А едисканинг псчоғини арчманг

А едисканинг озуқалик ва шифобахшлик фойдаси катта. Аввало, у срта баҳорда, ҳамма сабзавотлардан илгари етилади. Ломидор, бодринг, сабзи. картошка, гармдори ғарқ пишгунча буларнинг хизматини редиска стаб туради. Бироқ, редискадай ажиб неъматни исроф қилиб, псстини ажратиб ейиш схши смас. Уни бир неча бор ювиб, банди, учи ва илдизларнигина қирқиб ташлаб, псчоғи билан ейиш керак. Аегаки, таркибидаги асосий неъматларнинг ксп қисми псчоғидадир. Қолаверса қизил редискада темир, пушти ранглисида марганея меъда ва ичакларни тозалайди, фосфор сса сусклар учун зарурдир.
 
Қон босими ошган беморлар редискани сомонча тсғраб, қатиққа ботириб ёйишлари керак. Меъда касали билан оғриганлар ҳам уни шсрвага солиб, пиширилган ҳолда истеъмол қиладилар. Жиғилдон қайнаганда редискани тиш билан қириб, сели ютилса, бу ҳолат дарҳол тарқайди.
 
А едискали салатларни муттасил еб туриш юрагини ёғ босганлар учун ҳам фойдалидир, у пича оздиради, нерв системаси фаолистини схшилайди ва мушак тсқималарини мустаҳкамлайди.
 
Муаллиф: Аабижон ҲОШИМОВ
Манбаа: Танангизда дард бслса

Итқовуннинг даволиги

1.Илдиз псстлоғи талқони 15 кун 3 маҳал срим чой қошиқдан капаланса, қулғуна ва қаттиқ шишларни қайтаради.
 
2.Илдиз псстлоғи талқонни 10 кун 3 маҳал 1 чой қошиқдан капаланса, ёнбош ва бсғин оғриқларига фойда қилади.
 
3.Итқовун сувини фалаж ва увушишга қарши 15 кун 3 маҳал 50 граммдан ичилса, фойда қилади.
 
4.Илдиз псстлоғи 5 кун 3 маҳал чайнаб юрилса, бошдаги рутубатларни тортади ва бошдаги оғриқларни йсқотади.
 
5.Унинг суви 6 кун 3 маҳал қулоққа томизилса, қулоқдаги қуртлар тушади.
 
6.Илдиз псстлоғи ёки сзи 3 кун 3-4 маҳалдан чайналса, тиш оғриқларига фойда қилади.
 
7.Итқовун илдизи псстлоғини ёки баргларини астма касаллигида 15 кун 5-6 маҳал чайнаса, оғриқни камайтиради.
 

Муаллиф: Ҳожи Менгназар А устам Ўғли
Манбаа: Дард борки дармон бор

Сабзини катта ксзли кирғичдан стказиб, тозаланган ссимлик ёки сритилган ёғга димлаб, истеъмол қилинса жигарга фойдаси катта.
* * *
Инфаркт миокардни стказган беморлар хар куни 1 чой қошиқ кунгабоқар мойи қсшилган срим стакан сабзи шарбати ичиб туриши лозим.
* * *
Юрак мускулларини мустаҳкамлаш учун агар сиз сабзидан таом тайёрлаётган бслсангиз, унинг поссига ҳам сътиборсиз бслманг. Масалан, сариқ бслганда сабзининг поссини қайноқ сувга дамланг, схшилаб тиндириб қсйинг ва чой срнига ичинг.
* * *
Атеросклероз ва юрак тож томирларида камчилик аниқланганда сабзи ва унинг уруғи ёки сабзидан тайёрланган препаратлар томир кенгайтирувчи восита сифатида қслланилади.
* * *
Буқоқни даволаш учун бир стакан сабзи шарбати, бир стакан картошка шарбати ва срим стакан ловис шарбати билан аралаштириб ичилади. Даволаш курси 3 ҳафта. Даволаниш муддати давомида гсшт маҳсулотлари истеъмол қилинмайди. Дори-дармонлар ҳам қабул қилишингиз мумкин.
* * *
Болаларнинг тили оғриганда (молочнияа), снги сабзи шарбати билан чайиш зарур. Тумовбслганда кунига 10 марта сабзи шарбати томизиш керак.
 


Муаллиф: Аабижон ҲОШИМОВ
Манбаа: Танангизда дард бслса

Ааъматакнинг даволиги

1.Ааъматакнинг 300 граммини 3 литр сувда мил-мил қилиб 1 соат давомида қайнатиб, қайнатмани 10 кун 3 маҳал овқатдан 1 соат олдин 100 граммдан парҳези билан ичилса, бадандаги хилтлар кетади.
 
2.Яна шундай қилиб 10 кун 3 маҳал парҳези билан 100 граммдан ичилса, бадандаги қуртларни туширади.
 
3.Шу қайнатмада ғарғара қилинса, томоқ оғриғи тузалади.
 
4.Қулоқ оғриғида, қулоқ шанғиллашида қулоққа томизилса, схши натижа ксрсатади.
 
5.Шу қайнатма 10 кун 3 маҳал парҳези билан 100 граммдан ичилса, юрак оғриқларига схши фойда қилади.
 


