ISLOMDA oiladagi muomala

Mahdiyah 16 Oktyabr 2009, 14:38:17

To’y kechalarida ruxsat berilgan o’yin-kulgi

Muhammad ibn Xotibdan rivoyat qilinadi: Payg’ambar sollallohu alayhi va sallam dedilar: "Nikohning halol va haromi o’rtasini ajratuvchi narsa duf va ovoz (yor-yor)"
(Ibn Moja va Termiziy rivoyati saxix xadis)

Hadisdan olinadigan saboqlar

Bu xadisda nikoh kechalarida «daf» chalishga xujjat bor. Nabiy sollallohu alayhi va sallam dedilar:
«Nikohdagi halol va haromning orasini ajratib turadigan narsa daf va ovozdir». (Ibn Moja va Termiziy rivoyati sahih hadis)
Ushbu masala ahamiyatli bo’lganligi uchun bir oz to’xtalib o’tamiz.
1) Chalinayotgan narsa bir tarafi teri bilan qoplangan ikkinchi tarafi ochiq, hech qanday musiqiy asbob uskunalar osilmagan daf (doira) bo’lishi shart. Chunki musiqiy asboblar (shildiroq, xalqalar) osilgan dafni ishlatishga shariat tarafidan hech qanday ruxsat kelgan emas. Bu shariatda haromdir. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: «Ummatimda shunday bir qavm bo’ladiki, ular zinoni, ipakni, hamrni (aroqni).... va ma’ozifni o’zlariga halol qilib oladilar...».
(Imom Buxoriy rivoyati)
«Ma’ozif» barcha musiqa asboblarini o’z ichiga oladi. Lug’at olimlari orasida bu masalada hech qanday ixtilof yo’q. Agar xalol bo’lganda, zino, hamr kabi narsalar qatorida sanalmagan bo’lardi.
Musiqa va musiqiy asboblarning harom ekanligiga xujjatlar ko’p. Biroq hozir bu masalaning o’rni emas.

2) To’yda aytiladigan she’rlarning so’zlari faxsh, shaxvatni qo’zgatuvchi so’zlardan holi, chiroyli va ma’noli so’zlar bo’lishi lozim.

3) Bunday xollarda ayollarning ovozi erkaklarga eshitilmasligi kerak. Ayollarga ajratilgan joy erkaklar turgan joyga yaqin bo’lmasligi va ovoz kuchaytirgich asboblari ishlatilmasligi darkor.
Shayx Solih ibn G’onim As-Sadlan aytadi: «Xursandchilikni izhor qilish uchun nikoh to’ylarida duf chalinishning zarari yo’q. Faqat ba’zi shartlari bajarilishi kerak. Shartlar:
Duf birovni bezovta qilmaydigan darajada past ovozni chalinishi kerak.
Dufni erkaklar emas, ayollar chalishi kerak».
Shayxulislom Ibn Taymiyya aytadi:
«Duf chalish va chapak chalish ayollar odati bo’lgani uchun bu ishlarni qilgan erkaklarni salaflar "œxunasalar" deb ataganlar».
Dufda shildiroqlar bo’lmasligi kerak. Shuningdek, karnay, surnay, tanbur, g’ijjak kabi asboblarni chalish ham, eshitish ham barcha ahli ilmlar nazdida xaromdir.
Ayollar erkaklarga aralashib yurmasligi lozim. Ammo bugun dufni baland chalib ovoz kuchaytirgich yordamida odamlarga eshittirish, shahvatni qo’zgatuvchi ohangda ashulalarni va bema’ni she’rlarni aytib kechalar o’tkazilayotganini ko’rayapmiz. Bunday nojoiz ishlar albatta fasod va buzg’unchilikka olib boradi.

Xofiz ibn Rajab o’zining «Nuzxatus samo» kitobida yozadi:
«Ularning duflari bamisoli elakdek, she’rlari, nashid va ashulalari urush kunlaridagi joxiliy she’rlar kabi bo’lar edi. Kim jaranglovchi duflar bilan g’azallar eshitishni bunga o’xshatadigan bo’lsa, juda katta xato qilibdi».

Izz ibn Abdussalom aytadi: «Rubob, gijjak va shunga o’xshash cholgu asboblarini chalish ham, eshitish ham to’rt mazhabda (Xanafiy, Molikiy, Shofe’iy va Xanbaliy) haromligi mashhurdir».

