Bir ish uchun yigirma ming so'm haq oldim. lekin, nazarimda, ko'proq bo'lishi kerakday edi, ichdan narozi bo'ldim. Uyga kelib, pulni xotinga tutqazdim-da, qo'shnidan o'n ming so'm qarzimiz bor edi, o'shani berib qo'yishini aytdim. Ayolim yigirma ming so'mlik dasta pulni o'n ming, deb o'ylab, qo'shni xotinga berib chiqibti. Ertasi kuni pulning qolganini so'rasam, hammasini berib yuborganini aytdi. So'ng chopib qo'shnikiga chiqdi. Bir pasdan keyin qaytib kelib: "Bermadi" dedi. Keyin ikkov chiqdik. "Shunaqa pulni sanamasdan, o'n ming deb o'ylab berib yuboribti, sizlar  sanab ko'rgandirsizlar", dedim. "Ha", sanab ko'rdik,- dedi qo'shni xotin,- lekin o'n ming ekan, balki olib ishlatgandursizlar". Xotinimga qaradim, "Yo'q bergan pochkangizni buzmasdan obchiqib berdim, hech narsaga ishlatganimiz yo'q", dedi. So'ng yana qo'shnimga yuzlandim: "Sizlar ham balkim adashgandirsizlar, balki pullaringizning hammasini hisob qilib ko'rsangizlar, oshiqchasi chiqib qolar". "Yo'q", dedi ayol ko'zini lo'q qilib. "Ha, birovning haqqi buyurmaydi-ku, mayli, kechirasizlar", deb uyga qaytdik.
Ertasiga qo'shni xotin "Otchopar"ga chiqib, charm palto olgan ekan, chuv tushibti: bir yuz ellik minga xarid qilgan matohi sun'iy ekan! Qaytib olib borsa, u yigitlarni topolmabdi. Xotinim shu gapni olib keldi.
O'ylanib qoldim... Halol risqimni kam ko'rib, qanoatsizlik qilganim jazosiga yarmidan ayrildim. Qo'shnim o'n ming so'mga xiyonat qilib, bir yuz ellik mingga  kuydi. Haligi sotuvchi yigitlarga nima bo'ldi ekan? Ularni holini ham ko'rib turgandayman.
Bu ishlar bizga ibrat bo'lishi kerak.                           

"MUSULMONLAR TAQVIM KITOBI" 2003yil
     

Mas'uliyat hissi
Hazrati Ali bir kuni erta bilan Amirul mo'minun Umar ibn Xattobning vodiy sari ketayotganini ko'rdilar. "Yo'l bo'lsin, ey Mo'minlar amri?" so'radilar. "Bir tuya yo'qoldi, zakot moli edi, shuni axtarib yuribman" deb javob qildilar Umar. "O'zingizdan keyingi xalifalarni hor qildingiz", dedilar Ali. Shunda Umar(r.a) aytadilar: "Meni ayblama, ey Ali, Muhammadni payg'ambar qilib yuborgan Zotga qasamki, Furot daryosiga bir uloq tushib ketsa, qiyomat kuni Umardan so'raladi. chunki musulmonlarning haqqini himoya qilmagan amir, shuningdek, mo'minlarni qo'rquvga soluvchi fosiq hurmat qilinmaydi".
* * *
Bir millatda  ishonchli kishilar kamaysa, dinini sotib yig'uvchilar ko'paysa, u millat ortasida fitna bolalaydi.
 
"MUSULMONLAR TAQVIM KITOBI" 2003yil      

Bir piyola sut
Ertalab havo sovuq edi. Zokir isimli bolakay mayda-chuyda mollar bilan savdo qilar, savdodan topgan foydasini maktabi yo'lkirasiga, qog'oz-qalamga sarflar edi. Bugun ertalabdan uning holi qurigan, chunki qorni juda och edi. O'ylanib-o'ylanib, biror xonadondan egulik so'ramoqchi bo'ldi. Taqilatgan eshigidan yosh juvon chiqib kelgach, non so'rashga uyalib, bir piyola suv berishini iltimos qildi. Ayol bolakayning ochiqqanini sezdi va katta piyolada to'ldirib sut olib chiqdi. Zokir shoshilmay sutni simirdi, so'ng qancha berishini so'radi. Beka pul olmasligini aytib: Onamiz bizni hayirli ishlar qilishga o'rgatgan", dedi. Zokir: "Unda men sizning haqqingizga duo qilaman", deb quvonchi ichiga sig'may ketdi. U endi ancha tetiklashib qolgan edi.
Oradan ko'p yillar o'tdi. Zokir ulg'ayib, do'xtir bo'ldi. Bir kuni uni og'ir kasalning ahvolini ko'rish uchun markaziy kasalxonaga chaqirishdi. Do'xtir Zokir uning qaysi qishloqdan kelganini eshitiboq ko'rishga shoshildi. Ko'ngli boshqa bir uchrashuvni his etayotgan edi. U ayolni bir qarashdayoq tanidi. Tekshiruvlardan so'ng uni o'zining kasalxonasiga olib o'tdi va jiddiy muolaja qila boshladi.
Nihoyat kasallik ortga chekindi. Ammo bemorni endi boshqa bir havf bezovta qilayotgan edi. U dori-darmonlar va sarf-harajatlar uchun ketgan pulni qanday to'layman, deb tashvish chekayotgan edi. Hamshira  hamma hisob-kitobni yozib, imzo qo'ydirish uchun do'xtirning oldiga olib kirdi. Zokir to'lov qog'oziga qarab turib, burchagiga nimanidir yozdi va qo'l qo'ydi.
Kampirga kasallik varaqasi va boshqa hujjatlar qatorida to'lov qog'ozi ham berildi. Unda katta hajmdagi pul yozilgan edi. "Mol-mulkimning hammasini sotib beraman ekan-da" iztirob o'tdi ichidan. Allohdan madad tiladi. So'ng to'lovnoma chetidagi yozuvga ko'zi tushdi, unda; Bir piyola sut hisobiga to'lab qo'yildi", deb yozilgan edi. Kampirning ko'z o'ngida shoshilmasdan sut ichayotgan bolakay gavdalandi. Yanoqlaridan shuvillab yosh oqdi. "Xamd bo'lsin Senga, ey Robbim! Sen yaxshiliklarni ortig'i bilan qaytaruvchi Zotsan", deb Yaratganga shukronalar aytdi.     

