Танбиҳ: Етти нарса барча динларда мубоҳ бслмаган: зино, риё, ноҳақ одам слдириш, мастлик-сархушлик, номусга тажовуз, молга тажовуз ва ёлғон.

93. Кофирларнинг байрам кунларида ҳадсларини, совғаларини олмоқ динга зарардир, сақланмоқ керак.

94. Кичик гуноҳ қилган бир кишига, бунга тавба қил, деса, у сса, нима қилдимки, тавба қиламан,
деса. Зеро маъсистни истихфоф қилиш — енгил ксриш ҳам куфрдир ва ортиқ сақланмоқ керак.

95. Аҳли суннат наздида маъсист кишини иймондан чиқармайди, бу сса маъсистни ҳалол ва кичкина ксрмоқлик билан муқаййаддир (боғлиқдир). Агар гуноҳни ҳалол деса ва истихфоф (енгил ксриш) йсли билан гапирса, куфрида шак йсқдир.

96. Бир хотиннинг сридан чиқиш учун иртидод стмоғини — муртад бслмоғини буюрган ва фатво берган кимса.

97. Бир мусулмонга, "лаънат сенга ва сенинг мусулмонлигингга", деса.

98. Билжумла калимаи куфр билан, маъносини билган ҳолда қасддан ҳазиллашиб, съни латифа қилиб, ёки луиб, съни масхара қилиб, ҳазил-ҳузул билан гапирса, жамии уламо наздида кофир бслади ва унинг сътиқодига сътибор бслмайди.

99. Тили билан тавъан (сз хоҳиши) билан кофир бслиб, қалбан (дилида) иймонда мутмаъин бслса ҳам, барибир кофирдир. Дилидаги иймон унга фойда бермайди, Аллоҳ наздида ва одамлар наздида кофирдир.

100. Куфр ссзларни сшитиб кулганлар ҳам кофир бслади. Замонамиздаги масхарабоз (қизиқчи) деган, ксп гапириб халқни кулдиришга уринган кимсалар ҳам бундай хатарли ссзларни айтмоқдан иложи борича аҳтиёт бслмоғи керак.

101. Бошқа бировнинг куфрига ризо бслиш ҳам куфрдир. Ҳар қанча ихтилоф қилганлар бслган сса-да, куфрларига мутталиъ — огоҳлантириш бслган.

Куфри мужиб ссз айтганнинг ҳукми

Куфри мужиб бслган ссзлар кспгина китобларда узун қилиб ёзилган. Биз сса срнида бир миқдорини ёза олдик. Бу куфр ссзни айтган киши, агар карҳан (мажбуран) ёки хатоан смас, балки сз ихтиёри билан ссзлаган бслса, муртад бслади, съни диндан қайтган бслади. Шунда никоҳ ҳам фосид бслади. Маҳкамага ёки ЗАГС идораларига бориб юришнинг ҳожати йсқ, сз-сзидан сридан чиққан бслади. Шунда таждиди иймон ва таждиди никоҳ (иймонни ва никоҳни снгилаш) лозим бслади. Аммо таждиди иймонда калимаи шаҳодатни келтириш кифос смас, балки у куфри мужиб бслган нарсадан ружуъ қилмоғи — қайтмоғи лозим.

Шуниси жуда шоёни диққатдирки, таждиди иймон ва таждиди никоҳдан аввал хотини билан қилинган жинсий алоқаси зинодир ва ундан туғилган бола ҳам валади зинодир — ҳаромидир, ссйган нарсаси ҳам ейилмайди. Аллоҳ асрасин.

Ҳолбуки, хоҳ сҳудийларнинг, хоҳ христианларнинг ссйган нарсаларини ейиш мумкинлиги ҳар кимга маълум.

Бундан ташқари, қилган вақфлари ҳам ботилдир, ҳукмсиздир. Ворисларига қолади, такрор иймонга келганидан кейин вақфи ҳам ейилиши мумкин бслади.

