"Insonnoma". Abdug'ofur Sobir Mirzo.  ( 42755 marta o'qilgan) Chop etish

1 2 3 4 5 6 7 B


Munira xonim  12 Yanvar 2009, 17:17:54

DUNYODA DO’ST DARKORDIR

Hayot chog’I har bir inson
Sodiq bir do’stga zordir,
Yolg’izlikdan yomoni yo’q,
Dunyoda do’st darkordir.

Do’sting qancha bo’lsa ham kam,
Haq asrasin bir yovdan,
Har do’st do’st emas, do’st ulkim,
O’ta olsa sinovdan.

Do’st uldirkim, borin berib,
Yo’qchilikda yo’qlasa,
Toparingda to’planmasdan,
Ochligingda to’qlasa.

Do’st ul — hamisha his qilsa,
Neligini sadoqat,
Do’st ul — ochiq, achchiq aytsang,
Tinglasa topib toqat.

Do’st emas ul odat qilsa,
Doim ko’krak kerishni,
Istamasa senga o’gir
Damda yordam berishni.

Do’st emas ul, holsin qilib
Ko’zlaringni yoshlasa,
Haq yo’lida do’st erur kim,
Haq yo’liga boshlasa.

Agar HAnqi tanitsalar
Ota-onang chin do’sting,
Alar sabab dunyo ko’rding,
Ulg’ayding, unib o’sding.

Alar senga hohlamaslar
Hech bir yomon qiliqni,
Alloh O’zi buyurmishdir
Alarga yaxshilikni. *

Ayoling do’st — gar vafodor.
Qilich bo’lsang, u qining,
Alloh uchun do’st bo’lsa kim,
Uldir chindan yaqining.

Haq tanisa farzanding do’st,
Nurga to’lar hayoting,
Oxirating obod ortda
Qolsa pok zurriyoting.

Holing xarob bo’lgay agar
Do’st aylansa dushmanga,
Oldinroq olmasang oldin,
So’ng chora bekor sanga.

Bilki, mushkuldir davolash
Dardlansa ichdan taning,
Tan gar sirtdan yaralansa
Shifosi oson aning.

Do’st toparda do’sting kimdir
Bilsang bo’lar ko’zidan,
Ko’zidan sir ololmasang
Angla aytar so’zidan.

Bu tadbirga tasdiq uchun
Asta so’rgil o’zidan,
Lek xulosa qilma kiygan
Ipak yoki bo’zidan.

Sezsang yurish-turishlari
Do’sting kimdir bildirar,
So’z ohangi anglatgaydur —
Gapga kirmas yo kirar.

Do’sting qanday insonligin,
Dilda neki borini,
Aytar hatti-harakati,
Ayatr aftu angora.

Bul hayotda topa olsang
Bir haqiqiy, sodiq do’st,
Ayt:"Yashadim shul hayotda
Bearmon, bekamu, ko’st".

Xulosaga har tomondan
Go’yo kelur bir nido:
"œHar bandaga eng sodiq do’st —
Yolg’iz Xudodir, Xudo!"

Haqni bilgan bandalarning
Barchasiga bu ayon,
Ul Sodiqqa sodiqliging
Har lahza qil namoyon!

Do’st ta’rifi tugab bitmas,
Beadad bul fikrlar,
Bejiz avval "œHaq do’st!"debon
Qilishmagan zikrlar.

Barcha o’tgan ulug’ zotlar
To’xtalmishlar bir so’zga:
"œTopmadik xo’p dunyo kezib,
Biron do’st Haqdan o’zga!"

* "œNiso" surasi,36-oyat; "œLuqmon"surasi,14-oyat; "œAhqof" surasi,15-oyat.



Qayd etilgan


Munira xonim  12 Yanvar 2009, 17:18:49

TIL TA’RIFINDA.

Endi yana bir ta’rifga
Ya’ni tilga to’xtalsak,
Bul besuyak go’sht tufayli
Yersan osh yoki kaltak.

Ogoh bo’l, til biron yomon
So’z aytishga bormoqqa,
Til tufayli "œko’rinmaslar"
Ilintirar qarmoqqa.

Bosh qismingdan joy olgan til
Boshing to’siqqa tirar,
Gar so’ylasang o’ylamasdan
Boshga kulfat keltirar.