Ibn Qudoma «Mug’niy» kitobida aytadi: «Dufni chalish erkaklarga hamma vaqkt makruhdir. Uni ayollar chaladi. Agar erkaklar chaladigan bo’lsa o’zini ayollarga o’xshatgan bo’ladi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam o’zini ayollarga o’xshatgan erkaklarni la’natlaganlar».

Xofiz ibn Xajar rahimatulloh aytadi: «Islomning asl qoidalaridan biri - bema’ni o’yin-kulgulardan pok bo’lish. Asl qoidaga hilof bo’lgani bois o’yin-kulguning vaqti va ko’rinishi aniq dalillarga muvofiq bo’lishi lozim».

Ba’zi ayollar ayollar davrasida raqsga tushayotgan vaqtida mumkin bo’lmagan joylari ochilib ketadi. Chunki u sharmandalarning kiyimini kiyib olgani uchun libosi past tarafidan, tepa tarafidan yoki yonboshidan ochilib yotadi. Bu axvolda raqs tushish ham, boshqa ayollarning unga qarashi ham haromdir.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: «Bir kishi boshqa birovning avratiga nazar tashlamasin! Birorta ayol boshqa bir ayolning avratiga nazar solmasin! Ikki kishi (yalangoch holda) bir kiyim-libosga o’ranmasin! Ikki ayol ham (yalangoch holda) bir libosga kirib olmasin!». (Muslim rivoyati)
Imom Navaviy aytadi: «Bu hadisda bir kishi boshqa kishining avratiga, bir ayol boshqa bir ayolning avratiga qarashining haromligi bayon qilingan».
Ba’zi ayollar kofir, buzuq raqqosalarga taqlid qilib raqs tushadi. Bu bilan shahvat o’chog’iga o’t yoqadilar. Qolaversa Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning mana bu so’zlari ostiga kirib qoladilar: «Kim o’zini bir qavmga o’xshatsa, bas u o’shalardandir». (Abu Dovud rivoyati)
Bundan tashkari gunoh ishlarga yordam berish ham bo’ladi.

Alloh ta’olo aytadi: «Gunoh ishlarga va tajovuzkorlikka yordam bermanglar». (Moida: 2)

Bunday raqsga tushish ham, uni tomosha qilish ham haromdir.
Ba’zi ayollar raqsga tushayotgan vaqtlarida ularga ko’z tegib qolishi va boshqa ayollar oldida maqtalib har-xil fitnalarga giriftor bo’lib qolish ehtimoli bor.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytganlar: «Ko’z tegishi haqdir. Agar taqdirdan biror bir narsa o’tib ketguvchi bo’lganida, albatta ko’z tegishi o’zar edi». (Muslim rivoyati)

«Allohning qazo va qadaridan keyin o’ladigan kishilarning ko’pi nafs (ya’ni, ko’z tegishi) bilan o’ladi». (Bazzor rivoyati)

Demak muslimalar bu muammolardan o’zlarini xotirjam sanasalar-da, lekin boshqa ayollarning: «Falonchi chiroyli raqs tushar ekan, pismadonchi yomon tushar ekan», degan gaplaridan qochib qutula olmaydilar. Xususan to’y-xashamlarni yashirin yoki oshkor tasvirga tushirishdan saqlanmoq lozim. Ayollar davrasi tasvirga tushirilgan videokassetalarni kimlar ko’rmaydi deysiz. Biz buni aniq harom deb aytamiz.

Qayd etilgan

Mahdiyah 18 Oktyabr 2009, 06:50:33

Giybat va chaqimchilikdan saqlaning!

Oisha roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Men Nabiy sollallohu alayhi va sallamga:
- Sofiya roziyallohu anhodan (ishora bilan ko’rsatib) falon falon narsalarni tiyib ko’ysangiz bo’larmidi, degan edim.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam:
- Darhaqiqat siz shunday so’zni aytdingizki, agar uni dengiz suvi bilan aralashtirilsa, dengiz suvidan ham g’olib bo’lgan bo’lar edi», dedilar.
- Men uning qilig’ini aytdim xolos!-dedim.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam:
«Men bor gapni aytdim xolos. Lekin maqsadim falon falon» degan so’zni yoqtirmayman»,- dedilar.
(Ahmad rivoyati)

Hadisdan olinadigan saboqlar

Hadisda g’iybatning haromligi aytilmoqda. Olimlar g’iybatni gunohi kabiralardan hisoblaganlar.
«... va ayrimlaringiz ayrimlarni g’iybat kilmasin! Sizlardan biron kishi o’zining o’lgan birodarining go’shtini yeyishni yaxshi ko’rurmi?! Ana yomon ko’rdingizmi?! (Bas, gunohi bundanda ortiq bo’lgan giybatni ham yomon ko’ringiz)!...» [Xujurot/12]

