409. Avzoiy Hasson ibn Atiyaydan, u Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladilar: "Tahorat imonning bo‘lagidir, misvok esa, tahoratning bo‘lagidir. Agar ummatimga qiyin bo‘lmaganda, har namoz oldidan misvok qilmoqqa buyurar edim. Bandaning ikki rak’atni misvok qilib o‘qigan namozi misvok qilmasdan o‘qilgan yetmish rak’at namozdan afzaldir".

410. Abu Hurayra (r.a.) rivoyat qiladilar. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Besh narsa fitratdandir: Mo‘ylovni qisqartirish, tirnoqlarni olish, avrat joylardagi tuklarni olish, qo‘ltiq osti tuklarni tozalash va misvok ishlatish".

Ibn Umar (roziyallohu anhumo) aytadilar: "Ovqatdan keyin misvok ishlatish ikkita cho‘rini ozod qilishdan afzaldir".

411. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytadilar: "Menga Jabroil qo‘shni to‘g‘risida shunday ko‘p vasiyat qilardiki, yaqinda qo‘shniga meros tayinlansa kerak, deb o‘ylardim. Qullar to‘g‘risida shunday ko‘p vasiyat qilardiki, hammalari ozod qilinadi, deb gumon qilardim. Misvok ishlatishni shunday ko‘p vasiyat qilar ediki, milkim ketib qoladi, deb gumon qilardim. Ayollar haqida shunday ko‘p vasiyat qilardiki, taloq harom bo‘lib qoladi, deb o‘ylardim. Kechasida namoz o‘qishga shunday ko‘p vasiyat qilardiki, ummatimning eng yaxshilari kechasi uxlamasalar kerak, deb o‘ylardim".

412. Mujohid aytadilar: "Jabroil (a.s.) Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam oldilariga bir muddat kelmay qoldi. Keyin kelganida Nabiy sollallohu alayhi vasallam: "Ey Jabroil, nega ushlanib qoldingiz?" dedilar. Jabroil (a.s.): "Qanday kelaylik, sizlar tirnoqlaringizni olmaysizlar, mo‘ylovlaringizni qisqartirmaysizlar, barmoq oralaringizni tozalamaysizlar, misvok qilmaysizlar", dedi. Keyin ushbu oyatni o‘qidi:
"(Ey Muhammad), biz yolg‘iz Parvardigoringizning amri-farmoni bilangina nozil bo‘lurmiz" (Maryam,64).

413. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytadilar: "Jum’a kuni g‘usl qilish, misvok tutish, xushbo‘ylanish har bir musulmonning burchidir".

Hamid ibn Abdurahmon aytadi: "Kim tirnoqlarini jum’a kuni olsa, Alloh uni kasallikdan chiqaradi va unga shifo beradi".

414. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytadilar: "Kim jum’a kuni tirnoqlarini olsa, u moxov kasalligidan omondadir".

415. Ba’zi xabarlarda rivoyat qilinishicha, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam har qirq kunda avrat joylarning tukini va har jum’a kuni tirnoqni olishni tayin qilganlar.

416. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilinadi: "Misvok bilan og‘izlaringizni xushbo‘y qilinglar, chunki og‘izlaringiz Qur’on yo‘lidir".

Faqih aytadilar: Misvok tutish uch vajhga ko‘radir. U bilan Alloh taolo roziligini va sunnatni ado etishni iroda qilish yoki o‘zining foydasini iroda qilish yoki odamlarning roziligini iroda qilish. Agar Alloh taoloning roziligini va sunnatni qoim qilishni iroda etsa, savob topgandir va xabarda kelganidek, har bir namozi yetmish namozga tengdir. Agar u bilan manfaatini iroda qilgan bo‘lsa, unga ajr yo‘q va hisobini beradi. Agar odamlarning ko‘zi uchun qilgan bo‘lsa, u gunohkor hisob beruvchidir.

