800. Uqba ibn Omir (r.a.) aytadilar: "œPayg‘ambar (s.a.v.) minbarda turib:

"œ(Ey mo‘minlar) ular uchun imkoningiz boricha kuch tayyorlab qo‘yinglar" (Anfol, 60), degan oyatni o‘qidilar, keyin aytdilar: "œOgoh bo‘linglar, kuch nayza otishdir". Bu gapni uch marta takrorladilar.

801. Nabiy (s.a.v.) aytadilar: "œKim otishni o‘rgangandan keyin uni tashlasa, sunnatni tashlabdi". Boshqa bir xabarda "œne’matni tark etibdi", deyiladi.

Aytadilarki, ulug‘ obro‘li kishi, agar amir bo‘lsa ham, to‘rt ishdan chekinmasligi lozim: ota-ona uchun o‘rnidan turish, mehmonga xizmat qilish, otiga qarash va odobu ilm o‘rgatgan muallimiga xizmat qilish.

802. Anas ibn Molik (r.a.) aytadilar: "œPayg‘ambardan (s.a.v.) bu hadisni eshitdim: "œIlm talab qilgandan keyin otishni o‘rganish kishining shon-sharafidir". O‘shanda: "œEy Allohning rasuli, otishni o‘rganishni nima savobi bor?" deb so‘ragan edim, u zot: "œEy Anas, kim Allohning roziligini va Islomning izzatini xohlab o‘q otsa, har bir otganiga Hurul ‘iynlardan uning uchun bir joriya bordir va unga jannatda oq durli chodir tikiladi. Uning kengligi yerning kengligichadir. Kim Alloh yo‘lida bir o‘q otsa, unga u o‘q qiyomatgacha kattalashib boraveradi, hatto, Uhud tog‘idan og‘irroq bo‘ladi", dedilar.

803. Va yana aytadilar: "œKim otishni o‘rgansa, unga Alloh uch narsani beradi: mujohidlar bilan birga bo‘ladi, haybatli bo‘ladi, rizqi keng bo‘ladi. Oxiratda ham uchta narsa bilan siylaydi: mujohidlar bilan mahshargohda ham birga bo‘ladi, sirotdan chaqmoqdek o‘tadi va jannatga hisobsiz kiradi".

804. Abdulloh ibn Amr (r.a.) rivoyat qiladilar. Payg‘ambar (s.a.v.) aytdilar: “Dushmanga duch kelishni orzu qilmanglar. Allohdan salomatlikni, tinchlikni so‘ranglar. Agar ularga duch kelsanglar, mahkam turinglar va Allohni zikr qilishni ko‘paytiringlar”.

____________________
Chavandozlik va o‘q otish fazilati bobi hadislari

793-hadis. Zaif. Ahmad, Abu Dovud, Nasoiy, Ibn Mojja rivoyat qilgan.
794-hadis. Muttafaqun alayh.
795-hadis. Ibn Asokir, Ibn Najjor rivoyat qilgan.
796-hadis. Sahih. Ibn Mojja rivoyat qilgan.
797-hadis. Isnodi noma’lum.
798-hadis. Sahih. Ahmad, Termiziy, Nasoiy rivoyat qilgan.
799-hadis. Sahih. Muslim, Ahmad rivoyat qilgan.
800-hadis. Sahih. Muslim, Abu Dovud rivoyat qilgan.
801-hadis. Sahih. “Sahihul-jome’»ga qarang.
802-hadis. Isnodi noma’lum.
803-hadis. Isnodi noma’lum.
804-hadis. Sahih. Bayhaqiy rivoyat qilgan.

