Kufr va uning turlari

Bismillahir rohmanir rohiym



Yaratgan Allohga hamdu sanolar, payg`ambarimizga, uning oilasi, sahobalari va ularga qiyomat kuniga qadar e`rgashgan kishilarga salavot va salomlar bo`lsin.

So`ng ...

Bir kishi ustidan shar`iy hukmlarga asoslangan holdagina "kofir" deb hukm chiqariladi. Muayyan shaxs ustidan aytilgan so`zi va qilgan ishi sababli mushrik hukmini berilganidek, muayyan shaxs ustidan shar`iy asoslar bo`lmagan taqdirda murtad hukmini chiqarilmaydi. Chunki, muayyan shaxsga kofir hukmini berish yoki uni Islom dinidan chiqarishning katta xatari va ortidan keladigan yomon ta`sirlari bor. Odamlar garchi kofir hisoblash - "takfir"ning shart va mone`liklari haqida turli guruhlarga bo`lingan bo`lsalarda, "ahlussunna val-jamoa"ni qilingan ishning belgilari va qiluvchining hukmi haqidagi shar`iy dalillar bilan haqiqatni lozim tutishga Alloh ta`olo hidoyat qildi. Shuning uchun ham ular, qilingan ishning hukmi, qilingan va qilinmagan narsalar, muayyan shaxs ustidan "kofir" deya hukm chiqarish shartlari va mone`liklarini belgilashda shar`iy qonunlarni lozim tutdilar. "Ahlussunna val-jamoa": "Muayyan shaxs ustidan kofirlik hikmini chiqarish mumkin e`mas. Hukm chiqarish musulmon hokim yoki qozining ishi", yoki "Muayyan shaxs ustidan kofirlik hukmini chiqarish shartlari mukammal bo`lib, mone`liklar yo`q bo`lgan bir paytda, butun omma ustidan kofirlik hukmini chiqarsa bo`ladi"- deb aytmaydilar. Hatto, Islom dinini qabul qilish hohishi paydo bo`lgan kishilar uchun Islom belgilarini isbot e`tishga shoshiladilar. Ular bu ishlarning barchasida haqiqatdan ajramaydilar va muxoliflari qilganidek, vahiy matnlarini bir-biriga zid bo`lgan ta`villar bilan izohlamaydilar.
. Shuning uchun ham, musulmonlar, xususan, da`vatchilar oldida hayot biyobonlarida adashmasliklari va bizlar adolatli siyosatchilar soyasida Islom shariatini hayotga tatbiq e`tishdagi buyuk g`oyamizga e`rishish uchun ushbu risolani yozishga kirishdik. Alloh ta`olo barcha musulmonlarni haqiqatga e`rgashish va unda sabot bilan turishga muvaffaq qilsin.

"Kufr"ning ta`rifi

u "Kufr" so`zining lug`aviy ma`nosi: "o`rash" va "to`sish" dir. Sovutini o`rab, kiyimlarini kiygan odamga arablar: "Kafara dir`ahu bi savbihi" deydilar. Arab tilidagi "mukaffar" so`zidan qurollari bilan to`silgan (himoyalangan) jangchi tushuniladi.

"Kufr" - iymonning ziddidir. Uni haqiqatni to`sgani uchun ham "kufr" deb ataldi.

u "Kufr" so`zining shariatda qo`llanilishi. Kufr - Islom yoki Islomning kamoloti usiz mukammammal bo`lmaydigan narsani inkor e`tish, demakdir. Shuning uchun ham ikki shahodat kalimalarini inkor e`tish kufrdir. Dindan e`kani barchaga ma`lum bo`lgan narsalarning farzligi (masalan namoz) yoki harom e`kanini (masalan aroq) inkor e`tish kufrdir.

"Kufr" so`zi oyat va hadis matnlarida ba`zida Islom millatidan chiqaradigan, ba`zida e`sa Islom millatidan chiqarmaydigan ma`nolarda iste`mol qilinadi. Chunki, kufrning ham iymon kabi turli shoxlari (tarmoqlari) bor. Ha, kufrning turli asos va tarmoqlari bor. Ularning ba`zilari kufrni taqozo qilsa, ba`zilari kufrning xususiyatlarini taqozo qiladi.

Katta kufr.

Katta kufr - Islom usiz mukammal bo`lmaydigan narsalarni inkor e`tishdir. U - jahannamda mangu qolishni taqozo qiladi va Islomdan chiqaradi.

Katta kufr e`tiqod, talaffuz va amal qilish bilan sodir bo`lib, besh turlidir. Ular:

1) Rad e`tish kufri.

Bu kufr pyg`ambarlarni va payg`ambarlar bergan xabarlarni rad e`tish (zero bu haqiqatga zid), payg`ambarlar olib kelgan vahiy haqiqatga zid, yoki Alloh halol qilgan narsani harom, ta`qiqlagan narsani halol deb da`vo qilisg kabidir. Bunga Alloh ta`oloning ushbu so`zlari dalolat qiladi: "Allohga qarshi uydirmalar to`qigan yoki kelgan paytida haqiqatni rad e`tgan kishidan ko`ra zolimroq kimsa bormi?! Axir jahannamda kofirlar uchun joy yo`qmi?!" (Ankabut: 68).

2) Bosh tortish yoki tasdiqlasada kibr qilish kufri.

Bu kufr rasululloh sollallohu alayhi va sallam robbisining huzuridan olib kelgan vahiyni tasdiqlagan , biroq, unga kibri, o`jarligi va haqiqatni va haqiqatga e`rgashgan kishilarni tahqirlashi sababli e`rgashmaslik kabidir. Alloh ta`olo Nuh alayhissolatu vassalomnig qavmi haqida: "Ular: "Biz senga xor kishilar e`rgashgan bir paytda iymon keltiramizmi?!"- dedilar", deb xabar berdi.

Shayton (Iblis) ning kufri ham buning misolidir. Chunki, Iblis  Alloh ta`oloning buyruqlarini inkor e`tmagan, balki, uni kibr bilan qarshilagan e`di. Ko`plab xalqlarning kufri ham shu qabilidadir. Alloh ta`olo ularning o`z payg`ambarlariga: "Sizlar bozlar kabi insonlarsiz" (Ibrohim: 10) deb xitob qilganlarini bayon qildi.

3) Shak kufri.

Bu kufr payg`ambar olib kelgan xabarlarni tasdiqlash, yoki rad e`tish, yoki unga e`rgashishda shubhalanish kabidir. Zero, rasululloh sollallohu alayhi va sallam robbisining huzuridan olib kelgan barcha narsa shubhaga o`rin qo`ymaydigan haqiqatdir. Shuning uchun ham, rasulullohh sollalohu alayhi va sallam olib kelgan ta`limotlarga e`rgashishda ikkilangan yoki "Haqiqat uning ziddida bo`lishi mumkin" deb o`ylagan kimsa shak va shubha kufrini qilgan bo`ladi.

4) Voz kechish kufri.

Bu kufr rasulullohh sollalohu alayhi va sallamdan qalbi bilan voz kechish va Uning so`zlariga quloq solmaslik: Uni tasdiqlamaslik va rad e`tmaslik, do`st va dushman tutmaslik, Unga hech ham quloq solmaslik, haqiqatni o`rganmaslik va unga amal qilmaslik, haqiqatni zikr qiqlingan yerlardan qochish kabidir. Bu ishni qilgan odam voz kechish kufrini qilgan bo`ladi.

