari bilan qaysi urush qurollarini oldilar?
a) Sahobalarning ba’zilari har ehtimolga qarshi deya qilich va nayzalarini oldilar.
b) Umra ziyoratini niyat qilganliklari uchun hech narsa olmadilar.
c) Umra ziyoratini niyat qilganliklari uchun faqat qilichlarini oldilar.
To’g’ri javob: Umra ziyoratini niyat qilganliklari uchun faqat qilichlarini oldilar.
Izoh:Sahobalarda qiniga solingan qilichdan boshqa qurol yo‘q edi. Payg‘ambar alayhis-salom umraga qilichlarni yalang‘ochlab borishni istamadilar. ("œNurul yaqin")

11. Rasululloh SAV va ashoblari Umrani niyat qilib qayerda ehrom bog’ladilar?
a) Madinai munavvarada.
b) Zul Xulayfada.
c) Hudaybiyada.
To’g’ri javob: Zul Xulayfada.
Izoh:Marvon va Misvar ibn Maxrama rivoyat qiladilar: «Payg‘ambar alayhissalom bir ming qanchayam ashoblari birlan Hudaybiya kuni yo‘lga chiqdilar. Zulhulayfa degan joyga kelganda qurbonlikka atalgan tuyalari bo‘yniga qurbonlik erkanligini anglatadirgan nishon osib hamda o‘rkachini qonatib qo‘ydilar. Keyin, shu yerda turib ehrom bog‘ladilar». (Sahihul Buxoriy)

12. Rasululloh SAV MAkkaga borganlarida qurbonlik qilish uchun o’zlari bilan nechta tuyani olib ketdilar?
a) 10 ta.
b) 20 ta.
c) 70 ta.
To’g’ri javob: 70 ta.
Izoh:Makkaga borganda qurbonlik qilish uchun atalgan yetmishta tuyalari bor edi. Mundoq tuyalarni «Hady» deb aytilur. Yurish oldidan bularni haydatib, so‘ngra borliq askar bilan o‘zlari yo‘lga chiqdilar. ("œTarixi Muhammadiy")

13. Musulmonlarni Makkaga yaqinlashtirmaslik uchun mushriklar askar yig’ib urushga tayorgarlik ko’rdilar. Mushrik askarlariga kim boshchilik qildi?
a) Abu Sufyon.
b) Abu Lahab.
c) Xolid ibn Valid
To’g’ri javob: Xolid ibn Valid
Izoh:U mushriklar musulmonlarni Makkaga yaqin yo‘latmaslikka qaror qilib, urushga tayyorlanishayotganini, Xolid ibn Valid boshchiligidagi ikki yuz suvoriy ziyoratchilarning yo‘lini to‘sish uchun otlanganini aytdi. ("œNurul yaqiyn")

14. Mushrik askarlari necha kishidan iborat edi?
a) 200 ta
b) 300 ta.
c) 400 ta.
To’g’ri javob: 200 ta
Izoh:Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ahboshlar bilan jang qilishdan voz kechganlaridan so‘ng Banu Ka’blik bir kishi Qurayshning Zu-Tuvoga kelib tushganini, Xolid ibn Valid boshchiligida 200 otliq Makkaga eltuvchi asosiy yo‘l ustida, Kuro’ul-G’amimda poylab turganining xabarini keltirdi. ("œRohiyq al-maxtum").

