889. Rivoyat qilishlaricha, Ibn Mas’ud (r.a.)  safarga chiqishni xohlasalar, ulovlariga minib, so‘ng: "œSubhanallaziy saxxoro lana haza va ma kunna lahu muqriniyn va inna ila robbina  lamunqolibun. Allohumma, antas sohibu fis safar, val xolifatu fil ahl.  Allohumma, atvi lanal arzo va havvin ‘alaynas safar. Allohumma, inna na’uzu bika min vu’asais safar val huru  ba’dal kur va kaabatil munqolibi va suil manzar fil ahli va mali val valad"œ, deb aytar edilar.

890. Ibn Ma’sud (r.a.) aytadilar: "œAhlingiz bilan turmush qurayotganingizda   unga ikki rak’at namoz o‘qishni buyuring, so‘ng uning boshini ushlab, ey Parvardigor,  menga ahlimni barkotli qil. Ahlimga meni barakotli qil va mendan uni rizqlantir va undan meni rizqlantir. Bizlarning oramizga yaxshilikni jam qil", deb ayting".

Ja’far ibn Muhammad (r.a.) aytadilar: "œTo‘rt narsa bilan balolanib, to‘rt narsadan g‘aflatda qolgan kishiga hayronman:
G‘am bilan balolanib,

"œHech iloh yo‘q, magar o‘zing bordirsan, ey pok Parvardigor, darhaqiqat, men (o‘z jonimga) jabr qiluvchilardan bo‘lib qoldim", degan oyatni o‘qimaganidan ajablanaman, chunki Alloh taolo:

"œBas, Biz uning (duosini) mustajob qildik va uni g‘am-g‘ussadan qutqardik. Biz mo‘minlarga shunday najot berurmiz (Anbiyo, 87 — 88-oyatlar), deb aytgan;
yomon narsadan qo‘rqib, menga Allohning o‘zi kifoya qiladi va u qanday yaxshi vakildir, deb aytmaganiga hayron bo‘laman, chunki Alloh taolo:

"œBas, u yurishdan biron noxushlik yetmay, Allohning ne’mat va fazli bilan qaytdilar. Ular Allohning roziligini istaydilar. Alloh esa ulug‘ fazlu marhamat sohibidir" (Oli Imron, 174-oyat), deb aytgan;

odamlarning hiyla makridan qo‘rqsa-da,
"œMen o‘z ishimni Allohga topshirurman. Zero, Alloh bandalarini ko‘rib turguvchidir", degan oyatni o‘qimaganiga hayronman, chunki Alloh taolo aytadi:

"œBas, Alloh u (iymon keltirgan kishi)ni ularning yomon makr-hiylalaridan saqladi va Fir’avn xonadonini yomon azob o‘rab oldi" (G‘ofir, 44 — 45);
jannatga rag‘bat qilaturib,

"œAlloh xohlagan narsagina (bo‘lur), bor kuch-quvvat yolg‘iz Alloh bilandir", oyatini o‘qimaganga ajablanaman, holbuki, Alloh taolo aytadi:

"œShoyadki, Parvardigorim menga sening bog‘ingdan yaxshiroq (bir bog‘) ato etar" (Kahf, 39 — 40-oyatlar)"œ.

891. Qatoda aytadilar: "œBizlarga zikr qilinishicha, Payg‘ambar (s.a.v.) zamonlarida bir kishi: "œEy Parvardigor, meni oxiratda azoblaydigan bo‘lsang, uni shu dunyoda bera qol", deb aytardi. So‘ng u kishi kasal bo‘ldi. Holdan toyib, erta-indin o‘ladigandek bo‘lib qoldi. Payg‘ambarga (s.a.v.) u haqda xabar berishdi. U zot kelib uning boshini ko‘tardilar. U hushsiz edi. So‘ngra aytishdi: "œEy Rosulylloh, bu odam shu-shu duoni o‘qirdi". Payg‘ambar (s.a.v.) shunda aytdilar: "œEy odam farzandi, sen Alloh taoloning azobini ko‘tarishga qodir emassan, shuning uchun  "œParvardigoro, bizga bu dunyoda ham yaxshilik ato et va bizni do‘zax azobidan asra", deb ayt". U kishi shunday duo qildi va sog‘ayib ketdi".