Муаллиф: Ҳожи Менгназар А устам Ўғли
Манбаа: Дард борки дармон бор

Лиёзнинг даволиги

1.«Тулки касаллиги»да мсй (соч) тскилган жойга 10 кун 3 маҳал пиёз билан ишқаланса, жуда схши фойда қилади.
 
2.Уруғининг талқонидан 100 граммига 30 грамм кон тузи қсшиб, 1 суткадан кейин бошлаб 10 кун 2 маҳал ссгаллар бор жойга қсйиб боғланса, ссгалларни қспоради.
 
3.Лиёз суви 3 кун 3 маҳал бурунга юборилса, бошни тозалайди.
 
4.Бош оғриғида, қулоқ шанғиллашида, қулоқда йиринг ва сув пайдо бслишида пиёз суви қулоққа томизилади. Узоғи билан 10 кун 3 маҳал бу амал бажарилса, бош ва қулоқ оғриғи, қулоқ шанғиллашдан халос бслади.
 
5.Лиёз суви катарактада 5 кун 3 маҳал томизилса, фойда қилади.
 
6.Ксзга оқ тушганда аёл сутига оқ пиёз сувини тенг қсшиб, 12 кун 3 маҳал томизилса, оқ кетади.
       
7. 10 грамм пиёз уруғининг талқонига 20 грамм асал қсшиб аралаштириб, 1 суткадан кейин бошлаб, оз-оздан 15 кун, 2 маҳал қсйиб боғланса ҳам, ксз оқи кетади.
 
8. Бавосил иллатида пиёз сувига пахтани тсйинтириб, 10 кун 2 маҳалдан боғлаб юрилса, фойда қилади. Ларҳези: хамирли, қовурма овқатлар, нсхат, ловис, аччиқ ва шср нарсаларни тслиқ тузалгунча емаслик керак, жинсий алоқадан тсхтаб турилади.
 
9. Лиёзни хомлайига ёки пишириб ксп еса, шаҳватни қсзғатади.
 
10. Лиёзни қовуриб еки хомлигича 5 кун 3 маҳалдан ейилса, ҳайз қонининг юргизиб, ични юмшатади.
 
11.Сувини газак ст билан бирга аралаштириб,. қутурган ит тишлаган жойга боғлаб қсйилса, фойда қилади.
 
12.Лиёзни ҳалқадай кесиб, қсй ёғида қип-қизил қилиб қовуриб, 5 кун 2 маҳалдан тизза оғриқларига қсйиб боғланса, оғриқ кетади.
 
13.Жинсий қувват камайиб қолса, 10 кун 1 маҳалдан 200 граммини 200 грамм гсштга аралаштириб, қип-қизил қилиб, қовуриб ейилса, сз срнига тушади.


Муаллиф: Ҳожи Менгназар А устам Ўғли
Манбаа: Дард борки дармон бор

Ааъматак
 
Қуритилган наъматак мевасини схшиси шиша идишда Қоронғи жойда сақлаш керак, чунки қуёш нури таъсирида витамин С парчаланиб кетади.
 
Ааъматакни полистилен пакетда сақлаш тавсис стилмайди, акс ҳолда у моғорлаб қолиши мумкин. Шунга ксра ҳал наъматак солинган шиша идиш оғзини дока билан сраб қсйиш керак, қопқоқ ёпиш срамайди.
 
Ааъматак дамламаси қуйидагича тайёрланади: майдалан-ган наъматакдан 1 ош қошиқда олиб, сирланган идишга солинади ва қайнаб турган 1 стакан сув қуйилади-да, оғзини ёпиб, суст оловда 10 минут қайнатилади. Сснгра қайнатма 10-12 соат қсйиб қсйилади. А­рталаб дамлама тсрт қават докада сузилади, мевалар сиқиб олинади. А­рталаб чой срнида ичилади. Бундай ичимликдаги витамин С ва А  миқдори  одатдаги идишда тайёрланган наъматак дамламасидагидан бир неча баравар ксп бслади.


Муаллиф: Маърифат Орифжонова
Манбаа: Дардингизни олай

Ловиснинг даволиги

1.Ловиснинг қуритилган қсзоқлари (пссти) ва гулининг 200 граммига 3 литр сув қсшиб мил-мил қилиб 20 минут қайнатиб, сузиб, 15 кун 3 маҳал оч ҳолда 50 граммдан ичилса, сийдик йсллари, юрак-томир йсллари шамоллашида ичилса, схши фойда қилади.
 
2.Ловис қайнатмаси 15 кун 3 маҳал 100 граммдан ичилса, ширин касал (қанд касаллиги), ревматизм ва бсғин оғриқларига фойда қилади.
 
3.Қсзоқларидан тайёрланган қайнатмани 10 кун 3 маҳал 100 граммдан ичилса, немис халқ табобатида жигар касалликлари, қандли диабетда схши даво бслади, деб ҳисобланади.
 
4.Ловис қсзоқ қайнатмасини 15 кун 3 маҳал 100 граммдан ичилса, кскрак, спка силига схши фойда қилади (Ибн Сино).
 
5.Ловис қайнатмаси қонни қуюлтириб, тошларни сритиб туширади. (15 кун 3 маҳал оч ҳолда 100 граммдан ичилади).
 
6.Ҳсл ловис барглари снчилишидан тайёрланган малҳам бичилган сралар, чипқон, шилимшиқ сраларга 10 кун 2 маҳал қсйиб боғланса, тузалади.
 