15. Usfon manziliga yetganlarida Rasululloh SAV sahobalarga endi nima qilish kerakligi haqida maslahat soldilar. Shunda Abu Bakr Siddiq qanday maslahat berdilar?
a) Biz faqat umra uchun keldik, urushish uchun kelmadik. Ular bilan sulh tuzib, umra qilib qaytamiz.
b) Biz faqat umra uchun keldik, urushish uchun kelmadik. Lekin kim bizni Baytullohdan to’ssa, u bilan urush qilamiz.
c) Allohning uyidan kimki bizni qaytarsa, so’nggi tomchi qonimiz qolguncha u bilan jang qilamiz.
To’g’ri javob: Biz faqat umra uchun keldik, urushish uchun kelmadik. Lekin kim bizni Baytullohdan to’ssa, u bilan urush qilamiz.
Izoh:Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallam ashoblariga maslahat solib: «Nima deysizlar, ularga yordamga kelgan qabilalarning bola-chaqalariga hujum qilib, ularni qo‘lga olaylikmi? Agar o‘tiraversalar, mahrum bo‘lib o‘tirib qolaverishadi. Agar (bola-chaqalarini qutqarish uchun) yetib kelishsa, Alloh kesilishga mahkum etgan bo‘yinlar bo‘ladi. Yoki bo‘lmasa, Baytullohga qarab boraversak-da, kim yo‘limizni to‘sib chiqsa, shu bilan jang qilsak?», dedilar. Shunda Abu Bakr dedi: «Alloh va Rasuli biluvchiroq. Biz faqat umra uchun keldik, birov bilan urushish maqsadida kelmadik. Lekin, kimda-kim bizni Baytullohdan to‘ssa, u bilan jang qilamiz». Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Unday bo‘lsa, ketdik», dedilar va hammalari yo‘lga tushdilar. ("œRohiyq al-maxtum").

16. Yo’l o’zgarib, sahobalar avval toshli yo’ldan yurib, so’ng tekis keng vodiyga chiqdilar. Shunda Rasululloh SAV: «Bu Bani Isroilga arz qilingan «hutti» edi, ammo, aytmadilar» deb, sahobalarga qaysi duoni aytishni buyurdilar?
a) «Fasabbih bihamdi rabbika vastag‘firhu»
b) «Subhonakallohumma, rabbano va bihamdika, Ollohummag‘firli»
c) «Nastag‘firullohi va natubi ilayh»
To’g’ri javob: «Nastag‘firullohi va natubi ilayh»
Izoh:Avvalgi yo‘lni yoqtirmay turgan Payg‘ambar alayhissalom odamlarga:
«Nastag‘firullohi va natubi ilayhi» (Allohga istig‘for aytamiz va Unga tavba qilamiz), deb aytinglar», dedilar.
Odamlar aytishdi. Rasululloh alayhissalom:
«Bu Bani Isroilga arz qilingan «hutti» edi, ammo, aytmadilar», dedilar. ("œHadis va hayot")

17. Musulmonlar Makkaga boshqa yo’ldan yaqinlashib kelgacha, Muror degan joyda to’xtab qoldilar. Buning sababi nima edi?
a) Allohdan shunday vahiy kelgani uchun.
b) Rasululloh SAVni tuyalari shu joyga kelganda cho’kib olgani uchun.
c) Yo’llari mushriklar to’sib qo’ygani uchun.
To’g’ri javob: Rasululloh SAVni tuyalari shu joyga kelganda cho’kib olgani uchun.
Izoh:Rasululloh sollallohu alayhi va sallam yo‘lda davom etib, Saniyyatul Murorga yetib borganlarida tuyalari yerga cho‘kdi. ("œRohiyq al-maxtum")

18. Musulmonlar Hudaybiya degan joyga joylashganlaridan keyin Makkadan ularning oldiga kim vakil bo’lib keldi?
a) Budayl ibn Varqo
b) Ka’b ibn Luay.
c) Xulays ibn Alqama.
To’g’ri javob: Budayl ibn Varqo
Izoh:Shu orada Makka atrofidagi qabilalardan Xuzo’a qabilasining raisi Budayl ibn Varqo bir necha qabila boshliqlari bilan kelishib Rasulullohga uchrashdi.

19. Qurayshdan kelgan ikkinchi vakil, Rasululloh SAV: «Bu aldamchi odam» deb ta’riflagan kimsa kim edi?
a) Xulays ibn Alqama
b) Maqriz ibn Hafs
c) Urva ibn Ma’sud
To’g’ri javob: Maqriz ibn Hafs
Izoh:Keyin Maqriz ibn Hafsni yuborishdi.
Payg‘ambar alayhissalom uni ko‘rishlari bilan:
«Bu aldamchi odam», dedilar.
U Rasululloh huzurlariga kelib so‘zlashdi, unga ham Badiy’ ibn Varqoga aytgan gaplarini aytdilar. Maqriz Quraysh huzuriga qaytib borib xabarni yetkazdi. ("œHadis va hayot")