Zikr qilinishicha, Utba G‘ulom vafot etganida bir kishi uni tushida ko‘rib: "œRabbing seni nima qildi?" deb  so‘rabdi. "œO‘qib yurgan duolarim sababli Alloh meni kechirdi. U devorda yozilgan", debdi Utba. Kishi uyg‘onib devorga qarasa, uning xati bilan yozilgan duoni ko‘ribdi: "œEy Parvardigor, ey namozxonlarning hidoyatchisi, ey gunohkorlarga rahm qilguchi, ey gunohkorlarning gunohini kechiruvchi! Bu katta xatardan bandangga va hamma musulmonlarga rahm et. Bizlarni rizqlanganlarning yaxshilaridan qil. Payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solihlardan bo‘lgan bandalaring bilan birga ayla. Ana o‘shalar chiroyli rafiqlardir. Birohmatika ya arhamar rohimiyn".

Aytishlaricha, kim ushbu besh kalima bilan har namozning orqasidan duo qilsa, evaz oluvchilardan deb yoziladi: "œAllohummaslih ummata Muhammad, Allohummarham ummata Muhammad. Allohumma farrij ‘an ummati Muhammad. Allohummag‘fir liummati Muhammad va lijami’i man amana bika".

892. Abbon Anas ibn Molikdan (r.a.) rivoyat qiladilar. “Hajjoj ibn Yusuf u zotga g‘azab qilib: “Agar   Abdulmalik  ibn Marvonning  yozgani bo‘lmaganda seni shunday-shunday  qilardim”, dedi. Anas aytdilar: “Bunday qilishga qodir bo‘lmaysan”. Hajjoj: “Menga kim  mone’ bo‘ladi”, deb so‘radi. Anas: “Payg‘ambar (s.a.v.) menga o‘rgatgan duo,  uni har kuni  ertalab va kechqurun o‘qiyman”, dedilar. Hajjoj aytdi: “Uni menga  o‘rgat”. Anas ibn Molik (r.a.) bosh tortdilar. U majburlamoqchi bo‘ldi. U zot baribir aytmadi”. Abbon aytadi: “Bu duoni  Anas kasal bo‘lganlarida so‘radim”. U zot  aytdilarki: “Uch marta bismillahi ‘ala nafsiy va diniy, bismillahi ‘ala ahliy va maliy va valadiy. Bismillahi ‘ala kulli ma a’toniy robbiy, Alloh, Alloh, Allohu robbiy la-a ushriku bihi shay`an, Alloh, Alloh, Allohu robbiy la ushriku bihi  shay`an. Allohu akbar, Allohu akbar, Allohu akbar va a’azzu ajallu mimma axofu va uhaziru. Allohumma inniy a’uzi bika min sharri nafsiy va min sharri kulli shaytonir rojiym va min sharri kulli jabbarin ‘aniyd, ‘azza  jaruka va jalla sanauka va la-a ilaha g‘ayruka”. Keyin ushbu oyatni o‘qidilar:

“Ana endi ham yuz o‘girsalar, u holda ayting: Menga Allohning o‘zi yetarlidir! Hech  qanday iloh yo‘q, faqat uning o‘zi bordir! (Men uning)  o‘ziga  suyandim. U zot ulug‘ arsh sohibidir”  (Tavba, 129-oyat).