5) Nifoq (munofiqlik) kufri.

Bu kufr rasulullohh sollalohu alayhi va sallam olib kelgan ta`limotlarga qalbidan rad e`tsada, amal qilishni ko`rsatish kufridir. Ya`ni iymonni ko`rsatish va kufrni yashirish. Alloh ta`olo bunday kufr ishni qilgan odamlar haqida: "Odamlarning ba`zilari: "Allohga va oxirat kuniga iymon keltirdik", deb aytadilar. Holbuki, ular mo`min e`masdirlar" (Baqara: 8 ).

Nifoq (munofiqlik) ikki turlidir: e`tiqod va amal nifoqi.

Birinchi: Etiqod nifoqi yoki katta nifoq - kufrni yashirib, iymonni til va boshqa a`zolarda ko`rsatishdir. Bunday nifoqni qilgan odam jahannamning tubidadir. Alloh ta`olo yuborgan barcha narsani yoki uning ba`zisini, yoki rasulullohh sollalohu alayhi va sallamni, yoki u olib kelgan narsalarning ba`zisini rad e`tish, yoki rasulullohh sollalohu alayhi va sallam olib kelgan dinning g`alabasini yoqtirmaslik katta nifoqning namunalaridandir.



Davomini o'qish........

Assalom alaykum.
Bu maqolani o'qiganimdan so'ng savol paydo bo'ldi.
Ba'zi gaplarni ta'vilini yaxshi anglamadim.
Iltimos sizlardan forumdoshlar bir savolga imkonilar bo'lsa tezroq javob berib yuboringlar, iltimos.....
Agar kishi bir gunoh ishni , gunoh ekanini bilib qilsa, kufr qilgan bo'ladimi? U ishni albatta gunoh bo'lsa ham qilaman deb qilmaydi. Baribir kufr bo'ladimi?

Assalom alaykum.
Bu maqolani o'qiganimdan so'ng savol paydo bo'ldi.
Ba'zi gaplarni ta'vilini yaxshi anglamadim.
Iltimos sizlardan forumdoshlar bir savolga imkonilar bo'lsa tezroq javob berib yuboringlar, iltimos.....
Agar kishi bir gunoh ishni , gunoh ekanini bilib qilsa, kufr qilgan bo'ladimi? U ishni albatta gunoh bo'lsa ham qilaman deb qilmaydi. Baribir kufr bo'ladimi?

Va alaykum assalom!
Alloh qilgan xatolarimizni kechirsin.
ustozlardan o'rganganimiz bo'yicha javob berishga harakat qilaman.
Biron bir gunohi kabirani yo'q, bu narsa gunoh emas, menga halol desa kufr bo'ladi.
Masalan, aroq harom. Yo'q, shu narsa harom emas, ichsa bo'laveradi desa kufr keltirib, kofir bo'lib qolishi mumkin.
Gunoh ekanligini bilaturib, haromligini bilaturib, qilsa, fosiq bo'lib qoladi. Inshaalloh astoydil tavba qilsa, Alloh kechiradi...
Lekin, Alloh harom qilgan narsani halol desa, halol qilganini harom desa unda kufr bo'ladi.

Assalom alaykum
AbdulAziz savolimga tezda javob yozganiz uchun juda ham quvonib ketdim.    Katta rahmat. Shoshilinch javob kutganim uchun uzr, bugun shu masalani  bilishim juda zarur bo'lib qolgan edi..........
Alloh sizdan rozi bo'lsin.
Allohning o'zi  jannati bilan mukofotlasin, Muhammad (s.a.v) ning shafoatlariga sizi va ahli oilangizni munosib etsin.

Katta kufr.


Bu kufr pyg`ambarlarni va payg`ambarlar bergan xabarlarni rad e`tish (zero bu haqiqatga zid), payg`ambarlar olib kelgan vahiy haqiqatga zid, yoki Alloh halol qilgan narsani harom, ta`qiqlagan narsani halol deb da`vo qilisg kabidir. Bunga Alloh ta`oloning ushbu so`zlari dalolat qiladi: "Allohga qarshi uydirmalar to`qigan yoki kelgan paytida haqiqatni rad e`tgan kishidan ko`ra zolimroq kimsa bormi?! Axir jahannamda kofirlar uchun joy yo`qmi?!" (Ankabut: 68).

Илтимос, бу гапларингизнинг манбасини ксрсатсангиз.