20. Makka mushriklari tarafidan vakil qilib yuborilgan Xulays ibn Alqama qaysi qabiladan edi?
a) Xuzo’a
b) Ahobish
c) Juzom
To’g’ri javob: Ahobish
Izoh:Makkaliklar shuncha musulmonning yasov tortib kelishidan muddaosi nimaligini uqib kelish uchun qurayshning ittifoqdoshi Ahobish qabilasining oqsoqoli Xulays ibn Alqamani jo‘natishdi. ("œNurul yaqiyn")

1. Musulmonlarni jangu jadal bilan yenga olmasliklarini bilgan mushriklar sulh tuzish uchun ularning huzuriga kimni yubordilar?
a) Abu Sufyon
b) Xolid ibn Valid
c) Suhayl ibn Amr

2. Rasululloh SAV dastlab sulhni yozishni kimga buyurdilar?
a) No’mon ibn Sobit
b) Avs ibn Havla
c) Abdulloh ibn Sa’d

3. Hudaybiyada musulmonlar va mushriklar orasidagi sulhni kim yozdi?
a) Ali ibn Abu Tolib r.a.
b) Abu Bakr r.a.
c) Anas ibn Molik r.a.

4. Hudaybiya kelishuviga muvofiq musulmonlar Ka'ba ziyorati uchun kelganlarida mushriklar Makkani necha kunga bo’shatib berishlari kerak edi?
a) 3 kunga
b) 4 kunga
c) 5 kunga

5. Ikki tomon o’rtasidagi urishmaslik to’g’risidagi shartnoma necha yil deb belgilandi?
a) 7 yil
b) 10 yil
c) 5 yil

6. Ikki tomon imzoagan sulh bandlari qaysi so’z bilan boshlandi?
a) Bismillahir rohmanir rohiym.
b) Bismikallohumma.
c) Bu Muhammad ibn Abdulloh va Suhayl ibn Amr tuzgan sulh...

7. Quraysh tomonidan sulhga shohid bo’lganlar kimlar edi?
a) Abu Sufyon ibn Harb, Safvon ibn Umayya
b) Xutob ibn Abdul Uzzo, Mikraz ibn Hafs
c) Xolid ibn Valid, Usmon ibn Talha

8. Mushriklar musulmonlarning elchisiga qo’shib yana necha kishini asir olgandilar?
a) 5 kishi.
b) 10 kishi
c) 8 kishi.

9. Bu sulh tuzilgandan keyin otasi tomonidan kishanlab qamab qo’yilgan sahobiy Rasululloh SAV najot izlab keldi. Bu sahobiy kim edi?
a) Abu Basir Utba ibn Usayd Saqafiy
b) Abu Jandal ibn Suhayl
c) Usmon ibn Ma’zun

10. Quraysh elchisining o’gliga otasini qilich bilan o’ldirish ishorasini kim beradi?
a) Zubayr ibn Avvom
b) Ali ibn Abu Tolib
c) Umar ibn Hattob

11. Sulhdan keyin Rasululloh SAV qaysi qabilani o’z himoyalariga oldilar?
a) Xuzoa qabilasini.
b) Ahobish qabilasini
c) Banu Bakr qabilasini.

12. Sulh tuzilganidan keyin ranjigan musulmonlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularga sochlarini oldirib, qurbonlik qilishlari va ehromdan chiqishlarini aytganlarida Rasulullohning aytganini bajarishmadi, ul zot bundan ranjidilar. Shunda kim Rasulullohga oqilona yo'l ko'rsatdi?
a) Alloh taolo
b) Ummu Salama
c) Abu Bakr Siddiq

13. Hudaybiyada Rasululloh SAV qurbon qilgan Abu Jahlning tuyasi evaziga mushriklar nechta tuya taklif etishgan edi?
a) 70 ta
b) 100 ta
c) 200 ta

14. Hudaybiya umrasida sochini qisqartirganlarga Rasululloh SAV necha bor mag’firat so’rab duo qildilar?
a) 1 marta
b) 2 marta
c) 3 marta

15. Rasululloh SAV ashoblari bilan Madinaga qaytganlaridan keyin Makkadan u kishini yonlariga panoh izlab bir ayol muslima qochib keldi. Mushriklar bu ayolni qaytarib berishni talab qilganlarida, bu ayol:"Yo, Rasululloh, men ayol kishiman, agar meni qayatrib bersangiz, ular meni dindan chqaradilar", dedi. Shunda ayol kishilarni qaytarib bermaslik amri bilan Qur’oni Karim oyati nozil bo’ldi. Bu qaysi suraning nechanchi oyati edi?
a) Niso surasining 40-oyati.
b) Ahzob surasining 15-oyati.
c) Mumtahana surasining 10-oyati.

