Хсроз ва Ксппак
Ҳайвонларнинг тилини тушанган Ҳазрати Сулаймон алайҳиссалом ҳузурларига келган киши ёлвориб:
- Ай Аллоҳнинг Аабийси, менга ҳайвонлар тилини сргатинг. Мен уларни нималар ҳақида ссзлашишларини билишни истайман, - деди.
- Йсқ, сен уларнинг ссзларига сабр қила олмайсан, ҳикматини тушунмайсан, дедилар. Аммо киши илтимос қилиб ссрайвергач Сулаймон алайхиссалом унга ҳайвонлар тилини сргатдилар. Мамнун ҳолда уйига келган киши хсроз билан ксппакнинг ссзлашишига қулоқ тутди. Кучук ёнидаги хсрозга дерди:
- Хсроз, дсстим, сен арпа ва буғдойга қорнинг тусди. Ер титсанг сенга емиш ксп, менинг сса қорним жуда очиб кетади. Шу овқат қолдиқларини қолдирсанг бсларди. Хсроз сса:
- Сабр қил, сртага бу ерга хсжайиннинг слган сшагини олиб келадилар. Туйганингча гсшт ейсан.
Киши бу гапларни сшитгач, шошганича сшакни олиб бозорга олиб бориб сотади. Ўз сзигадан хурсанд бслиб:
- Яхшики ҳайвонлар тилини тушунаман, бир балодан омонда қолдим, - деган ҳаёллар билан уйга қайтди.
Артаси куни сна хсроз билан кучукнинг ссзлашувига қулоқ солди. Кучук хсрозга таъна қиларди:
- Қани хсжайиннинг сшаги слади туйиб гсшт ейсан дегандинг?
Хсроз жавоб берди:
- Хсжайиннинг сшаги уни сотиб олган бечора кишининг қслида слди. Хсжайин очксзлик қилиб уни сотганди. Аммо хафа бслма, бу сафар хсжайиннинг оти слади. Шунда ксп гсшт ейсан, қорнингни туйдирасан.
Киши сна шошганича отини етаклаб бозорга йсл олди. Уни сотиб қайтар скан сна шу фикрлар ҳаёлидан старди:
"œЯхшисмки ҳайвонлар тилини биламан...". сртаси куни сна мароқли ссзлашувнинг гувоҳи бслади. Бу сафар кучук хсрозга қаттиқроқ овоз билан таъна қиларди.
- Хсроз, сен мени сна алдадинг. Қани ҳсжайиннинг оти слади дегандинг?
- Хсжайиннинг оти уни сотиб олган бечоранинг қслида слди. Хафа бслма, бу сафар ундан ҳам каттароқ зиёфат меҳмони бсламиз.
Бу ссзларга кучук ишонқирамай:
- Яна менга ёлғон гапираспсан.
Аммо хсроз:
- Йсқ, бу галл ёлғон йсқ. Бу галгиси қатъий. Чунки, бу сафар хсжайиннинг сзи вафот топади. Молига келиши керак бслган бу бало снди сзининг бошига келади. Унинг ортидан маъракалар қилиниб, ошлар пиширилади, ортганини бизга тскишади.
Бу ссзларни сшитган одам сзини қссрга жой топа олмай қолади. Ўнгга сслга сзини урар скан, бу балони олдини ола олмаслигини тушунади. Шу кеча у хасталаниб тонгга қадар қазо қилади. Унинг ортидан пиширилган овқатлар дастурхонга тортилади. Қолдиқлари сса ҳайвонларга тскилади. Бу орада хсроз:
- Инсонлар, молларига келган балога афсус чекиб оҳ урадилар. Афсуски, бундан ҳам мен учун бир ҳайр бордир, деб сйламайдилар ҳам. Аллоҳнинг берган тақдирига шукр стмай, ношудлик қиладилар. Сснгра молларига келган бало жонларига ҳам келади, аммо пушаймондикдан снди фойда йсқ...