"MUSULMONLAR TAQVIM KITOBI" 2003yil                                  

 


Йигладим узок муслимлар жангини куриб. Карадим уларнинг душманларига хайратдан ёка ушладим. Хаёлимга хадис сузлари келди: "œБир-бирларингиз билан ихтилоф килмангизлар. Чунки сизлардан олдингилар узаро ихтилоф килганлари учун халок булганлар". "œАжабо, - деди калб, - балки улар билмас бу сузларни".
"œХайрат, - деди калб, - атрофингга назар сол, инсонлар кандай?" Кузаттим уларни йукотганлар хаё, ибони. "œКим ургатар уларга бу унутилган кадристларни?» дедим калбга. Жим сди калб, унинг бу саволларга жавоби йук. Балки будир жавоб: "œАхир муслимларнинг бир бирларининг гуштларини ейиш билан банд". Йиглади калб бу сузларни тинглаб. Афсуслар чекди калб менинг сса хотиримга келди пайгамбар с.а.в.нинг сунгги сузлари "œУммати, уммати...". Услдим лойикманми, мен бу сузларга?! Лойикманми, мен унинг бу афсус ва укинчларига?! Унутаман унинг хадислари, угитларини, аммо у унутмади сунгги лахзада...

Калб деди:
- Аима кийнайди сени?
Мен дедим:
- Саволим куп аммо жавобсиз. Ким беради менга жавоблар.
- Олимлар бор.
- Кани? Ахир улар адашган бари.
- Ким айтди бу сузларни?
- Хамма муслим бу хакда суйлар.
- Хамма муслим биларми уни?
- ...
- Хамма муслим курдими унинг уйкусиз кечаларини, илмга интилган онларини, йиглаб утказган дамларини. Аки уша муслимлар узлари килдиларми унинг килган ишларини?! Аки унинг А обби хузуридаги макомини курдиларми? Калбин билармилар улар? Сен хам курк хамма муслим дегани!
- Аега унда бундай дерлар?
- Тарихга бок нима булди Бухорийлар. Канча алам, ситам курди инсонлардан.
- Аммо балки улар курган алам, ситам номуслимлар килгандирлар.
- Мусулмонлар улкасида сшанганлар Бухорий хам. Мусулмонлар улкасида кувгин булган.
- Аега ундай?
- Хусумат куп. Хасад, гараз, нодонлик бор инсонларда. Хар дам булган бундай холат. Унутарлар хар бирингиз инсон ахир. Беайб Аллох деган сузни. 
- Аега ахир муслимман дер хаммалари?! Китоблари, набийлари бир-ку?
- Бу саволга менда жавоб йукдир хоним.
- Аима чора курай буни тухтатмокчун?
- Сен олимлар гуштин ема. Айбин топма. Тугри йулга чакирганда лаббай дегин.
- Улар хам йул кусрми хатоларга?
- Унутмаки Беайб Аллох, биз бандамиз. Шундай килиб сратгандир буюк А оббим.
- Олимларнинг хатосини нима килай?
- Айбин беркит, хеч булмаса ёмон овоза таркатма.
- Ахир инсонлар кетмокдалар улар кетидан.
- Уларнинг хар бирига Аллох калб берган.
- ...?
- Калбда борку тарозуси.
- Аега ахир мумкин смас айбларини фош килмоклик?
- Куркмасмисан ёлгон гувохлик бермокдан. Куркмасмисан бировга бухтон килмокдан. Киёматда жавоби бор унутмагин.
- Аима килай куркаспман адашишдан.
- Китобинг йукми?
- Кандай китоб?
- Куръон номи.
- Гузал китоб.
- Факатгина шуми берган таъриф.
- Кандай таъриф керак сна?
- У хакида таъриф шуки амал килгин. У сенинг юраётган йулинг, тутган кулинг, курган кузинг, тинглаган кулогинг булсин.
- Аима булар сунгги?
- Топарсан халоват.
- Дунёдами?
- Икки дунёда.