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytadilar: «Ribo-sudxo’rlik yetmish ikki bobdir. Eng kichkinasi (ning gunohi) kishining o’z onasi bilan yotishi kabi (yomon gunoh)dir. Eng katta sudxo’rlik bu kishi o’z birodarining obro’-e’tiboriga putur yetkazishidir».
Tabaroniy rivoyati, Alboniy sahih degan
«Me’rojga chiqqanimda bir qavmning yonidan o’tdim. Ularning tirnoqlar misdan edi. Ular ko’kraklari va yuzlarini tirnar edilar. Shunda men: «Ey Jibril, bular kimlar», deb so’radim. Jibril: «Ular insonlarni go’shtini yegan-ularning obro’lariga putur yetkazganlar»,- deb javob berdi.
Abu Dovud rivoyati
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam giybatdan qattiq qaytarganlar. G’iybatchilar qanday yomon gunoh qilib yurganlarini bilib qo’yishsin. Nahot tillari g’iybatdan charchamagan bo’lsa?!
G’iybatchilarning kasofatidan qancha chin do’stlarning oralari buzilib ketdi! Qancha oilalarning orasiga sovuqlik tushdi! Qancha guldek xonadonlar harobaga aylandi.
Axir yolg’on-bo’xtonlar sababli mazlum bo’lib qolganlarning duoi-badlaridan qo’rqmaydilarmi?!
Alloh ta’olo mazlumlarning duosini qabul qiladi. «Izzatim va Ulug’ligimga kasamki, biroz keyin bo’lsa xam, albatta senga yordam beraman!»- deydi. Giybatchilar Allohning alamli azobi kelmasdan turib tavba qiling!
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: «Kim bir mo’min haqida unda yo’q bo’lgan sifatni gapirsa, to gapirayotgan gapidan to’xtamagunicha Alloh uning joyini do’zax axlidan oqib chikkan yiring va qonlar to’planadigan joydan qiladi».
Abu Dovud rivoyati
Musulmon kishi g’iybat qilayotgan odamni qaytarishi lozim. Chunki g’iybatni eshitish harom. Birodarining obro’sini himoya qilgan kishiga chiroyli oqibatlar va’da qilingan.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: «Kim birodarining obro’sini giybatdan himoya qilsa, uni do’zaxdan omon saqlash Allohning zimmasidagi haq bo’ldi». Ahmad rivoyati

Qayd etilgan

Mahdiyah 19 Oktyabr 2009, 16:19:25

Oilaviy muammolar yechimi

No’’mon ibn Bashir roziyallohu anhudan: «Abu Bakr roziyallohu anhu Nabiy sollallohu alayhi va sallam xuzurlariga kirishga izn so’radi. Shu vaqt Oisha roziyallohu anhoning Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga baland ovoz bilan gapirayotganini eshitib qoldi. Izn berilgach, kirib Oisha onamizni urishdilar: «Ey Ummu Ruvmonning kizi! Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga ovozingni baland ko’tarasanmi?». Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Abu Bakr bilan qizining o’rtasiga tushdilar. Abu Bakr roziyallohu anhu chiqib ketgach, Nabiy sollallohu alayhi va sallam Oisha roziyallohu anhuni rozi qilish uchun: «Ko’rdingizmi, siz bilan otangizning o’rtangizga tushdim»,- dedilar. So’ng yana Abu Bakr roziyallohu anhu kelib, kirishga izn so’radi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning Oisha roziyallohu anhoni kuldirayotganini eshitadi. Izn berilgach, Abu Bakr roziyallohu anhu: «Yo Rasululloh sollallohu alayhi va sallam, urishib qolgan vaqtingizda sherik qilganlaringizdek, xursandchiliklaringda ham sherik qilmaysizlarmi?»,- dedi».
(Ahmad rivoyati)