Boq, alloma deb atalgan
Har bir ulug’ siymoga,
Anglamishlar alar tilning
Bog’liqligin Iymonga.

Til haqinda bayon etay
Tushuncham uncha-muncha,
Til ta’rifi to’g’risinda
Bordir ikki tushuncha.

Birinchi til ikki jag’ning
Orasida yotadur,
Diling xohishiga qarab,
Biron bir so’z qotadir.

Ikkinchisi biron-bir xalq
Tilidir tub ma’noda,
Har bir xalqning milliy tili
Bordur dorulfanoda.

Til bilgan hech xor o’lmasdir,
Bordur shunday aqida,
Bunda bitay bir masalni
Shu til bilish haqida.

"¦Hovli kezar baroq mushuk,
Sababi — tirikchilik,
Hech vaqo yo’q oshqozonda
Qurib borardi ilik.

Ochlik qursin, ul Baroqvoy
Bezovta tinch yotmaydi,
Chunki mana uch kundirki,
Hattoki tuz totmaydi.

Zo’rg’a-zo’rg’a qadam bosib,
Kezar ko’zga qon to’lib,
Qimirlagan jon ko’ziga
Ko’rinar sichqon bo’lib.

Endi hol yo’q qimirlashga,
Asablar bo’ldi tarang,
Birdan qotdi ul hayratdan,
"œIye, sichqonmi?Qarang!"

Ishonmasdir ko’zlariga
Tilla topgan qul kabi,
Kuylashiga sal qoldiya,
Go’yo mast bulbul kabi.

Lek kuylashni ortga surdi,
Otildi o’lja tomon,
Chaqqon o’lja bu hamladan
Qutuldi "œeson-omon".

Darmonsizlik sabab biroz,
Hatto ketdi mo’ljali,
Attang! QQo’ldan chiqardiya
Shunday shirin o’ljani.

Ah,afsus!Tayyor tushlikka
Panjalari yetmadi,
Lekin nasibadan kechib,
In og’zidan ketmadi.

"œYeyman" degan shum fikrni
Miyasiga joyladi,
Ul in oldida qaltirab,
Kun botguncha poyladi.

Kun botgach, "œkechki ovqatni"
Orziqib poylab yotdi,
Hamon darak yo’qdir indan,
Tun ham o’tib tong otdi.

Balki endi ko’ringaydur
"œnonushta"ning qorasi,
NAhotki shu yegulikning
Topilmasa chorasi?

Yig’lashiga sal-sal qolar,
Sal qolar dod deyishga,
Lek baribir qaror qildi
Shul "œtaom"ni yeyishga.

O’ylab oxir topdi chora,
Irg’ishladi tom bo’yi,
Bo’ldi xursand, go’yo bugun
Mushukning nikoh to’yi.

Mushuk asta it tilida
Ikki bor "œvov-vov" dedi.
Sichqon rostdan it keldi deb:
"œO’l-a keldi, yov!"- dedi.

"œQani endi ochko’z baroq,
Topchi uying, xonangni,
Olapar it endi senga,
Ko’rsatadi onangni".

Holingni bir ko’ray debon
Sichqon chidi inidan,
Voh! Dahshatli bir holatdan
Koz’lar chiqdi qinidan.

Allaqanday bir zarbadan
Es-xush ketdi sichqondan,
Anglab ulgurmadiya,ul
Zarba keldi qay yondan.

Hovliqqanning holi shuldir,
Ayrildi aziz jondan,
Bir zum o’tmay uning go’shti
Joy oldi oshqozondan"¦

Alqissa shul:Baroq mushuk:
"œShoir bo’lsang yoz! — dedi
O’zga elning tilin bilish
Qara, qanday soz!"-dedi.




Qayd etilgan


Munira xonim  25 Fevral 2009, 09:10:03

MURUVVAT MUHTOJGA QUVVAT.

Muhtoj uchun baxsh etilgan,
Zarraday bir muruvvat,
Ul muhtojga o’shal damda,
Baxsh etar tog’dek quvvat.

Yo o’rinli qilingan bir,
Arzimas kichik tortiq,
Hojatmandga o’shal damda,
Bir qop oltindan ortiq.

Deylik, kishi behold yotsa,
Sahroda"¦atrof cho’l,qum,
Bor bisotin berar beshak,
Suv tutsang gar bir qultum.