7.Ловис қайнатмаси 15 кун 3 маҳал оч ҳолда 100 граммдан ичилса, ички томондан қилинган операяислар жароҳатини тузатиб юбориш кучига сгадир.
Буни ҳамма медияина ходимлари билиши ҳаводай зарур.
 
8.Ловиснинг хоми пишганидан устун туради. Шу сабабли хомининг қайнатмаси 20 кун 3 маҳал оч ҳолда 100 граммдан қандли диабет касаллигида парҳези билан ичилса, тузалади. Ловис танадаги қанд моддасини кескин камайтириш хусусистига сгадир.
 


Муаллиф: Ҳожи Менгназар А устам Ўғли
Манбаа: Дард борки дармон бор

Сулининг даволиги (Овёс)

1.Сулининг 500 граммини 5 литр сувда 1 сутка қолдириб, 1 суткадан кейин мил-мил 2 соат қайнатиб, 20 кун 3 маҳал 100 граммдан сил билан оғриган, пешоби тутилиб қолган кишилар ичса, тузалади.
 
2.Сулининг пишмаган, сутли донидан тайёрланган қайнатмадан ва пишмаган поссидан дамланган чойдан 15 кун 3 маҳал овқатдан 1 соат олдин 2-5 пиёладан ичилса, сил билан оғриган, пешоби тутилиб қолган кишиларга, сариқ касаллиги билан оғриган беморларга фойда қилади.
 
3.Сули қайнатмаси тинчлантиради, терлатади, сийдик, ст ҳайдайди. Шунингдек бир қанча органларнинг сллиғланишига 10 кун 3 маҳал 100 граммдан ичилса, фойда қилади.
 
4.Сули қайнатмаси сийдик-тош касалликларида 10 кун 3 маҳал 100 граммдан ичилса фойда қилади.
 
5.Сули қайнатмасини иситиб, унга латта ёки докани тсйинтириб, 5 кун 3 маҳал белга боғлаб ётилса, бел оғриғидан халос бслади.
 
6.Қайнатмани қуюқ қилиб қовуқ, буйрак устига қсйилса, тошларнинг тушишини тезлаштиради.
 
7.Сулини қайнатиб, сариёғ аралаштириб, 10 кун 3 маҳал оч ҳолда 100 граммдан еса, балғамни ксчириб чиқаради, йстални тсхтатади, ич қотишини бартараф қилади.
 
8.Ҳакимларнинг бири бундай деб ёзади: сулини узоқ қайнатиб, оч ҳолда 15 кун 3 маҳал 100 граммдан ичилса, кучига куч қсшиб, қуввати ошиб боради ва руҳи енгиллашади. Сулининг 500 граммига 5 литр сув солиб, 3 соат мил-мил қилиб, қуюқ ҳолга келгунича қайнатиб, 1 стаканига 2 ош қошиқдан асал қсшиб, сна қайнатилади. Тайёрланган қайнатма 3 маҳал 2 ош қошиқдан оч ҳолда ичилса, сийдик, ст, ел ҳайдайдиган ва кишини терлатадиган, юрак ишини схшилайдиган кучга сга бслади.
 
9.Сулининг дони ва ер устки қисмидан тайёрланган қайнатма буйрак, жигар касалликлари, уйқусизлик, ақлий чарчаш маҳалларида, атеросклероз, меъда-ичак касалликлари ва турли тери касалликларида 15 кун 3 маҳал 100 граммдан ичилса, тузалади.
 
10.Қайнатмадан кишининг уйқуси бузилиб, иштаҳаси йсқолган, анча чарчаб қолган маҳалларда 100 граммдан ичилса, фойда қилади. (Муолажа муддати: 10 кун 3 маҳалдан).


Муаллиф: Ҳожи Менгназар А устам Ўғли
Манбаа: Дард борки дармон бор

Кийикстли чой халқ табобатида томоқ қитир бслиб қирилганда, спка ва юрак хасталикларида, қон босими кстарилганда тавсис стилган. Бундай чой ксз хиралашганда, бсғимлар оғриганда ҳам ичилган. У жигарни мустаҳкамлаш, пешоб ҳайдаш хусусистларига сга.
Кийикст қайнатмасини ёки чой қилиб дамланганини ичиш кскракдаги ва спкадаги қуйилиб қолган моддаларни чиқаради, иштаҳани очади, кснгил айнишини тсхтатади ҳамда ёмон кайфистни ёзади. Қайнатмаси ёки дамламаси кулинжи касалида фойдалидир, буйрак ва сийдик қопидаги тошларни йсқотади.
Кийикст тоғлардан териб келиб чайилгач, ксланкада қуритилади. Ишлатганда кафтлар орасида уқалаб олинади. Ярим литрли чойнакка битта кичкина қошиқда кск чой, бир чой қошиғида қуритилган кийикст солинади ва қайноқ сув қуйиб, чсққа беш дақиқа қсйиб дам едирилади ва дастурхонга тортилади.
                                               Лимонст — лабгулдошлар оиласидан бслиб, ксп йиллик кскатдир. Ҳиди хушбсй, гулхона ва ҳовлиларда бсйи 80 сантиметргача ссади, барги ланяетсимон, чеккалари арра тишли.
Халқ табобатида лимонстли чой юрак, мис ва сезги аъзоларини қувватли қилувчи дори сифатида фойдаланишган. Чиндан ҳам бундай чой ақлни пешлайди, жигар ва ошқозонга фойдаси катта. Одам бирон нарсадан қсрқиб кетса, безовталанса ёки уйқуси қочса шу чой дармон бслади. Лимонст қоринда, буйракда ва бошқа ички аъзоларда пайдо бсладиган санчиқни қолдиради. Ибн Синонинг «Тиб қонунлари»да ёзилишича, лимонст мис тиқилмаларига фойда қилади, оғиз ҳидларини кетказади, юракни кучайтиради, безовталикни йсқотади. Ҳазмга ёрдам беради ва ҳиқичоқда фойда қилади.
Лимонстдан чой дамламоқ учун уни совуқ сувда чайқаб, срим литрли чойнакка 4 дона баргидан ва бир чой қошиқда қора чой солиб, қайнаган сув қуйилади ва олов олдида 4 дақиқа дам едирилади.


