Muzakkar:
أَزْهَرُ—(azharu) oq tanli
أَسْمَرُ —(asmaru) bug’dorang, qora tanli   
أَشْقَرُ —(ashqoru) qizil tanli
أَخْرَسُ —(axrosu) soqov, gung
أَصَمُّ —(asommu) kar 
أَعْمَي —(a’ma:) ko’r
أَحْوَلُ —(ahvalu) g’ilay
أَشَلُّ —(ashallu) shol
أَعْرَجُ —(a’roju) oqsoq
أَحْدَبُ —(ahdabu) bukri
أَلْثَغُ —(alsag’u) chuchuk tilli
أَحْمَقُ —(ahmaqu) jinni, ahmoq

Muannas:
زَهْرَاء —(zahro:u) oq tanli
سَمْرَاءُ —(samro:u) bug’dorang, qora tanli   
شَقْرَاءُ —(shaqro:u) qizil tanli
خَرْسَاءُ —(xorsa:u) soqov, gung
صَمَّاءُ —(somma:u) kar
عَمْيَاءُ —(‘amya:u) ko’r
حَوْلاَءُ —(havla:u) g’ilay
شَلاَّءُ —(shalla:u) shol
عَرْجَاءُ —(‘arja:u) oqsoq
حَدْبَاءُ —(hadba:u) bukri
لَثْغَاءُ —(lasg’o:u) chuchuk tilli
حَمْقَاءُ —(hamqo:u) jinni, ahmoq

Ko’plik:
زُهْرٌ—(zuhrun) oq tanlilar
سُمْرٌ —(sumrun) bug’dorang, qora tanlilar   
شُقْرٌ —(shuqrun) qizil tanlilar
خُرْسٌ —(xursun) soqov, gunglar
صُمٌّ —(summun) karlar
عُمْيٌ —(‘umyun) ko’rlar
حُوْلٌ —(huvlun) g’ilaylar
شُلٌّ —(shullun) shollar
عُرْجٌ —(‘urjun) oqsoqlar
حُدْبٌ —(hudbun) bukrilar
لُثْغٌ —(lusg’un) chuchuk tillilar
حُمْقٌ —(humqun) jinni, ahmoqlar

Izoh: Bu yerda _ : _ belgisi biroz cho'zishni, (') belgisi esa ayn tovushini (o'zbek tilida talaffuzi ayirish belgisiga yaqin) bildiradi.

Eslatma: transkripsiyada arab tilining o'zigagina xos bo'lgan barcha harflar o'zbek tili yozuvidagi muayyan harflar bilan belgilangan. Masalan, arab tilida 4 ta "z", 3 ta "s", 2 ta "t", 2 ta "h" harfi mavjud. Ularni to'g'ri talaffuz qilish uchun ushbu darslarning boshidagi arab harflari ta'rifiga qarang.


Quyidagi arabcha jumlalarni o’zbek tiliga tarjima qiling.

 "Arab tili grammatikasi" alohida mavzu qilib ochildi:

http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2659.0

Agar kimda Arab tili grammatikasi, yoki "Arab tili darslari" mavzusida kiritilayotgan darslar tarjimasi bo'yicha savollar bo'lsa, shu yerda yoki "Arab tili" mavzusi bo'yicha fikr-mulohazalar sahifasida (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2642.msg131873#msg131873)qoldirishi mumkin. Savollarga imkon boricha javob berishga harakat qilaman.

   

لَيْسَ —(laysa) emas
لَيْسُوا —(laysu:) emaslar
لَيْسَتْ —(laysat) emas (u ayol)
لَسْنَ —(lasna) emaslar (a)
لَسْتَ —(lasta) emassan
لَسْتُمْ —(lastum) emassiz
لَسْتِ —(lasti) emassan (a)
لَسْتُنَّ —(lastunna) emassiz (a)
لَسْتُ —(lastu) emasman
لَسْنَا —(lasna:) emasmiz

مَا —(ma:) emas, yo’q
وَاحِدٌ —(va:hidun) bir kishi, narsa
أَحَدٌ —(ahadun) yagona, yo’lg’iz, hech kim
أَصْلاً —(aslan) aslo, hech qachon
أَلْبَتَّةَ —(albattata) shubhasiz, albatta

