Бисмиллаҳир А оҳманир А оҳийм

Чақалоқнинг танглайини кстариш ҳақида

"Саҳиҳайн"да Абу Мусо Ашъарий розиаллоҳу анҳу дедилар: "Мен сғил ксрдим ва уни Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам олдиларига олиб келдим. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга Иброҳим деб исм қсйдилар ва хурмо билан танглайини кстардилар".

Бу ҳадис Бухорийда қуйидаги зиёдаси билан келган: ""¦ва унга барака тилаб дуо қилдилар-да, менга бердилар". Бу бола Абу Мусо Ашъарийнинг снг катта фарзандлари сди.

 Чиройли исм қсйиш

Бани Исроил қавми фарзандларини кспинча А­мманусл деб номлашарди. Бу калиманинг маъноси Илоҳимиз биз билан демакдир. Шу боис исмларнинг Аллоҳга снг махбуброғи Абдуллоҳ, Абдурраҳмондир. Бола ссини таниб, ақли тслганда сзининг Аллоҳга банда ва Аллоҳ унинг саййиди, ҳожаси сканини билади.

Чақалоқни авайлаш

Фарзандларни туғилганидан то уч ой ва ундан кспроқ стмасдан туриб, у ёқдан-бу ёққа кстариб олиб юрмаслик керак. Чунки бу пайтда улар оналарининг қорнидан сндигина чиққан ва таналари заиф бслади.

А­мизиш

То тишлари чиққунча ошқозонлари ва ҳазм қилиш қувватлари заиф бслгани туфайли уларга сут бериш билан чекланиш лозим. Қачон тишлари чиқиб, ошқозонлари қувват ҳосил қилса, таом билан озиқланадиган бслади. Аллоҳ Таоло боланинг таомга хожати тушмагунича унинг тишлари чиқишини кечиктириб туради. Бу сса Аллоҳнинг ҳикмати, лутфи ҳамда она ва унинг кскрагига раҳм қилганидандир. Зеро, шунда чақалоқ она кскрагини тишлаб олмайди.

Тиш чиқиши

Тиш чиқиш палласи боланинг ҳоли сзгариб қолади, унда қайт қилиш, инжиқлик ва ёмон қилиқлар ксзғалади. Айниқса, тиш чиқиши қиш ва совуқ пайтларга ёки ёз ва иссиқ пайтларга тсғри келса, бу нарса кучлироқ кечади. Тиш чиқиши учун снг қулай пайт баҳор ва куздир. Тиш чиқиш вақти боланинг етти ойлик пайтида бслади. Гоҳида тиш беш ойлигида чиқади, гоҳо сн ойлик бслгунча кечикади. Шундай қилиб, тиши чиқаётганда мулойимлик билан боқиш, қайта-қайта ҳаммомга солиш, енгил озуқа бериш ва унинг қорнини таомга тслдириб юбормаслик керак бслади.

Тиш чиқиш пайти бслганда уларнинг милкларини ҳар куни сариёғ билан ишқалаш керак. Тиш чиқишидан то ривожланиб, кучли бслгунича қаттиқ нарсалардан сҳтиёт қилиш ва қатъий ман стиш керак бслади. Чунки бунга йсл қсйиш тишларнинг ёмонлашиши, қинғир-қийшиқ бслиб қолиши ва оралари очилиб кетишига сабаб бслади.

Тиш чиққандан кейинги озиқлантириш

Тишлари чиққандан сснг болаларни тадрижий равишда озиқлантириб бориш лозим. Уларга бериладиган снг биринчи озуқа майин озуқа бслиши керак. Яъни иссиқ сувда ивитилган нон, қатиқ, сут, ундан кейин гсштдан ҳоли бслган овқат ва шсрва, кейинроқ жуда латиф бслган гсштни схши чайнаб, юмшатиб берилади.

Чақалоқнинг тили чиқаётганда

Қачонки тиллари чиқадиган пайт сқинлашса ва уларга гапиришни осонлаштирилмоқчи бслса, уларнинг тиллари асал, иссиқ сув ва андароний туз (оппоқ рангли туз нави) билан ишқаланади. Чунки бу нарсалар гапиришга монелик қиладиган оғир рутубатларни кетказади. Аутқ қиладиган пайтлари келса, уларга "Ла илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадур А асулуллоҳ"ни айттирсинлар. Токи уларнинг қулоқларига снг биринчи кирадиган нарса Аллоҳнинг исми ва Унинг тавҳиди ҳамда У Зотнинг Арш устида уларни қаерда бслсалар ҳам ксриб, гапларини сшитиб турганлиги ҳақидаги ссзлар бслсин.