Долчин — қишин-ёзин ксм-кск турадиган, тропик мамлакатларда ссувчи доривор дарахт. Таркибида юқори сифатли ифори мой бор.
Халқ табобатида долчинли чой юракни тетиклаштирувчи, жигар тиқилмаларини очувчи дори сифатида қслланилган. Бундай чой ичилса, овқат ҳазмлаш аъзоларида қотиб чириб қолган ҳамда заҳарли моддалар танадан чиқиб кетади. Шунингдек, долчин ксзни қувватли қилади, шамоллашга қарши ажойиб восита. Юрак сйнаганда, асаблар таранглашганда, балғамли йстал тутганда фойдаси катта. Ибн Сино сз қслёзмаларида таъкидлашича долчиннинг схшилик аломатларидан бири шуки, унинг ҳиди сзидан бошқа ҳар бир ҳиддан ғолиб бслади. Бунинг ёнида бошқа ҳеч бир ҳид сезилмай қолади. Долчин ниҳостда латиф тортувчи ва очувчидир. Тумовга фойда қилади"¦ Миснинг рутубатларини соғиш билан тозалайди. Йсталга фойда қилади. Истисқога фойда қилади.
Чой дамлаш учун долчинни туйиб, слаки қилинади. Ярим литрли чойнакка 0,5 чой қошиқ долчин, кичкина қошиқда қора чой, 4 чой қошиқ шакар солиб устидан қайноқ сув қуйилади ва 5-7 дақиқа дам едирилади.


Бундай чойга раъногулдошлар оиласига мансуб, тропик мамлакатларда ссувчи доривор ссимликнинг томири ишлатилади. Қиздириши кучли, юмшатувчи бслиб, қорин дам бслишини олдини олади. А­слаш қобилистини оттириб, ҳазм қилиш ишини осонлаштиради. Жигар ва меъда совуқлигига мувофиқ келади. Меванинг ҳсллигини ва меваларни ейишдан пайдо бслган заҳарланишга ҳам кони фойда.
Чойни дамлаш олдидан занжабилни туйиб, слаки қилинади. 0,5 литр совуқ сувга 10 грамм (1 чой қошиқ) ҳисобида кастрюлкага солиб, 5 дақиқа қайнатилади. Сснгра одатдагидек қора чой дамлаб, баробар миқдорда (1:1 ҳисобида) олинган занжабил қайнатмаси билан қсшиб, чойнакка сна 4 дона оқ қанд ёки 2 ош қошиқ асал ёки бслмаса ёнғоқдек икки бслак новвот солиб, дастурхонга тортилади.

[/color]

Зирк тоғларда ссадиган бута ссимлигининг мевасидир. Меваси майиз катталигида бслиб, ранги тсқ кск ёки қора бслади. Зирк қсшилган чой сафрони ҳайдаш, чанқоқни қолдириш, жигарни бақувват қилиш, қон босимини пасайтириш учун қслланилган. У юрак хасталигида, заҳарли илон чаққанда ва чаён чаққанда ҳам дори бслган.
0,5 литр сувга бир ош қошиқ зирк солиниб, қопқоғи жипс ёпилган ҳолда қайнатилади ва бекик ҳолида шабадага қсйиб, 10-12 соат давомида совутилади. Сснгра 0,5 литр қайноқ сувга бир чой қошиқ қора чой дамлаб, зирк қайнатмасидан қсшиб ичилади. Уни схна ҳолида истеъмол қилса ҳам бслади.


Кашнич — икки йиллик маданийлаштирилган кскат. Уруғлари мошдан майдароқ оч сшил рангда бслади. Қуритилганидан сзига хос кашнич ҳиди келиб туради. Кашнич уруғи халқ табобатида турли касалликларни даволаш учун ундан чой дамлаш усули ҳам мавжуд. Қон босимини туширадиган восита сифатида қслланилган. 30-40 кун давомида 0,5 стакандан кунига икки маҳал ичилганда схши натижа берган. Бундан ташқари кашнич уруғи қсшилган чой юрак шиддатли урганда, чанқоқни тезда босиш ва қайт қилишни тсхтатиш учун ичилган. Шунингдек, бош айланаши, бурун қонашини тсхтатади, иссиқ хафақонга фойда қилади. Қон туфлашни тсхтатади.
Кашнич уруғидан бир чой қошиқни 0,5 литр сувга солиб, 5-7 дақиқа қайнатилади ва унга кичкина қошиқда қора чой солиб хона ҳароратигача совутилади-да, докадан сузиб олиб, ичилади. 


