28-bob. Toun (vabo, o‘lat) ga doir hadislar xususida

Usoma ibn Zayd aytadilarki, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Biror joyda vabo borligini eshitsangiz, u yerga kirmangiz va biror joyda turganingizda vabo boshlanganini eshitsangiz, u yerdan chiqmangiz!» - degan ekanlar.

Habib ibn Abu Sobit Ibrohim ibn Sa’dga «Usoma ibn Zaydning Sa’dga shu hadisni aytib berganini eshitdingmi, u inkor qilmadimi?» — deganlarida, u: «Ha» — deb javob qilgan ekan.

Abdulloh ibn Abbos rivoyat qiladilar: «Umar ibn al-Xattob raziyallohu anhu Shomga safarga chiqqilar, Sarg‘ degan joyga yetganlarida lashkarlar amiri Abu Ubayda ibn al-Jarroh va uning hamrohlari qarshi olib, Shomda vabo tarqalganini xabar qildilar. Shunda Hazrat Umar menga (ya’ni, ibn Abbosga) avval muhojirlarni huzurlariga chaqirib kelmoqni amr qildilar. Ular to‘plangach, Shomda vabo chiqqanini aytib, maslahatlashdilar. Muhojirlar turli-tuman fikrlar bildirdilar, ba’zilari: «Muhim vazifa bilan yo‘lga chiqqanmiz, orqaga qaytmaymiz»,— desalar, ayrimlari: «Odamlarning (lashkarlarning) va Rasululloh sallallohu alayhi va sallam sahobalarining bir qismi siz bilan qoladi, ularni vaboga ro‘para qilmog‘ingizning hojati yo‘q»,— deyishdi. Hazrat Umar bu gapni eshitib, «Sizlarga ruxsat»,— dedilar, so‘ng menga ansorlarni chaqirmoqni buyurdilar. Men chaqirib keldim. Ammo, ular ham muhojirlar aytgan fikrlarni bildirishdi. Hazrat Umar ularga ham ruxsat berib yubordilar. Keyin menga: «Qurayshning shu yerdagi fath muhojirlaridan bo‘lgan oqsoqollarini chaqirib kel!» — dedilar. Men chaqirib keldim. Ular Hazrat Umarga mutlaqo e’tiroz bildirmay, bir og‘izdan: «Bizning fikrimiz shulki, odamlarni olib, ortga qaytsangiz, ularni bu mash’um vaboga giriftor qilmagaymiz!» — deyishdi. Hazrat Umar odamlarga xitob qilib: «Men erta bilan ortga qaytaman, sizlar ham qaytinglar!» — dedilar. Abu Ubayda ibn al-Jarroh: «Olloh taoloning qazo-yu taqdiridan qochyapsizmi?» — deb edi, Hazrat Umar: «Bu so‘zni sendan boshqa odam aytsa edi... Ey Abu Ubayda! Ha, Olloh taoloning taqdiridan Olloh taoloning taqdiriga qochyapmiz! Agar sening bir tuyang yo‘qolsa, u bir yog‘i yam-yashil o‘tloq va bir yogi qovjiragan vodiyda turgan bo‘lsa, tuyangning ulardan qaysi birida o‘tlashini Olloh taoloning irodasiga bog‘liq deb bilmaysanmi?» — dedilar. Shu vaqt Abdurrahmon ibn Avf kelib qoldi. U bir yumush birlan band bo‘lgani uchun bungacha bu yerda yo‘q edi. U: «Bu haqda men ham ba’zi bir narsalarni bilaman. Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning «Vabo chiqqan yerga kirmangiz va siz turgan joyda vabo bo‘lsa, u yerni tark etmangiz!» deganlarini eshytganman»,— deb aytdi. Shundan so‘ng, Hazrat Umar Olloh taologa hamdu sanolar aytib, ortlariga qaytib ketdilar».

Abdulloh ibn Omir rivoyat qiladirlar: «Umar ibn al-Xattob Shomga safarga chiqqan erdilar. Sarg‘ degan yerga yetganlarida Shomda vabo tarqalganligi haqida xabar keldi. Shunda Abdurrahmon ibn Avf «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Agar biror joyda vabo tarqalsa, u yerga kirmangiz va siz turgan joyda vabo tarqalsa, u yerdan qochib chiqmangiz!» — deb aytganlar»,— dedi».