Hadisdan olinadigan saboqlar

Nabiy sollallohu alayhi va sallamning halimligiga ta’rif yo’q. Nabiy sollallohu alayhi va sallam aslo kibr qilmasdilar. Agar ayollaridan bir xato sodir bo’lsa, birinchi bo’lib Rasululloh sollallohu alayhi va sallam isloh qilishga harakat qilar edilar.
Er-xotin o’rtasida kelishmovchilik bo’lishi tabiiy xol. Oilada janjal chiqsa, darxol ikkovidan biri g’azabidan tushib toqati yetgancha juftini achchig’idan tushirishga harakat qilmog’i lozim. Shunda oila deb atalmish kema xayot dengizida suzishda davom etadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning xonadonidagi kelishmovchiliklar ayollari tomonidan bo’lar edi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning chiroyli hulqlari va halimliklari ayollarini achchig’idan tushirardi.
Ota eriga qarshi chiqqanligi uchun qiziga odob berishi mumkin. Bu oila tinchligi uchun zarur.
Agar xotin tarafidan bir xato sodir bo’lsa, er ayolga zarar berishga yoki nikoh tugunini yechishga shoshilmasdan, aql va halimlik bilan muomala qilishi va ayolining yaxshi xulqlarini eslab, bu xatoni kechirib yuborishi lozim.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: «Mo’min kishi mo’mina ayolga g’azab qilmaydi. Agar uning bir xulqini yomon ko’rsa, boshqasidan rozi bo’ladi». (Muslim rivoyati)
Kelishmovchilikni hal kilish uchun Allohga osiy bo’lib qolmaydigan darajada er-xotin o’z xaqqini talab qilishlari mumkin.
Ota faqat qiziga foydali bo’lgan o’rinlardagina qizining oilasiga aralashishi mumkin.
Saxl ibn Sa’d roziyallohu anhu rivoyat qilgan hadis.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam qizlari Fotima roziyallohu anhoning uyiga keldilar. Ali roziyallohu anhu uyda yo’q edi. «Amakingning o’g’li qani?»- dedilar. Fotima roziyallohu anhu: «Oramizdan gap o’tdi. So’ng mendan g’azablanib chiqib ketdi. Mening oldimda dam olgisi kelmadi»,- dedi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bir kishiga: «Qarachi qayerda ekan-», dedilar. Haligi kishi: «U masjidda yotibdi», deb keldi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam masjidga keldilar. Ali roziyallohu anhuning yelkasidan ridosi tushib ketgan, hammayog’i chang bo’lib yotar edi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uning changlarini qoqib: «Ey Abu Turob!² Turing», dedilar.
(Buxoriy va Muslim rivoyati)
Xofiz ibn Xajar (r.h) aytadilar: «Bu hadisda ko’p foydalar bor. Bulardan biri kuyovga yaxshi gapirib, g’azabidan tushirishdir».

___________________________________
² Bu bilan "Ey tuproqqa belanib yotgan kishi" deyilmoqchi

Qayd etilgan

Mahdiyah 19 Oktyabr 2009, 16:23:58

Xotinlar o’rtasini isloh qilish

Anas roziyallohu anhudan: «Xafsaning Sofiyani yaxudiyning qizi degani, Safiyaga yetib keldi. Sofiya hafa bo’lib yig’ladi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam kirganlarida ham yig’lar edi. «Sizni nima yig’latdi?»- dedilar. Sofiya: «Xafsa meni yaxudiyni qizi debdi», dedi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Siz payg’ambarning qizisiz, amakingiz payg’ambar va siz payg’ambarning xotinisiz. Xafsa nimasi bilan sizga faxrlanyapti?»- dedilar. So’ng: «Ey Xafsa, Allohdan qo’rqing!»- dedilar».
(Ahmad rivoyati)

Hadisdan olinadigan saboqlar

Kundoshlar o’rtasida kelishmovchilik chiqqan paytlarda er hakamlik qilishi joizdir.
Ayol kishi o’z nomusini va dinini muhofaza qilish yo’lida unga kelayotgan so’zlar -xatto fozila ayollar tarafidan kelayotgan bo’lsa ham- o’z isbotini topmagunicha qattiq ishonch hosil qilmasligi kerak.
Nabiy sollallohu alayhi va sallam Sofiya roziyallohu anhuga yaxshi fazilatlarni bayon qilib berdilar. Chunki bu fazilatlar payg’ambar xonadoniga bog’liq bo’lgan taqvo va iymon kabi sharafli asos ustiga qurilgandir. Buni kamsitib bo’lmaydi. So’ng Nabiy sollallohu alayhi va sallam Xafsa roziyallohu anhuga nasihat qildilar.
Xafsa roziyallohu anhu jaxli chiqqan paytda yuqoridagi so’zni aytgan bo’lishi mumkin. Lekin musulmon kishi tilini har qanday toyilishlardan saqlashga buyurilgan.
«Ayting (ey Muxammad alayhis-salom), bandalarimga ular eng chiroyli (yaxshi) so’zlarni gapirishsin. Albatta shayton ularning orasiga adovatni tashlaydi. Albatta shayton insonga ochiq dushmandir». (Isro/53)