Ibn Abbos (r.a.) Alloh taoloning:
"Eslang: Ibrohimni Parvardigori bir necha so‘zlar bilan imtihon qilganida ularni benuqson holda ado etdi. Shunda (Alloh taolo): "Albatta, Men seni odamlarga imom qiluvchidirman", dedi" (Baqara, 124), degan so‘zi haqida aytadilar: "U zotni beshta boshdagi va beshta jasaddagi tahorat bilan imtihon qildi. Boshdagisi — mo‘ylovni qisqartirish, g‘arg‘ara qilish, burun chayish, misvok va boshning farqi. Jasaddagisi — tirnoqlarni olish, xatna qilish, qo‘ltiq tuklarini olish, avrat joylarning tukini olish va suv bilan istinjo qilish".

______________
Tahorat va poklik bobi hadislari

408-hadis. Juda zaif. Uchta illati bor: Ikkita roviysi matruk; muntqote’.
409-hadis. Zaif. Ibn Abu Shayba mursal holatda rivoyat qilgan.
410-hadis. Muttafaqun alayh.
411-hadis. "œJabroil menga qo‘shni haqida shunchalik ko‘p vasiyat qilar ediki, hatto unga yaqinda meros beriladi; deb o‘ylar edim", jumlasi muttafaqun alayh. "œQullar to‘g‘risida shunday ko‘p vasiyat qilardiki, hammalari ozod qilinadi, deb gumon qildim. Misvok ishlatishni shunday ko‘p vasiyat qilar ediki, milkim ketib qoladi, deb o‘ylardim" jumlasi" zaif. Bayhaqiy va Bazzor rivoyat qilgan. "œAyollar haqida shunday ko‘p vasiyat qilar ediki, taloq harom bo‘lib qoladi, deb o‘ylardim. Kechasi namoz o‘qishga shunday ko‘p vasiyat qilardiki, ummatimning eng yaxshilari kechasi uxlamasalar kerak, deb o‘ylardim" jumlasini Daylamiy "œFirdavsul axbor"da rivoyat qilgan.
412-hadis. Zaif. Isnodi mursal.
413-hadis. Sahih. Muslim rivoyat qilgan.
414-hadis. Mavzu’. Ibn Javziy "œMavzu’ot"da keltirgan.
415-hadis. Sahih. Muslim, Abu Dovud, Termiziy rivoyat qilgan.
416-hadis. Sahih. Bayhaqiy rivoyat qilgan.

O‘TTIZ TO‘RTINCHI BOB
JUM’ANING FAZILATI

417. Faqih Abu Lays Samarqandiy aytadilar: Avs ibn Avs Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladilar: "Kunlaringizning afzali jum’a kunidir. U kunda Odam yaratildi va u kunda joni olindi. U kunda sur chalinadi va qattiq qichqiriq ham shu kunda bo‘ladi. Bu kunda menga salovotni ko‘p aytinglar. Zero, sizlarning salovotingiz menga yetkaziladi", dedilar u zot. Shunda sahobalar so‘rashdi: "Bizning salovotimiz qanday qilib sizga yetkaziladi, sizning jasadingiz chiriydi-ku?" Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Sizlar, jasadingiz chiriydi, deysizlarmi? Alloh taolo yerga payg‘ambarlarining (a.s.) jasadlarini yeyishni harom qilganini bilmaysizlarmi?"

418. Faqih aytadilar: Abul Ash’as Avsdan rivoyat qiladi. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam jum’ani zikr qilib turib aytdilar: "Kim yuvib, yuvinsa, erta turib, ertaroq jum’aga borsa va minbarga yaqin joyda o‘tirsa, xutbaga jimgina quloq tutsa va lag‘v (be’mani gap) qilmasa, bosib kelgan har bir qadamiga bir yillik ro‘za va namozning ajri yoziladi".

Muhammad ibn Fazl aytadilar: "Yazid ibn Horundan "yuvsa va yuvinsa", degan so‘zlarning ma’nosini so‘radim. "Yuvsa", deganlari tahorat joylarini yuvish, "yuvinsa", deganlari butun badanlarini yuvish, deb javob qildilar. "Erta turib, ertaroq", deganlari haqida so‘radim. Erta turib yuvinib, ertaroq jum’aga kelsa, ma’nosidadir, dedilar".