Куфр уч турлидир: жаҳлий, жуҳудий ва ҳукмий.
I. А­шитмагани, тингламагани ва сйламагани сабабли кофир бслганларнинг куфри куфри жаҳлийдир. Жоҳиллик сса икки хил бслиб, биринчиси оддий жоҳилликдир. Бу тоифадагилар, сзларининг жоҳил ва илмсиз сканликларини билишади. Буларда бузуқ сътиқод бслмайди. Худди ҳайвон кабидирлар. Чунки инсонни ҳайвондан ажратиб турадиган нарса илм ва идрокдир. Буларнинг даражалари ҳайвондан ҳам паст бслади. Чунки ҳайвонлар сратилишида, съни сзига хос дунёларида актив бслишади.
Жоҳилликнинг иккинчи хили, мураккаб жоҳиллик бслиб, залолат, бузуқлик, тсғри йслдан оғган сътиқодни сз ичига олади. Юнон (грек) фалсафачиларининг ва мусулмонлардан етмиш икки бидъат фирқаларининг динда очиқча билдирилган хусусларга хилоф бслган тушунча ва сътиқодлари мана шу категорисга киради. Бу жаҳолат, аввалги оддий жаҳолатдан минг марта ёмонроқ бслиб, давоси йсқ касалликдир.
II. Билиб туриб, сжарлик қилиб кофир бслганларнинг куфрига куфри жуҳудий дейилади. Бунга куфри инодий, съни сжарлик куфри ҳам дейилади. Ўжарлик куфри, кибрдан, мансабпарастликдан ва танқидга чидай олмасликдан ҳосил бслади. Фиръавн ва йслдошларининг, Византис қироли Ҳераклиюс [Геракл]нинг куфрлари бунга мисолдир.
III. Кофирликнинг учинчи тури куфри ҳукмийдир. Исломистга ксра "œиймонсизлик белгилари" скани билдирилган гапларни айтган ва қилиқларни қилганлар, қалбларида тасдиқ бслса ҳам, иймонли сканликларини айтса ҳам, кофир бслишади. Чунки Исломист таҳқирини амр стган нарсани таъзим, таъзимини амр стган нарсани таҳқир куфрдир. Яъни динимиз ҳақоратлашни буюрган нарсани съзозлаш ва съзозлашни буюрган нарсани ҳақоратлаш куфрдир.
1-   Аллоҳу таоло Аршдан ёки осмондан бизга қараб турибди, дейиш куфрдир.
2-    Менга зулм қилганингдек снди Аллоҳу таоло ҳам сенга зулм қилспти,- дейиш куфрдир. Аллоҳ зулм қилмайди.
3-    Фалон мусулмон менинг ксзимда худди сҳудийдек,- дейиш куфрдир.
4-    Алғон нарсага Худо ҳаққи рост айтспман, - дейиш куфрдир.
5-    Малаклар (фаришталар)га срашмаган ва уларни аскис қиладиган гаплар айтиш куфрдир.
6-    Қуръони каримга лойиқ бслмаган, ҳатто бир ҳарфига срашмаган гап айтиш ва атиги бир ҳарфига бслсасм ишонмаслик куфрдир.
7-    Чолғу чалиб Қуръони карим сқиган одам кофир бслади.
8-    Ҳақиқий бслган Таврот ва Инжилга ишонмаслик, уларни ёмонлаш, кофир бслишга сабаб бслади. [Аозил бслган пайтдаги ҳоли назарда тутилган йсқса, ҳозирги замонда ҳақиқий Таврот ва Инжил йсқ.]
9-    Қуръон каримни шоз (хатоли) бслган ҳарфлар билан сқиб, "œмана шу Қуръон бслади" дейиш куфрдир.
10-   Лайғамбарлар ҳақида латифа уйдириш, уларни ҳазил қилиш инсонни дарҳол диндан чиқаради.
11-   Қуръон каримда исмлари билдирилган йигирма бешта Лайғамбардан "œалайҳиссолавоту ваттаслимот" бирортасига ишомаслик кофирликдир.
12-   Ксп схшилик қиладиган бир одамга "œЛайғамбардан ҳам схши скан" деган кимса  дарҳол диндан чиқади.
13-   "œЛайғамбарлар бечора ва муҳтож сди"- дейиш куфрдир. Чунки улар фақирликни Аллоҳу таолодан сзлари тилаб олишган.
14-   Биттаси чиқиб сзини пайғамбар сълон қилса, айтган ҳам унга ишонган ҳам кофир бслади.
15-   Охиратда бсладиган ҳодисаларни латифа, аскисга қсшиб сйин-кулги қилиш кофир бслишга сабаб бслади.
16-   Қабрдаги ва қиёматдаги азобларга "œбулар ақлга, фанга тсғри келмайди" деб ишонмаганлар кофир бслишади.
17-   Жаннатда Аллоҳу таолонинг жамолини ксришга ишонмаслик, "œМенга жаннат смас, Аллоҳ керак"- дейиш куфрдир.
18-   "œФан илми ёки динсизликни тарғиб қиладиган билимлар дин илмидан афзалдир"- дейиш куфрдир.
19-   "œАамоз сқисам ҳам сқмасам ҳам барибир смасми" -дейиш диндан чиқаради.
20-   Фарз бслганида "œЗакот бермайман"- дейиш куфрдир.
21-   "œҚани снди фоиз (рибо, прояент) олиш ҳалол бслса ёки бслсайди" - дейиш кофир бслиш учун етади.
22-   "œҚани снди зулм ҳалол бслса,"- дейиш куфрдир.
23-   Бир кимса ҳаромдан топган пулини тиланчига ёки фақирга садақа бериб, савоб умид қилса, фақир ҳам пулнинг ҳаромлигини била туриб, берганга хайр дуо қилса, сша заҳоти иккаласисм кофир бслишади.
24-   "œИмоми Аъзамнинг қиёс қилиб чиқарган ҳукмлари ҳам, қиёси ҳам тсғри смас"- деган одам аллақачон кофир бслиб, сзига жаҳаннамдан жой тайёрлаган бслади.
25-   Машҳур суннатлардан бирини ёқтирмаслик куфрдир.
26-   "œҚабрим билан минбарим ораси [А овдаи мутаҳҳара] жаннат боғларидан бир боғдир"- ҳадиси шарифини сшитган одам: "œМен минбар билан қабрдан бошқа ҳеч нарса ксраётганим йсқ"- деса кофир бслади.
27-    Исломий илмларга ишонмаслик, буларни ва ислом олимларини менсинмаслик ҳам куфр бслади.
28-   Кофир бслишни истаган кимса, нист қилган пайтидан бошлаб кофир бслади.
29-   Бошқа бирининг кофир бслишини истайдиган кимса, агар кофир бслишни ёқтиргани учун истаётган бслса, сзи кофир бслади.
30-   Куфрга сабаб бслишини билиб туриб, сз орзуси билан куфр ссзларни айтган кимса кофир бслади. Агар куфрга сабаб бслишини билмасдан айтса, олимларнинг кспчилигига ксра сна кофир бслади.
31-   Куфрга сабаб бсладиган бирор ишни билиб туриб қилиш куфр бслади. Билмасдан қилса ҳам куфр бслади, деган олимлар кспчиликни ташкил қилади.
32-   Белга зуннор дейиладиган христиан папалар ва роҳиблар боғлайдиган белбоғ ёки ипни боғлаш ёки ғайри динларнинг сз динларида ибодат мақсадида кисдиган кийимларини кийиш куфрдир. Мусулмон савдогарнинг кофир мамлакатида юрганда ҳам улардан кийиши куфр бслади. Бу кийимларни масхарабозлик қилиш учун ёки бошқаларни кулдириш учун ёхуд ролъ сйнаш учун кисдиганлар ҳам кофир бслишади.