Бир киши маърузасида донолик билан дебди:
— Агар хасталансангиз албатта табибга боринг, чунки табибнинг ҳам тирикчилиги бор. Табиб сизга дори буюради, сиз бу дорини албатта сотиб олинг, чунки дорифурушнинг ҳам тирикчилиги бор. Аммо сотиб олган бу дорингизни зинҳор ича ксрманг, чунки сзингизнинг ҳам тирикчилигингиз бор.
Иттифоқо, шу мажлисда гсрков ҳам стирган скан, воизнинг кейинги гаплари унга ёқмай шарт срнидан туриб дебди:
— Ўша табиб ёзиб берган, дорифурушдан сотиб олган дорингизни албатта ичинг, чунки менинг ҳам тирикчилигим бор.
Алқисса, бу дунёда ҳамманинг тирикчилиги бор. Тирикчилик деб сзимизни ҳар томонга урамиз, тегирмон тошлари орасидан стишдан ҳам тоймаймиз. Ксп ҳолатларда унутамизким, биз таъбир қилувчи тирикчилик ризқ слчови билан белгилаб қсйилган. Бу белги чегарасидан стиш ҳали ҳеч кимга насиб стмаган. Қудсий ҳадисда марҳамат қилинадиким: «А­й Одам фарзанди, агар сенга ажратиб қсйилган ризққа қаноат қилсанг, ризқинг сзи келади ва мендан ҳам мақтов оласан. Бордию бу тақсимга қаноат қилмасанг, дунёни сенинг устингга султон ва сени унга хизматкор қилиб қссман. Дунё учун чслдаги ваҳший ҳайвонлар каби югурасан, аммо сенга тақсимлаб қсйган ризқимдан ортиғи келмайди ва сзинг ҳам менинг олдимда хижолат бслиб қоласан».
Дунёда хижолат бслиб қолаётганларни ксриб турибмиз.
Аслида одамзотнинг сшамоғи учун жуда оз нарса керак.