Қора мурчли чой — шамоллаб йсталганда, грипп билан оғриганда терлатувчи дори-дармон сифатида қслланилади.
Қора мурч аъзоларни тозаловчи, қизитувчи ва заҳарларни йсқотувчи хосистларга сга. Илон, қорақурт ёки чаён чаққанда мурчли чой бир неча бор қайта-қайта ичирилган ва шу орқали заҳарнинг кучи қирқилиб беморнинг ҳолати схшиланган. Асал билан қсшиб танглайига суртилса, томоқ оғриғига фойда қилади ва спкани тозалайди.
Ярим литрли чойнакка кичкина қошиқда қуруқ чой, 0,5 чой қошиғида туйилган мурч ёки доналаридан 15 дона солиб, устидан қайноқ сув қуйилади ва 4-5 дақиқа сочиққа сраб дам едирилгандан сснг ичилади.

Табиийликка не етсин!
Табиатда аввалдан мавжуд бслмаган, кейинчалик инсон томонидан сйлаб топилган барча сунъий нарсалар одам табиатига стиришмайди, ёқмайди ва фойда бермайди. Масалан, нейлон ва атсетат каби сунъий матолардан тайёрланган кийим баданингизга ёқмайди. Аки уй жиҳозлари, мебеллар ичидаги поролон нарсалар 12-15 йилдан кейин албатта инсон соғлигига зарар етказа бошлайди. Худди шу каби сахарин, қуруқ сут, хушбсйловчи (ароматизатор) каби кимёвий йсл билан олинган таом ва ширинликлар асло фойда бермайди, турли кимёвий моддалар қсшиб чиқарилган «мева шарбатлари»нинг мутлақо нафи йсқ.
Юқорида тилга олинган ҳолатлар сингари соғлиқни ҳимос қилишда ҳам, турли хасталиклардан даволанишда ҳам табиий дори-малҳам ва муолажалар кспроқ фойда келтириши, кейинчалик ҳам ҳеч қандай нохуш асорат ва зарар қолдирмаслиги ҳаммага беш қслдай аён бслса-да, кишилар барибир урф-мода кетидан қувиб ёки реклама алдовларига учиб, «ҳамма билган, ҳамма қилаётган даволаниш услублари»га ёпишиб олишган.
Телевидение орқали овоза қилинаётган маҳсулотларнинг мутлоқ кспчилик қисмини дори-дармон ташкил стаётгани ҳам одамларимизни ҳушёр торттирмаётир. Табиий кскат ёки бирор неъмат ёрдамида тузалиш мумкин бслган жснгина хасталикка чалинган кишиларга филни ҳам думалатадиган дозадаги антибиотиклар таклиф қилинмоқда. Айниқса кейинги йилларда асабни тинчлантирувчи, оғриқни қолдирувчи турли кучли дори ва антибиотиклар кенг қслланилмоқда. Бунинг сса фойдасидан ксра зарари кспроқ.
Биргина мисол: айтайлик, сиз тумов бслиб қолдингиз. Узоқ йиллик тажрибалардан маълумки, ота-боболаримиз тумовни оддий воситалар билан даволашган, бир-икки кун ётиб, отдай бардам бслиб кетишган. Кспинча, тумов бслган одам терлашга ҳаракат қилган, пиёз ҳидлаган ёки уни чайнаган, асалли чой  ичган, қатиқдан қайноқ айрон (қоқирим) қилиб, мурч аралаштириб истеъмол қилган ва тезда шифо топган. Донишмандлардан бири тсғри таъкидлаганидай, «Севгининг ва шамоллашнинг давоси бслмайди, улар сзича стиб кетади».
Ҳозирда-чи? Тумов бслган одам дарров дорихонага чопади, чунки телевидение аллақандай қимматбаҳо хорижий дориларни «Бемор бслиб ётишга вақт йсқ» шиори остида тинмай овоза қилиб турибди-да! А екламага қаттиқ ишонганидан уни текшириб ҳам, сйлаб ҳам стирмай ичади-да чала қолган юмушига чопади. Ваҳоланки, реклама стмай қолган молларни бозоргир, харидоргир қилиши, «реклама савдонинг мотори» скани ҳақида у пайдо бслганидан бери тинмай ёзишади.
«Фил дозасида»ги дори касалликнинг ташқи асоратларини йсқотгандай бслади. Аммо бу дегани — у касалингизни батамом даволади, дегани смас. Грипп ва тумов каби касалликларни келтириб чиқарадиган вирус ва бактерислар сиз ичган дорига парво ҳам қилмай кспайишни бошлайди. Улар сизни тузалганга схшаб бепарво бслиб қолганингиздан фойдаланиб, танангизни заҳарлашга киришади ва охири барибир касаллик асоратларини юзага чиқаради.
А­нг ёмони, тинимсиз ичилган антибиотиклар бора-бора танангиздаги иммун тизимга зарар етказади, ташқаридан кирадиган микроб ва вирусларга қарши курашадиган фойдали «аскарлар»ни ҳалок қилади. Оқибатда касалга тез ва осон чалинадиган, унинг асорати оғир кечадиган ва организмингиз унга қарши кураша олмайдиган ночор ҳолатга келиб қоласиз.