16. Bu sulh tuzilganidan keyin, musulmonlar va mushriklarni aralashib yurishi musulmonlar foydasiga bo’lib, musulmonlar safi ko’paya boshladi. Buni ko’rgan bir sahobiy:"Islom tarixida Hudaybiya g’alabasidan kattaroq g’alaba bo’lgan emas", dedi. Bu so’zlarni aytgan sahobiy kim edi?
a) Umar ibn Xattob r.a.
b) Abu Bakr Siddiq r.a.
c) Abdurahmon ibn Avf r.a.

17. Rasululloh SAV Hudaybiyada necha kun turdilar?
a) 20
b) 14
c) 7

18. Abu Jandal guruhining ishlaridan shikoyat qilish uchun qurayshliklar Rasululloh SAV oldilariga kimni jo’natishdi?
a) Xolid ibn Validni
b) Safvon ibn Umayyani
c) Abu Sufyon ibn Harbni

19. Hudaybiya sulhidan avval musulmonlarning umumiy soni qancaha edi?
a) 1500
b) 3000
c) 2000

20. Xolid ibn Validga Rasululloh SAV bergan laqab qanday edi?
a) Allohning sheri
b) Allohning qilichi
c) Alloh va Rasulining arsloni.


Ushbu turda AbdulAziz, Munira xonim, Mahdiyah va Robiyaning savollaridan foydalanildi.

Javoblarni [email protected] elektron manziliga yuborishingiz mumkin.

4-turga javob berolmagan ishtirokchilar javoblarni 31-dekabrgacha yo’llashlari mumkin.

Keyingi tur mavzusi: Ro’za hukmlari. 1-qism (Hanafiy mazhabida)
Shu mavzudagi savollaringiz bo'lsa bizga yuborishingiz mumkin. Savollar javobi, manbasi va izohi bilan birgalikda qabul qilinadi.

III bosqich 3-turning yakuniy natijalari:

1   Abduvohid Ahmadaliyev      100
2   Anisa      100
3   Aziza Mannopova      100
4   Bahriddin Botirov      100
5   Dilmurod Majidov      100
6   Mahdiyah      100
7   Muallim      100
8   Muhammad Amin      100
9   Oybek Karimjonov      100
10   Sa'dulla      100
11   Sunnatilla Ochilov      100
12   UmmatiY_MuhammadiY      100
13   Zulayho Xon      100
14   Dilnura Hakimova      95
15   Lolo      95
16   Mutaallimah      95
17   Salmon Forsiy      95
18   Xayrullo Ibragimov      95
19   Fatima Aliyeva      90
20   Shoir      90
21   Abdulhafiz      85
22   Murod Mamasoliyev      85
23   Musannif Adham      85
24   Nodir Mamatqulov      85
25   Olmos Isakov      85
26   ЖАМШИДЖОА      85
27   Abdulloh      80
28   Robiya      75
29   Farhodjon Isroilov      50
30   Burhon To'raqulov      25

III bosqich 4-turning dastlabki natijalari:

1   Abduvohid Ahmadaliyev      100
2   Anisa      100
3   Aziza Mannopova      100
4   Mahdiyah      100
5   Sunnatilla Ochilov      100
6   Zulayho Xon      100
7   Muallim      95
8   Olmos Isakov      95
9   Fatima Aliyeva      90
10   Lolo      90
11   Muhammad Amin      90
12   Xayrullo Ibragimov      85
13   Dilnura Hakimova      80
14   Burhon To'raqulov      35
15   Anvar Abbosov      25
16   Farhodjon Isroilov      25

III bosqichning umumiy natijalari:

1   Anisa      400
2   Aziza Mannopova      400
3   Sunnatilla Ochilov      400
4   Zulayho Xon      400
5   Mahdiyah      395
6   Muallim      395
7   Abduvohid Ahmadaliyev      390
8   Muhammad Amin      385
9   Lolo      380
10   Olmos Isakov      365
11   Xayrullo Ibragimov      360
12   Bahriddin Botirov      300
13   Dilmurod Majidov      295
14   Mutaallimah      295
15   Salmon Forsiy      295
16   Sa'dulla      290
17   UmmatiY_MuhammadiY      285
18   Murod Mamasoliyev      280
19   Oybek Karimjonov      280
20   Abdulhafiz      275
21   Fatima Aliyeva      275
22   Abdulloh      270
23   Dilnura Hakimova      270
24   Musannif Adham      265
25   Shoir      265
26   Nodir Mamatqulov      260
27   Robiya      235
28   Farhodjon Isroilov      210
29   ЖАМШИДЖОА      180
30   Nodir Shomirzayev      175
31   Nurillabek      175
32   Burhon To'raqulov      140
33   Muslima20      85
34   Farrux Boltaboyev      65
35   Anvar Abbosov      25

1. «Ey, Quraysh odamlari, Kisroni o‘z mulkida ko‘rdim, Qaysarni ham o‘z mulkida ko‘rdim, Najoshiyni ham o‘z mulkida ko‘rdim. Lekin, qasamki, hech bir podshohni o‘z qavmida Muhammadni sahobalarining ichida ko‘rganimdek ko‘rmaganman». Bu ta’rif kimga tegishli?
a) Urva ibn Ma’sud
b) Abu Sufyon
c) Xulays ibn Alqama
To’g’ri javob: Urva ibn Ma’sud
Izoh: Urva har qancha johil bo‘lmasin, musulmonlar payg‘ambar alayhis-salom tahorat olgan suvni talashishlarini, u kishining huzurida baland ovozda gaplashishmasliklarini, hatto u kishining yuziga tikilib qaramasliklarini ko‘rib ta’sirlandi. U Makkaga qaytgach, qurayshlarga ko‘rgan-bilganlarini ro‘y-rost aytdi: "Men Eron podshosi Kisro, rum podshosi Qaysar, Habashiston podshosi Najoshiy huzurida bo‘lganman, lekin ularning birontasi Muhammad erishgan izzat-ikromga, sahobalar ko‘rsatgan sadoqatga erisholmagan. Muhammadga ergashganlar uni hech qachon yolg‘izlatib qo‘ymasligiga amin bo‘ldim. Muhammadning talabiga rozilik berish kerak, tag‘in o‘zinglar bilasizlar. Muhammad haq, taklifini qabul qilinglar. Men butunlay sizlar tomondaman, lekin Muhammadning ustidan g‘alaba qozonishlaringga ko‘zim yetmaydi", dedi. ("œNurul yaqiyn")

2. Musulmonlar tomonidan Qurayshga birinchi yuborilgan vakil kim edi?
a) Usmon ibn Affon.
b) Harom ibn Umayyya.
c) Mug’iyra ibn Shu’ba
To’g’ri javob: Harom ibn Umayyya.
Izoh: Payg‘ambar alayhissalom ham o‘z navbatlarida Harom ibn Umayyya al-Xuzo’iyni Makkaga Quraysh huzuriga elchi qilib, Sa’lab nomli tuyaga mingazib yubordilar. Lekin Qurayshlar tuyani so‘yishdi. Elchini ham o‘ldirmoqchi bo‘lishgan edi, Habashistonliklar qutqarib qolishdi. ("œHadis va hayot")

3. Usmon ibn Affon Makkaga kimning himoyasi ostida kirdi?
a) Abu Sufyon
b) Ibon ibn Sayid
c) Ikrima ibn Abu Jahl
To’g’ri javob: Ibon ibn Sayid
Izoh: Usmon Makkaga Ibbon ibn Sayid Umaviyning himoyasi ostida kirib, mushriklarga payg'ambar alayhis-salomning gaplarini yetkazdi. ("œNurul yaqin")

4. Makka mushriklari Usmon ibn Affonga Baytullohni tavof qilishga ruxsat berishdi. Hazrati Usmon nima qildilar?
a) Baytullohni tavof qilib, umra amallarini bajardilar.
b) Rasululloh SAV tavof qilmagunlaricha, men ham tavof qilmayman, dedilar.
c) Baytullohga kirib, ikki rakaat namoz o’qidilar, ammo Rasululloh kelmagunlaricha tavof qilmaslikka ahd qildilar.
To’g’ri javob: Rasululloh SAV tavof qilmagunlaricha, men ham tavof qilmayman, dedilar.
Izoh: «Agar Baytullohni tavof qilmoqchi bo‘lsang, qilib ol», deyishdi. Hazrati Usmon:
«Rasululloh tavof qilmay turib, men hech ham tavof qilmayman», dedilar. ("œHadis va hayot")