Qayd etilgan

Mahdiyah 21 Oktyabr 2009, 14:51:28

Ahli-ayolga ta’lim berish

Ibn Abbos roziyallohu anhudan, mo’minlar onasi Juvayriya Xorisa qizidan roziyallohu anhu: «Nabiy sollallohu alayhi va sallam Juvayriyaning oldidan bomdod namozi vaqtida chiqib ketdilar. Juvayriya joynomoz ustida edi. So’ng choshgoh payti qaytdilar. Juvayriya hali ham joynamozi ustida o’tirar edi. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Sizning yoningizdan chiqib ketganimdan beri shu xolda o’tiribsizmi?»- dedilar. (Juvayriya): «Ha», dedi. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Men sizdan keyin to’rt kalimani uch marta aytdim. Agar siz shu paytgacha aytgan zikrlaringiz bilan bu kalimani tortib ko’rilsa, albatta bu kalimalar ogir keladi. (Bu kalima) «Maxluqlar sonicha, Arshining og’irligi, kalimalarning siyoxichalik va O’zining rozili qadar hamd aytib, Allohni poklayman».
(Ahmad va Muslim rivoyatlari)

Hadisdan olinadigan saboqlar

Bu hadisda Nabiy sollallohu alayhi va sallamning ahli ayoliga nasihati, ularga mehribonligi va yaxshilikka yo’llaganligi bayon qilinyapti.
Er kishi axli ayoliga ta’lim berish va yaxshi yo’llarga yo’llashga xarakat qilmogi lozim. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar.
«Allohning rahmati bo’lsin bir kishiga-ki, u kechasi turib namoz o’qiydi va ayolini ham uyg’otadi. Agar turishdan bosh tortsa, yuziga suv sepadi. Allohning rahmati bo’lsin bir ayolga-ki, u kechasi turib namoz o’qiydi va erini ham uyg’otadi. Agar turishdan bosh tortsa, yuziga suv sepadi».
(Abu Dovud, Nasaiy va Ibn Moja rivoyatlari)
Mazkur hadisda aytilgan sifatlar bilan ziynatlangan xonadon haqiqiy baxtli xonadondir. Chunki Allohga itoat qilishda bir-biriga yordam bermoqlik oila baxtining asosidir.
Shayxul-islom Ibn Taymiya (r.h) aytadi: «Allohni doim zikr qilib yurish — banda shug’ullanadigan ishlarning eng afzali ekanini olimlar bilittifoq ta’kidlashgan».
Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhudan: «Biz Rasululloh sollallohu alayhi va sallam xuzurlarida edik. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Sizlardan qaysi biringiz bir kunda mingta savob olishdan ojiz?»-dedilar. «Qanday qilib oladi?»- deb so’rashdi. Rasululloh s.a.v: «Yuz marta tasbeh aytadi, shunda unga mingta yaxshilik yoziladi yoki mingta xatosi o’chiriladi»,- dedilar.
(Muslim rivoyati)
Yo Alloh! Kancha ulug’ fazllar bor, biz undan g’ofilmiz.

Qayd etilgan

Mahdiyah 21 Oktyabr 2009, 14:54:55

Uylarni munkar narsalardan poklash

Oisha roziyallohu anhodan: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam safardan keldilar. Mening xonamda bir kichkina darcha bor edi. Uni surati bor mato bilan to’sib ko’ygan edim. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uni ko’rgan zaxoti yirtib tashladilar-da: «Kiyomat kuni eng qattiq azoblanadigan kishilar Allohning mahluqlariga o’xshatib rasm chizganlar»,- dedilar. So’ng uni bitta yoki ikkita yostiq qilib qo’ydiq».
(Buxoriy rivoyati)

Hadisdan olinadigan saboqlar

1) Goho oilada kimdir o’zi bilmagan xolda munkar ishni kilib ko’yadi. Shunda qattiq muomala qilmasdan, bu munkarni darxol o’ziga xos uslub bilan o’zgartirish zarur. (Ya’ni kim haq, kim nohaqligini aniqlab olish kerak). Haq ma’lum bo’lgach, ikki tarafdan biri haqni qabul qilib, itoat qilishi lozim.
2) Bu hadisda rasm chizish va chizilgan suratlarni uyda qoldirishning haromligi aytilyapti. Ularni o’chirib, yo’q qilib tashlash vojib.
«Albatta bu suratlarning egalari Qiyomat kuni azoblanadilar». (Buxoriy rivoyati)
«Farishtalar surati bor uyga kirmaydi». (Buxoriy rivoyati)
Xususan, yosh bolalarning kiyimlaridagi jonli suratlarni yo’qotmok lozim. Ammo yerda xor bo’lib tepalanadigan to’shakka o’xshagan narsalardagi suratlar mumkin. Jabroil Nabiy sollallohu alayhi va sallamga dedi: «Buyuring, o’rab ko’yishsin, kesib tashlashsin yoki tepalanib oyok ostida qoladigan to’shak qilib qo’yishsin». (Abu Dovid, Tarmiziy va Nasaiy rivoyatlari)