33-   Кофирлар, съни ғайри динларнинг байрам кунларида, сша кунга тегишли бслган одатларни худди кофирлардек ижро стиш, сша кунлар муносабати билан кофирлардек сайл қилиш, бир-бирига совға-салом юбориш мусулмонларнинг иймондан айрилишига сабаб бслади.
34-   Ақлли, билимдон сканлигини ксрсатиб қсйиш учун ёки инсонларни ҳайрон қолдириш, кулдириш, севинтириш ёхуд масхара, аскис қилиш учун айтиладиган гапларда куфр-и ҳукмий бслиш хавфи бор. Шунинг учун бунақа мажлислардан ва гаплардан узоқ туриш керак. Ғазаб, алам ва жаҳл билан айтиладиган гаплар ҳам мана шу категорисга киради.
35-   Бирини ғийбат қилган одам: "œМен ғийбат стмадим, фақатгина ундаги камчиликларни айтдим"- деса кофир бслади.
36-   Кичиклигида никоҳ қилинган қиз булуғ ёшига етганда иймонни, исломни билмаса, ссралганда айтиб беролмаса, никоҳ бузилади ва сзи ҳам муртад бслади. Ўғил бола учун ҳам мана шу ҳукм стади.
37-   Бир мсмин кишини [ноҳақ] слдирган ёки қатлини амр стган одамга "œсхши қилдинг" деган кимса кофир бслади.
38-   Қатли вожиб бслмаган кимса учун "œслдирилиши керак" дейиш куфрдир.
39-   Бир кимсани ноҳақ калтаклаган ёки слдирган золимга "œсхши қилибсан, сзи шунга лойиқ одам сди"- дейиш куфрдир.
40-   Алғондан "œХудо гувоҳ, сени фарзандимдан ҳам схши ксраман"- каби гапларни айтиш куфрдир.
41-   Мансабдор бир мусулмон аксирганда "œсрҳамукаллоҳ" деган кишига "œКаттаконларга унақа дейилмайди"- деб қарши чиқиш куфрдир.
42-   Вазифа сканига, бсйнининг қарзи сканлигига ишонмасдан, менсинмасдан намоз сқимаслик; рсза тутмаслик ва закот бермаслик куфрдир.
43-   Аллоҳнинг раҳматидан умид узиш куфрдир.
44-   Асли ҳалол бслиб, қслга киритиш шакли ҳаром бслиши натижасида ҳаром бслган молга, пулга "œҳароми лиғайриҳи" дейилади. Ўғирлик ва ҳаром йсллардан топиладиган мол-мулк ҳаром-и лиғайриҳидир. Буларга ҳалол дейиш куфр бслмайди. Ўлакса, тснғиз (чсчқа), шароб каби асли ҳаром бслган нарсаларга "œҳароми лиайниҳи" дейилади. Буларга ҳалол дейиш куфр бслади.
45-   Ҳаром сканлиги қатисн маълум нарсаларга "œҳалол" дейиш куфрдир.
46-   Азон, фиқҳ китоблари, масжид каби динимиз съзозлаган нарсаларни ерга уриш, таҳқирлаш куфрдир.
47-   Таҳоратсиз сканини билиб туриб, намозга киришиш куфрдир.
48-   Қасддан Қибладан бошқа тарафга қараб намоз сқиш, куфрдир. "œАамозни Қиблага қараб сқиш шарт смас"- деган кимса, кофир бслади.
49-   Бир мусулмонни ёмонлаш нистида "œкофир" дейиш куфр смас, балки сша мусулмоннинг кофир бслишини истаб "œкофир" деса, сзи кофир бслади.
50-   Гуноҳлигига аҳамист бермасдан гуноҳ иш қилиш, куфрдир.
51-   Ибодат қилишнинг керакли сканлигига ва гуноҳдан тийилиш кераклигига ишонмаслик куфрдир.
52-   Олинган солиқларни султоннинг мулки бслди деб билиш ва ишониш, куфрдир.
53-   Кофирларнинг диний байрамларини ёқтириш, заруратсиз белга зуннор деган белбоғ боғлаш, куфр аломатларини ишлаш ва уларга муҳаббат қсйиш,  қсл қовуштириб, ҳурматлаш куфрдир.
54-   Гапига ишонтириш мақсадида, масалан: "œФалон нарсани фалон киши олди. Алғон айтаётган бслсам, кофир бслай ёки сҳудий бслай"- деб сз ризоси билан қасам ичган киши, рост гапираётган бслса ҳам, ёлғон гапираётган бслса ҳам кофир бслади. Чунки сзи хоҳиши билан кофир бслишга розилик қилган бслади.
55-   Зино, ливота (бачабозлик), фоиз, ёлғон гапириш каби барча самовий динларда ҳаром қилинган нарсалардан бири учун: "œҚани снди сша нарса ҳалол бслса-ю мен ҳам ишласам", - деб орзу қилиш куфрдир.
56-   "œЛайғамбарларни барчасига "œалайҳиссолавоту ват-таслимот" ишонаман, бироқ шу Одам "œалайҳиссалом" пайғамбарми ёки йсқми сшани билмайман"- дейиш куфрдир.
57-   Муҳуммад алайҳиссаломнинг охир замон Лайғамбари сканликларини билмайдиган одам, кофир ҳисобланади.
58-   Бир кимса: "œАгар Лайғамбарларнинг айтганлари тсғри бслса, биз қутилдик,"- деса кофир бслади. [Бу гапни шубҳаланиб айтса ҳам кофир бслади.]
59-   Бир кимсага: "œКел, намоз сқиймиз"- дейилганда, "œЙсқ сқимайман,"- деса кофир бслади. Лекин нисти, "œсен айтган учун смас, Аллоҳу таолонинг амри бслгани учун сқийман"- бслса, кофир бслмайди.
60-   Бир кимсага "œСоқолнинг бир тутамдан узунини қирқ ёки бир тутамдан қисқа қилиб қсйма, тирноқларингни ол, чунки, А асулуллоҳнинг суннатлари бслади» - дейишганда, "œЙсғс, қирқмайман ёки олмайман"- деса кофир бслади. Бошқа суннатларда ҳам мана шундай. "œСенинг гапинг билан олмайман, аммо А асулуллоҳнинг суннати бслгани учун оламан",- дейиш куфр бслмайди. Агар инкор мақсади билан айтса куфр бслади.
61-   Бир кимса мсйловини қирқиб қисқартса-ю, ёнидагиси "œсхши бслмади", ёки "œнима бало қилдинг",- деса, сша гапни айтган одамнинг кофир бслиб қолишидан қсрқилади. [Чунки мсйловни қисқартириб туриш суннатдир. Суннатни менсинмаган бслади.]
62-   А­р киши бошдан-оёқ ҳарир (ипак) либос кийса, уни ксрганлар бу қиёфатига "œмуборак бслсин, буюрсин" деса, куфридан қсрқилади.
63-   Бир кимса, қиблага оёқ узатиш, қиблага қараб туфлаш ёки қиблага қараб ҳожат чиқариш каби макруҳ ишлардан бирини қилганида, унга бу қилмишининг макруҳ сканлиги айтилса-ю, у бслса, "œА­-с, нима қилибди. Бир макруҳ билан осмон спирилиб ерга тушибдими?"- деганда схшаш сътироз билдирувчи гаплар айтса, кофир бслади. Чунки макруҳдек бир дин ҳукмини менсинмаган бслади.