А­ркак ёки хотиндан бирови, маозаллоҳ, Аллоҳ асрасин, шу калимаи куфрдан бировини айтишса, съни муртад бслишса, зоҳирий ривостда ораларига дарҳол фурқат, айрилиқ тушади. Яъни никоҳ бутунлай фасҳ (бекор) бслади, қозининг ёки хокимнинг ҳукмига таваққуф стмайди (кутиб турмайди). Хоҳ уйли-жойли, бола-чақали бслсинлар, хоҳ ҳали никоҳлик бслиб, болалари туғилмаган бслсин, иккаласи ҳам баробардир. Иккаласининг бирдан куфри, табиий равишда айрилиги мусталзим (лозим) бслади. Бу сринда тушунтирилишини истаб, хотини ёки сридан бирови иртидод (рад) стган тақдирда ҳам, никоҳнинг фасҳ (бекор) бслгани тушунтирилади.

Бугун сса кспгина иймонсиз аёл ва сркакларнинг борлиги ошкор, ана шундай тарзда майдондадир. Бирови ундай, бирови бундай фикрда. Аима бслса ҳам, Ислом ақоидларига мухолафат қилган ҳар ким Исломдан ташқарида ҳисобланади ва бирор мусулмон қизини ололмайди, ундай қиз ҳам бир мусулмон сркакка қатъисн никоҳланмайди. Шаръан саҳиҳ смас. Шунинг учун турмуш сртоғингни танлаётиб, схши сйлаб, шундан сснг қарор қилгин. Йсқса, маълумотига ёки бойлигига ва ёхуд гсзаллигига, шуҳратига алданиб, ксзининг хоҳишига қараб уйланмоқ ҳеч бир ақлли кишига срашмайди. Зеро кейинги пушаймонлик кишига фойда бермаслиги ҳаммага маълум. Бинобарин, ҳар бир мусулмон биродаримга биродарларча бир насиҳат бслсин деб, ушбу ссзларимни ёзмоқдаман. Сизлардан узр ссраб, бахт-саодат ва саломатингизни Мавлодан тилайман.

Бундан кейин ёзадиганим — иймон ва исломга оид ҳадиси шарифларни ҳам схши сқиб, мумкин бслса, ёдлаб олмоғингизни умид қиламан. Чунки динига фойдаси тегадиган 40 та ҳадиси шарифни ёдлаган киши сртанги қиёмат кунида уламо сифатида тирилгайдирки, бу не буюк давлат ва шарафдир. Шунинг учун иҳмол стмаслигингизни — бепарволик, сусткашлик қилмаслигингизни тавсис стаман. Бу фақир айбу нуқсонли биродарингизни ҳам дуоларингизда унутмаслигингизни умид стгайман.

Аҳли суннат вал-жамоат имомлари ҳақида

Аҳли суннатнинг икки имоми бор: битталари ҳазрати шайх Абу Мансур Мотурудийдир. Бу кунги Ўзбекистон мамлакатидан, Самарқандга сқин Мотуруд мулкидан бслган бир туркий (сзбек) олимдир. Иккинчилари сса ҳазрати шайх Абул-Ҳасан ал-Ашъарийдир. Абу Mансур Мотурудий ҳазрати Имоми Аъзам Абу Ҳанифа роҳматуллоҳи алайҳнинг ақидасига асосланган.
Ҳазрати Абул-Ҳасан ал-Ашъарий ақидасига Имоми Шофиий, Имоми Молик ва Имоми Ҳанбалий мазҳаблари асос бслган. Бу икки имом орасида муҳим бир ихтилоф, фарқ йсқ. Мавжуд ихтилофларда ҳам куфрни ёки бидъатни ижоб стадиган бирон нарса йсқ, фақат лафзларда хилма-хиллик бор. Бу икки имомнинг ақидалари қуйидагича баён қилинган.

