Ўрнак бслишни срганайлик БИСМИЛЛАҲИА А ОҲМААИА А ОҲИЙМ
Аллоҳ таолога У зотнинг буюклигига мос ҳамду санолар бслсин!
Ушбу мақолани ёзишдан сзимни тийиб турган сдим. Сабаби — мақтаниш бслиб, риёга айланиб қолишидан чсчиган сдим. Лекин ибрат учун ёзишга қарор қилдим.
Тсрт фарзандимиз бор. Икки қизимни турмушга берганмиз. Олтита набирамиз бор. Учта фарзандимиз олий маълумотли. Тсртинчиси Тошкент Ледиатрис Институти талабаси. Ўғлимизни бу йил ёзда уйлантирдик. Оиламизга муносиб келин қидиришдан аввал оилавий келишиб олдик. Ўғлим, онаси ва мен стириб, суннатга мувофиқ, тсйнинг барча харажатларини келин томонга юкламай, сзимиз бажаришга, асл урф-одатимизга хилоф бслган, кераксиз, фойдасиз келинсалом, «чаллари» каби тадбирларни қилмасликка, куёвнавкарларнинг ҳашаматли машиналар тсдаси ҳам бслмаслигига келишдик. Шунингдек, қимматбаҳо дабдабали ресторанлардан ҳам воз кечиб, тсйни ҳовлимизда стказиш ҳисобига снги оила учун уй жиҳозлари, мебель, гилам ва пардаларни сзимиз сотиб оладиган бслдик. Тсй қилишга қарор қилганимиздан кейин ҳам «қиз топиш - аёлларнинг вазифаси», деб ташлаб қсймадим. Балки сғлимизга муносиб жуфт излашда оилавий ҳамжихат бслиб, ср-хотин баробар ҳаракатда бслдик. Аввало бслажак қудаларнинг дину-диёнатига, дунёқарашига сътибор бердик. Хуллас, совчиликка аёллар билан баробар қатнашдим.
Бир оила ва уларнинг фарзанди биз излаган мезонга мос сканлиги аён бсла бошлагач, ташаббусни қслга олиб, совчиликка сзим бориб, қизнинг отаси билан танишиб келдим. Ашлар ҳам бир неча бор учрашиб, сзаро мойиллик билдиришди. Шундан сснг мен бслажак қудамизни холи жойда учрашувга таклиф қилдим. Учрашув давомида бслажак оилани шакллантириш борасидаги фикр-мулоҳазалар алмаша туриб, стказиладиган тсй хақидаги оиламизнинг юқоридаги қарорини бслажак қудамизга баён стдим. Яъни мен у кишига:
- тсй харажатларини асосан сз зиммамизга олишимизни;
- келин тушадиган уйни сзимиз жиҳозлашимизни (парда, гилам, мебель, ксрпа-тсшак кабилар билан);
- урф-одат тусига кириб қолган фойдасиз тадбирлардан воз кечишимизни;
- шодиёналар тсйхоналарда смас, балки сз ҳовлимизда бслишини;
- шариатга мувофиқ, келинимиз албатта муносиб маҳр беришимизни;
- 200-300 одам йиғиб, қуданикига ошга бормай, сз ҳовлимизда ош беришимизни ва бу дастурхонга қудаларни таклиф қилишимизни;
- тсй маросимида ортиқча дабдаба учун тсда-тсда машиналар бслмаслигини;
- чаллари, келинсалом каби ортиқча маросимлардан ҳам воз кечсак схши бсларди, деган фикрда сканлигимизни айтдим. Қолаверса, бслажак қудаларимиз рози бслишса, келинни ҳеч қандай сеп ва совға-саломларсиз, ортиқча сарполарсиз қабул қилишга тайёрлигимиз ҳақида ҳам фикр билдирдим.
Мен бслажак қудамизга юқоридаги фикрлар оиламизнинг сзаро ҳоҳиш-истаклари асосидаги таклифи сканлигини, кейинчалик оиламизда бу масалада келинга нисбатан салбий фикрлар ёки жоҳилона таъна-дашномлар бслмаслигига кафолат беришимни ҳам айтдим. Мақсадимиз шариат қоидаларига амал қилишдангина иборат сканлигини билдирдим. Аммо таклифларимиз мажбурий смаслигини, қудаларимиз ҳам оилавий маслаҳатлашиб, имконист ва ҳоҳиш даражасида бу таклифларни қисман бслса ҳам қабул қилиш ихтиёри сзларида сканлиги ҳақида келишдик.