Ҳар бир инсон танасида саратон (рак) шишларини пайдо қилувчи «ёмон» ҳужайралар мавжуд. Аммо танамизнинг иммун тизими унинг ривожланишига йсл қсймай, доимо «жиловлаб» туради. Агар Аллоҳ таоло бир инсоннинг саратон билан оғришини ирода қилган бслса, иммун тизими «ғафлатда қолиб», саратон ҳужайраси назоратсиз равишда шиддат билан ссиб кспас бошлайди.
Танамизни хавфли саратон ҳужайрасидан ҳимос қилиши зарур бслган иммун тизими нега масъулистсизлик қилиб, касалнинг пайдо бслиши ва ривожига «томошабин бслиб» қолди. Сабаби, биринчидан Аллоҳ таоло бандасига шу касални ирода қилган сди. Иккинчидан, иммун тизими бузилса, ҳар қандай касаллик вужудни осонгина сгаллаб олади.
Бу қоидани 1909 йили олмон бактериологи, иммунологис соҳасидаги Аобел мукофоти соҳиби Лаул А­рлих кашф стган сди. Унинг ҳисобсиз тадқиқотлари натижасига ксра, асосан тана аъзосига тиғ урдирган ёки бирор аъзони ксчириб стқаздирган ёхуд узоқ вақт иммунитетни маҳв стувчи дориларни ичиб юрган кишиларда саратон касали тезроқ пайдо бслар скан.
Саратон касалида одам танасида ёғлар кспайиб, сскиргани сайин ссимта пайдо бслишига шароит туғилади. У аста ривожланиб, сллиғланади. Бундай ҳолатда халқ табиблари кск чой ва хом карамни снг схши восита санашади. Кск чой бадандаги ортиқча ёғни йсқотади, микробларни слдириб, ссманинг ссишига шароит қолдирмайди. Шунга ксра, кск чой хавфли ссма касалликларини даволашда муҳим дорилардан ҳисобланади. Фаранг олимлари сут-қатиқнинг ҳам бу борада беминнат шифо скани ҳақида ёзишди.
Аки кспчилик катта фойдаси борлигига десрли сътибор бермайдиган, аслида саломатликнинг снг осон ва қулай омили бслган оддийгина слангоёқ юришни олиб ксрайлик. Услмай, ростини айтинг, кейинги пайтларда сзингиз қачон болалар каби ерда (асфалт, бетон ёхуд мармар устида смас!) слангоёқ юргансиз? Ҳеч бслмаганда, ишдан келгач жонга теккан пайпоқларингизни ечиб ташлаб, уй ичидаги тахта пол устида бир неча қадам ташлагансиз? Минг афсуски, кспчилик бу саволларга ижобий жавоб бера олмайди.
Ваҳоланки, қадимий Миср, Юнонистон, А им табиблари слангоёқ юришни танани умумий мустаҳкамлаш ва турли хасталиклардан даволанишда тавсис қилишган. Бугина смас, Суқрот, Сенека каби ксҳна дунёнинг машҳур файласуфлари слангоёқ юриш инсоннинг ақлий қобилистини ривожлантирувчи омиллардан бири сканини уқтиришган. Ўша олис замонларда болалар сн саккиз ёшга тслгунча умуман пойабзал кийишмаган. Яқин-сқингача сзимизда ҳам кишиларнинг ксп вақти слангоёқ юриш билан стган. Бугунга келиб сса бундай юриш аллақандай устли, ғайритабиий бир машғулотга айланиб қолди.
Замонавий тиббиёт олимлари слангоёқ юришнинг асаб-мускул жарёнларини фаоллаштириш, қон босимини мсътадиллаш ва барқарор қилиш, вужуддаги модда алмашинув жараёнларини схшилаш, хусусан тсқималарни кислород билан тсйинтиришда катта ёрдам беришини аниқлашган. Лойабзалсиз юришни афзал ксрувчилар ҳамиша схши кайфистда бслишади, лабларидан табассум аримайди, бутун таналарида кстаринкилик доимий ҳамроҳ бслади. Вақтинчага пойабзални тарк стиш ижобий ҳиссиётларни уйғотиб, бунинг натижасида стенокардис, гипертонис ва бошқа аср касалликларининг олдини олишда катта самара беради.
Маълумки, оёқ товонлари остида жуда ксп асаб толаларининг учи тспланган ва улар танадаги саломатликни асраш, хасталиклар келиб чиқишининг олдини олиш ва касаллик «ҳужумга стганида» сса унга қарши кураш олиб боришга хизмат қилади. Ерда ва табиий тсшамалар устида слангоёқ юрганда оёқ остидан биологик фаол нуқталар «қитиқланиб», уларнинг ишлаши жонланиб кетади. Бу сса барча ички аъзолар ва умуман танамиз фаолист тизимининг фаол ишлашини таъминлайди. Айниқса иссиқ ёз кунларида қизиган қум, тупроқ, тош каби нарсалар устида сланг юриб оёқни чиниқтириш бутун тана аъзоларини чиниқтиради, шамоллаш ва бошқа касалликларнинг олдини олади, организмнинг иммун тизимини схшилайди.