Аҳли суннат вал-жамоат розиаллоҳу анҳум ажмаъин ҳазратларининг сътиқоди будур:

1. Аллоҳ таоло биттадир — сгонадир, қадимдир, араз (кейин бслган смас), жисм, жавҳар (модда), мусаввар (тасаввур қилинган), маҳдуд ва маъдуд (чегараланган ва саналадиган) смас.
2. Қадим, бизнинг таъбиримизча аввали бслмаган ва охири бслмайдиган бир зоти жалили аълодир.
3. Моҳист ва кайфист билан васф қилинмас.
4. Бир маконга муҳтож смас.
5. Ундан (Унинг учун) замон (вақт) стмагай.
6. Унга ҳеч нарса схшамас.
7. Илмидан ва қудратидан ҳеч нарса камаймас ва кетмас.
8. Унинг зоти билан қоим сифоти азалиййаси бор.
9. Сифатлари Унинг на зотининг айни сзи ва на ғайрисидир. Масалан, ойнага қарасангиз, сзингизни ксрасиз. Шу ойнада ксрганингиз бир қарашда гсёки худди сзингиздир, бу мен смасман, дес олмайсиз, шу менман десангиз ҳам бслмайди. Шунинг учун на айни сзидир ва на ғайрисидир, деганлар. Бу сифатлар сса қуйидагилардир: ҳаёт, илм, қудрат, ирода, самиъ, басар, калом, таквин.
10. Аллоҳ таолони ксрмоқ ақлан ҳам, нақлан ҳам жоиздир.
11. Коинот, олам жамии ажзоси (барча жузлари, бслаклари) билан ва сифоти билан муҳдас, съни йсқдан вужудга келтирилгандир.
12. Уни йсқдан пайдо қилиб, майдонга келтирган Аллоҳ таолодир. Бандаларининг бутун феъллари: куфр, иймон келтириш, тоат ва исён қилиш — ҳаммасининг холиқи Аллоҳ таолодир.
13. Аллоҳдан бошқа Холиқ йсқдир.
14. Бу феълларнинг бандалардан судури — содир бслиши Ҳақ таоло ҳазратларининг иродаси, хоҳиши, ҳукми, қазоси ва тақдири биландир.
15. Бандаларининг ишларида сз ихтиёрлари ҳам бор. Уларга савоб ва иқоб (жазо) бслгайдир.
16. Тоатда савоб, маъсистда сса иқоб бордир. Яхши ишларни қилганларни схши кишилар мақтагайлар, охиратда ҳам улар савобга ноил бслгайдирлар, буларда Жаноби Ҳақнинг ризоси бор.
17. Хунук ва ёмон нарсаларким, аҳли дунё ҳам хуш ксрмагай, охиратда иқобга (жазога) сабаб бслгай. Бу Ҳақ ризоси билан смасдир.
18. Банда кучи (тоқати) етмайдиган бир ишга (нарсага) таклиф қилинмайди.
19. Савоб Жаноби Ҳақнинг фазлидир, азоби сса адолати ижобидир.
20. Мақтул (слдирилган киши) сз ажали билан слгандир. Яъни урдилар, шунинг учун слди, демоқ жоиз смас, ажали етди, слди, бу пичоқ ёки сқ сабаб бслгандир.
21. Ажал биттадир. (Ўлим).
22. Ҳаром ҳам ризқдир.
23. Ҳар ким сз ризқини ейди, хоҳ ҳалол бслсин, хоҳ ҳаром.
24. Ҳеч ким бировнинг ризқини ейишга қодир смас.
25. Аллоҳ таоло залолат ва ҳидостини халқ стгандир.
26. Хоҳлаганига залолатини ва хоҳлаганига сса ҳидостини халқ стар.
27. Банда учун аслаҳ бслган ишларни қилмоқ Аллоҳ таолога вожиб смас.