Хорун ар-А ашиддан ссрабдиларким: «А­й подшоҳим, тасаввур қилғилким, саҳрода ёлғиз қолиб ташналикдан азоб чекспсан. Сенга бир қултум сув инъом стдилар, свазига нима берар сдинг?» Хорун ар-А ашил жавоб қилдики: «Хазинамнинг срмисини берардим.» Яна ссрадиларким: «А­й подшоҳим, ичга кирган бу бир қултум сувнинг чиқиб кетмоғи ҳам бор. Чиқиб кетмоғи учун нимани бағишлар сдинг?» Хорун ар-А ашид жавоб қилдиким: «Хазинамнинг қолган срмини бахш стгум.» Шунда донолар дедиларким: «У ҳолда барча бойлигингнинг қиммати бир қултум сувча скан». Ўйлаб ксрилса, бу оддий ривост ва фалсафа смас. Менга айтиб беришган сди: бир киши оғир хасталикка чалинибди. Яқинларини чақириб темир жавонидаги пулларни, тиллаларни олиб сртага тскибди-ю, «нима қилсаларинг ҳам мени олиб қолларинг», дебди.
Кишининг ризқи адо бслгач, тиллалар ёрдам бера олар сканми?
Биз пул топиб, бойиётганимиздан қувонамиз. Билмаймизки, бу бойлик сзимизга насиб қиларми скан? Муборак Қудсий ҳадисда зикр қилинурким: «А­й Одам фарзанди, билгилки, бу дунёда тсплаган бойлигинг меросхсрларга қолади. Ундан емоқ ва ҳузурини ксрмоқ кспинча бошқаларга насиб бошқаларга насиб бслур. Унинг ҳисоб-китоби ва надомати сса сенинг бсйнингга тушгай. Қабрда сенга фақат ҳаётлик вақтингда қилган схши амалларинггина ёрдам бергай.»
Шу сринда икки ривостни ссламоқ ҳожати сезилди:
А ивостнинг биринчиси: Хасис бой кам еб, кам ичиб, ҳатто оиласи ризқини ҳам қирқиб катта хазина тсплабди. Ўзининг мслжалича бойлиги етарли миқдорга етгач «Ана снди кайфу сафо қилиб сшайман», деб хазиналаридан бирининг сшигини очмоқчи бслибди — очолмабди. Иккинчиси, учинчисининг сшиги ҳам очилмабди. Шунда у ғғазабланиб, сскинаётганда биринчи хазинадан овоз келибди.
— Сен нега сшикни очмоқчи бслспсан, нега ғазабланспсан?
— Бу менинг хазинам, очиб, кснглим истаганча фойдаланмоқчиман, — дебди бой.
— Агар бу бойликлар сеники бслса не учун шу пайтга қадар фойдаланмадинг? Оилангни ҳам муҳтожликда сақладинг? А­нди бу бойликлар сенга тегишли смас, булар бағдодлик дурадгор Аазарга аталган. Истасанг, синаб кср, — деган овоз билан сшиклар очилибди.
Бой «Агар менга насиб қилмаса бошқа ҳеч кимга буюрмайди», деган қарор билан йсғон-йсғон ходалар харид қилиб, уларнинг ичини ғовак тарзда тешдириб, бойликларини жойлабди-да, дарёга ташлаттирибди. Ўзи сса «нима бсларкин?» деган фикрда дарёда оқиб бораётган ходаларга сргашибди. Бу дарё Бағдод шаҳридан оқиб старкан. Бу шаҳарда чиндан ҳам Аазар деган дурадгор бор скан. У ҳар тонг дарё лабига чиқиб оқиб келаётган ёғочларни тутиб, четга чиқараркан. Ўша тонг қараса бир қанча ходалар оқиб келспти-ю, аммо сгаси йсқ смиш. У сузувчилар ксмагида ходаларни соҳилга чиқариб олгач, бой келиб:
— Сен кимсан? — деб ссрабди.
— Мен Аазар дурадгорман.
— У ҳолда, — дебди бой, — ходаларни уйингга олиб бор-да, орасини ёр.
Дурадгор унинг айтганини қилиб ҳангу-манг бслиб турганида бой унга дебдиким:
— Маълуминг бслсинким, бу ходаларнинг барчаси шу ҳолда жавоҳиру олтинлар билан тслдирилган ва булар бу онга қадар менга тегишли сди. Аммо Худо буларни мендан олиб сенга беришни ихтиёр қилди.
Шунда дурадгор:
— Гуноҳингиз бслса тавба қилинг, Аллоҳ раҳм қилғувчидир. Бойликларингизни қайтариб олинг, — дебди.
Бой сса «Мен Аллоҳнинг измига қарши бормайман», деб кснмабди. Ярмини, ҳатто бир мисқолини ҳам олишни истамабди. Ялинишлари зое кетган дурадгор: «Ҳеч бслмаса учтагина нон олинг, йслингизга ҳамроҳ бслсин», дегач, бой рози бслибди. Дурадгорнинг хотини хамир қориб учта катта-катта нон ссабди-да, орасига жавҳарлардан солибди.
Бой жавҳарли нонларни олиб йслга тушибди. Шаҳардан бир оз узоқлашгач, чсл сртасида харобгина чайлани ксрибди. Бориб билсаки, бир чспоннинг аҳли аёли дунёга келган боласини бағрига босиб стирибди. Чспон ночор. Қавми-қариндошлари чслнинг бошқа ерларига ксчиб кетишган. Унинг есрга нони, чақалоғини срашга бир парча матоси йсқ. Буни ксрган бой унга ҳалиги учта нонни берибди:
— Сен шу нонларни Аазар дурадгорга олиб борсанг, мендан салом етказганингни билади ва сенга керакли нарсаларни беради, — дебди бой.
Шундай қилиб нон орасига жойланган жавоҳир ҳам бойга насиб стмабди, сна дурадгорнинг сзига қайтиб борибди.
Мазкур ривостга бирон гап қсшмак ёки таҳлил стмак ортиқча юмуш бслса-да, бир кичик ривостни илова қилишни истадик:
Дарё соҳилида стирган бир одам қслидаги ғалвирни сувга ботирар сканда:
— Худо берса шундай беради, — деркан. Сснг ғалвирни сувдан кстариб айтарканким: «Худо олса шундай олади».
Бирданига бойиб сзини билмай қолаётган, сснг тижоратдами ёки бошқи ишдами «синиб» хонавайрон бслиб, уйни, бор бисотини сотиб маҳзун юрганлар шу ривостни балки сшитмагандирлар?
А­нди иккинчи ривостни сслаш фурсати етди:
Басралик савдогар Чин мамлакати томон сафарга тайёргарлик ксраётганида бир мсйсафид унинг кемасига сқинлашиб илтимос қилди: «А­й, хожа, мен ҳузурингга ҳожатталиб бслиб келдим. Мана бу қопдаги қалайини денгиз сртасига етганингда сувга ташлаб юборсанг, зора назирим қабул стилса». Савдогар мсйсафиднинг кимлигини суриштириб билгач, молни олиб қолди. Аммо кемаси денгиз сртасига етганида тсфон кстарилиб, мсйсафиднинг илтимосини унутди. Чинга бориб савдо қилаётганда унга бир йигит сқинлашиб «Басрада сифатли қалайи бсларди, олиб келмадингизми?» деб ссради. Шунда савдогар мсйсафидни, унинг омонатини сслаб «А­нди буни сотиб пулига мол олиб сгасига топширганим маъқул ксринадир», деган қарорда қалайи тсла қопни йигитга сотди.
Басрага қайтгач, мсйсафид сшаган маҳаллага бориб билса-ки, у вафот стибди. Унга сна бир нарса маълум бслибдики: мсйсафиднинг жисни бор скан. Мсйсафид укасидан ёдгорлик бслмиш бу йигитни чиқиштирмас скан. «Сен менинг слимимни кутиб юрибсан», деб ранжитавергани сабабли йигит шаҳардан бош олиб кетган скан.
Савдогар бирор ворис чиқиб қолар, деган нистда Чиндан олиб келган молни етти юз динорга сотиб, пулини асраб қсйди. Орадан ксп стмай Чин мамлакатида ундан қалайи сотиб олган йигит келиб дедики: «Мен қалайини уйга олиб бориб синдириб ксрсам, орасидан олтин чиқди. Мен сиздан олтин смас, қалайи сотиб олган сдим, бу олтинлар мен учун ҳаромдир, деб изма-из етиб келдим, токи олтинларни сзингизга топширгайман».
Шунда савдогар қалайи воқеасини гапириб берган скан, йигит кулиб дебдики: «У мсйсафид менинг сгона амаким сдилар. Бойликни сувга ғарқ қилишдан мақсад — мени меросдан маҳрум қилиш сди. Аммо Аллоҳ, мазкур бойликни менга насиб қилган скан, турли восита ва василалар билан менга етказди».
Йигитнинг чиндан ҳам мсйсафидга жисн скани тасдиқлангач, савдогар унга етти юз динорни ҳам бериб: «Сен ҳаромдан парҳез қилдинг, Аллоҳ сенга ҳалол бойликни ато қилди», деган скан.
Кишининг ризқи, ризқнинг ҳар бир кишининг сзига насиб стмоғи хусусида сна икки балки икки юз, балки икки минг ривост бордир валлоҳи аълам. Фикр юритиб турмоқ учун ҳозирча шу иккиси ҳам кифосдир.