هُوَ لَيْسَ —(huva laysa) u emas
هُمْ لَيْسُوا —(hum laysu:) ular emaslar
هِيَ لَيْسَتْ —(hiya laysat) u (a) emas
هُنَّ لَسْنَ —(hunna lasna) ular (a) emaslar
أَنْتَ لَسْتَ —(anta lasta) sen emassan
أَنْتُمْ لَسْتُمْ —(antum lastum) siz emassizlar
أًنْتِ لَسْتِ —(anti lasti) sen (a) emassan
أَنْتُنَّ لَسْتُنَّ —(antunna lastunna) sizlar (a) emassizlar
أَنَا لَسْتُ —(ana lastu) men emasman
نَحْنُ لَسْنَا —(nahnu lasna:) biz emasmiz
لَيْسَ بِكَبِيرٍ —(laysa bikabi:rin) u katta emas
لَيْسُوا بِكِبَارٍ —(laysu: bikiba: rin) ular katta emaslar
لَيْسَتْ بِكَبِيرَةٍ —(laysat bikabi:rotin) u (a) katta emas
لَسْنَ بِكَبِيرَاتٍ —(lasna bikabi:ro:tin) ular (a) katta emaslar
لَيْسُوا بِأَغْنِيَاءَ —(laysu: biag’niya:i) ular boy emaslar
لَيْسُوا بِجُهَلاَءَ —(laysu: bijuhala:i) ular johil emaslar
لَيْسَ بِأَزْهَرَ —(laysa biazharo) u oq tanli emas
لَيْسَتْ بِزَهْرَاءَ —(laysat bizahro:a) u (a) oq tanli emas
لَيْسُوا بِزُهْرٍ —(laysu: bizuhrin) ular oq tanli emaslar
لَيْسُوا بِبِيضٍ —(laysu: bibi:zin) ular oq emaslar
لَيْسُوا بِمُتَكَبِّرِينَ —(laysu: bimutakkbbiri:na) ular takabbur emaslar
لَيْسُوا بِخَيَّاطِينَ —(laysu: bixoyya:ti:na) ular tikuvchi emaslar

Izoh: Bu yerda _ : _ belgisi biroz cho'zishni, (') belgisi esa ayn tovushini (o'zbek tilida talaffuzi ayirish belgisiga yaqin) bildiradi.

Eslatma: transkripsiyada arab tilining o'zigagina xos bo'lgan barcha harflar o'zbek tili yozuvidagi muayyan harflar bilan belgilangan. Masalan, arab tilida 4 ta "z", 3 ta "s", 2 ta "t", 2 ta "h" harfi mavjud. Ularni to'g'ri talaffuz qilish uchun ushbu darslarning boshidagi arab harflari ta'rifiga qarang.

         Qoida: لَيْسَ jumlaning boshida kelsa, hech qachon ko’plik shaklini olmaydi. Muzakkar ismlar uchun لَيْسَ , muannas ismlar uchun لَيْسَتْ shaklida ishlatiladi:

هٰذَا الرَّجُلُ لَيْسَ بِشَيْخٍ — bu kishi qari emas
لَيْسَ هٰذَا الرَّجُلُ بِشَيْخٍ — bu kishi qari emas
هٰؤُلاَءِ الرِّجَالُ لَيْسُوا بِشُيُوخٍ — bu kishilar qari emaslar
لَيْسَ هٰؤُلاَءِ الرِّجَالُ بِشُيُوخٍ — bu kishilar qari emas
هٰذِهِ الْمَرْأَةُ لَيْسَتْ بِعَجُوزٍ — bu ayol kampir emas
لَيْسَتْ هٰذِهِ الْمَرْأَةُ بِعَجُوزٍ — bu ayol kampir emas
هٰؤُلاَءِ النِّسَاءُ لَسْنَ بِعَجَائِزَ — bu ayollar kampir emaslar   
لَيْسَتْ هٰؤُلاَءِ النِّسَاءُ بِعَجَائِزَ — bu ayollar kampir emas
لَيْسَ رَجُلٌ وَاحِدٌ بِغَنِيٍّ — bir kishi boy emas
لَيْسَ اَحَدٌ بِغَنِيٍّ — hech kim boy emas
مَا رَجُلٌ وَاحِدٌ بِغَنِيٍّ — bir kishi boy emas
مَا أَحَدٌ بِغَنِيٍّ — hech kim boy emas

Quyidagi arabcha jumlalarni o’zbek tiliga tarjima qiling.