64-   Бир кимсанинг хизматкори уйга кириб, хожасига салом берса, ичкаридагилардан бири: "œА­, счир! Ҳечам, қул сз хожасига салом берадими?"- деса, кофир бслади. Лекин нисти қандай салом беришни, съни муносабат одобини сргатиш бслиб, "œсаломни сликка схшаб смас, балки чин кснгилдан бериш керак сди."- деса кофир бслмайди.
65-   "œИймон ортади ва камасди"- дейиш куфрдир. Лекин камолоти, мукаммалисти назарда тутилса, куфр бслмайди.
66-   "œҚибла иккита. Бири Каъба, иккинчиси Қудусдаги Масжиди Ақсо"- деган киши кофир бслади. "œҲозир иккита қибла бор"- дейиш куфрдир. Лекин "œБайти муқаддас, съни Масжиди Ақсо аввалари қибла сди, кейин Каъбаи шариф қибла бслди,"-дейилса, куфр бслмайди.
67-   Бир кимса Ислом олимига сабабсиз буғз қилса, нафратланса, гина қилса ёки сскса, ёмонласа, сша кимсанинг кофир бслиб қолишидан қсрқилади.
68-   Бир кимса: "œОвқат ейилаётганда гапирмаслик мажусий (оташпараст)ларнинг ёки русларнинг схши одатларидандир"-деса ёхуд "œҳайзли ва нифосли бслган жуфти ҳалоли билан бирга ётмаслик мажусийлар ёки сҳудийларнинг схши одатларидан бслади."- деса кофир бслади.
69-   Бир кимсадан "œмусулмонмисан?"- деб ссралганда "œХудо хоҳласа..."- деса-ю изоҳ столмаса, кофир бслади.
70-   Бир кимсанинг фарзанди слса-ю, биттаси келиб отаси ё онасига юпатиш учун "œЎғлингиз (қизингиз) Худога керак скан-да, ... "- деган гаплар билан тасалли берса, кофир бслади.
71-   Бир хотин белига қора ип боғласа-ю, "œбу нима?"-деб ссраганларга, жиддий ё ҳазил аралаш "œАима бсларди, зуннор-да!"- деса, кофир бслади.
72-   Бир кимса, ҳаром ейишдан ёки қилишдан аввал "œбисмиллоҳ" деса кофир бслади. Бу ердаги ҳукм, ҳароми лиайниҳи бслган, съни слакса, тснғиз, шароб каби асли ҳаром бслган нарсалар учундир. Асли ҳалол бслган, ҳаром ли ғайриҳи учун куфр бслмайди. Асли ҳалол нарсани, масалан олмани сғирлаб келиб "œБисмиллоҳ" айтиб ейиш куфр бслмайди. Чунки олманинг асли ҳаром смас, қслга киритиш йсли, сғирланиши ҳаромдир.
73-   Бир кимсанинг кофир бслишига рози бслмоқ куфрдир. Бир кимсага баддуо қилиб: "œАллоҳ жонингни кофир қилиб олсин"-деса, айтган одамнинг куфри ҳақида олимлар ихтилоф қилишди. Яъни баъзилар "œкофир бслади" дейишди. Баъзилари сса "œбслмайди" дейишди. Куфрга ризо куфрдир. Лекин, зулмидан ва фисқидан "œазоби доим ва шиддатли бслсин"- деган нистда айтиш куфр бслмайди.
74-   "œХудо гувоҳ, фалон ишни қилдим" — деган кимса, сша ишни қилмаганини жуда схши билиб турган бслса, кофир бслади. Чунки Аллоҳу таолога жоҳиллик иснод қилган бслади.
75-   Бир кимса, бир хотинни гувоҳсиз никоҳига олса ва ссралганда ёки бир бирига: "œГувоҳимиз Худо ва Лайғамбар!"-десалар, ҳар иккаласи ҳам кофир бслади. Зеро, Лайғамбаримиз "œсаллаллоҳу алайҳи ва саллам" ҳаёт чоғларида ғайбни билмасдилар. Улар ғайбни билади, дейиш куфрдир. [Ғайбни Аллоҳу таоло ва У кимга билдирган бслса, сшаларгина билишади.]
76-   Бир кимса: "œМен сғирланган ва йсқолган нарсаларни, съни ғайбни биламан"- деса, сша гапни айтган ҳам, унга ишонган ҳам кофир бслади. Лайғамбарлар ва жинлар ҳам ғайбни билишмайди. [Ғайбни Аллоҳу таоло ва Унинг билдирганларигина билишади.]
77-   Бир кимса Аллоҳ номига қасам ичмоқчи бслса-ю, ёнидагиси: "œХудо номи билан қасам ичишинг кетмайди. Хотининг талоқ бслиши учун, шарафинг учун, номусинг учун ёки калланг учун қасам ич!" - деса, унинг кофир бслишини ислом олимлари билдиришган.
78-   Бир кимса: "œАллоҳ, осмонда менинг гувоҳимдир"-  деса, кофир бслади. Чунки, Аллоҳу таолога макон, жой иснод қилган бслади. Ҳолбуки, Аллоҳу таоло макондан муназзаҳдир.
79-    "œХудо(й) бобо ёки Аллоҳ бобо"- деган кимса, кофирдир.
80-    Бир кимса: "œА асулуллоҳ "œсаллаллоҳу алайҳи ва саллам" овқатдан кейин бармоқларини слардилар"- деса, буни сшитган одам: "œШусм суннат бслдими? Ахир бу адабсизлик-ку"- деса, кофир бслади.
81-   Бир кимса: "œЛайғамбар "œсаллаллоҳу алайҳи ва саллам қоп-қора сди"- деса, кофир бслади. [Қора итларга "œараб" деб от қсйиш, араб деб чақириш, қора қснғизларга қора Фотма дейиш, баъзи ссимликларнинг мевасига Худо(й) бобонинг нони, баъзи слтироқ қснғизларга ёки ойга "œХудонинг қизи" дейиш кспгина слкаларда одат ҳолига келганки, булардан тийилиш керак. Чунки буларнинг ҳаммаси кофир бслишга сабаб бслади.]
82-   Амон ксрган одамига: "œСенинг башарангга қараш менга худди жон суғураётгандай бслиб туюлади"- деса ёки шеър, қсшиқ, адабиёт баҳона "œжонимни ол", "œмаъбудам", "œтангрим" каби гапларни ишлатиш, кишининг иймонини кетказади. (Чунки жон олиш Азроил "œалайҳиссалом"дек, улуғ фариштага хос. Уни баъзи хунук инсонларга схшатиш хавфли ишдир.)
83-   Бир кимса: "œАамоз сқимаган мазза, қандай роҳат"- деса кофир бслади. Бир кимсага "œКел намоз сқиймиз" дейилганида, "œМенга шу намоздан оғир иш йсқ"- деса кофир бслишини ислом олимлари билдиришган.
84-   "œА изқ Аллоҳу таолодандир. Лекин қулдан ҳам ҳаракат керак"- дейилса, бу ссз ширк бслади. Чунки қулнинг ҳаракати ҳам Аллоҳу таолодандир.
85-   Бир кимса: "œХристиан бслиш сҳудий бслишдан, Американ кофири бслиш коммунист бслишдан схшироқ, афзалроқ."- деса кофир бслади. Кофирнинг куфрига схшироқдир дейиш иймоннинг кетишига, кофир бслишга сабаб бслади. Чунки "œкофир бслиш афзал, схши."- дейиш куфрдир. Кофирларни қиёслаётганда схши, афзал каби калималарни ишлатмаслик керак. Масалан: "œЯҳудий бслиш христианликдан, коммунист бслиш сса Американ кофиридан ёмонроқдир."- дейиш керак.
86-   "œҲар қандай хиёнат қилгандан кофир бслган тузук"-дейиш куфрдир.