(Изоҳ: Бандага хос, банда учун схши ҳисобланган, иймон келтириш ва бошқа солиҳ амаллардек аслаҳ бслган феълларни қилмоқ Аллоҳ таолога вожиб смас).

28. Ҳазрати Pасулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг уйғоқлик ҳолларида жисмлари билан (Маккаи Мукаррамадаги) Масжиди Ҳаромдан
(Қуддуси шарифдаги) Масжиди Ақсога олиб борилганлари, у ердан самоватга ва ундан сса Ҳақ таоло мурод стган жойга юксалганлари ҳақдир.
29. Малак-ул-мавт (слим фариштаси) ҳақдир (ҳақиқатдир).
30. Қабрда барча кофирларнинг ва айрим гуноҳкор мусулмонларнинг азоб тортишлари ҳақдир (ҳақиқатдир).
31. Ибодат ва тоат аҳлининг неъматларга ноил бслмоғи ҳам ҳақдир (ҳақиқатдир).
32. Мункарайн малакларнинг — икки фариштанинг ссроқ қилишлари ҳам ҳақдир.
33. Қиёмат куни қайта тирилмоқ ҳақдир.
34. Амалларнинг тарозуда тортилиши ҳақдир.
35. Китоб (номаи аъмол) ҳақдир, ҳисоб ҳам ҳақдир.
36. Ҳавзи кавсар ҳақдир.
37. Сирот ксприги ҳам ҳақдир.
38. Лайғамбарларнинг, авлиёларнинг, шаҳидларнинг шафоати ҳам ҳақдир.
39. Жаннат ва Дсзах ҳам ҳақдир ва улар ҳозир ҳам мавжуддир, боқийдир.
40. Аа Жаннат, на Дсзахга ва на уларнинг ичидагиларга — ҳеч бирига йсқлик, фано келмагай.

41. Катта ва кичик гуноҳлар ҳар қанча ксп бслса ҳам, мсъминни иймондан чиқармас ва куфрга ҳам туширмас.
42. Жаноби Ҳак, Ўзига қилинган ширкни авф стмагай.
43. Ширкдан ташқари катта ва кичик гуноҳлардан хоҳлаганини мағфират қилгай.
44. Кичик гуноҳларга иқоб (жазо) жоиздир. (Катта гуноҳлардан сақланса ҳам). Катта гуноҳларнинг авф стилиши ҳам жоиздир, тавба қилмаса ҳам.
45. Иймон ҳазрати пайғамбаримиз Аллоҳ тарафидан хабар берган ҳамма нарсани дил билан тасдиқламоқ ва тил билан айтмоқликдир.
46. Амаллар иймон ҳақиқатига дохил смасдир.
47. Амаллар сз нафсларида зиёда бслади. Аммо иймон ҳақиқати на ортади, на камасди.
48. Амалларнинг ортиши билан иймоннинг самараси ва нурлари ортади.
49. Ҳар бир мсъмин: мен Ҳаққан мсъминман, демоғи керакдир. Аммо "иншаллоҳ, мен мсъминман" демоқ, таъвил билан бслса-да, тсғри смас. Шак-
шубҳа билан бслса, айтган киши диндан чиқади деб, иттифоқ қилинган.
50. Иймон тасдиқ ва иқрор сканлигига биноан махлуқдир ва қулнинг касби (иши) дир, меҳнати-фаолистидир, Ҳақдан ҳидост сканлигига биноан сса, махлуқ смас.