Qayd etilgan

Mahdiyah 02 Noyabr 2009, 18:33:35

G’ayurlik-qizganish

Oisha roziyallohu anhodan: «Men Rasululloh sollallohu alayhi va sallamni (birga yotganda) paypaslab qidirdim. So’ng qo’limni sochlari orasiga kirgizdim. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam «Shaytoning keldimi?»- dedilar. Men: «Sizning shaytoningiz yo’qmi?»- dedim. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Bor, lekin unga qarshi Alloh menga yordam bergan; u Islomga kirgan»,- dedilar.
Nasaiy rivoyati

Hadisdan olinadigan saboqlar

1) Rashk ayollarda doim bo’ladi. Xususan, uxlash oldidan va uyg’ongan paytida ayollar bilan muomala qilishda o’rtacha bo’lish lozim. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Albatta rashk kiluvchi ayollar vodiyning tepasi bilan pastini (farqiga bormay qoladi) ko’rmaydi»,- deganlar.
Abu Ya'lo rivoyati
Ayollarda rashk o’ti alangalangan vaqtda qilayotgan ishlarini bilmay qoladi. Shuning uchun ham Oisha roziyallohu anho Rasululloh sollallohu alayhi va sallam boshqa xotinlarinikiga borib keldimi-yo’qmi, shuni bilish uchun ko’lini Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning sochlari orasiga kirgizgan bo’lishi mumkin. Albatta, bu shayton vasvasasidir. Chunki Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Oisha roziyallohu anho uchun ajratgan kunda adolatsizlik qilishi mumkin emas.
2) Oisha roziyallohu anhoning savoli qattiq bo’lsa-da, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam u kishiga chiroyli muomala qildilar. Bundan Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning ayolini qanchalik do’st tutganligi ma’lum bo’ladi.
Qozi Iyoz rahimahulloh: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ahli ayollari bilan chiroyli va bag’rikenglik bilan muomalada bo’lgani xususida sahobalar va salafi solihlarning so’zlar juda ko’pdir»,- deganlar.
Imom Molik aytadi: «Kishi ahli bilan yaxshi munosabatda bo’lishida Allohning roziligi, ayolining muhabbati, molining ko’payishi va umrining barakali bo’lishi bordir». «Inson ayolining muhabbatini qozonishga harakat qilishi vojib.
Imom Molik ahli-ayoliga va farzandlariga chiroyli muomalada bo’lgan kishilardan edi.

Qayd etilgan

Mahdiyah 02 Noyabr 2009, 18:39:23

Ota o’z qizini solih kishiga «uylaning», deb
taklif kilishi

Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhumodan: «Xafsaning eri Xunays¹ ibn Xuzofa as-Saxmiy vafot etganidan keyin Umar roziyallohu anhu aytadi: «Men Usmon roziyallohu anhuning oldiga borib, unga qizim Xafsani taklif qildim. U: «o’ylab ko’raman»,- dedi. Oradan bir necha kun o’tdi. So’ng shu kunlarda uylanolmasligini aytdi. Abu Bakrga bordim, unga: «hoxlasangiz, qizim Xafsani sizga beray»,- dedim. Abu Bakr biron narsa demadi. Men Usmondan ham ko’ra Abu Bakrdan ko’p hafa bo’ldim. Oradan bir necha kun o’tgach keyin Rasululloh sollallohu alayhi va sallam sovchi qo’ydilar. So’ng Xafsani Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga nikohlab berdim. Bir kuni Abu Bakrni uchratib qoldim. Abu Bakr: «(Ey Umar) menga qizingiz Xafsani taklif qilganingizda, xech narsa demaganimga hafa bo’lgandirsiz?»- dedi. «Ha» dedim. Abu Bakr: «Boisi shuki, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning sirlarini fosh etgim kelmadi, agar Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uylanmaganida, men albatta taklifingizni qabul qilar edim»,- dedi.
Buxoriy rivoyati