87-   "œИлм мажлисида (суҳбатида) нима ишим бор?" ёки "œЎша олимларнинг айтганини қилишга кимнинг ҳам кучи етарди" ёхуд фатвони ерга ташлаган ва "œдин олимининг гапи ҳозир кимга керак? Уларнинг гапларидан нима фойда?"- деган киши мусулмонликдан чиқади иймони кетади.
88-   Бир кимса куфр гап айтса, уни сшитган одам кулса, айтганнинг ҳам кулганнинг ҳам иймони кетади. Агар кулишга мажбурлаган бслса куфр бслмайди.
89-   "œМашойих ва авлиёларнинг руҳлари ҳар жойда ҳозир бслишади ва ҳаммасини билишади"- дейиш куфрдир. Фақатгина "œҳозир бслишади" деса куфр бслмайди. [Авлиёнинг руҳлари Аллоҳу таолодек ҳар жойда ҳозир бсла олмайди. Улар фақатгина ҳурмат билан тилга олинган, ёд стилган жойлардагина ҳозир бслишади. Адга олинмасдан аввал сша жойда йсқ сдилар. Аллоҳу таоло сса, ҳамма вақт ҳар жойда ҳозир ва нозирдир.]
90-   "œИслом нима билмайман, билишнисм хоҳламайман" - дейиш куфрдир.
91-   Бир кимса: "œОдам алайҳиссалом тақиқланган мевани емаганда, биз ҳам ҳозир шақий бслмасдик» - деса кофир бслади. Шосд:"œ..., биз дунёда бслмасдик" - деса куфрида ихтилоф қилганлар.
92-   "œОдам алайҳиссалом бсз тсқир сди" - дейилганда, "œУндай бслса, биз бсзчидан тарқаган сканмизда"- дейиш куфрдир. Лайғамбарга ҳақоратдир.
93-   Бир кимса, кичик бир гуноҳ қилса-ю, ёнидаги одам "œТавба қил"- деганида, "œАима қилибманки, тавба қиладигандек"-деса кофир бслади.
94-   Бир кимсага "œКел ислом олимининг суҳбатига борайлик ёки ҳақиқий олимларнинг фиқҳ, илмиҳол китобларидан сқиб, илм срганайлик"- дейилганда "œАима қиламан илмингни"- деса кофир бслади. Зеро илмни ерга уриш, менсинмаслик куфрдир.
95-   Ҳақиқий тафсир ва фиқҳ китобларини ҳақорат қиладиган, буларни ёқтирмайдиган, ёмонлайдиган кимса кофир бслади.
96-   Бир кимсадан кимнинг зурриётидансан, кимнинг миллатидансан, сътиқодда мазҳаб имоминг ким?, амалда мазҳаб имоминг ким? - деб ссралганида, билмаса кофир бслади.
97-   Ҳаром скани аниқ бслган нарсага "œҳалол" деган кимса кофир бслади. [Тамакига ҳаром дейиш хавфлидир.]
98-   Зино, ливота, қорни тсйгандан кейин овқат ейиш, фоиз олиб-бериш каби бутун динларда ҳаром бслган ва ҳалол қилиниши ҳикматга тсғри келмайдиган нарсаларнинг ҳалол бслишини орзу қилиш куфрдир. Фақат шаробнинг ҳалол бслишини орзу қилиш куфр бслмайди дейилди. Чунки шароб, барча динларда ҳаром смасди.
99-   Қуръони Азим-уш-шонни лоф ва латифа орасида истеъмол қилиш [қслланиш, сқиш] куфрдир.
100-   Яҳё исмли бир кимсага: "œА Яҳё! Ҳуз-ил-китаба..." деб ост бслган калималар билан хитоб қилиш куфр бслади. Қуръон-и Карим билан сйнаган бслади. Чолғу, сйин, қсшиқ орасида Қуръон-и Карим сқиш ҳам куфрдир.
101-   Зулм ксрган киши "œИшқилиб Худонинг ксзи тсғри бслсин"- деса, куфрга тушиш хавфи бор. Бирон нарсани ксп ксрганида "œМоҳалақоллоҳ"-деган кимса, гапининг маъносини билмаса кофир бслади.
102-   Бир кимса "œОсмонда Худо ерда фалон..."—деса куфрдир.
103-   Бир кимса: "œАима бу, Азроилдек турқинг совуқ..."- деса кофир бслади. Чунки фариштани масхара қилган бслади.
104-   Валлоҳий, биллоҳий каби Аллоҳу таолониг отига ичиладиган қасамларни жоиз бслмаган гапларга қсшиб айтиш, масалан: "œВаллоҳий сғлимнинг боши учун"- деса, куфр содир бслишидан қсрқилади.
105-   Қуръони Каримни, мавлидни, ҳикматларни, илоҳий шеърларни чолғу чалиб сқиш, куй басталаб айтиш ёки чолғу чалинаётган жойда, мусиқа снграб турган жойда сқиш куфрдир.      Қуръони Каримни, мавлидни, ҳикматларни, салавоти шарифларни ва илоҳий шеърларни фисқ, съни гуноҳ ишланаётган мажлисда ҳурмат билан сқиш ҳаром бслади. Кснгил кстариш учун, кайф учун, қизиқ бслсин деб сқиш, куфр бслади.
106-   Суннатларга уйғун сқилаётган азон-и Муҳаммадийни тингламаган, қиймат бермаган одам дарҳол кофир бслади.
107-   Қуръони каримга сз ақли билан маъно берадиган кимса кофир бслади.
108-   Қуръони каримда ва ҳадис-и шарифларда очиқча билдирилган ва мужтаҳид имомларнинг иттифоқ билан билдирган масалаларига ва мусулмонлар орасида ёйилган иймон масалаларига уйғун равишда ишонмаган, сътиқод қилмаган киши кофир бслади. Бу куфрга «Илҳод», мана шундай бузуқ йсл тутиб нотсғри ишонганларга «Мулҳид» дейилиб, бошқача исми кофирдир.
109-   Кофирга ҳурмат билан салом бериш куфрдир.
110-   Кофирга ҳурмат-сҳтиром билдирадиган гаплар айтиш, масалан "œустодим"-дейиш куфрдир.
111-   Бир инсоннинг кофир бслишига рози бслган киши кофир бслади.
112-   Қуръони карим ёзилган видео тасмалар, кассеталар, CD ва дисклар худди мусҳафи шарифдек қийматли бслиб, уларга ҳурматсизлик куфр бслади. Буларни ҳам белдан юқори жойларга қсйиш ва таҳоратли ҳолда ушлаш лозим.
113-   Жин билан танишадиган фолбинлар ва юлдузномага қараб ссралган нарсаларга жавоб бериб стирадиганлар ҳамда сеҳргарларнинг ҳузурига бориб, айтганларига, қилаётганларига ишониш баъзан тсғри чиқса ҳам, Аллоҳу таолодан бошқасининг ҳар нарсани билишига ва ҳар истаганини қилишига ишонилган бслиб куфрдир. [Фан илмига ишонмаслик бунга кирмайди.]
114-   Суннатни менсинмасдан, аҳамист бермасдан тарк стиш куфрдир.
115-   Зуннор деган папалар белбоғини боғлаш, бутларга съни хочга (крест), салиб деган тикка кесишган иккита новдага, ҳайкаллларга ва уларнинг расмларига сиғиниш, таъзим қилиш, шариатни билдирадиган китоблардан бирортасига ҳақорат қилиш, ислом олимларидан бирортасини масхара қилиш, куфрга сабаб бсладиган бирор гап айтиш ёки ёзиш, таъзим (ҳурмат) қилишимиз амр қилинган нарсаларни таҳқир қилиш ва таҳқир (ҳақорат) қилишимиз амр қилинган нарсаларга таъзим қилиш куфрдир.