5. Rasululloh SAV ashoblaridan nima uchun mushriklar bilan urush qilishga bay’at oldilar?
a) Usmon r.a.ning o’ldirishgani xabari kelgani uchun.
b) Allohdan shunday vahiy kelgani uchun.
c) Mushriklar musulmonlarga qarshi urush ochgani uchun.
To’g’ri javob: Usmon r.a.ning o’ldirishgani xabari kelgani uchun.
Izoh: Usmon hadeganda qaytavermagach, musulmonlar orasida «Usmon o‘ldirilgan», degan gap tarqaldi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga bu gap yetib kelgach: «To qavm bilan to‘qnashmaguncha bu yerdan ketmaymiz», dedilar. So‘ng ashoblarini bay’atga (ya’ni, qo‘l berib ahdlashishga) chaqirdilar. ("œRohiyq al maxtum")

6. Ushbu bay’at qanday nom bilan mashhur bo’ldi?
a) Firdavs
b) Muror
c) Rizvon
To’g’ri javob: Rizvon
Izoh: Bu bay’at «Rizvon», ya’ni, rozilik bay’ati nomi ila mashhur bo‘ldi. Chunki, Alloh taolo o‘sha daraxt ostida Payg‘ambarga kim bay’at qilgan bo‘lsa, hammasidan rozi ekanligini e’lon qildi. ("œHadis va hayot")

7. Rasululloh SAVga birinchi bo’lib bay’at qilgan sahoba kim edi?
a) Abu Sinon al-Asadiy
b) Abu Bakr Siddiq
c) Umar ibn Hattob
To’g’ri javob: Abu Sinon al-Asadiy
Izoh: Birinchi bo‘lib Abu Sinon al-Asadiy bay’at berdi. ("œRohiyq al maxtum")

8. Hudaybiya kuni Rasululloh SAVga uch marta bay’at qilgan sahoba kim edi?
a) Umar ibn Hattob.
b) Salama ibn Akva’.
c) Muhammad ibn Maslama.
To’g’ri javob: Salama ibn Akva’.
Izoh: Salama ibn Akva’ uch qayta — bay’atning boshida, o‘rtasida va oxirida — o‘limga bay’at berdi. ("œRohiyq al maxtum")

9. Asirlikdagi Usmon ibn Hattob uchun kim bay’at qildi?
a) Abu bakr Siddiq
b) Ali ibn Abu Tolib
c) Muhammad SAVning o’zlari.
To’g’ri javob: Muhammad SAVning o’zlari.
Izoh: Payg‘ambar alayhissalomning o‘zlari Hazrati Usmon uchun bir qo‘llarini ikkinchisiga qo‘yib bay’at qildilar. ("œHadis va hayot")

10. Bay’atda tuyalar orasiga kirib yashirinib, bu ulug’ ne’matdan bebahra qolgan kishi kim?
a) Amr ibn Jamuh
b) Jadda ibn Qays
c) Sinon ibn Abu Sifon
To’g’ri javob: Jadda ibn Qays
Izoh: Ansor-Muhojir sahobalardan bu bay’atga kirmagan kishi qolmadi. Faqat Jadda ibn Qays degan odam tuyalar orasiga yashirinib, bu ulug‘ ne’matdan quruq qoldi. ("œTarixi Muhammadiy")

11. Keyinchalik bu daraxtni kishilar tomonidan ilohiylashtirish boshlanganida, qaysi xalifa tomonidan kesib tashlandi?
a) Abu Bakr r.a.
b) Umar r.a.
c) Usmon ibn Affon r.a.
To’g’ri javob: Umar r.a.
Izoh: Keyinchalik Rizvon daraxti deb atalgan bu daraxtni odamlar ilohiylashtira boshlagach, Umar roziyallohu anhu davrida kesib tashlangan. ("œNurul yaqin")