     
 
صَبُورٌ —(sobu:run) sabrli
صُبْرٌ —(subrun) sabrlilar
عَجُولٌُ —(‘aju:lun) shoshiluvchi
عُجُلٌ —(‘ujulun) shoshiluvchilar
بَشُوشٌ —(bashu:shun)kulib turuvchi, xushmuomala
بُشٌّ —(bushshun) kulib turuvchilar
عَبُوسٌ —(‘abu:sun) qovog’i solingan, tund
عُبْسٌ —(‘ubsun) qovog’i solinganlar
غَضُوبٌ —(g’ozu:bun) g’azablangan, jahldor
غُضْبٌ —(g’uzbun) g’azablanganlar
عَنُودٌ —(‘anu:dun) qaysar, o’jar
عُنْدٌ —(‘undun) qaysarlar
وَقُورٌ —(vaqu:run) viqorli, salobatli
وُقْرٌ —(vuqrun) viqorlilar
لَعُوبٌ —(la’u:bun) sho’x, o’yinqaroq
لُعَبٌ —(lu’bun) sho’xlar
جَسُورٌ —(jasu:run) jasur
جُسْرٌ —(jusrun) jasurlar
حَسُودٌ —(hasu:dun) hasadgo’y
حُسْدٌ —(husdun) hasadgo’ylar

هُوَ صَبُورٌ —(huva sobu:run) u sabrlidir
هِيَ صَبُورٌ —(hiya sobu:run) u (a) sabrlidir
أَنْتَ صَبُورٌ —(anta sobu:run) sen sabrlisan
أَنْتِ صَبُورٌ —(anti sobu:run) sen (a) sabrlisan
كُلُّ —(kullu) barchasi, har biri
بَعْضُ —(ba’zu) ba’zisi
أَكْثَرُ —(aksaru) ko’proq, ko’pchilik
جِدًّا —(jiddan) juda

كُلُّ رَجُلٍ —(kullu rojulin) har bir erkak
بَعْضُ الرِّجَالِ —(ba’zur rija:li) erkaklarning ba’zisi
أَكْثَرُ الرِّجَالِ —(aksarur rija:li) erkaklarning ko’pchiligi
كُلُّهُمْ —(kulluhum) hammasi
كُلُّكُمْ —(kullukum) hammangiz
كُلُّنَا —(kulluna:) hammamiz
بَعْضُهُمْ —(ba’zuhum) ba’zilari
بَعْضُكُمْ —(ba’zukum) ba’zilaringiz
بَعْضُنَا —(ba’zuna:) ba’zilarimiz
أَكْثَرُهُمْ —(aksaruhum) ko’pchiliklari
أَكْثَرُكُمْ —(aksarukum) ko’pchiliklaringiz
أَكْثَرُنَا —(aksaruna:) ko’pchiligimiz

Izoh: Bu yerda _ : _ belgisi biroz cho'zishni, (') belgisi esa ayn tovushini (o'zbek tilida talaffuzi ayirish belgisiga yaqin) bildiradi.

Eslatma: transkripsiyada arab tilining o'zigagina xos bo'lgan barcha harflar o'zbek tili yozuvidagi muayyan harflar bilan belgilangan. Masalan, arab tilida 4 ta "z", 3 ta "s", 2 ta "t", 2 ta "h" harfi mavjud. Ularni to'g'ri talaffuz qilish uchun ushbu darslarning boshidagi arab harflari ta'rifiga qarang.


Quyidagi arabcha jumlalarni o’zbek tiliga tarjima qiling.