Yaxshilikka oid oyat,
Aytay senga quloq sol,
Ul Kun ko’rar kim yaxshilik,
Qilsa bir zarra misqol.*

Ya’ni, tirik chog’ing qilsang,
YAxshilik topib muhtoj,
Ul yaxshilik qaytar ul Kun,
Boshingga bo’lib bir toj.

Misol mehru muruvvatga
Hayotingda to’ladir,
Bu mavzuga qisqagina,
Shu yozganim bo’ladir.

* "œZalzala" surasi, 7-oyat.


Qayd etilgan


Munira xonim  25 Fevral 2009, 09:10:47

TARBIYA TA’RIFINDA.

Farzand o’sib, aqlin tanib
Ulg’ayguniga qadar,
Yaratganni tanitishi
Kerak volida,padar.

O’rgatmog’i kerak iymon
Va ibodar shevasin,
Kamol topgach, farzand berar
Ul tarbiya mevasin.

Halol to’g’ri tarbiyaga
Sabab ota-onadur,
Eng avvalo halol luqma
Iymonga nishonadur.

Ona iymoni pok bo’lsa
Halol, pok sut bo’ladir,
Hamda halol osh non yesa,
Iymon ham but bo’ladir.

Ota ham o’z Iymonini
Agarki pok saqlagay,
Oqibatda zurriyoti
O’ch burchini oqlagay.

Ota o’z tarbiyasiga
Avvalo, bir qarasin,
Urib so’kish berar oxir
Yomon bir samarasin.

Farzand quloq solmas urib,
Deyish-u, "œbil-bil"iga,
Ota avval yaxshi niyat
Solsin bola diliga.

Tushuntirsin kimligini
Yaratgan ul Zotini
Amalda-chi ko’rsatsin ul
Tasdig’u isbotini.

Yana bir gap — to;ib qo’ysin
Bola ismin, otini,
Bola ismi belgilagay
Kelajak hayotini.

Yana ota burchi erur
Bolaga ilm egallash,
To’g’ri yo’lga solish hamda
To’g’ri kasb — hunar tanlash.

Va shu kabi davom etar
Bola yurish-turishi,
Ulg’aytirish, nazorati
Hamda turmush qurishi"¦

Ota-ona farzandini
Nega buncha suyadi?
Qara, taom pishgunicha
Qozon qancha kuyadi!

Taom toza pishgunicha
Ostida olov tinmas,
Qiziq"¦O’sha pishirguvchi
Taomga hech ko’rinmas.

Inson bo’lib olma aslo
Ota-ona qarg’ishin,
U ko’chirgay asta-asta
Hayot qasrin bir g’ishtin.

Anglatganim har oila,
Hamma teng qilsa niyat,
Goz’al bo’lur dunyo,bo’lur
Go’zal har bir jamiyat.


Qayd etilgan


Munira xonim  25 Fevral 2009, 09:11:15

BUYUKLIK BOBI.

Bolangga yo buyumingga
Hushyor bo’l nom qo’yishga,
Donolar ko’p voqelikni
Ismlarga yo’yishgan.

Buyuk, ulug’ atamagil,
Atamagil yagona,
Nahot, bolang bu dunyoda
Bo’lsa yolg’iz, bir dona.

Har qandayin ‘buyuk" ishing
"œBu bir buyuk ish" dema,
Ne oqibat topdi "œbuyuk"
Atalgan kichik kema.*

Po’choqdek ul qayig’ingga
Buyuk degan nom berding,
O’ylamasdan oqibatin,
Shun omni sen xom berding.

"œBuyuk kemang" bir kechdayoq
Zarab yeb muz tog’idan,
Parchalanib g’arq bo’ldi-ku
Safarin ilk chog’idan.

Ojzi qolding"¦Ummon tubi
Bo’ldi kemang ma’vosi,
Mana senga buyuklikning
Noo’rin bir da’vosi.

Bilsalarda bul qissani
Orangdagi ba’zialr
Bilmaganday bugunda ham
Buyuklik da’vo qilar.

Buyuklikka da’vo qilma,
Buyuklik bu Haqqa xos,
Buyuk oldida barchamiz
Oddiy bir banda xolos.