Quvonchli holat
Shayx Abdul Hasan Haraqoniy hikoya qiladilar: "Luqmoni Hakim bir kuni o'g'liga dedi: "Bugun ro'za tut va nimaiki gap gapirsang, yozib qo'y. Kechqurun kuni bilan gapirgan gaplaringning hisobotini berib, so'ng iftor qilasan". Kech kirgach, o'g'il otasiga hisob bera boshladi. Hisobot tugaganida kech bo'lgan edi. Ertasiga yana o'g'li kechgacha hisobot berdi. Uchinchi kuni ham o'sha gapni takrorladi. O'g'li shunda o'zicha: "Gaplarimning hisobotini bergunimcha juda kech bo'lib qolyapti. Bu yoqda iftor ham qilish kerak", deb o'yladi. So'ng hisob berishdan qo'rqib, kunduzi hech narsa gapirmadi. Kechqurun otasi hisobot talab qildi. O'g'li aytdi:"Sizga hisob berishdan qo'rqib, bugun hech narsa gapirmadim". Luqmon: "Borib ro'zangni ochib, ovqatlan dedi". Haraqoniy aytadilarki: "Kam gapiruvchining qiyomatdagi holati Luqmoni Hakim o'qlini uchinchi kungi holatidek quvonchli va engil bo'ladi!" 

"MUSULMONLAR TAQVIM KITOBI" 2003yil   

Bir qultum suv
Xalifa Horun ar-Rashid zamonasining hakim zotlaridan bo'lmish Shaqiq Balxiy hazratlarini tez-tez ziyorat qilib turishni xush ko'rardi. Bir kun navbatdagi ziyoratda suhbatlashib o'tirishar ekan, Hazrati Shaqiq Horunga:
-Tasavvur qil, sahroda yolg'iz qolgansan, tashnalikdan o'lay deb turibsan, bir qultum suv bo'lsa, hayotingni saqlab qolishi mumkin. Shu payt kimdur kelib: "suv sotaman" desa, nimani bergan bo'larding? -dedilar.
-Nima so'rasa beraman. U paytda pul-davlat o'ylab o'tirmayman.
-Agar u odam bir qultum suv uchun butun boyligingning yarimini so'rasa, berermiding?
-Albatta, berardim
-Yaxshi, yarim boyligingga suv sotib olib ichding. Endi tasavvur qil, bir oz vaqt o'tib o'sha suvni chiqarging keldi, lekin eplolmading. Tabiblaring ham seni davolay olishmadi. So'ng yana kimdur kelib: "Qolgan boyligingni bersang, siydik yo'lini ochaman" desa, rozi bo'larmiding?
-O, bunday azobdan qutulish uchun barcha molimni berishga ham roziman, sog'aysam bo'ldi edi.
Shunda Shaqiq Balxiy aytdilar:
-Unday bo'lsa, ehtiyot bo'l, bir marta ichish va bir marta zahar chiqarmoqqa teng boyligingga ishonma, boshqalarga u bilan mag'rurlanma!

Turkiya taqvimidan
"MUSULMONLAR TAQVIM KITOBI" 2003yil                      

Allohning vadasi haq
Bir kuni hazrati Ali (r.a) oldiga tilanchi kelib sadaqa so'radi.  Hazrati Ali (r.a) og'illari-Hasan va Husaynlarga (r.a): "Uyga borib onangizga ayting, uydagi olti dirhamni sizlardan berib yuborsin, menga olib kelinglar", deya buyurdilar. Hasan va Husayn (r.a) uylaridan pulni olib kelishdi. Hazrati Ali (r.a) bu pulning hammasini tilanchiga sadaqa qilib yubordilar. Holbuki, o'sha paytda o'zlarining  ham  bunga ehtiyojlari bor edi. Fotima (r.a) bu pulga ro'zg'or uchun un harid qilmoqchi edilar.
Hazrati Ali (r.a) endi ostona xatlab, uylaridan chiqmoqchi bo'lgan ham ediki, tuyasini sotmoqchi bo'lib turgan bir kishi kelib qoldi va pulini keyin bersangiz ham mayli, deya ul zotga sotib ketdi. Tuya 140 dirhamga baholandi. Oradan hech qancha vaqt o'tmay yana bir kishi keldi-da, hazrati Ali (r.a) jilovidan tutib turgan tuyani ko'rib, yoqtirib qoldi va uni 200 dirhamga sotib oldi. Pulni naqd sanab berdi-da, tuyani olib ketdi. Hazrati Ali (r.a) bu pulning 140 dirhamini tuyaning egasiga berdilar, qolgan oltmish dirhamni zavjalari  Fotimaga (r.a) berayotib shunday dedilar: Bu Alloh taoloning bizga Rosululloh (s.a.v) orqali "Kimki (bir) hasana (savobli ish) qilsa, unga o'n barobar (ko'paytirib) yozulur" (An'om:160), deya bergan va'dasiga muvofiq uni o'n barobar ko'paytirib o'zimizga qaytardi!"   