         
طَيِّبٌ —(toyyibun) yaxshi 
طَيِّبُونَ —(toyyibu:na) yaxshilar
خَبِيثٌ —(xobi:sun) yomon
خُبَثَاءُ —(xubasa:u) yomonlar
سَعِيدٌ —(sa’i:dun) baxtli
سُعَدَاءُ —(su’ada:u) baxtlilar
تَعِسٌ —(ta’isun) baxtsiz
تَعِسُونَ —(ta’isu:na) baxtsizlar
عَزِيزٌ —(‘azi:zun) aziz, qadrli
أَعِزَّةٌ —(a’izzatun) azizlar
ذَلِيلٌ —(zali:lun) xor, xo’rlangan
أَذِلَّةٌ —(azillatun) xor
عَفِيفٌ —(‘afi:fun) iffatli, pokdomon
أَعِفَّاءُ —(a’iffa:u) iffatlilar
نَجِيبٌ —(naji:bun) oqko’ngil
نُجَبَاءُ —(nujaba:u) oqko’ngillar
رَحِيمٌ —(rohi:mun) rahmli
رُحَمَاءُ —(ruhama:u) rahmlilar
حَلِيمٌ —(hali:mun) halim, muloyim
حُلَمَاءُ —(hulama:u) halimlar
رَفِيقٌ —(rofi:qun) hamroh, do’st
رُفَقَاءُ —(rufaqo:u) hamrohlar
شَرِيكٌ —(shari:kun) sherik, hamkor
شُرَكَاءُ —(shuroka:u) sheriklar
عَمٌّ —(‘ammun) amaki
أَعْمَامُ —(a’ma:mu) amakilar
عَمَّةٌ —(‘ammatun) amma
عَمَّاتٌ —(‘amma:tun) ammalar
خَالٌ —(xo:lun) tog’a
أَخْوَالُ —(axva:lu) tog’alar
خَالَةٌ —(xo:latun) xola
خَالاَتٌ —(xo:la:tun) xolalar

Izoh: Bu yerda _ : _ belgisi biroz cho'zishni, (') belgisi esa ayn tovushini (o'zbek tilida talaffuzi ayirish belgisiga yaqin) bildiradi.

Eslatma: transkripsiyada arab tilining o'zigagina xos bo'lgan barcha harflar o'zbek tili yozuvidagi muayyan harflar bilan belgilangan. Masalan, arab tilida 4 ta "z", 3 ta "s", 2 ta "t", 2 ta "h" harfi mavjud. Ularni to'g'ri talaffuz qilish uchun ushbu darslarning boshidagi arab harflari ta'rifiga qarang.

Quyidagi arabcha jumlalarni o’zbek tiliga tarjima qiling.

       
مَلِكٌ —(malikun) podshoh, hukmdor
مُلُوكُ —(mulu:kun) podshohlar
وَزِيرٌ —(vazi:run) vazir
وُزَرَاءُ —(vuzaro:u) vazirlar
أَمِيرٌ —(ami:run) amir
أُمَرَاءُ —(umaro:u) amirlar
سَيِّدٌ —(sayyidun) xo’jayin, sayyid
سَادَةٌ —(sa:datun) xo’jayinlar
عَزَبٌ —(‘azabun) turmush qurmagan, bo’ydoq, beva
أَعْزَابٌ —(a’za:bun) turmush qurmaganlar
مُتَأَهِّلٌ —(mutaahhilun) oilali
مُتَأَهِّلُونَ —(mutaahhilu:na) oilalilar
مَشْغُولٌ —(mashg’u:lun) mashg’ul, band
مَشْغُولُونَ —(mashg’u:lu:na) mashg’ullar
مَشْهُورٌ —(mashhu:run) mashhur
مَشْهُورُونَ —(mashhu:ru:na) mashhurlar
مَشَاهِيرٌ —(masha:hi:ru) mashhurlar

Bog’lovchilar 
وَ —(va) va
بَلْ —(bal) balki
إِمَّا —(imma:) yoki
أَوْ —(av) yoki
أَمَّا —(amma:) ammo
ﻓَ —(fa) va, so’ngra, bas

Izoh: Bu yerda _ : _ belgisi biroz cho'zishni, (') belgisi esa ayn tovushini (o'zbek tilida talaffuzi ayirish belgisiga yaqin) bildiradi.

Eslatma: transkripsiyada arab tilining o'zigagina xos bo'lgan barcha harflar o'zbek tili yozuvidagi muayyan harflar bilan belgilangan. Masalan, arab tilida 4 ta "z", 3 ta "s", 2 ta "t", 2 ta "h" harfi mavjud. Ularni to'g'ri talaffuz qilish uchun ushbu darslarning boshidagi arab harflari ta'rifiga qarang.

 Quyidagi arabcha jumlalarni o’zbek tiliga tarjima qiling.