YETMISH IKKINCHI BOB
MUHAMMAD (ALAYHISSALOM) UMMATLARINING FAZLI

805. Faqih Abu Lays Samarqandiy roviylar silsilasi ila Muqotil ibn Sulaymondan (r.a.) rivoyat qiladilar: "œMuso (alayhissalom) aytdilar: "œEy Rabbim, men sahifalarda shafoat qiluvchi va shafoat qilinuvchi bir ummat yozilganini ko‘rdim. Ularni mening ummatim qil". Alloh: "œUlar Muhammad (s.a.v.) ummati", dedi. Muso (alayhissalom) aytdilar: "œEy Alloh, sahifalarda bir ummatning gunohlariga besh vaqt namoz kafforat ekanini ko‘rdim. Shu kishilarni mening ummatim qil". Alloh: "œUlar Muhammad (s.a.v.) ummatidir", dedi. Muso aytdilar: "œEy Alloh, sahifalarda bir ummat haqida xabar topdim. Ular adashganlarni, hattoki, bir ko‘zli Dajjolni o‘ldiradi. Ularni mening ummatim qil". Alloh: "œUlar Muhammad (s.a.v.) ummatidir", dedi. Muso (alayhissalom) aytdilar: "œEy Alloh, sahifalarda bir ummatni topdim. Ular suv va tuproq bilan poklanyapti. Ularni mening ummatim qil". Alloh: "œUlar Muhammad (s.a.v.) ummatidir", dedi. Muso aytdilar: "œEy Alloh, sahifalarda bir ummatni topdim. Ular sadaqalarni olishmoqda, vaholanki, avvalgilar u sadaqani yondirishar edi. Ularni mening ummatim qil". Alloh: "œUlar Muhammadning ummatidir", dedi. Muso (alayhissalom) aytdilar: "œEy Alloh, sahifalarda bir ummat haqida o‘qidim, agar ular bir yaxshilikni niyat qilishsa, garchi uni bajarmasalar ham, ularga bitta yaxshilik yoziladi. Agar bajarsalar, o‘ntadan yetti yuztagacha yoki undan-da ko‘paytirib yoziladi. Agar ulardan birontasi bir yomon ishni xohlasa, lekin qilmasa, unga hech narsa yozilmaydi. Agar uni amalga oshirsa, bitta yomonlik yoziladi. Ularni mening ummatim qil". Alloh: "œUlar Muhammadning (s.a.v.) ummatidir", dedi.*
Mu’ammar ham Qatodadan shunga o‘xshash rivoyatni keltirgan. Faqat quyidagicha ziyodasi bor: "œMuso (alayhissalom) aytdilar: "œEy Alloh, sahifalarda bir ummat haqida xabar topdim. Ular ummatlarning yaxshisi ekan. Yaxshi amallarga buyurib, yomonlaridan qaytaradilar. Ularni mening ummatim qil". Alloh: "œUlar Muhammad (s.a.v.) ummatidir". Muso aytdilar: "œEy Alloh, sahifalarda bir ummat haqida o‘qidim. Ular dunyoda oxirgilar, qiyomatda oldingilar ekan. Ularni mening ummatim qil". Alloh: "œUlar Muhammadning (s.a.v.) ummati", dedi. Musa (alayhissalom) aytdilar: "œEy Alloh, sahifalarda bir ummat haqida o‘qidim. Ularning kitoblari qalblarida, qarab turib o‘qiyveradilar. Ularni mening ummatim qil". Alloh taolo: "œUlar Muhammadning (s.a.v.) ummati", dedi. Hatto keyin Muso (alayhissalom) ham Muhammadning (s.a.v.) ummatidan bo‘lishni orzu qilib qoldilar. Shunda Alloh u kishiga vahiy yubordi:
____________
* Bu rivoyat mavzu’-to‘qilgandir. Chunki Muqotil ibn ibn Sulaymonni muhaddislar yolg‘onchi deyishgan.

"œEy Muso, haqiqatdan Men seni odamlar ustida payg‘ambarim bo‘lishga va (bevosita) kalomimni eshitishga tanlab oldim. Bas, senga  ato etgan narsamni (ya’ni payg‘ambarlikni) olgin va shukr qilguvchilardan bo‘lgin" (A’rof, 144­oyat);

"œMuso qavmidan shunday jamoat ham borki", haq (so‘z) bilan (odamlarni) to‘g‘ri   yo‘lga boshlarlar va haq (hukmlar) bilan adolat qilurlar" (A’rof, 159-oyat). Shundan keyin Muso (alayhissalom) rozi bo‘ldilar.

806. Muqotil ibn Hayyondan rivoyat qilinadi: Payg‘ambar (s.a.v.) aytdilar: "œIsro kechasida Jabroil (alayhissalom) bilan Sidratul muntahoning oldidagi katta parda ro‘parasida to‘xtadik. Jabroil alayhissalom: "œO‘ting, ey Muhammad (s.a.v.)", dedi. Men: "œSiz o‘ting, Jabroil", dedim. Jabroil aytdi: "œEy Muhammad, sizdan boshqaning bu makondan o‘tishi mumkin emas. Siz Allohga mendan ko‘ra hurmatliroqsiz". Keyin pardaning naryog‘iga o‘tib tillo so‘riga yaqinlashdim. Unda jannat hariridan bo‘lgan to‘shak bor edi. Orqamdan Jabroil (alayhissalom): "œEy Muhammad (s.a.v.), Alloh taolo sizga sano aytyapdi. Eshiting va itoat qiling. Uning kalomi sizni cho‘chitmaydi", deb nido qildi. Men Alloh taologa sano ayta boshladim. Orqasidan: "œAttahiyyatu lillahi vassolavatu vattoyyibat"ni o‘qidim. Alloh taolo: "œAssalamu ‘alayka va rohmatullohi va barokatuh", dedi. Men aytdim: "œAssalamu alayna va ‘ala ‘ibadillahis solihiyn". Keyin Jabroil dedi: "œAshhadu alla ilaha illallohu va ashhadu anna Muhammadan ‘abduhu va rosuluh". Alloh taolo:

"œPayg‘ambar o‘ziga Parvardigoridan nozil qilingan narsaga iymon keltirdi", dedi. Men: "œHa, Rabbim, senga iymon keltirdim",

"œva mo‘minlar (ham iymon keltirdilar)". Yahudiy va nasorolar Muso bilan Isoni (alayhissalom) ajratdi. "œAllohga, farishtalariga, kitoblariga va payg‘ambarlariga iymon keltirgan har bir kishi: "œUning payg‘ambaridan birontasini ajratib qo‘ymaymiz", dedim".

Alloh taolo aytdi:
"œAlloh hech bir jonni toqatidan tashqari narsaga taklif qilmaydi", ya’ni, faqat toqati yetsagina buyuradi",

"œ(Har kimning) qilgan amali o‘zi uchundir", ya’ni yaxshilikdan topgan savobi o‘zigadir..."

"œVa (yomon) amali ham o‘zining bo‘ynidadir". Keyin aytdi: "œSo‘rang, beriladi". Men:

"œParvardigoro, gunohlarimizni mag‘firat qilishingni so‘raymiz va faqat O‘zingga qaytajakmiz", dedim. Alloh taolo aytdi: "œSizni va ummatingizni va kim Meni bir degan va sizga ishongan bo‘lsa, kechirdim". Keyin yana aytdi: "œEy Muhammad (s.a.v.), so‘rang, beriladi".

"œParvardigoro, agar unutgan yoki xato qilgan bo‘lsak, bizni azobingga giriftor aylama!" dedim. Alloh aytdi: "œSo‘raganingiz berildi, xato qilsangizlar, unutsangizlar yoki majburlansangizlar, u uchun azobimga giriftor qilmayman". So‘ng aytdi: "œSo‘rang, beriladi". Men:

"œParvardigoro, bizlarning zimmamizga bizdan ilgari o‘tganlarning bo‘yinlariga qo‘ygan yukingni yuklama", dedim. Chunki Bani Isroil bir xato qilsa, Alloh taolo taomlarning yaxshisini harom qilardi. Alloh bu haqda:

"œKo‘p kishilarni zulm bilan Alloh yo‘lidan to‘sganlari sababli ularga oldin halol qilingan narsalarni harom qilib qo‘ydik" (Niso, 160-oyat), degan.

 Alloh taolo aytdi: "œO‘sha so‘raganingiz sizga". So‘ng aytdi: "œSo‘rang, beriladi". Men:

"œParvardigoro, bizlarni toqatimiz yetmaydigan narsaga zo‘rlama", chunki ummatim kuchsiz", dedim. Alloh taolo aytdi. "œBu ham sizga. So‘rang, beriladi". So‘ngra:

"œBizlarni avf et, (gunohlarimizni) mag‘firat qil, (holimizga) rahm ayla! O‘zing xojamizsan! Bas, bu kofir qavm ustiga o‘zing bizni g‘olib qil!" (Baqara, 285 — 286-oyatlar), dedim. Keyin Alloh taolo: "œBu ham sizga,

"œAgar sizlardan yigirmata sabr-qanoatli kishi bo‘lsa, ikki yuzta (dushmanni) yengar" (Anfol, 65-oyat), dedi".

807. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Payg‘amg‘ar (s.a.v.) aytdilar: "œBoshqa payg‘ambarlarga berilmagan besh narsa menga berildi: butun ins- jinlarga elchi qilib yuborildim; men uchun yer yuzi masjid va poklovchi qilindi; (dushmanga) bir oylik masofadan qo‘rquv solish bilan menga madad berildi; men uchun o‘ljalar halol qilindi va menga shafoat qilish huquqi berildi, uni ummatim uchun saqlab qo‘ydim".