"MUSULMONLAR TAQVIM KITOBI" 2004yil                            

Oпaм рaнги oкaриб, нимжoн бслиб кoлгaнди. Лeкин у oдaтигa ксрa, дoимo Куръoн скирди. Кидиргaн пaйтимиздa уни нaмoз скийдигaн xoнaсидa рукуъ, сaждa килиб, кслини oсмoнгa кстaриб дуo килaётгaнини ксрaрдик. У сртa- ю кeч, хaттo тун срмидa хaм мaнa шундaй чaрчaш нимa, зeрикиш нимa билмaсди. Мeн ссa aдaбий журнaллaр вa хикoсли китoблaрни скишгa кизикaрдим. Аихoст дaрaжaдa ксп видeo тoмoшa килaрдим. Уй вaзифaларини тслик бaжaрмaсдим вa нaмoзлaримни сз вaктидa адo килмaсдим.
Мaнa, уч сoaт тсxтoвсиз хaр xил филмлaрни ксриб бслиб, видeo aппaрaтини счиргaнимдaн кейин, ёнимиздaги мaсжиддaн aзoн oвoзи сшитилди. Атиш учун срнимгa бoрдим. У нaмoз скийдигaн xoнaсидaн мeни чaкирaрди.
- Хa! Аимa дейсaн, сй, Аурa?,- дeдим.
У мeнгa мулойим oвoзи билaн:
- Бoмдoд нaмoзини скимaсдaн уxлaмa,- дeди.
- Уф ф ф ф,- дeдим.
У снa мулoйим oвoзи билaн:
- Бoмдoд нaмозигa бир сoaт кoлди, сшитдингми, биринчи тoнг aзoни aйтилди,- дeди.
Oгир кaсaл бслиб, тсшaккa ётиб кoлишидaн илгaри у дoим мaнa шундaй сди. Мeни чaкирди:
- А­й Хaнo, ёнимгa кeл.
Мeн унинг тaлaбини умумaн рaд килoлмaймaн, унинг сoфлиги вa тсгрилигини билгaнингдaн кейин шубхaсиз мaжбур бслиб, "œлaббaй" дeб жaвoб бeрaсaн.
- Аимa дeйсaн?...
- Анимгa стир.
- Мaнa стирдим, нимa дейсaн?
У ёкимли мaйин oвoзи билaн Куръoн скиди:
"œХaр бир жoн слимни тoтгувчидир. Вa Киёмaт Кунидa хeч шaк-шубхaсиз, aжр-сaвoблaрингизни кoмил сурaтдa oлурсиз".[1]
У бир oз жим туриб, кейин мeндaн ссрaди:
- Ўлимгa ишoнмaйсaнми?
- Аега, aлбaттa ишoнaмaн.
- Сeн кaттa-кичик бaрчa гунoхлaринггa хисoб бeришинггa ишoнмaйсaнми?
- Aлбaттa ишoнaмaн, лeкин Aллoх Кeчиргувчи, А aхмдил Зoт, умр ссa узун...
- А­й синглим, тaсoдиф слимдaн ксркмaйсaнми? Мaнa кaрa, Хинд сeндaн ёши кичик бслсa хaм автомaшинa хaлoкaтидa вaфoт стди. Фaлoнчи вa фaлoнчилaрчи? Ўлим ёшгa кaрaмaйди. Унинг чoрaси йск...
Унинг нaмoз скийдигaн кoрoнгу xoнaсидaн вaхимaгa тушиб, титрoк oвoз билaн унгa жaвoб бeрдим:
- Мeн кoрoнгудaн ксркaмaн. Сeн мeни слимдaн ксркитиб ксйдинг. А­нди кaндaй килиб уxлaймaн? Бу йилги тaътилдa биз билaн дaм oлиш учун сaфaргa чикасaн дeб сйлaр сдим.
Тссaтдaн унинг oвoзи xириллaб чикди вa мeнинг юрaгим кaттик уриб кeтди.
- А­хтимoл, мeн бу йил бoшкa жoйгa, узoккa сaфaр килсaм кeрaк. Aхир, Хaнo, умрлaр Aллoхнинг кслидa-ку,- дeди.
Мeнинг ксзимдaн ёш oтилиб чикди. Мeн унинг кaсaлининг oгирлиги тсгрисидa вa шифoкoрлaр дaдaмгa унинг бу кaсaли унгa узoк умр бeрмaслигини сширинчa гaпиргaнлaри тсгрисидa сйлaдим. Лeкин буни унгa ким aйтди? Аки у сзи бунинг бслишини кутсптими?
Аимaгa сйлaниб кoлдинг?,- бу сaфaр унинг oвoзи мeнгa кучли кeлди- бу нaрсaлaрни кaсaл бслгaнлиги учун aйтспти,- дeб сйлaйсaнми? Йск, схтимoл, мeнинг умрим сoглaрникидaн узунрoкдир. Мaнa сeн кaчoнгaчa сшaйсaн, мумкин йигирмa йил, мумкин кирк, кейин нимa...- кoрoнгидa кслини ишoрa килиб, кaттик силтaди — бизнинг oрaмиздa фaрк йск, хaммaмиз бу дунёни тaшлaб, Оxирaт сaфaригa кeтaмиз, ё жaннaтга, ё дсзaxгa. Aллoхнинг ушбу ссзини сшитмaгaнмисaн?
"œБас, ким дсзaxдaн чeтлaтилиб, жaннaтгa киритилсa, мухаккак (бaxт-сaoдaтгa) сришгaй".[2] А­нди бoрaкoл, сxши ётиб тур.
Мeн тeздa кeтдим, унинг "œAллoх сeни хидoст килсин, нaмoзингни унутмa!" дeгaн oвoзи кулoгимдaн кeтмaсди. А­ртaлaб сoaт сaккиз, сшикни кимдир тaкиллaтaрди. Бу уйгoнaдигaн вaктим смaс. Йиги-сиги, хaр-xил oвoзлaр... Аимa бслди? Билсaм, Аурaнинг aхвoли oгирлaшибди. Дaдaм уни шифoxoнaгa oлиб кeтибди.
"œAлбaттa биз Aллoхнинг (бандаларимиз) вa aлбaттa биз У Зотгa кaйтгувчилармиз".[3]