116-   "œФалончи сеҳргар, сеҳр билан хоҳлаган нарсасини қила олади, сеҳри ҳам, албатта, таъсир қилади" - деган ва бунга ишонадиган кимса кофир бслади.
117-   Бир мусулмон сзига "œкофир" деган одамга "œтақсир", "œдомла", "œлаббай" каби қабул билдирадиган калималар билан жавоб берса, кофир бслади.
118-   Ҳаром йсл билан топилгани аниқ бслган мол-дунё билан масжид қурдириш, садақа бериш, бошқа хайр ишлар қилиш ва булардан савоб умид қилиш куфрдир.
119-   Бир кимса қслидаги ҳаромлиги аниқ бслган пулдан садақа берса, фақир ҳам олган садақанинг ҳаромлигини била туриб: "œАллоҳ рози бслсин", "œХудо хайрингни берсин" каби гаплар айтса, берган одам ёхуд сшитганлар: "œомин" ёки "œайтганингиз келсин"- деса, барчаси ҳам кофир бслишади.
120-   "œАикоҳига олиши ҳаром бслган аёллардан бири билан уйланиш ҳалолдир" - деган одам кофир бслади.
121-   Майхоналарда, сйин-кулгу ерларида, гуноҳ қилинаётган мажлисларда, бозор-счарда радио билан ёхуд микрофон билан Қуръони карим ва мавлид сқиб ёки тинглаб ҳордиқ чиқарадиган одам кофир бслади.
122-   Қуръони каримни куй билан, чолғу чалиб сқиш куфрдир.
123-   Қуръони каримнинг радиода ва микрофонда сқиладиган схшашларига ҳам ҳурмат ксрсатмаслик куфр бслади.
124-   Аллоҳу таолодан бошқаси учун, нисти ва мақсадидан қатъий назар "œсратувчи" ёки "œсратди" калималарини ишлатиш куфрдир. Масалан: "œШеър, қсшиқ, куй, роман сратди" ёки "œижод қилди", "œихтиро қилди" каби фақат Аллоҳга хос феълларни махлуқлари учун қслланиш куфрдир. Бу гапларда маъжоз баҳона бслмайди. Чунки бу феъллар йсқдан бор қилиш демакдир. Одамзот маъжозан ҳам бирон нарсани йсқдан бор қила олмайди.
125-   Абдулқодир исмини "œАбдулқсйдир" дейиш, агар қасд қилиб айтилса, куфр бслади. Абдулазиз срнига "œАбдулузайз", Муҳаммад срнига "œМуха", Ҳасан срнига "œҲасо" каби исломда мстабар исмларни қасдан кулгили қилиб бузиб айтиш ҳам шу ҳукмга тобе. Бу исмларни фирма оти сифатида оёқ кийим, шиппакларга ёзган ва устига босадиганларнинг иймондан ажраб қолишларидан қсрқилади. Бундай исмдаги дин душманларини ёмонлаганда ҳам исмини масхара қилмаслик керак.
126-   Таҳоратсиз сканлигини била туриб намозга киришиш ва суннат бслган бирон ишни ёқтирмаслик куфрдир. Суннатга аҳамист бермаслик ҳам кофир бслишга сабаб бслади.
127-   "œЖоҳил кимсалар авлиёларга сиғиниб кетмасин деб мақбараларни, мозорларни бузспмиз"- дейиш кофирликнинг сзгинасидир.
128-   Бошқа инсонларнинг ва сз фарзандининг кофир бслишига сабаб бслиш, куфрдир.
129-   Зинога, ливотага (бачабозлик) "œжоиз"-дейиш куфрдир.
130-   Аосс билан (ост ҳадис билан) ва ижмоъ билан очиқланиб билдирилган ҳаромларга аҳамист бермаслик куфрдир.
131-   Катта гуноҳларга давом стиш, тийилмаслик инсонни куфрга судрайди. Аамозга аҳамист бермаслик куфрдир.
132-   Устига Ислом ҳарфлари билан ёзилган ёзув, ҳатто битта ҳарф бслган қоғозни, дастурхонни, жойнамозни ерга ёзиш [ҳақорат учун ёзиш ёки ишлатиш] куфр бслади.
133-   "œАбу Бакр Сиддиқ билан Умар-ул-Форуқ "œродисллоҳу таоло анҳум"нинг хилофатга ҳақлари йсқ сди"- дейиш куфрдир.
134-   Аллоҳу таолодан бошқа, бирор сликдан мадад ёки бирон нарса кутиш куфрдир.
135-   Аллоҳу таоло учун "œАллоҳ қозон ош бобо" ёки "œТез берадиган бобо" - дейиш жудасм чиркин куфрдир.
136-   Маййитни тупроққа ксмиш фарз бслгани учун, сша фарзга аҳамист бермай хизматдан, дафндан бош тортадиган одамнинг илму фанни, замонавийликни рскач қилиб "œЎлганларни ксмиш ибтидоийлик. Будда, брахман ва коммунистлардек сликни ёқиш керак. Ақиш ксмишдан схши ва арзон"- деса иймони кетиб, муртад бслади.
137-   Аллоҳу таолонинг авлиёларидан бирини тил ёки қалб билан инкор қилиш куфрдир. (Ҳозир мазҳабсизлар орасида расм.)
138-   Авлиёларга ва илми билан амал қиладиганларга душманлик қилиш куфрдир.
139-   "œАвлиёларда исмат сифати бслади" — дейиш куфрдир. [Исмат сифати фақатгина пайғамбарларда бслади].
140-   Ботиний илмдан насиби бслмаганларнинг иймонсиз кетишларидан қсрқилади. Бу илмдан насибини олишнинг снг қуйи даражаси бу илмнинг ҳақ сканлигига ишонишдир. Ботин илми тасаввуфдир.
141-   Қуръони каримни ислом олимларининг ҳеч қайсиси сқимаган усулда сқиш, маънони ва калималарни бузмаса ҳам, куфрдир.
142-   Лапаларнинг ибодатларига махсус бслган кийим ва ашёларни, ҳар не мақсадда бслсин, қслланиш куфрдир.
143-   Хоҳлаган бир ҳодисанинг сз-сзидан жараён стганига ишониш, жонзотларнинг бир ҳужайрадан ксп ҳужайрали организмларга ва сз навбати билан снасм мураккаб тузилишли организмларга айланиш йсли билан ниҳост бугунги ксринишларини олганлигига ишониш, инсон ҳам, сволюяис назариссига ксра шаклланган ҳайвондан, съни маймундан пайдо бслганига ишониш куфрдир.
144-   Аамозни била туриб сқимайдиган, қазосини сқишни сйлаб ҳам ксрмайдиган, бунинг учун азоб чекишдан қсрқмайдиган бадбахтлар Ҳанафий мазҳабида кофир ҳисобланади.
145-   Кофирларнинг (ғайри муслимларнинг) ибодатларини, ибодат сифатида бажариш, масалан: черковларда чалинадиган пианога схшаган чолғуларни, қснғироқларни масжидда чалиш ва шариат кофирлик белгиси деб ҳисоблаган нарсаларни зарурат ва жабр бслмасдан қслланиш куфр бслади.
146-   Асҳоби Киромдан бирига душманлик қилган ёки ёмонлаган ёхуд биронтасини лаънатлаган ва ссккан бадбахт, мулҳид бслади. Мулҳид кофир демакдир.