51. Муқаллиднинг (тақлидчининг) иймони шак ва шубҳадан холи бслса, саҳиҳдир, лекин қодир бслса, далилларни тарк стганидан осийдир.
52. Айрим ҳолда саъид — саодатга сришган киши шақий, съни дсзах аҳлидан бслади ва баъзан шақий, съни дсзахий киши сса саъид, съни аҳли жаннат бслади. Яъни мусулмон бслиб туриб, кофир бслади ёки кофир бслиб туриб, мусулмон бслади. Аммо Аллоҳнинг ҳукмида сзгариш бслмагай. Хоҳ зотида ва хоҳ сифотида бслсин, тағйир (сзгариш) жоиз смас.
53. Лайғамбар юборилишида ва Китоби илоҳийнинг нозил қилинишида ҳикмат ва салоҳ (схшилик) бор.
54. Ҳақ таоло бандаларига башардан (инсондан) пайғамбар юборди. Лайғамбарлар аҳли иймон ва аҳли тоатга Жаннат хушхабарини бериб, аҳли куфр билан осийларни сса Дсзах ва иқоб (жазо) билан танзир стдилар, қсрқитдилар, инсонларга сса дин ва дунёларида муҳтож бслган нарсаларини сргатдилар. Аллоҳ уларни мсъжизалар билан қувватлантирди.
55. Биринчи пайғамбар — Одам алайҳиссалом, охириги пайғамбар сса, бизнинг пайғамбаримиз ҳазрати Муҳаммад Мустафо саллаллоҳу алайҳи
васалламдирлар. Барча пайғамбарларнинг афзали пайгамбаримиз Муҳаммад Мустафо саллаллоҳу алайҳи васалламдирлар.
56. Фаришталар сса Аллоҳ таолонинг бандаларидир ва амрларига омилдирлар, маъсистдан покдирлар. А­ркаклик ва аёллик хусусистлари йсқ,
емоқ ва ичмоққа муҳтож смаслар.
57. Лайғамбарлар фаришталарнинг расулларидан (слчиларидан) афзал, фаришталарнинг расуллари сса башарнинг солиҳларидан, башарнинг солиҳлари сса бутун фаришталардан афзалдир.
58. Каромат ҳақдир ва бу каромат, қайси пайғамбарнинг шариатида бслса, сша пайғамбарнинг мсъжизасига дохилдир. Авлиё сз кароматида мустақил смас.
59. Авлиёлик пайғамбарлик даражасига восил бсла олмас.
60. Ҳеч бир ҳолда бандадан таклиф (даъват, чақириқ) соқит бсла олмас.

61. Авлиёнинг афзали ҳазрати Абу Бакрдир, ундан кейингиси ҳазрати Умар ал-Форуқ, ундан кейингиси Усмон Зуннурайндир, ундан кейингиси ҳазрати Али-йул Муртазо ризвонуллоҳи таъало аълайҳим ажмаъин ҳасратларидир. Хилофат шу тартиб асосидадир.
62. Саҳобалардан ҳеч бировини схшиликдан бошқа бирон нарса билан ёд стмок, жоиз смас.
63. Хилофат (халифалик) 30 йилдир. Ундан кейин малик ва амриликдир.
64. Аҳли Исломга бир имом мутлақо лозимдир, мусулмонларни ҳам қсриқламоқ, ҳам ишларини лойиқлик билан ксриб бормоқ, жумъа ва байрам (ҳайит) намозларининг сиҳҳати (соғломлиги) учун керакдир.
65. Фосиқнинг орқасида (иқтидо стиб) намоз сқимок, жоиздир. Фосиқнинг жаноза намозини сқимоқ жоиздир.
66. Ҳар қачон маҳсига масҳ тортмоқ жоиздир.
67. Тирикларнинг сликлар учун қилган дуоси ва садақаларининг марҳумларга фойдаси бордир.
68. (Муайсн) вақт ва маконларнинг фазилатлари борлиги ҳақдир: рамазон ойи, ражаб, шаъбон, муҳаррам: арафа куни, байрам (ҳайит) кунлари: Маккаи Мукаррама, Мадинаи мунаввара, Қуддуси шариф ва масжидлар сингари.
69. Илм ақлдан афзалдир. Мушрикларнинг болалари хусусида имомимиз сукут қилганлар.
70. Сеҳр бор нарсадир.