         
بَلَدٌ —(baladun) shahar
بِلاَدٌ —(bila:dun) shaharlar
قَرْيَةٌ —(qoryatun) qishloq
قُرَي —(quro:) qishloqlar
مَكْتَبٌ —(maktabun) maktab, madrasa
مَكَاتِبُ —(maka:tibu) maktablar
مَدْرَسَةٌ —(madrosatun) madrasa, maktab
مَدَارِسُ —(mada:risu) madrasalar
بَيْتٌ —(baytun) uy
بُيُوتٌ —(buyu:tun) uylar
حُجْرَةٌ —(hujrotun) xona
حُجُرَاتٌ —(hujuro:tun) xonalar
بَابٌ —(ba:bun) eshik
أَبْوَابُ —(abva:bu) eshiklar
كُوَّةٌ —(kuvvatun) deraza
كِوَاءُ —(kiva:u) derazalar
وَاسِعٌ —(va:si’un) keng
ضَيِّقٌ —(zoyyiqun) tor
قَرِيبٌ —(qori:bun) yaqin
بَعِيدٌ —(ba’i:dun) uzoq
مَفْتُوحٌ —(maftu:hun) ochiq
مُغْلَقٌ —(mug’laqun) yopiq


هٰذَا الْبَلَدُ —(ha:zal baladu) bu shahar
هٰذِهِ الْقَرْيَةُ —(ha:zihil qoryatu) bu qishloq
ذَاكَ الْمَكْتَبُ —(za:kal maktabu ) ana u maktab
تِلْكَ الْمَدْرَسَةُ —(tilkal madrosatu) ana u madrasa
هٰذَا الْبَيْتُ —(ha:zal baytu ) bu uy
هٰذِهِ الْحُجْرَةُ —(ha:zihil hujrotu) bu xona
ذَاكَ الْبَابُ —(za:kal ba:bu) ana u eshik
تِلْكَ الْكُوَّةُ —(tilkal kuvvatu) ana u deraza
هٰذِهِ الْبِلاَدُ —(ha:zihil bila:du) bu shaharlar
تِلْكَ الْقُرَي —(tilkal quro:) ana u qishloqlar
هٰذِهِ الْمَكَاتِبُ —(ha:zihil maka:tibu) bu maktablar
تِلْكَ الْمَدَارِسُ —(tilkal mada:risu) ana u madrasalar
هٰذِهِ الْبُيُوتُ —(ha:zihil buyu:tu) bu uylar
تِلْكَ الْحُجُرَاتُ —(tilkal hujuro:tu) ana u xonalar
هٰذِهِ الأَبْوَابُ —(ha:zihil abva:bu) bu eshiklar
تِلْكَ الْكِوَاءُ —(tilkal kiva:u) ana u derazalar

Quyidagi arabcha jumlalarni o’zbek tiliga tarjima qiling.

         
مَسْجِدٌ—(masjidun) masjid
مَسَاجِدُ —(masa:jidu) masjidlar
مَنَارَةٌ —(mana:rotun) minora
مَنَاوِرُ —(mana:viru) minoralar
مَحَلَّةٌ —(mahallatun) mahalla
مَحَلاَّتٌ —(mahalla:tun) mahallalar
زُقَاقٌ —(zuqo:qun) ko’cha
أَزِقَّةٌ —(aziqqotun) ko’chalar
سُوقٌ —(su:qun) bozor
أَسْوَاقُ —(asva:qu) bozorlar
دُكَّانٌ —(dukka:nun) do’kon
دَكَاكِينُ —(daka:ki:nu) do’konlar
عَرْصَةٌ —(‘arsotun) hovli, maydoncha
عِرَاصُ —(‘iro:sun) hovlilar
صُفَّةٌ —(suffatun) ayvon, supa
صُفَفٌ —(sufafun) ayvonlar
حَدِيقَةٌ —(hadi:qotun) bog’
حَدَائِقُ —(hada:iqu) bog’lar
مُدَوَّرٌ —(mudavvarun) dumaloq, yumaloq
مُثَلَّثٌ —(musallasun) uchburchak
مُرَبَّعٌ —(murobba’un) to’rtburchak
مُسْتَطِيلٌ —(mustati:lun) uzun bo’yli, to’g’ri burchakli
هَلْ —(hal) -mi
نَعَمْ —(na’am) ha
لاَ —(la:) yo’q   
أَوْ لاَ —(av la:) yoki yo’q(mi)

Izoh: Bu yerda _ : _ belgisi biroz cho'zishni, (') belgisi esa ayn tovushini (o'zbek tilida talaffuzi ayirish belgisiga yaqin) bildiradi.