Abu Hurayra raziyallohu anhu: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Madinaga Masih ad-Dajjol va vabo kirolmaydi»,— deganlar deb rivoyat qiladilar.

Qafsa binti Sirin rivoyat qiladilar: «Anas ibn Molik: «Yahyo ibn Sirin nimadan o‘ldi?»— deb so‘radi. Men: «Vabodan o‘ldi»,— deb aytdim. Shunda Anas: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Vabodan o‘lgan har bir musulmon shahid ketadi»,— deb aytganlar»,— dedi».

Abu Hurayra payg‘ambar alayhissalom odatlarida so‘zlayotib: «Ul zot aytdilarki, qorin og‘rig‘i va vabodan o‘lgan kishi shahid ketar ekan»,— dedilar.

29-bob. Vabo tarqaganda sabr qilganlarga tegadigan savob xususida

Rasululloh sallallohu alayhi va sallamniig zaifalari Oisha onamiz xabar beradilarki, ul zot payg‘ambarimizdan vabo xususida so‘raganlarida bunday deb javob qilgan erkanlar: «U (vabo) Olloh istagan bandasiga yuboradigan azob bo‘lgan. (Endilikda) esa, Olloh uni mo‘min bandalarga o‘zining bir rahmati sifatida yuboradigan bo‘ldi. Biror bandaga vabo tekkan bo‘lsa-yu, u Olloh peshonasiga yozganidan o‘zgasi bo‘lmasligiga ishonib, o‘z shahrida sabr qilib qolsa, albatta unga Olloh yo‘lida jang qilib shahid bo‘lgan bandaga qanchalik savob bo‘lsa, shunchalik savob bo‘lg‘usidir».

30-bob. Qur’on va muavvizotni o‘qib dam solish haqida

Oisha raziyallohu an.uo rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam vafot etmaslaridan oldin betob bo‘lganlarida muavvizotni o‘qib o‘zlariga o‘zlari dam solar erdilar. Dardlari og‘irlashib qolganda esa, ul zotga men o‘zim dam solar, barakasi totsin deb o‘zlarining qo‘llari bilan silar erdim».

Ma’mar: «Qanday qilib dam solar erdilar?»— deb Zuhriydan so‘rasam, u: «Ikkala qo‘llariga dam solib, so‘ng yuzlarini silar erdilar»,— deb aytdi»,— deydilar.

31-bob. «Surai Fotiha»ni o‘qib dam solmoq, bu haqda Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning Ibn Abbosdan naql etilgan qadislari zikr qilinadi

Abu Sa’id al-Xudriy raziyallohu anhu bunday deb rivoyat qiladilar: «Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning sahobalaridan bir guruhi arab qavmlaridan birining mahallasiga kelib tushdi. Lekin ularga mehmondorchilik ko‘rsatishmadi. Shu asnoda o‘sha qavm boshlig‘ini chayon chaqib oldi. Ular sahobalarga: «Sizda dori-darmon yoki dam soluvchi shaxs bormi?» — deya murojaat qilishdi. Sahobalar: «Siz bizga mehmondorchilik ko‘rsatmadingiz, endi toki bizga biror haq to‘lashni va’da qilmas ekansiz, hech narsa qilmaymiz!» — deyishdi. Shunda ular bir to‘da qo‘y bermoqni va’da qildilar. Dam soluvchi «Qur’on onasi» (ya’ni, «Surai Fotiha») ni o‘qiy boshladi va tupugini yig‘ib turib, (chayon chaqqan joyga) tupurdi. Shundan so‘ng, qavm boshlig‘i tuzaldi. Keyin, (va’da qilingan) qo‘ylarni olib kelishdi. Lekin, sahobalar: «Toki Janob Rasulullohdan so‘rab, ijozat olmagunimizcha, olmaymiz»,— deyishdi. Ular so‘ragan erdilar, Janob Rasululloh kulib: «Surai Fotiha»ning davo ekanligini qaerdan bilding? Qo‘ylarni olaveringlar va menga ham nasiba ajratinglar!» — dedilar».