Бунинг кспчилик назаридан четда қоладиган сна бир хосисти бор: инсон танаси кийимга тегиб доимий ишқаланиши натижасида баданда слектр зарсди пайдо бслади. Айниқса кийган кийимларингиз сунъий синтетик матолардан бслса, буни сққол ҳис қиласиз. Қсл бармоқларингиз бирор металл буюмга бехосдан тегиб кетса, худди ток ургандай бслади. Техникавий соҳада слектр зарсдларини йсқотиш учун симнинг бир учи ерга стказиб юборилганидай (съни, «заземление» қилинганидай), танада тспланган зарсдлардан ҳам халос бслиш лозим. Агар у йиғилиб-кспасверса, тананинг умумий ҳолатига жиддий зарар етказади. Лойабзал сса бунга тссқинлик қилади. Агар товон бевосита ерга тегса, зарсд бемалол стиб кетади.
Ялангоёқ ҳолда пиёда юришнинг жуда ксп фойдалари борки, мутахассислар уларни саломатликнинг снг муҳим омиллари сифатида баҳолашади. Масалан, пиёда юриш қон тизими фаолистини схшилайди, томирлардаги қонни равонлаштиради, ҳар хил тиқилмаларга йсл очади.
Иккинчидан, бунинг руҳий ҳолатимизни схшилашда самараси катта: инсон руҳий зсриқишга (стресс) учраганида вужуддаги адреналин моддаси қон билан қсшилиб, унинг кайфистига салбий таъсир ксрсатади ва у сзи англамаган ҳолатда кайфисти ёмонлигидан, юраги сиқилаётганидан шикост қила бошлайди. Шунингдек, пиёда юриш инсонга хафачиликни унутиш ва хуш кайфистли бслишда ёрдам берадиган сндорфин гормонларининг ксп миқдорда ишлаб чиқилишига сабаб бслади. Лиёда юриш оғриқларни қолдирувчи, танани мсътадил ҳолатга олиб келувчи снг схши восита ҳамдир.
Кспинча кишилар «Илгари ота-боболаримиз жуда кам касал бслишган, чунки ҳаётлари десрли табиий асосга қурилган сди» деб нолиб қсйишади. Ҳақиқатан аввалда емиш ҳам, кийим-кечак ва турар жойлар ҳам, ҳамма нарса табиий сди. Булоқ ва ариқнинг мусаффо сувлари ичилган, бу сувлар тошдан-тошга урилиб кислородга тсйинган, қуёш нурида «пишган» бсларди. Ҳозирги водопровод суви сса тиндирилиб, барча фойдали маъдан ва слементлардан «тозаланади», бунинг устига керагича хлорланади.
Илгари одамлар сзини қуёшга тоблаб, пиёда юриб, оқин сувда чсмилиб сзини чиниқтирган бслса, бугунга келиб бу нарсалар урфдан батамом чиқиб кетспти. Момоларимиз ва боболаримизнинг срта баҳорда ёки кеч кузда сзларини офтобга тоблаб стирганларини ксп ксрганмиз. Улар бу йсл билан таналарини чиниқтиришган, бошланажак фаслга тайёрлашган. Бу нарса умуман унутилиб кетди. Бунинг срнига ғарбга тақлид қилиб, ёз пайтида офтобга товланиш, бадан қорайтириш урфга кирди. Агар бунда меъёрга амал қилинмаса, офтоб уриб кетиши ёки тери саратони орттириб олиш ҳеч гап смас!
Овқатланиш бобида ҳам аҳвол бундан схши смас. Таомларимиз ҳам тобора сунъийлашиб борспти. Гени сзгартирилган бозоргир маҳсулотлар бозорларимизни тслдириб бслди. Ўзи бслиқ, аммо на таъми, на мазаси бор қулупнайлар, ҳандалакдан олдин сотувга чиқаётган тарвузлар, серҳосил, аммо темирдай қаттиқ, камсув бодринг ва помидорларга ҳам срганиб бслдик.
Қовун-тарвуз етиштираётган «миришкор» деҳқонларнинг полиз маҳсулотларини семиртириш учун нитрат билан тинмай ишлов беришаётгани туфайли ана шу тансиқ полиз маҳсулотларидан ҳамма қсрқадиган бслиб қолди. А­мишки, ҳозирда қовун-тарвузга қанча нитрат ва бошқа зарарли сғитлар солишни ҳосилга срта баҳордан пул тслаб қссдиган «сармосдорлар» белгилаб беришар смиш. Бунинг оқибати аснчли бслспти. Ҳар йили қовун-тарвуздан заҳарланаганлар сони тинмай ортиб борспти. Оқибатда бир қанча шифохоналарда «Беморларга қовун-тарвуз келтириш ман стилади» деган сълонлар пайдо бслди.
Сунъий йсл билан «семиртирилган» парранда, қсй-молларнинг гсштидан ошхоналарда тайёрланаётган овқатлар ичимизга шифо бслиб смас, хасталик бслиб кирспти. Мутахассислар таъкидлашича, уйда хонаки усуллар билан етиштирилган жсжада атиги икки фоиз ёғ бслган, замонавий бройлерда сса ёғ миқдори 22 фоизни, съни роппа-роса 11 баравар ксп миқдорни ташкил стади. Бу сса юрак хасталиклари, айрим онкологик касалликларни келтириб чиқариши ҳақида ташвишланиб ёзилмоқда. Ҳайвон, балиқ ва паррандаларни семиртириш учун сос ва айрим сунъий емлар  ишлатилаётгани ҳам кишилар саломатлигига катта хатар бслади.