*"Titanik" kemasi ko’zda tutilgan.


Qayd etilgan


Munira xonim  25 Fevral 2009, 09:11:45

SHAROB SHARHI.

Ko’p qabohat ishalringga
May, sharob erur bois,
Axir, bejiz atamaslar
Uni "œummul habois".

Chin do’stlaring chetda qolib
Agarki unga "œyor"san,
O’zing bilmay har qandayin,
Gunoh ishga tayyorsan.

Bul obi shar ham shaytonning
Senga "œsovg’a" hunari,
Inson ersang ishin menga,
Ket har dam ondin nari.

Ul sababkim, tug’ilgaydur
Turli mayib, majruhlar,
Oh, bilsayding qay daraja
Majruhda ruhlar "œuh"lar!

Erkak ayol bir davrada
Ichsalar to’yib chog’ir,
Yo, alhazar, azim gunoh
Bormikin bundan og’ir?

Ko’z quloq va dil xushlamas
Turli jarang-jurunglar,
Jilovini shayton olgan
Ko’pdir bunday gurunglar"¦

Bul ishing ham qator-qator
Qilmishing bir qismidir,
Inson o’zi xato qilib
Unutguvchi ismidir.

Mayni topgan uning mudhish
Oqibatin bilmagan,
Barcha borliqni bilguvchi
Bekorga man qilmagan.*

*"Moida" surasi, 90-oyat.

Qayd etilgan


Munira xonim  26 Fevral 2009, 13:05:39

ERKAK VA AYOL HAQINDA XAYOL.

Ko’pdir ayollik sha’niga
Befarq boqqan ayollar,
Oqibatda ko’z yoshlari
Soydek oqqan ayollar.

Gulday ayollaring kirib
Go’zallik degan uyga,
Go’zal bo’ldim deb chiqsalar
Tushib kulguli ko’yga.

Uzun sochlar kalta bo’lib,
Aylanar sap-sariqqa,
Yarim ochiq ko’kragida
Ko’zing tushar ariqqa.

Qalin qaro qoshlar go’yo
Igna misol terilgan,
Qoshlar terib tashlashgamas,
Husn uchun berilgan.

Ko’z qovoqlar ko’m-ko’k, xuddi
Eri uch kun urganday,
Labga turli bo’yoq bergan
"œHaligini" surganday.

Gulday yuzga uch to’rt qavat
Sun’iy suvoq suvalgan,
Bo’ynidachi shoda simlar
Chuvalchangday chuvalgan.

Bul yasam qo’g’irchoqqa
Qalbing qanday ochasan,
Tirnoqlarin ko’rgandayoq
Jonin saqlab qochasan.

Yeng, yoqasiz kalta ko’ylak
Xuddi tars yorilguday
Shumi chiroy, bo’lsakim ul
Tuproqqa qorilgudek.

Ziyon zahmat tegmasin ayt,
Alloh bergan chiroyga,
Axir pardoz bermaslarku
Dog’li sanalgan oyga.

Bunday o’zdan ketishlari
Bo’ldi o’zidan ketsin,
Bosit bilib bergan borki,
Chiroyga nima yetsin.

Ba’zi xotin xonadonda
Erga tashlanar tikka,
Xonadonda xo’jayinday
Da’vo qilar erlikka.

Er dodini berib bu "œer"
Bul ishi kamday tag’in,
Ko’cha ko’yda ham "œzo’r’ erur,
Jilovlamasdur jag’in.

Er o’rnida ko’rmay erni
Bigizday barmoq sancha,
Erni haydan "œboshi ochiq"
Yurganlar soni qancha.

Qialr ishi sharobxo’rlik,
Tortib turli tamaki,
Tunlarda-chi, turli mehmon,
Turli tuman amaki"¦

Chala yarim pardoz qilib
Qo’lga qo’yib "œxino"lar
Qilar ochiq oydin gunoh
Ochiq oydin zinolar.

Buni go’yo go’zal hayot
Bilib kayfin surishar,
Yo, alhazar, bun e bilsang
Basharalar burishar.

Deging kelar:"Ayol bo’lib
Burching bilganing qani?
Erga ayol itoati —
Bu Haqqa bosh eggani!

Unutmagin ayolliging
Har kech, har tong ertalab,
Haq asrasin bo’lishingdan
Har kun har xil er talab.