Боланинг йиғлаши

Боланинг йиғлаб қичқириши (айниқса, қорни очганда сут смишидан олдин) ота-онасини қийин аҳволга солмаслиги керак. Чунки бола бундан улкан фойда олади. Аегаки бу нарса унинг аъзоларини машқ қилдиради, меъдаларини кенгайтиради, кскрагини очади, миссини иситади, мизожини қиздиради, унинг туғма ҳароратини ксзғайди, табиатидаги чиқитлар, миссидаги мишиқ ва бошқа нарсалардан бслган хилтларни чиқариб ташлаши учун унинг жисмини ҳаракатга келтиради.

Бола стирадиган бслганда

Бола то жисми қаттиқлашиб, аъзолари кучга кириб, ерга стирадиган бслгунча уни йсргаклаш ёки бешикка белаб қсйишга бепарво қарамаслик лозим. Ўтирадиган бслганда уни машқ қилдириб, шошилмаган ҳолатда ҳаракатга сргатилади, шу билан бирга то малака ва қувват ҳосил қилиб, сзи тура оладиган бслгунича оз-оздан туришга сргатиб борилади.

Боланинг руҳисти

Болани чсчитиб юборадиган ҳар қандай шовқин-суронли товушлар, қаттиқ тортишув ва саросимага солувчи ҳаракатлардан авайлаш лозим. Аегаки бу нарса унинг ҳали заиф бслган ақлий қувватининг бузилиши ва восга етганда ундан фойдалана олмай қолишига олиб келиши мумкин. Борди-ю шу нарсалардан бири содир бслгудек бслса, шу заҳоти унинг зиддини пайдо қилиш ва сша нарсани унуттирадиган нарса билан уни овутиш керак. Уни нотинч қилган нарса қувваи ҳофизасида срнашиб қолиб, кейин кетиши қийин бслмаслиги учун дарҳол унга кскрак тутиб, смизиш лозим бслади. То ухлагунча латиф ҳаракат билан уни бешикка беланади ва у безовталикни унутади. Бу нарсага бепарво қарамаслик керак. Чунки бунга бепарво бслиш унинг қалбида қсрқоқлик ва ҳуркаклик имконини очиб қссди-да, у шу ҳолда улғасди, кейин уни кетказиш қийин бслади ёки умуман иложи бслмайди.

 

Болани кскракдан ажратиш (фитом) ҳақида

А­мизувчи аёл болани сутдан чиқармоқчи бслса, аста-аста овқат бериб бориши ва уни тссатдан бир дафъада кскракдан ажратмаслиги лозим. Ўрганиб қолган ҳолат ва одатдан бирданига ксчиш болага зиён қилгани боис, уни овқатга ксниктириб, сргатиб борилади.

Болани ксп ейишдан сақлаш

Болаларни таомга тсйиб олишлари ва ксп еб-ичишларига йсл қсйиб қсйиш уларга схши қарамасликдандир. Уларга қарашнинг снг фойдалиси, бу уларнинг ҳазми схши бслиши ва хилтлари мсътадил бслиши учун ҳамда таналарида чиқитлар озайиб, жисмлари соғлом бслиши учун уларга тсйиб кетмайдиган даражада таом беришдир. Шу билан озиқ моддаларида кераксиз чиқитларнинг озлиги туфайли касалликлари озасди.

Табиблардан бири қайсидир қавмни зикр қилиб, айтади: "Мен болаларни тсйиб кетмайдиган даражада овқатлантирадиган қавмни мақтайман. Шу сабабли уларнинг қоматлари ссади, жисмлари мсътадил бслади, ҳамда бошқаларда бсладиган куззоз (ёки кузоз - қаттиқ совуқдан бсладиган касаллик ёки ундан бсладиган дийдираш) ва юрак оғриғи каби хасталиклар уларда оз бслади". У сна айтади: "Агарда бола жисми ксркам ва қомати текис, букчаймаган бслишини хоҳласанг, уни ксп тсйишдан сақла. Аегаки бола овқатга тслса, тсйса, шу соатдан бошлаб ксп ухлайди ва бсшашади, қорни дам бслади ва ғализ (қаттиқ) ел келади".