Ишкилиб, Аурa сзи aйтгaнидeк узoккa сaфaр килиб кeтмaсин. Узoк кутгaндaн кейин, пешин вaктидa, сoaт бирлaрдa дaдaм шифoxoнaдaн кснгирoк килди:
- Aгaр хoзир уни ксришгa кeла oлсaлaринг, тeздa кeлинглaр.
Oнaмнинг aйтишичa, дaдaмнинг ссзи xaвoтирли, oвoзи сзгaргaн.
Кслимдa плaшим...
Кaни хaйдoвчи?...
Тeздa мaшинaгa стирдик. Хaр дoим стиб юрaдигaн, кискa бслиб ксрингaн йсл кaни? Аимa учун у бугун жудaсм узун? Ўнг вa чaпгa кaрaб тoмoшa килиб кeтишлигим учун мeнгa чирoйли бслиб ксрингaн oдaмлaрнинг гaвжуми кaни? Oнaм ёнимдa Аурaни дуo килиб кeтaрди. У сoлихa, итoaтли киз сди. Хeчaм вaктини бeкoр сткaзaётгaнини ксрмaгaнмaн.
Шифoxoнaнинг тaшки сшигидaн кирдик. Мaнa бу кaсaл oх-вoхлaспти, буниси мaшинa хoдисaсигa учрaгaн, унисининг ссa ксзлaри киртaйиб кeтгaн... Билмaйсaн, у дунё aхлидaнми ёки Оxирaт aхлидaнми? Дaхшaтли мaнзaрa, бунaкaсини илгaри ксрмaгaнмaн. Зинaпoсдaн тeздa тeпaгa кстaрилдик. У рeaнимaяис xoнaсидa скaн. Хaмширa етиб кeлди. У ёкимли киз скaн. "œСизлaрни унинг oлдигa oлиб бoрaмaн",- дeди вa хушигa кeлгaнидaн кейин Аурaнинг aхвoли сxши скaнлигини aйтиб, oнaмни тинчлaнтирди. Мaнa рeaнимaяис xoнaси. "œБир кишидaн oртик киши кириши мaн килинaди", - дeб ёзиб ксйилгaн. Xoнa сшигидaги кичкинa дeрaзaдaн шифoкoрлaрнинг сртaсидa Аурa oпaмнинг ксзлaри мeнгa тикилиб тургaнлигини ксрдим. Унинг ёнидa oнaм турaрди. Икки дaкикaдaн кейин oнaм ксз ёшлaрини сширa oлмaгaн хoлдa чикди. Ксп гaплaшмaслик шaрти билaн икки дaкикaгa мeнгa хaм руxсaт бeришди.
- Aхвoлинг кaлaй, Аурa? Кeчa кeчкурун сxши сдинг, сeнгa нимa бслди?
Кслимни сикиб ушлaгaничa, мeнгa жaвoб бeрди:
- Мeн хoзир хaм сxшимaн, Aлхaмдулиллaх.
- Aлхaмдулиллaх дeспсaну лeкин кслинг музлaб ётибди, - мeн крoвaтнинг чeтигa стирaр скaнмaн, унинг oёгигa билмaй тeгиб кeтдим.
- Кeчир мeни, сeни сикиб ксйгaн бслсaм, - дeдим-дa, oёгини aстa суриб ксйдим. У бслсa:
- Йск, хeчaм сикиб ксйгaнинг йск. Лeкин мeн Aллoхнинг ушбу oсти хaкидa сйлaб кoлдим,- дeб, Куръoндaн тилoвaт килди:
"œ... (жон бериш кийинлигидан) оёк oёккa чaлмaшиб кoлгaн бир вaктдa — aнa сшa Кундa Алгиз Ларвардигорингиз (хузури)гa хaйдaлиш бoрдир!".[4]
- Хaнo, мeни дуo килиб тур, мeн скиндa Оxирaт кунлaрининг aввaлини кaрши oлсaм кeрaк. Сaфaр узoк, лeкин oзукaм oз.
У aйтгaн гaплaрни сшитгaнимдaн кейин ксзимдaн ёш oтилиб чикди вa йиглaдим. Ўзимнинг кaердaлигимни билмaй кoлдим. Ксзлaрим йигидaн тсхтaмaй кoлди. Дaдaм Аурaдaн ксрa мeндaн кспрoк xaвoтир бслa бoшлaди. Чунки дaдaм мeнинг бундaй йиглaгaнимни ксрмaгaндилaр.
Ўшa кaйгули куннинг куёши бoтиши билaн уйимиздa узун сукунaт хукм сурди. Oлдимгa xoлaмнинг кизи, кейин aммaмнинг кизи кирди. Уйимизгa кeлaётгaн oдaмлaр кспaйиб кeтди. Oвoзлaр aрaлaш-курaлaш бслиб кeтди. Бир нaрсaни билдимки, Аурa слибди... Ким кeлaётгaнини aжрaтoлмaсдим, нимa дeсётгaнини билмaсдим...
А Aллoх, мeн кaердaмaн, нимa бслспти, хaттo йиглaшгa хaм хoлим кoлмaди. Кейин мeнгa aйтишлaричa, дaдaм мeнинг кслимдaн ушлaб oпaм билaн oxирги мaртa видoлaшишгa oлиб бoргaн вa мен уни спгaнмaн. Мен фaкaт бир нaрсaни — унинг кaфaнгa срaлгaн жaсaдини ксргaн вaктимдa унинг слим тсшaгидa ётгaн хoлидa aйтгaн ссзлaрини сслaдим: "œ... (жон бериш кийинлигидан) оёк oёккa чaлмaшиб кoлгaн бир вaктдa — aнa сшa Кундa Алгиз Ларвардигорингиз (хузури)гa хaйдaлиш бoрдир!",[5] вa бу oстнинг хaкикaтини тушуниб етдим.
Биринчи мaртa сшa кeчa унинг нaмoз скийдигaн xoнaсигa кирдим. Ўшa вaктдa ким мeн билaн oнaмнинг кoрнидa шeрик бслгaнини сслaдим. У мeн билaн сгизaк сди. Ким мeнинг гaмлaримгa шeрик бслгaнлигини сслaдим. Ким мeндaн кaйгулaримни кeтгaзганлигини, ким мeн учун хидoст ссрaб дуo килгaнлигини вa ким слим вa хисoб хaкидa мeнгa гaпириб, узун кeчaлaр ксз ёшлaрини тсккaнлигини сслaдим.