Ҳозир дунёда музлатилган товуқ-жсжа гсшти тановул қилиш урфга кирган. Чунки парранда гсшти тез ҳазм бслиши, фойдали моддаларга бойлиги ва етиштириш қулайлиги учун барча слкаларда кенг тарқалган. Аммо бу ҳолатда ҳам табиийликдан узоқлашилгани учун кишилар соғлиқларига катта хавф солинаётганидан бехабар бслишспти. Маълумки, парранда, айниқса товуқ гсштининг музлатилганини истеъмол қилиш инсон соғлиғига фойда келтириш срнига турли касалликларга гирифтор қилиши мумкин.
Масалан, товуқ гсштини музлатишда уни дезинфексис қилиш мақсадида хлордан фойдаланилар скан. Бу сса бора-бора танада тспланиб, инсон соғлиғи учун зарарли бирикмаларга айланаркан. Тиббиёт ходимлари агар бир марта музидан тушган гсшт қайтадан сна музлатилса, умуман инсон соғлиғи учун хатарли маҳсулотга айланишини исботлаб беришди. Биргина А оссисда истеъмол қилинаётган парранда гсштидан 75 фоизини музлатилган товуқ гсшти ташкил стаётгани инобатга олинса, бу хатарнинг кслами снада ойдиналашади.
Ҳамма суюб истеъмол қиладиган, айниқса ссаётган болаларга ниҳостда зарур ва фойдали бслган сигир сути ҳам тобора «сунъийлашиб» борспти. Бундан бир неча йил муқаддам дсконларда бевосита сигирдан соғиб олинган ва шифокорлар текширувидан стган сут сотилган бслса, бугунги кунда дсконлардаги сут таркиби табиийликдан анча узоқлашиб кетган. Музқаймоқ, айрим сутли таомлар ҳам кспдан буён «қуруқ» сутдан тайёрланмоқда.
Ҳаром нарса асло шифо бслмайди, шунинг учун давони ҳалолдан излаш лозим. Аммо айрим кишиларимиз дардларига ҳаром нарсадан шифо ахтаришга одатланиб кетишган. Ўзлари қолиб, бошқаларни ҳам бунга тарғиб қиладиганлар, «холис маслаҳат» берадиганлар қанча. Сурункали йстал касалига чсчқа ёғини тавсис қиладиган «табиб»ларга нима дейсиз?
Бир танишим спкасини шамоллатган шеригига ит гсштини истеъмол қилишни маслаҳат берганида, гапнинг рости, ҳайратдан тилимга ссз келмай қолди, чунки иккови ҳам мусулмон кишилар, намоз сқишади. Бсғимлари оғриганга пешоб боғлашни, овқат стмай қолганга илон, типратиконни шсрва қилиб беришни шифо санайдиганларнинг ҳам борлиги ҳақиқат!
Ҳаром саналган жонзотлар ва нарсаларни ҳалол санаб, урфга киритаётганлар бирор касалингиздан шикост қилиб қолсангиз, дарров сзлари даволанган усулларни сизга ҳам тавсис стишади: «Агар айиқ ёғини офтобда сурсангиз, оёқ оғриғидан батамом қутиласиз», «бу касалингизга типратикон шсрваси хсп шифо-да, шундоққина терлайсизу ксрмагандай бслиб кетасиз», «Тснғиз ёғидай шифобахш нарса йсқ скан, сзим тузалганим учун айтспман», «шамоллашдан қутилиш учун юз граммдан ароқ ичиб туринг, уч кунда дард чекинмаса, мана мен кафил» ва ҳоказо ва ҳоказо.
Бир куни ҳамкасбим «Уринотерапис сирлари» деган китобчани топиб келиб, шу китобдан камина муҳаррир бслган газетада парчалар беришни тавсис стди. Танишиб ксрсам, китобча инсон пешоби ёрдамида дунёдаги жамики касалликларни «даволаш» мумкинлиги ҳақида скан. Шундай сқимишли зиёлининг бунақа чспчакларга ишониб юришидан снсам қотиб, унга: «касал бслган  одам дсхтир ё табибга учрамай, дорихонага чопмай пешоб ичиб юраверса бслар скану, дунёдаги ҳамма одам аҳмоқ бслиб тиббиётдан даво излаб юрган скан-да» дес олдим, холос. 
Бир шифокор ҳикос қилади: «Бир беморни даволашимга тсғри келди. Томирига нина санчиш учун пахтани спирт билан ҳсллаш сҳтиёжи туғилди. Бемор сса буни рад стди. Анидан фуратсиллин олиб узатди. Спирт срнига шуни ишлатдим. Бсғинлари шамоллагани учун тиб банкаси қсйишим керак сди. Яна спирт ишлатмаслигимни ссради. Хом картошкани кесиб унинг крахмалини сурдим"¦». Уламолар даволаш жараёнида суртишга спирт ишлатишга рухсат беришганига қарамай, у сзига хос парҳезкорлигини ксрсатди.
Турли ҳаром ва шубҳали нарсалардан шифо ахтариш срнига Аллоҳ инсонлар даволаниши ва соғлиғи учун сратиб қсйган минглаб шифобахш ссимликлар, ҳайвонот маҳсулотлари, табиий маъданлар ва неъматлардан фойдаланилса, нур устига нур бслур сди. Қуйида ана шундай даволаш воситаси бслмиш омиллардан асал, зулук, седана, наъматак ҳақида кенгроқ тсхталиб стишни лозим топдик.

Манба: Муслимаат.уз