Har ayolda iffat, iymon
Bo’lmasin hech mosuvo,
Har ayolga insof istab
Qo’l ochib qilgum duo"¦

Nima bo’ldi ko’p erlarga
Balki jinlar chalishgan?
Nazarimda kiyimlari
Xotin bilan alishgan.

Bozor, ko’cha aylanarlar
Kiyib ich kiyimini,
Chunki xotin tortib olgan
Ustga kiyar shimini.   

Shim deb kiygan kalta shimi
Arang yopar sonini,
Balki ko’z-ko’z qilmoq bo’lar
Erkakalik nishonini?

Axir to’g’ri kiymaysanmi,
Ota-bobong ne kiygan,
Alar kofircha kiyimdan,
Har dam oz’larin tiygan.

Sochlar sal kam belda, tayyor
Pilik solib o’rgudek,
Chin insonning bu holatni
Ko’zi yo’qdir ko’rgudek.

Hujjatida erkak bo’lib,
Quloqqa taqsa baldoq,
O’z erkaklik vazifasin
Bajararkan ul qandoq?

Yana qiziq,qo’l bo’yinga
Turli taqin taqishlar,
Tutib turli tamakini,
Chappilatars aqichlar.

Otilgaydir og’izlardan,
Har turli shaloq so’zlar,
Bir ma’no yo’q jalanaglagan,
Ko’zlar foydani ‘ko’zlar".

Bunday hol bor barcha yurtda
Har bir qishloq, ovulda,
Chunki hayol Haqda emas,
Xayollar bari pulda.

Xayollarda bor behayo
Xarom ishni o’ylashlar,
O’ylamasdir oilasin,
Xayolida ‘o’ynash"lar.

Yana ne deb ta’rif qilay
Zotingning bunday kazin?
Ta’rif tamom"¦Tez ayt unga,
Tezroq qilsin tavabasin.

Go’zal bo’lsin har holating,
So’zlaring bo’lsin bolday,
Erkak erkak bo’lib qolsin,
Ayol qolsin ayolday!

So’zlarim noo’rin bo’lsa
Mendan qilmagil araz,
Istaramki, sendan ketsin,
Har turli illat, maraz!

Shirin bo’lsin so’zing, bo’lsin
Qalb go’zal, iymon go’zal,
Barcha dil bir go’zal bo’lsa
Bo’lgaydur har yon go’zal!

Go’zal so’zi nadir o’zi?-
Avval Haqqa yoqishdir,
Barcha birday ul narsaga
Havas bilan boqishdir!

Qayd etilgan


Munira xonim  26 Fevral 2009, 13:06:27

MAQTOVGA MUNOSABAT.

Qaysiki bir mamlakatda
Neb or maqtovga doir,
Albat olgay qalamiga
O’sha yurtdagi shoir.

Men yozarda bul nomani
Boshqacha yo’l tutarman,
Ko’proq aytib xatolaring,
O’nglanishing kutarman.

Senga dushman illatlardan
Biri bu maqtov bo’lar,
Bu "œchiroyli so’z" hayotda,
Ko’rinmas bir g’ov bo’lar.

"œZo’rsiz!" degan yaqiningga
Yaqin turma, undan qoch,
Xatolaring ochiq aytar
Begonaga qalbing och!

To’g’ri ba’zi ishlaring bor
Maqtovlarga sazovor,
Lek ul ishni haddab ortiq
Maqtovchi bandalar bor.

Hech kimsa bul maqtov uchun
Berilmasin, shoshmasin,
Maqtasa ham, ul maqtovlar
Keragidan oshmasin!

Maqtovga mast bo’lgan, maddoh
Madhiga mastdek qarar,
Bilmasmudir hayotini
Maqtov izdan chiqarar.

Hamdu sano xususinda
Shunga sen bo’lgil amin,
Barcha maqtov Egasi bu —
Yolg’iz Robbil olamiyn.

Bandaning soz har ishiga
Sozdir maqtovning ozi,
Kamtarlarga kifoyadir
Har ishda Rahmon rozi.


Qayd etilgan


Munira xonim  26 Fevral 2009, 13:07:46

LAGANBARDOR HAR DAM BOR.

Har millatda minglab bordir
Laganbardor kimsalar,
Qani endi tumandayin
Tarqamasdan tinsalar.