32-bob. Dam solish uchun bir poda qo‘y berilishi shart qilib qo‘yilganligi haqida

Ibn Abbos rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning bir qancha sahobalari qandaydir suv bo‘yidan o‘tib borayotgan erdilar. Bir odam, chayon chaqqan bo‘lsa kerak (balkim chaqmagandir), suvga tushib olgandi. (U yerda bir to‘da odamlar ham bo‘lib), ulardan biri sahobalarga: «Oralaringizda birorta dam soladigan shaxs bormi? Bir odam chayon chaqqanmi, bilmayman, suvga tushib olibdi»,— dedi. Shunda sahobalardan biri bir poda qo‘y evaziga «Surai Fotiha»ni o‘qib, unga dam solgan edi, tuzaldi. Keyin, dam solgan sahoba bir poda qo‘yni yetaklab sheriklari huzuriga keldi. Sheriklari uning bu qilgan ishini koralab: «Hali sen Ollohning Kitobi uchun haq oldingmi?!» — deyishdi, hatto Madinaga kelib: «Yo Rasulalloh, u Ollohning Kitobi uchun haq oldi!» — deb aytib berishdi. Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ularga javoban: «Olgan haqqingizga Ollohning Kitobi haqliroqdir!» — dedilar».

33-bob. Ko‘z tekkanda dam solmoq haqida

Oisha raziyallohu anho: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ko‘z tekkanda dam solmog‘imni buyurdilar yoki ko‘p nekkanda dam solmoqni amr qildilar»,— deydilar.

Zaynab biiti Abu Salama Ummu Salama raziyallohu anldodan naql qilib, bunday dedilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam uning (Ummu Salamaning) uyida yuziga qoramtir dog‘ tushgan bir joriyani ko‘rib: «Unga dam solinglar, ko‘z tegibdi!» — dedilar».

34-bob. Ko‘z tegmog‘i haqiqatan ham bor narsa ekanligi haqida

Abu Hurayra aytadilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Ko‘z tegmog‘i haqiqatan ham bor narsadir»,— dedilar, lekin vashm (tatuirovka) qilmoqni qoraladilar».

35-bob. Ilon va chayon chaqqanda dam solmoq haqida

Abdurrahmon ibn alsAsvadning otalari bunday dedilar: «Men Oishadan (biror narsa chaqib) zaharlanganda dam solish haqida so‘radim. Oisha: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam har qanday zahar soluvchiga qarshi dam solmoqqa ruxsat berdilar»,— deb aytdilar».

36-bob. Nabiy sallallohu alayhi va sallamning o‘qib dam soladigan duolari xususida

Abdulaziz raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Men va Sobit Anas ibn Molikning huzuriga kirdik. Shunda, Sobit Anasga: «Ey Abu Hamza, mening mazam yo‘q!»—deb aytgan edi, Anas: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam o‘qib dam soladigan duolarini o‘qib senga dam solaymi?» — dedi. U: «Mayli»,— dedi. Anas: «Ollohumma rabb un-nos, muzhib ul-ba’s, va-shfihi antash-shofiy, lo shofiy illo anta, shifo lo yug‘odir suqman!» («Ey parvardigoro, sen insonlar parvardigorisan, dardlarni aritguvchisan, shifo ato et, sen shifo beruvchisan, sendan bo‘lak shifokor yo‘q, sen bergan shifo hech bir dardni qoldirmag‘ay»),— dedi».

Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ba’zi oila a’zolariga «Qul a’uzu»ni o‘qib dam solar, so‘ng o‘ng qo‘llari bilan silab: «Ollohumma rabb un-nos, azhib il-ba’s va-shfihi va antash-shofiy, lo shifo illo shifouka, shifo lo yug‘odir suqman!» («Ey parvardigoro, sen insonlar parvardigorisan, dardni aritib unga shifo berg‘il, sen shifo ato etuvchidirsan, sening shifoingdan bo‘lak shifo yo‘q, sen bergan shifo hech bir dardni qoldirmag‘ay!»),— der erdilar».

Oishf onamiz rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam dam solayotganlarida: «Imsah il-ba’s rabb un-nos, bi-yadikash-shifo, lo koshifa lahu illo anta!» («Ey insonlar parvardigori, dardni ketkazg‘il. shifo sening qo‘lingdadir, dardni sendan bo‘lak hech kim ketkazolmag‘ay!»),— der erdilar».

Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladilar. «Nabiy sallallohu alayhi va sallam bemorga «Bismillohi, turbatu arzino va riyqatu ba’zino yushfi saqiyman» («Bismillohi, yerimizning tufrog‘i va ba’zimizning tupugimiz bemorga davo bo‘lg‘ay»),— der erdilar».

Oisha onamiz aytadilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam dam solayotganlarida «Bismillohi, turbatu arzino va riyqatu ba’zino yushfi saqiyman bi-izni rabbino» («Bismillohi, yerimizning tufrog‘i va ba’zimizning tupugimiz rabbimiz izni bilan bemorga davo bo‘lg‘ay»),— der erdilar».   

37-bob. Dam solayotib tupurmoq xususida

Qatoda raziyallohu anhu: «Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning «Aniq va yaxshi tush Ollohdan, yomon tush shaytondan sodir bo‘lg‘ay. Agar birortangiz uyqungizda o‘zingiz yoqtirmagan, noxush narsani ko‘rsangiz, erta bilan uyg‘onganingizda uch marta (chap tarafingizga qarab) tupuring va Olloh taolodan uning yomonligidan o‘zingizga panoh tilang. Shunda ko‘rgan yomon tushingiz sizga zarar qilmaydi» deganlarini eshitdim»,— dedilar. Shunda Abu Salama: «Garchi tog‘dan ham og‘ir tush ko‘rsam ham, endi sira parvo qilmayman!» — dedilar.

Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladilar: «Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam uyquga yotmoqchi bo‘lsalar, «Qul huvallohu ahad»ni hamda ikkala «Qul a’uzu» ni o‘qib ikki kaftlariga suflar erdilar. So‘ng, kaftlarini yuzlariga tortar erdilar, shunda kaftlari yuzlariga tegmas erdi. Bemor bo‘lib qolganlarida esa, shunday qilmoqni menga buyurar erdilar».

Yunus: «Men ibn Shihobning uyquga yotganida shunday qilganini ko‘p ko‘rganman»,— deydilar.

Abu Sa’id al-Xudriy rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning bir guruh sahobalari safarga chiqib, yo‘l-yo‘lakay arab qavmlaridan birining manzilgohiga borib qo‘ndi. Keyin, o‘sha qavmdan o‘zlarini mehmon qilishlarini iltimos qilishdi, lekin ular ko‘nishmadi. Shu asnoda mazkur qavmning oqsoqolini chayon chaqib oldi. Ular barcha choralarni ko‘rishdi, ammo foydasi bo‘lmadi. Shunda ba’zilar: «Bizning manzilgohga kelib qo‘ngan kishilarning birortasida, ehtimol, dori-darmon bordir?» — dedi. So‘ng, ular sahobalar huzuriga borishib: «Ey odamlar! Bizning oqsoqolimizni chayon chaqib oldi, barcha choralarni qildik, ammo foyda bermadi. Sizlardan birortangizda dori-darmon bormi?» — dedi. Sahobalardan biri: «Ha, xudo haqqi! Men duoxonman, lekin sizlardan bizni mehmon qilishingizni iltimos qilganimizda, ko‘nmadingizlar. Endi, toki bizga haq to‘lamas ekansizlar, dam solmayman»,— dedi. Nihoyat, har ikki tomon bir poda qo‘yga kelishishdi. Boyagi sahoba borib «Surai Fotiha»ni o‘qib dam , sola boshladi. Oqsoqol to‘lg‘anib yotgan yeridan turib, yurib ketdi. So‘ng, qavmdoshlariga kelishilgan qo‘ylarni berishni amr qildi. Oqsoqolning ba’zi qavmdoshlari: «Qo‘ylarni sizlarga taqsimlab beraylikmi?»— deyishgan edi, dam solgan sahoba: «Yo‘q, bunday qilmanglar, biz avval Rasululloh sallallohu alayhi sallamning huzurlariga borib, bo‘lgan voqeani aytaylik, so‘ng ul zot nimaiki amr qilsalar, o‘shanga amal qilaylik»,—deb aytdi. Sahobalar Janob Rasulullohning huzurlariga borib, bo‘lgan voqeani aytishdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Uning (ya’ni, «Surai Fotiha» ning) davo ekanligini qaerdan bildingizlar? To‘g‘ri ish qilibsizlar, qo‘ylarni o‘zaro taqsimlab, menga ham ulush ajratinglar!»—dedilar.