6-bob. Ota-onaga oqqlik (itoatsizlik) qilmoq gunohi azimlardandir

Ibn Amr buni Nabiy sallallohu alayhi va sallamdan eshitgan erkanlar.

 Mug‘iyra riviyat qiladilar: «Nabiy sallallohu alaihi va sallam: «Olloh taolo sizlarga onalaringizga oqqlik qilmoqni harom qilib, mumsik bo‘lmoqni hamda gudak qizlarni tiriklayin yerga ko‘mmoqni (islomdan avval shunday odat bo‘lgan) man’ qildi, shuningdek mish-mish gaplar tarqatmoq, ko‘p savol bermoq va mol-dunyoni behuda sarf qilmoqni makruh qildi»,— dedilar». 

Abdurrahmon Ibn Abu Bakra otalaridan niql qilidilir, ul kishi bunday degan erkanlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Eng katta gunohi azimlar haqida sizlarga aytaymi?» —dedilar. Byz: «Ha, yo Rasulalloh!» — dedik. Janob Rasululloh: «Ollohga shirk keltirmoq va ota-onaga oqqlik (itoatsizlik) qilmoq»,— dedilar. So‘ng, yonboshlab yotgan erdilar, o‘rinlaridan turib o‘tirib oldilarda: «Tuhmat qilmoq va yolg‘on guvohlik bermoq eng katta gunohi azimlardan ermasmi?! Tuhmat qilmoq va yolg‘on guvohlik bermoq eng katta gunohi azimlardan ermasmi?!» — deb takrortakror ayta boshladilar, hatto men ul zot (hali-beri) jim bo‘lmasalar kerak deb o‘yladim».

Ubaydulloh ibn Abu Bakr rivoyat qiladilar: «Men Anas ibn Molikdan eshitdimki, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam gunohi azimlar haqida gapiribdilar yokim odamlar o‘zlari Janob Rasulullohdan gunohi azimlar to‘g‘risida so‘rashibdi. Shunda payg‘ambarimiz alayhissalom: «Olloh taologa shirk keltirmoq, o‘z-o‘zini o‘ldirmoq va ota-onaga oqqlik (itoatsizlik) qilmoq»,— debdilar. Keyin, yana: «Eng katta gunohi azimlar haqida sizlarga aytaymi? Bu — tuhmat qilmoqdir!» — deb qo‘shib qo‘yibdilar. Ul zot: «Yolgon guvohlik bermoqdir!» —deb aytgan bo‘lishlari ham , mumkin. (Chunkim, Shu’ba: «Ul kishi: «Yolg‘on guvohlik bermoqdir!»—degan bo‘lishlari kerak deb o‘ylayman»,— deydilar».

7-bob. Mushrik ota-onaga muruvvat qilmoq haqida

Asmo binti Abu Bakr raziyallohu anho rivoyat qiladilir: Rsululloh sallallohu alayhi va sallamning zamonlarida onam meni sog‘inib kelgan erdilar, men Janob Rasulullohga: «Onamga muruvvat ko‘rsataymi?» — dedim (chunkim, onasi mushrik edi). Janob Rasululloh: «Ha, albatta!» — dedilar».

Ibn Uyayna: «Olloh taolo bu haqda «Olloh taolo din xususida siz birlan urush qilmaganlarga muruvvat qilmog‘ingizni ta’qiqlamaydi» degan oyati kariymasini nozil qildi»,— deydilar.

8-bob. Eri bor ayolning o‘z onasiga muruvvat ko‘rsatmog‘i haqida

Asmo binti Abu Bakr rivoyat qiladilar: «Onam mushriklar birlan musulmonlar o‘rtasida sulh tuzilgan davrda U(meni ko‘rgani) keldilar. Onam mushrika bo‘lib, (hanuz islomga kirmagan erdilar).O’sha paytda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam birlan onamning otasi (ya’ni, bobom) o‘zaro shartnoma tuzishgan erdi. Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga: «Onam meni sog‘inib kelibdilar, muruvvat ko‘rsataymi, nima deysiz?»—dedim. Janob Rasululloh «Ha, onangga muruvvat qil!»— deb javob qildilar».

Abdulloh ibn Abbos ryvoyat qiladilar: «Abu Sufyonning menga bergan xabariga ko‘ra, Hirgal unga odam yuborib o‘z huzuriga chorlabdida: «U (ya’ni, Nabiy sallallohu alayhi va sallam) sizlarni nimalar qilmoqqa buyuradi!»—-deb so‘rabdi Shunda Abu Sufyon: «U bizni namoz o‘qimoqqa, sadaqa bermoqqa. iffatli bo‘lmoqqa va muruvvat ko‘rsatmoqqa buyuradi deb aytibdi».