12. Musulmonlarni  bay’atidan qo’rquvga tushgan mushriklar necha kishini musulmonlarni qurshovga olish uchun jo’natdilar?
a) 50 kishi
b) 100 kishi
c) 80 kishi.
To’g’ri javob: 50 kishi
Izoh: Musulmonlarning bay’ati haqidagi xabar mushriklarni vahimaga soldi. Ular musulmon lashkarini qurshovga olib, to‘satdan hujum qilish uchun Mikraz ibn Xifs boshchiligida ellik kishini jo‘natishdi. ("œNurul yaqin")

13. Mushrik lashkarlarining boshlig’i kim edi?
a) Abu Sufyon.
b) Xolid ibn Valid.
c) Mikraz ibn Xifs
To’g’ri javob: Mikraz ibn Xifs
Izoh: Musulmonlarning bay’ati haqidagi xabar mushriklarni vahimaga soldi. Ular musulmon lashkarini qurshovga olib, to‘satdan hujum qilish uchun Mikraz ibn Xifs boshchiligida ellik kishini jo‘natishdi. ("œNurul yaqin")

14. Bu mushrik lashkarini musulmonlar soqchisi bo’lgan bir sahobiy jangsiz qo’lga tushiradi. Bu sahobiy kim edi?
a) Zubayr ibn Avvom r.a.
b) Ali r.a.
c) Muhammad ibn Maslama r.a.
To’g’ri javob: Muhammad ibn Maslama r.a.
Izoh: Shu orada Quraysh raislari Mikraz ibn Hafs degan odamni boshliq qilib qirq-ellik kishilik bir bo‘lik askar yuborishdi. Bularning maqsadlari esa, Islom askarining kuch-quvvati, son-sanoqlarini aniqlash, chamalab bilish edi. Agar paytini topa bilsalar, to‘satdan hujum qilib besh-o‘n kishini o‘ldirib yoki qo‘lga tushirib olmoqchi edilar. Shu g‘araz bilan kechalab kelayotganlarida Rasulullohning kuzatuvchi askarlariga yo‘liqib qolib, alar tomonidan barchalari asir olindi. Yolg‘izgina boshliqlari qochib qutuldi. Boshqalari esa butunlay qo‘lga tushdilar. Rasulullohning qorovul askarlari boshlig‘i ansor sahobalardan Muhammad ibn Maslama erdi. ("œTarixi Muhammadiy")

15. Bu g’azotda musulmonlardan necha kishi shahid bo’lgan?
a) 1 kishi
b) 2 kishi
c) 3 kishi.
To’g’ri javob: 1 kishi
Izoh: Musulmonlarning soqchisi Muhammad ibi Maslama ularni jangu jadalsiz qo‘lga tushirdi. Faqat Mikraz qochib qutuldi. Buni eshitgan mushriklar yana bir guruh odam yuborishdi, lekin qisqa to‘qnashuvda o‘n ikki kishi asir tushdi, musulmonlardan esa bir kishi shahid bo‘ldi. ("œNurul yaqin")

16. "Sizlar fath deb Makka fathini aytasizlar, darhaqiqat Makka fathi ham fathdur, ammo biz Hudaybiya kunidagi Bay’atur-rizvonni fath deb ataymiz". Ushbu ta’rif kimga tegishli?
a) Barro r.a.
b) Umar r.a.
c) Anas ibn Molik r.a.
To’g’ri javob: Barro r.a.
Izoh: Barro raziyallohu anhu bunday deydilar: «Sizlar fath deb Makka fathini aytasizlar, darhaqiqat Makka fathi ham fathdur, ammo biz Hudaybiya kunidagi Bay’atur-rizvonni fath deb ataymiz. Payg‘ambar alayhissalomni qo‘shib hisoblasak, bir ming to‘rt yuz kishi erdik. Xudaybiya bir quduq bo‘lib, biz uning suvini oxirgi qatrasigacha qo‘ymay tortib oldik. Janob Rasululloh buni eshitib keldilar-da, quduqning labiga o‘ltirdilar, keyin bir idishda suv so‘radilar, u birlan tahorat qildilar, og‘iz chayqadilar, qolganini duo o‘qib quduqqa quydilar. Bir oz muddat kutdik, keyin quduqdan o‘zimiz ham, otlarimiz ham qonadirgan miqdorda suv chiqdi». ("œSahihul Buxoriy")