Eslatma: transkripsiyada arab tilining o'zigagina xos bo'lgan barcha harflar o'zbek tili yozuvidagi muayyan harflar bilan belgilangan. Masalan, arab tilida 4 ta "z", 3 ta "s", 2 ta "t", 2 ta "h" harfi mavjud. Ularni to'g'ri talaffuz qilish uchun ushbu darslarning boshidagi arab harflari ta'rifiga qarang.

Quyidagi arabcha jumlalarni o’zbek tiliga tarjima qiling.

 
   

         
كِتَابٌ —(kita:bun) kitob
كُتُبٌ —(kutubun) kitoblar
دَفْتَرٌ —(daftarun) daftar
دَفَاتِرُ —(dafa:tiru) daftarlar
صَحِيفَةٌ —(sohi:fatun) sahifa, qog’oz
صُحُفٌ —(suhufun) sahifalar
غِلاَفٌ —(g’ila:fun) g’ilof, jild
غُلُفٌ —(g’ulufun) g’iloflar
قَلَمٌ —(qolamun) qalam
أَقْلاَمُ —(aqla:mu) qalamlar
حِبْرٌ —(hibrun) siyoh
أَحْبَارُ —(ahba:ru) siyohlar
مِحْبَرَةٌ —(mihbarotun) siyohdon
مَحَابِرُ —(maha:biru) siyohdonlar
صَنْدُوقٌ —(sondu:qun) sandiq
صَنَادِيقُ —(sona:di:qu) sandiqlar
جَدِيدٌ —(jadi:dun) yangi
عَتِيقٌ —(‘ati:qun) eski
قَلِيلٌ —(qoli:lun) oz
كَثِيرٌ —(kasi:run) ko’p
فَقَطْ —(faqot) faqat
أَيْضًا —(ayzon) yana, ham
لِبَكرٍ —(libakrin) Bakr uchun, Bakrniki, Bakrda bor
لَيْسَ لِبَكْرٍ —(laysa libakrin) Bakr uchun emas, Bakrniki emas, Bakrda yo'q
مَا لِبَكْرٍ —(ma: libakrin) Bakr uchun emas, Bakrniki emas, Bakrda yo'q
وَ لاَ —(va la:) yo’q, va lekin
لَهُ —(lahu) uning uchun, uniki, unda bor
لَيْسَ لَهُ —(laysa lahu) uning uchun emas, uniki emas, unda yo'q
لَكَ —(laka) sening uchun, seniki, senda bor
لَيْسَ لَكَ —(laysa laka) sening uchun emas, seniki emas, senda yo'q
لِي —(li:) mening uchun, meniki, menda bor
لَيْسَ لِي —(laysa li:) mening uchun emas, meniki emas, menda yo'q
هَلْ لِبَكْرٍ —(hal libakrin) Bakr uchunmi? Bakrnikimi? Bakrda bormi?
هَلْ لَهُ ؟ —(hal lahu) Uning uchunmi? Unikimi? Unda bormi?
هَلْ لَكَ ؟ —(hal laka) Sening uchunmi? Senikimi? Senda bormi?
هَلْ لِي ؟ —(hal li:) Mening uchunmi? Menikimi? Menda bormi?

Izoh: Bu yerda _ : _ belgisi biroz cho'zishni, (') belgisi esa ayn tovushini (o'zbek tilida talaffuzi ayirish belgisiga yaqin) bildiradi.


Eslatma: transkripsiyada arab tilining o'zigagina xos bo'lgan barcha harflar o'zbek tili yozuvidagi muayyan harflar bilan belgilangan. Masalan, arab tilida 4 ta "z", 3 ta "s", 2 ta "t", 2 ta "h" harfi mavjud. Ularni to'g'ri talaffuz qilish uchun ushbu darslarning boshidagi arab harflari ta'rifiga qarang.

 Quyidagi arabcha jumlalarni o’zbek tiliga tarjima qiling.