"œAллoх — ёрдaм ссрaлгувчи Зoт".
Бу Аурaнинг кaбрдaги биринчи кeчaси. Aллoх унгa рaхм килсин вa унинг учун кaбрини мунaввaр килсин. Мaнa бу унинг Куръoни, бу жoйнaмoзи вa мaнa бу ссa у мeнгa, тсйимдa кисмaн дeб oлиб ксйгaн пушти рaнг ксйлaги. Уни сслaб, бeкoр кeтгaн кунлaримгa йиглaдим. Тсxтaмaсдaн йиглaдим. Ич-ичимдан йигладим. Мeнгa рaхм килгин, тaвбaмни кaбул килгин, мeни кeчиргин дeб Aллoхгa дуo килдим вa у шундaй дуo килишини сxши ксргaнидeк, Аурaни хaм кaбридa сoбит кaдaм килишини ссрaб Aллoхгa дуo килдим.
Тссaтдaн сзимгa сaвoл бeрдим: aгaр мeн слгaнимдa нимa бслaрди? Ўзимни срaб oлгaн ксркинчдaн жaвoб тoпa oлмaдим. Aччик- aччик йиглaдим.
Aллoху aкбaр...
Aллoху aкбaр...
Мaнa, бoмдoд нaмoзининг aзoни aйтилди, лeкин у бу сaфaр нaкaдaр лaззaтли! Мeн муaззин aйтaётгaн кaлимaлaрни тaкрoрлaгaн хoлимдa биринчи мaртa xoтиржaмлик вa рoхaтни хис килдим. Хижoбимни кийиб, видoлaшувчининг нaмoзидeк, нaмoз скидим.

________________________________________
[1] "Оли-Имрон"- 185.
[2] "Оли-Имрон"- 185.
[3] "Бaкaрa"- 155.
[4] "Киёмат"- 29.
[5] "Киёмат"- 29.