_________________
 Duo va tasbehlar bobi hadislari

875-hadis. Hasan. Ahmad, Abu Dovud, Nasaiy rivoyat qilgan.
876-hadis. Sahih. Molik, Abu Dovud, Termiziy rivoyat qilgan.
877 (a)-hadis. Sanadida noaniqlik bor.
877 (b)-hadis. Zaif. Ibn Sano rivoyat qilgan.
878-hadis. Sahih. Muslim, Molik, Ahmad rivoyat qilgan.
879-hadis. Zaif. Haysamiy rivoyat qilgan.
880-hadis. Zaif. Haysamiy, Tabaroniy rivoyat qilgan.
881-hadis. Sahih. Ahmad, Abu Dovud rivoyat qilgan.
882-hadis. Mavzu’. “Tanzihush-shari’a”ga qarang.
883-hadis. Muttafaqun alaqh.
884-hadis. Sahih. Molik, Nasaiy rivoyat qilgan.
885-hadis. Sahih. Ahmad, Abu Dovud rivoyat qilgan.
886-hadis. Sahih. Buxoriy, Abu Dovud rivoyat qilgan.
887-hadis. Muttafaqun alayh.
888-hadis. Zaif. Ahmad, Termiziy rivoyat qilgan.
889-hadis. Sahih. Muslim, Abu Dovud, Termiziy rivoyat qilgan.
890-hadis. Sahih. Ibn Abu Shiyba, Tabaroniy rivoyat qilgan.
891-hadis. Sahih. Muslim, Termiziy rivoyat qilgan.
892-hadis. Zaif.

SAKSON BIRINCHI BOB
MULOYIMLIK TO‘G‘RISIDA

893. Faqih Abu Lays Samarqandiy (r.a.) rivoyat qiladilar.  Oyisha (r.a.) aytdilar: "œBir necha yahudiylar Payg‘ambar (s.a.v.) oldlariga kirishga ruxsat so‘radi. Payg‘ambar (s.a.v.) ruxsat berganlaridan keyin ular:

"œAssomu alayka" (ya’ni, senga o‘lim bo‘lsin ), deyishdi. Payg‘ambar (s.a.v.): "œVa alaykum" dedilar. Oyisha onamiz (r.a.) shunda: "œSizlarga o‘lim va la’nat bo‘lsin", dedilar. Payg‘ambar (s.a.v.): "œEy Oyisha, Alloh taolo har bir ishda  muloyimlikni yaxshi ko‘radi" dedilar. Oyisha onamiz: "œ Axir ular nima deyishganini eshitmadingizmi?" deb aytdilar. Nabiy (s.a.v.): "œVa alaykum" (Ya’ni sizlarga ham) dedim-ku", dedilar.

894. Oyisha onamizga (r.a.) Payg‘amar (s.a.v.) aytdilar: "œEy Oyisha, kimga hilmdan nasiba berilsa, albatta, unga dunyo va oxirat yaxshiligi berilibdi. Kim hilm nasibasidan mahrum etilsa, dunyo va oxirat yaxshiligidagi nasibasidan mahrum bo‘libdi".

895. Said ibn Musayyabdan (r.a.)rivoyat qilinadi. Payg‘ambar (s.a.v) aytdilar: "œAqlning boshi Allohga  bo‘lgan iymondan keyin odamlar bilan murosai madora qilish va ularga muhabbatli bo‘lishdir. Kishi kengash maslahatdan halok bo‘lmaydi. Kishi o‘zining fikri bilan kifoyalansa, baxtli bo‘lolmaydi. Agar Alloh  bandaning halok bo‘lishini xohlasa, avvalo uning fikri buziladi. Albatta, dunyoda yaxshilik ahllari bo‘lganlar oxiratda ham yaxshilik egalaridir. Dunyodagi yomon ish egalari bo‘lganlar, oxiratda ham yomonlik egalaridir".

896. Abu Hurayra (r.a.) rivoyat qiladilar.  Payg‘ambar (s.a.v.) aytdilar: "œAlloh taolo rafiqdir (ya’ni, muloyimdir) va rafiqlikni yaxshi ko‘radi. G‘azab bilan olinmagan  narsa muloyimlik bilan olinadi.

897. Payg‘ambar (s.a.v.) aytadilar: "œAgar Alloh taolo uy ahliga yaxshilikni xohlasa, ularga yumshoqlikni kirgizadi. Agar yumshoqlik xulq bo‘lsa, odamlar undan yaxshiroq xulqni ko‘rmaydilar. Agar bema’nilik xulq bo‘lsa, odamlar undan yomonrq xulqni ko‘rmaydilar».