Hadisdan olinadigan saboqlar

Bu hadisdan ota qizini yoki qo’l ostidagi cho’rilardan birini solih kishiga taklif qilishi mumkinligi ma’lum bo’ladi. Bu ishi o’z qiziga qilgan yaxshiligidandir.
Ota qizini solih kishiga taklif qilishida zarar yo’q. Umar roziyallohu anhu Abu Bakr Siddiqga qizini taklif qkildi. Xolbuki, Abu Bakrning boshqa xotini bor edi. Xafsaning ham yoshi Abu Bakrdan yigirma yoshlar chamasi farq qilar edi. Chunki Xafsa risolatdan besh yil oldin tug’ilgan.
Ba’zi ayollarning «xotin ustiga yana boshqasini olishni istagan kishiga turmushga chiqish joiz emas. Chunki bu oldingi xotiniga nisbatan zulmdir», degan tushunchalari xatodir. Umar roziyallohu anhu qizi Xafsani Abu Bakr va Usmondek turmush qurgan kishilarga taklif qildi-ku!
Musulmonlarning biri-biriga sovchi qo’yish yoki uylanish kabi solih amallarni qilishi Alloh izni bilan savobli ishdir.
«(Ey mo’minlar), yaxshilik va taqvo ishlarida bir-birlaringga yordam beringlar». [Moida/2]
Xozir fitnalar avjiga chiqqan bir davrda uylanish shartlarini yengillashtirish lozim. Chunki kundan kunga ayollar soni ko’payib bormoqda.
Ko’p kishilarning beva ayollarga -hox eri o’lgan, hox ajrashgan bo’lsin- uylanishdan boshtortishlari katta xatodir. Chunki bu ayollar oilaviy va ijtimoiy xojatlarini ado etadigan kishilarga muxtojlar.
Shuningdek ayollar ham o’zlariga sovchi ko’yayotgan kishilardan diniga va hulqiga rozi bo’lganiga — garchi uylangan bo’lsa ham- rozi bo’lishlari lozim. Ular o’zlarini himoya qiladigan va oilaviy muammolarini hal qilib beradigan solih kishining qo’l ostida bo’lishlari maqsadga muvofiqdir.
_______________________________________________
¹Xunays - sahobiylardan, Madinada vafot etgan

Qayd etilgan

Mahdiyah 03 Dekabr 2009, 06:14:16

Odamlarning yomon hayollarga borib qolishidan
extiyot bo’lmoq

Ali ibn Xusayn roziyallohu anxumodan: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning ayoli Sofiya roziyallohu anhu Ramazonning oxirgi o’n kunida, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam e’tikofdalik paytida, u kishini ziyorat qilgani keldilar. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bilan gaplashib qoldilar. Bir ozdan keyin Sofiya uyga qaytmoqchi bo’lganlarida, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam kuzatib qo’ygani turdilar. Ikkovlari Ummu Salama roziyallohu anhoni eshigi yoniga kelganlarida Ansorlardan ikki kishi ularning yonlaridan o’tib qoldi. Ular Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga salom berib o’tib ketishdi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ularga qarab: «Shoshmanglar, bu Sofiya binti Xuyay»,- dedilar. Ular: «Yo Rasululloh, sollallohu alayhi va sallam nima deyapsiz?»- deyishdi. Bu gap ularga og’ir botdi. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Shayton odam farzandining qon tomirlarigacha yetadi, shuning uchun sizlarning qalbingizga yomon gumonni solib qo’yishidan qo’rqdim»- dedilar.
Buxoriy, Muslim va Abu Dovud rivoyatlari

Hadisdan olinadigan saboqlar

Musulmonlar birovlarning yomon gumonga borib qolishidan extiyot bo’lishi lozim. Shuning uchun shubha uygotadigan joylarda yurmasligi kerak. Ba’zi oilalarning ko’pchilik oldida o’zlarini tuta olmasliklari kishini yomon gumonga olib boradi.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning xonadoni naqadar pok va sharafli edi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Bu Sofiya binti Xuyay»,- deb bu ikki ansorning yomon gumonga borib kolishidan ehtiyot bo’lib, vaziyatni aniq tushintirishga harakat qimoqdalar. Bu hadis shubhali o’rinlardan va odamlar yomon gumonga borib qolishlari mumkin bo’lgan o’rinlardan uzoq bo’lishimizga katta dalildir.