147-    Бирон расм, сурат, ҳайкалнинг сгасида ва салибда [хочда] ёки юлдуз, қуёш, сигир каби хоҳлаган бир жонли-жонсиз нарсада улуҳист сифати, съни илоҳлик сифати борлигига ишониб, масалан: "œХоҳлаганини сратади, хоҳлаганини қилади, касалга шифо беради ёки менга мадад беради"- деб унга таъзим қилиш ва шу сътиқодда ҳурматига сукут сақлаб ҳурмат изҳор стиш куфр бслади.
148-   Ҳазрати Оиша онамизни қазф стадиган [ҳақорат қиладиган] ва оталарининг Саҳобий сканлигига ишонмайдиган кимса кофир бслади.
149-   Қуръони каримда ва ҳадиси шарифда жаннатга киришлари муждаланган кимсаларга "œкофир"- дейиш, куфрдир. [Асҳоби Киром буюкларимизнинг барчалари жаннат билан муждаланишган].
150-   Исо "œалайҳиссалом"нинг осмондан тушиши ҳам зарурий билиниши керак бслган нарсалардан ҳисобланади. Бунга ишонмайдиган кимсалар, кофир бслишади.
151-   Фан ва тажрибага алоқаси бслмаган ости карималарни тафсир қилаётганда фан илмларига уйдириш учун ҳаракат қилиш, Салаф-и солиҳийн [Асҳоби киром, тобеъин ва таба-и тобеъин деган буюклар сшаган бошланғичдаги уч насл олимлари]нинг тафсирларини сзгартириш катта жиност бслиб, мана шунақа тафсир ва таржима ёзадиганлар кофир бслишади.
152-   Мусулмон фарзанди бир қиз бола, оқил ва болиғ бслганида мусулмонликни билмаса, кофир бслади. Ўғил бола ҳам ана шу ҳукмга тобеъ.
153-   Мусулмон аёлнинг боши, қсллари ва оёқлари очиқ ҳолда ксчага чиқиши, сркакларга ксрсатиши ҳаромдир, гуноҳдир. Агар бир гуноҳга аҳамист бермаса, писанд қилмаса иймони кетиб, кофир бслади.
154-   Лайғамбаримиз тарафидан билдирилган фарзлар ва ҳаромлар ҳам худди Қуръони каримда билдирилган фарз ва ҳаромлар каби муътабардир, съни аҳамистлидир. Уларга ҳам ишонмайдиган, сътибор қилмайдиган ёхуд қабул стмайдиган одам диндан чиқиб кофир бслади.
155-   А укуъ тасбиҳида «Зс‹» билан "œОзс‹м" демоқ "œА аббим буюкдир" деганидир. Агар юмшоқ «Зе» ҳарфи билан "œАзим" дейилса, "œА аббим душманимдир" деган маънога келади ва намоз бузилади. Бу ерда маъно сзгаргани учун куфрга сабаб бслади.
156-   Қуръони каримни тағанни билан [съни товушларни мусиқа пардаларига, ноталарга солиб, ашулага схшатиб маъноларни бузадиган қилиб] сқиган қорига "œҚандай схши сқидингиз!"- деган кимсанинг иймони кетади. Ҳар тсрт мазҳабда ҳаром қилинган нарсага "œсхши" деган одам кофир бслади. "œОвозингиз схши скан"- демоқчи бслган одамнинг иймони кетмайди, кофир бслмайди.
157-   Малаклар ва жинларнинг борлигига ишонмаслик куфрдир.
158-   Қуръони каримнинг остларига, сша остдаги калималарнинг снг очиқ ва снг машҳур маънолари берилади. Бу маъноларни сзгартириб, ботинийларга (Исмоилий фирқасидагиларга) схшаганлар кофир бслади.
159-   Калласидаги фикрини дин ҳукмидек тарғиб қиладиганларнинг бу сафсаталарига далил ксрсатадиган ва ислом оламида илми билан адашган деб ном қозонган Ибни Таймисни шайхул ислом дейиш куфрдир.
160-   Сеҳр қилинаётганда, куфрга сабаб бсладиган калима ёки иш зоҳир бслса, куфр бслади.
161-   Бир мусулмонга "œА­й, кофир" - деган одам [Аки мусулмонга масон, коммунист деган одам] агар сша мусулмонни кофир деб сътиқод қилса, сзи кофир бслади. [Бслмаса, мусулмон сканини билиб туриб, унга ҳақорат бслиши учун "œкофир, масон, коммунист"- деган бслса иймони кетмайди-ю, лекин бу қилиғи ҳам схши смас.]
162-   Ибодатларини оқсатмай бажо келтириб юрадиган бир кимса иймоннинг бузилишида шубҳаланса ва "œГуноҳим ксп, ибодатларим мени қутқара олмайди"- деб сйлайдиган бслса, бу иймоннинг қувватли сканлигига далолат қилади. Агар иймоннинг давом стишидан шубҳаланса, кофир бслади.
163-   Лайғамбарларнинг сонини аниқ бир рақам билан айтиш, пайғамбар бслмаганларга пайғамбарлик иснод қилиш ёхуд пайғамбарлардан баъзиларини инкор бслиб қолиши мумкин. Бу сса, куфрдир. Чунки, пайғамбарлардан бирортасини танимаслик съни инкор стиш, улардан ҳеч қайсисини танимаслик демакдир.
Мусулмон ср ёхуд аёл киши, олимлар тарафидан иттифоқ-ла билдирилган куфрга сабаб бслувчи ссзлар ёки ишлардан биронтасини, куфрга сабаб бслишини била туриб, ҳеч қанақа заруратсиз, қийноқсиз ва таҳдидсиз жиддий вазистда ёки ҳазил билан, кулдириш учун айтса ва қилса, маъносини сйлаб ксрмаган бслса ҳам иймони кетади. «Муртад» бслади. Бунга куфри инодий дейилади. Куфр-и инодий билан муртад бслган одамнинг аввалги бутун ибодатларининг савоблари йсқ бслади. Тавба қилса ҳам қайтиб келмайди. Агар сша одам бой бслса, сна ҳажга бориши керак бслади. Муртад бслган пайтларида сқиган намозларини, тутган рсзаларини ва берган закотларини қазо стмайди. Лекин муртад бслгунга қадар қилмаган ибодатлари, съни қазога қолган ибодатларини қазо стади.
Тавба қилган бслиб ҳисобланиш учун, ёлғиз калимаи шаҳодатни айтиш кифос қилмайди. Тавба стган бслиш учун, сша куфрга сабаб бслган гапи ёки иши учун ҳам тавба қилиши лозимдир. [Исломистда қайси сшикдан чиқилган бслса, сша сшикдан қайта кирилиш керак. Бошқа сшиклардан кириб бслмайди.]
Агар, куфрга сабаб бслишини билмасдан айтиб қсйса, қилса ёки куфрга сабаб бслиши олимлар орасида ихтилофли бслган гапни билмасдан айтиб қсйса, иймоннинг кетиши ва никоҳнинг бузилиши шубҳали бслади. У тақдирда ҳар сҳтимолга қарши сҳтиётан таждиди иймон ва никоҳ дуоларини сқиб иймонини ва никоҳини снгилаши, мақсадга мувофиқ бслади.
Билмасдан айтиб қсйишга Куфри жаҳлий дейилади. Билмаслик узр смас, катта гуноҳдир. Чунки ҳар бир мусулмоннинг, билиши керак бслган нарсаларни срганиши фарздир. Куфрга сабаб бсладиган гапни хатолашиб, снглишиб ёхуд таъвилли, съни изоҳ ста оладиган қилиб айтган одамнинг иймони ва никоҳи бузилмайди. Лекин, тавба-истиғфор, съни таждид-и иймон стмоғи схшироқ бслади.