9-bob. Mushrik ukaga muruvvat ko‘rsatmoq haqida

Abdulloh ibn Dinor rivoyat qiladilar: «Ibn Umardan eshitdimki, Hazrat Umar yo‘l-yo‘l (ipak) matodam qilingan hulla sotishayotganini ko‘rib, Rasululloh oallallohu alayhi va sallamga uni sotib olib, jum’a kunlari va mehmon kelganda kiymoqni taklif qilibdilar. Janob Rasululloh: «Buni oxiratda nasibasi bo‘lmaganlar kiygaydir»,—deb aytibdilar. Bir kuni Janob Rasulullohga ana shunday hullalardan bir qanchasini tuhfa qilib keltiribdilar. Ul zot hullalardan birini Hazrat Umarga tortiq qilib berib yuboribdilar. Hazrat Umar kelib: «Yo Rasululloh, ilgari bu hulla haqida o‘zingiz gapirgan edingiz-ku, men buni qanday kiymog‘im mumkin?!»—debdilar. Janob Rasulullil,: «Men buni o‘zing kiy deb berganim yo‘q, sotib yokim birovga kiydirib yubor, deb bergan erdim»,— deb aytibdilar. Shundan so‘ng, Haerat Umar hullani hali islom diniga kirmagan makkalik ukalariga berib yuboribdilar»

10-bob. Qarindoshlarga muruvvat ko‘rsatmoqning fazilatlari xususida

Musi ibn Taloda Abu Ayyubdan naql qiladilar: «Bir odam. «Yo Rasulalloh, menga shunday bir amal o‘rgatingkim, uni qilib men jannatga kirayin!» — degan erkan».
 
Abu Ayyub al-Ansoriy rivoyat qiladilar: «Bir odam Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga: «Mening jannatga kirmog‘imga sabab bo‘ladirgan amallar haqida so‘ylab bersangiz!» — dedi. Shunda qavm: «Uning nima ishi bor erkan, uning nima ishi bor erkan?» — deya qiziqib so‘rashdi Janob Rasululloh: «Bir zarurat birlan kelibdir»,— deb qo‘ydilar. So‘ng: «(Jannatga kirmog‘ing uchun) Olloh taologa hech narsani shirk keltirmay ibodat qilmog‘ing, namoz o‘qimog‘ing zakot bermog‘ing va qarindoshlaringga muruvvat ko‘rsatmog‘ing darkor»,— dedilar».

11-bob. Qarindoshlariga beoqibat kishining gunohi haqida

Jubayr Ibn Mut’im Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning «Qarindoshlariga oqibatsiz odam jadvatga kirmag‘aydir» deganlarini eshitgan erkanlar.

12-bob. Qarindoshlariga mehr-oqibatli odamning rizqi ulug bo‘lmog‘i haqida

Abu Hurayra raziyallohu anhu: «Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning «Kimki rizqim ulug‘, umrim uzoq bo‘lsin desa, qarindoshurug‘lariga mehr-oqibatli bo‘lsin!» deganlarini eshitganmen»,— deydilar.

Anas ibn Molik rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Kimki rizqim ulug‘, umrim uzoq bo‘lsin desa, qarindosh urug‘lariga mehr-oqibatli bo‘lsin!»—deganlar».

13-bob. Kimki qarindoshuruglariga mehr-oqibatli bo‘lsa, Olloh taolo ham unga mehr-oqibatli bo‘ladi!

Abu Ho‘rayra raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam burday dedilar: «Olloh taolo odamni yaratib bo‘lgach, rahm (bachadon) o‘nga: «Qon-qarindoshlik aloqalarining uzulmog‘idan asra-mog‘ingni tilaydirganning joyi hali shu bo‘ldimi?!» — dedi. Olloh taolo: «Ha, shunday! Ammo, agar men qon-qarindoshlik munosabatlarini mustahhamlaganlarni yarlaqasamu, uni uzganlardan ersa rahmatimni darig‘ tutsam, rozi bo‘lg‘aymisan?» — dedi. Rahm: «Ha, yo rabbiy, rozidurmen!» — dedi. Olloh taolo: «Seni deb shunday qilg‘umdir!» — dedi».

Abu Hurayra rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam «Rahm (so‘zi) rahmon (so‘zi). birlan uzviy bog‘likdir. Olloh taolo: «Kimki qon-qarindoshlik munosabatlarini mustahhamlag‘aydir, men uni rahmatimg‘a muyassar qilg‘aydirmen va kimki qon-qarindoshlik munosabatlarini uzg‘aydir,- men undan rahma-timni darig‘ tutg‘aydirmen» — deydi»,— deganlar».

Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning jufti halollari bo‘lmish Oisha raziyallohu anho bunday deydilar: «Janob Rasululloh -«Rahm (so‘zi rahmon so‘zi birlan) uzviy bog‘likdir. Kimki uni (ya’ni, qon-qarindoshlikni) mustahhamlag‘aydir, shafoatimg‘a muyassar bo‘lg‘aydir va, kimki uni uzgaydir, shafoatimdan benasib qolg‘aydir»,— dedilar».

14-bob. Qon-qardoshlik rishtasi ila bog‘lamok haqida

Amr ibn al-Os bunday deydilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Ubayning ahlu ayoli menga yaqin kishilar ermas, ular Ollohga yaqin va eng solih mo‘min bandalardir Lekin, men ular o‘rtasidagi munosabatlarni qon-qarindoshlik rishtasi ila bog‘lagumdir!» — deb hech yashiomay. oshkora aytdilar».

15-bob. Qarindoshlariga oqibatsiz kishi qarindosh ermas!

Abu Sufyon rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Qarindoshlariga oqibat qilmaydirgan odam qarindosh ermas, balki uzilib qolgan qarindoshlik aloqalarini tiklovchi odamgina qarindoshdir!» — dedilar»