17. Hudaybiya kuni Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bay’at qilgan sahobalar haqida nima deganlar?
a) «Sizlar yer yuzi ahlining eng yaxshisidirsizlar»
b) «Sizlar mening do’stlarimsizlar»
c) «Sizlar jannat yo’lining xos soqchilarisizlar».
To’g’ri javob: «Sizlar yer yuzi ahlining eng yaxshisidirsizlar»
Izoh: Jobir raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Hudaybiya kuni Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bizga: Sizlar yer yuzi ahlining eng yaxshisidursizlar»,— dedilar. Biz o‘shanda bir ming to‘rt yuz kishi erdik. Agar hozir ko‘zim ochiq bo‘lganda, o‘sha tagida bay’at qilingan daraxtni ko‘rsatar erdim». ("œSahihul Buxoriy")

18. Hudaybiyada Rasulullohga otasidan oldin bay'at bergan va shu bilan "otasidan oldin Islomga kirgan" degan gap tarqashiga sabab bo'lgan sahoba kimning og'li edi?
a) Uqba ibn Omirr.a.ning
b) Abu Sufyon r.a.ning
c) Umar ibn Xattob r.a.ning
To’g’ri javob: Umar ibn Xattob r.a.ning
Izoh: Nofi' rivoyat qiladilar: "Odamlar: "Abdulloh ibn Umar otasi Umardan oldin musulmon bo'lgan", - deyishadir, aslida unday emas. Voqea bunday bo'lgan erdi: Hazrat Umar Hudaybiya kuni Abdullohni "Otimni olib kel!" deb bir ansoriyning uyiga yubordilar. "Otimni olib kelsa, minib urushga chiqaman" deb erdilar. Bu vaqtda Janob Rasululloh bir daraxt ostida sahobalarni o'zlariga bay'at qildirayotgan, Hazrat Umar ersalar bundan bexabar erdilar. Abdulloh dastavval Janob Rasulullohga bay'at qilib, keyin otni olib kelgani bordi. Otni Hazrat Umarga olib kelganda, u kishi sovut kiyib, jangga tayyor bo'lib turgan erdilar. Abdulloh otasiga bay'at bergandan keyin, Hazrati Umar ham o'g'illari bilan birga borib, Janob Rasulullohga bay'at qilib keldilar. Odamlarning "Umarning o'g'li otasidan avval islomga kirgan" deyishing sababi shudir". ("œSahihul Buxoriy")

19. Hudaybiyada Rasululloh qaysi sahobaga bitlab ketgani uchun  sochlarini oldirib, uch kun ro'za tutishini yoki olti miskinni to'ydirishini yo bir qo'yni qurbon qilishini amr etdilar?
a) Salama ibn al-Akva' r.a.
b) Ka'b ibn Ujra r.a.
c) Abdulloh ibn Abu Avfo r.a.
To’g’ri javob: Ka'b ibn Ujra r.a.
Izoh: Ka'b ibn Ujra bunday deydilar: "Hudaybiya kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam tepamga keldilar, shunda boshimdagi bitlar yuzimga o'rmalab tushayotgan erdi. "Boshingdagi jonivorlar seni qiynayotirmi?" - deb so'radilar. "Ha",- deganimdan keyin: "Unday ersa sochingni oldirgin-da, uch kun ro'za tutgin yoki olti miskinni to'ydirgin yohud bir qo'yni qurbonlik qilgin!" deb buyurdilar". ("œSahihul Buxoriy")

20. Alloh taoloning Hudaybiyada bay’at etganlardan roziligi haqidagi oyati qaysi?
a) "œFath" surasi, 1-3-oyatlar.
b) "œFath" surasi, 10-oyat.
c) "œFath" surasi, 18-oyat.
To’g’ri javob: "œFath" surasi, 18-oyat.
Izoh: Ushbu bay’at Rizvon (ya’ni, rozilik) bay’ati nomini oldi. Alloh taolo u haqda quyidagi oyatni nozil qildi: «(Ey Muhammad sollallohu alayhi va sallam,) darhaqiqat Alloh mo‘minlardan — ular daraxt ostida sizga bay’at qilayotgan vaqtlarida — rozi bo‘ldi» (Fath: 18). ("œRohiyq al-maxtum")