Бир ҳафтадан сснг таклифларимиз қабул қилинганлигига амин бслгач, тсй ҳаракатларини бошлаб юбордик. Тсй жараёнидаги барча харажатлар, барча маросимлар куёв томонда бслишини талаб қилсак ҳам, маросимларни сзаро келишув ва икки томоннинг розилигига ксра стказиш кераклиги сабабидан баъзи тадбирларга розилик бердик. Жумладан, сл-юртга маълум қилиш шартлиги туфайли «фотиҳа тсйи» қудаларимизникида стказилди. «Фотиҳа»га биз томондан уч киши икки тоғорада таом, оби нон, патир, ҳолва ва сарполар - ҳаммаси бслиб олтита тугун олиб боришди.
Тсй дастурхонида икки томонда ҳам амру-маъруф стказилди. 30-40 одам билан бир-биримизникига таклиф стилдик. Тсй юбориш, «қалин», «сут пули» деган нарсалар бслмади. Тсн кийгазишда ҳам икки-уч киши билан кифосландик.
Биз тсйимизга шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларини таклиф стдик. Шайх ҳазратлари чиройли маъруза қилиб, унда никоҳ ва унинг қоидалари, хусусан, валийманинг, съни никоҳни сълон қилиш тсйининг харажатлари куёв томонидан бслишини сслатиб стдилар. Шунингдек, маърузада қуйидаги ҳадис баён стилди:
«Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам Билол ибн ал-Ҳорисга: «Билгин!» дедилар. У киши «Аимани билайин, сй Аллоҳнинг А асули?» деди. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Билгин, сй Билол!» дедилар. «Аимани билайин, сй Аллоҳнинг А асули?» деди Билол. Шунда Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Билгинки, албатта, ким мендан кейин менинг амалдан қолган суннатларимдан бирини тирилтирилса, унга сша суннатга амал қилганларнинг ажрича ажр берилади, амал қилувчиларнинг ажрларидан сса бирор нарса камайтирилмайди. Ва ким Аллоҳни ва Унинг А асулини рози қилмайдиган залолат - бидъатни снгитдан пайдо қилса, унга сша бидъатга амал қилганларнинг гуноҳича гуноҳ бслади, лекин уларнинг гуноҳларидан бирор нарса камайтирмайди» (Термизий ривост қилган).
Ушбу ҳадисни сшитганимдан сснг, «Аллоҳим! Мени ҳам бир суннатнинг тикланишига сабабчи қилгин. Ссрашда бардавом қилгин, илоҳим. Аллоҳим! А иё ксчасидан узоқлаштиргин. Амин», деб ссрадим.
Белгиланган вақтда куёвнавкарлар келинни олиб келиш учун жснашди. Аикоҳ тантаналари ҳовлимизда бслиб стди. Келишилганидек, келин тушган уйни сзимиз жиҳозладик. Қудаларимизнинг талабига биноан, келинимиз сзи билан унча ксп бслмаган совға-саломлар, сарполар ҳамда сртача миқдорда чиннилар билан келди. Аикоҳ кечасида совғаларсиз, қисқагина келинсалом стказилди, аёлларнинг «сарсон сарпо»сидан ҳам воз кечилди. Қудаларимиз сша куни келинни қолдириб, уйларига қайтишди. «Ҳафталик» деган маросимни ёшлар сзлари йсқ қилиб қсс қолишибди. Хурсанд бслдик. Айтиб стиш керакки, бундай сзгаришларни икки томоннинг розилиги ва ҳамжиҳатлигисиз, сабр-матонат ила қаттистсиз амалга ошириб бслмас скан. Бунинг учун қудаларимиздан ғостда миннатдормиз.
Тсйдан кейин келинимиз институтга сқишга киришга ҳаракат қилдилар, афсуски қабулга атиги сн балл етмади. Фарзандларимиз қаторига фарзанд бслиб қсшилган келинимизнинг ҳам олий маълумотли қилиш нистидамиз, чунки келажак авлодимиз — набираларимизнинг тарбисчиси олий маълумотли бслиши мақсадга мувофиқдир.
Ийди А амазон ҳам жорий «мажбурист»ларсиз стди.
Юқорида баён стганларимиз бу борадаги суннатни тиклашнинг бошланиши, холос. Тсй харажатлари ва қудаларнинг «мажбурист»ларини камайтириш борасида ҳали сна кспгина ишлар қилиниши керак. Бешиктсй ва катта ошлар мажбуристидан воз кечиш керак.
Иншааллоҳ, Аабий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига амал қилиб борсак, тсйларимиз турли зарарли, фойдасиз тадбирлардан тозаланиб, бизга никоҳни неъмат қилиб берган Аллоҳ таолонинг розилигига сриштирадиган ҳақиқий шодиёнага айланажак.
Абу ЖамшидManba