Qayd etilgan

Mahdiyah 04 Dekabr 2009, 07:55:59

Qizlarga yaxshilik qilish

Oisha roziyallohu anhodan: «Bir bechora ayol ikki qizchasini ko’tarib xuzurimga keldi. Men ayolga uchta xurmo berdim. U qizlariga bittadan xurmo berdi, o’zi uchunchisini endi og’ziga olib borganida qizlari yana qo’l cho’zishdi. Shunda ayol uchinchi xurmoni ham ularga bo’lib berdi. Menga ayolning qilgan ishi juda yoqdi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam kelganida bu voqeani aytib berdim. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Alloh ta’olo ayolga ana shu ishi sababli jannatni vojib qildi yoki uni do’zaxdan qutqardi»,- dedilar. Boshqa bir rivoyatda: «Kim qizlari tarafidan balolansa (sinalsa), bas, ularga yaxshilik qilsa, ular shu kishi uchun do’zaxdan to’sib turadigan parda bo’ladi»,- dedilar.
Buxoriy va Muslim rivoyati

Hadisdan olinadigan saboqlar

1) Oisha roziyallohu anhoni rahim-shafqatli va exson qilishni yaxshi ko’radigan ayol edilar. Boshqa bir rivoyatda ayolga bergan shu uchta xurmodan boshqa narsa uyida yo’qligi zikr qilinadi. Bir safar Muoviya roziyallohu anhu Oisha roziyallohu anhoga yuz ming dirham jo’natdi. Oisha roziyallohu anho uni qo’liga ham olmasdan turib miskinu muxtojlarga tarqatib yuboradi.
2) Farzandlarga -xususan qizlarga- yaxshi muomalada bo’lmoq fazilatli amaldir. Ba’zilar qiz tug’ilsa, hafa bo’ladilar. Bu noto’gri. Alloh ta’olo qiz tugilishini yomon ko’rgan joxiliyat ahlini qoraladi:
«Qachon birovlariga qiz (ko’rgani haqida) xushxabar berilsa, g’azabga to’lib, yuzlari qorayib ketar. Va U (qizni) xo’rlagan xolida olib qolish yoki (tiriklay) tuproqqa qorish (to’grisida o’y surib), o’ziga xabar berilgan narsaning (ya’ni qizning), yomonligidan (nomus qilib) odamlardan yashirinib olur. Ogoh bo’lingizkim, (ular bu qilmishlari bilan) eng yomon (ya’ni nohaw) hukm chiqarurlar».Naxl surasi/58-59
Vosila ibn Asqa’: «Alloh ta’oloning ayol zikrini erkakdan oldin keltirishi ayollarning barakotli va baxtli ekaniga dalolat qiladi:
«U O’zi hoxlagan kishiga qizlarni hadya etur va O’zi hoxlagan kishiga o’gillarni hadya etur» Sho'ro/49.
«Arab amirlaridan Abu Xamza degan kishi bir ayolga uylanadi. Ayoldan qiz tugiladi. Bunga Abu Xamzaning jaxli chiqib, uydan chiqib ketadi. Oradan bir yil o’tgach ayolining uyi yonidan o’tib ketayotib ayolining qiziga aytayotgan ashulasini eshitib qoladi.
«Abu Xamzaga nima bo’ldi, biznikiga kelmaydi, unga o’gil tug’ib bermaganimiz uchun g’azab qilib yonimizdagi uyda yashaydi. Axir bizda ihtiyor yo’q-ku. Biz Alloh nimani bersa, shuni olamiz. Biz yerga o’xshaymiz. Ekilgan narsani o’stiramiz xolos». Bu she’rni eshitib, Abu Xamzaning otalik mehri tutib ketdi. Uyga kirib, bolasining ham, xotinining ham peshonasidan o’pdi.
3) Ba’zi ota-onalarning o’g’ilni afzal ko’rishlariga sabab, o’g’il bola qizdan ko’ra foydaliroq deb o’ylashadi. Har doim ham shunaqa bo’lavermaydi. Ba’zan o’g’il boladan ko’ra qiz bolaning ota-onaga yaxshiligi ko’p bo’ladi.
«Ota-onalaringiz va farzandlaringiz qaysi biri sizga foydasi teguvchiroq ekanligini bilmaysiz» NIso/11.
Islomdan oldin arablarda qizlarga adolatsizlik bilan muomala qilardi. Islom qizlarni hurmat qilishga targ’ib qildi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Kim ikki qizni balog’atga yetgunga qadar qarmog’iga olsa, qiyomat kuni men va u mana bunday deb barmoqlarini birlashtirdilar».
Muslim rivoyati
Qizlarga qilingan eng katta yaxshilik - ularni iffatli, pok va hayoli qilib tarbiyalash, ularga solih kuyovlarni tanlashdir. Jannat va’dasi ana shunday ota-onalargadir.

Qayd etilgan