O’tmishda ham ul kimsalar
Bo’lishgan qator-qator,
Odam borki bu olamda
Laganbardor har dam bor.

Bu kasallik bo’lsakim, gar
Qay kimsaning qonida,
Chora qilgay bo’lishlikka
Biror rahbar yonida.

Ilk istagi avval o’sha
Rahbar qo’njiga kirish,
Ya’ni maqtab ul to’rani
Biror bir naf undirish.

Darhol yotar kichikkina
Ul rahbari "œYOT!" desa,
Hatto o’zin tomdan otar
O’sha rahbar "œOT" desa.

O’sha rahbar tovonini
Yalashga ham tayyordir,
Davri o’tsa, go’riga o’t
Qalashga ham tayyordir.

Laganbardor tabiatan
Shaytonga qul malaydur,
Har kimsani yomon otlig’
Qilib ortdan talaydur.

Ha, ularning atrofida
Shayton doim pildirar,
Ne istasa, shu zahoti
Aytganini qildirar

Unda insof bo’lmas aslo,
Diyonat or bilmasdur,
Chin insonga qadriyatga
Zarra parvo qilmasdur.

Olsa bo’ldi o’sah rahbar
Qo’lidan oltin, zardan,
Qo’rqsa edi Allohdan ham,
Qo’rqqandayin rahbardan.

Bul xususda bir shoiring
Chiroyli so’z degandi,
Mana o’sha shoiringning
Sh’eridan uch — to’rt bandi.

"œ"¦Hayot bizni shunday ko’yga
Solib qo’ygan netamiz,
Qaysi yo’lga boshlasangiz,
O’sha yo’ldan ketamiz.

Og’zingizdan chiqqan so’zni
Ma’qullaymiz, qo’llaymiz,
Gap qaytarib, fikr aytib,
Fikringizni bo’lmaymiz.

Siz donosiz, siz mehribon,
Sizdir g’amxo’r otamiz,
Birov sizni desa yomon
Drahol kelib sotamiz.

O, rahnamo bilmaysizda
Bizlar asli kimlarmiz,
O’zimiz ham bilolmagan
Jumboqmiz, tilsimlarmiz"¦"

Mutlaqo chin ular aslo
Bilishmas kimligini,
Bilishmaski, boshlarida
Shayton xokimligini.

Rahbarnimas, asli sahyton
Aytganini qilishar,
Ko’z rahbarda, lek quloqqa
Shayton soz’in ilishar.

Ular inson shaklidagi
Jamiyatning yarasi,
Qoch ulardan, hazar qilgil,
Bo’lsang inson sarasi.


Qayd etilgan


Munira xonim  26 Fevral 2009, 13:08:59

PORA HAQINDA PORA.

Uzr, ancha xatolaring
Majbur bo’ldim yozishga,
Yana biroz to’xtalaman
Ba’zi bir xunuk ishga.

Mani doim o’ylantirar
Ajib qiziq bir narsa,
Jinoyatni qo’lar qilib,
Hayodan yuz qizarsa!

Poraxo’rga pora bergan
Insonlar bari "œtanish",
Uzatsalar darrov olar
Unda yo’q ikkilanish.

Poraxo’rlik illatiga
Duchor bo’lsa kimda-kim,
Bilsin azim gunohligin,
Jazo ham erur azim!

Pora borki, bari xarom
Yoq’dir uning tozasi,
Poraxo’rga pora ochar
Do’zaxning darvozasin.

Qilmishlari qiyomatda
Uni ichkari boshlar,
Guvoh bo’lur pul deb olgan
Qarg’ish, alam, ko’z yoshlar.

Pora olguvchida bo’lgay
Qo’llar go’yo to’rttadan,
Gunohkordir olgan, bergan,
Yana turgan o’rtada.

Bu illatga chalingan kas,
Turolmaslar olmasdan,
Nazarimda shu illating
Qolgaydur yo’qolmasdan.

Nima yetsin yaxshilikka
Bo’lib to’g’ri, halol, sof,
Barcha qo’li egrilarga
Egamiz bersin insof!

Ha, ko’plaring sarhad bilmas
Gunohlarga egadur,
Sabab, bilmay o’z egasin,
Shaytonga bosh egadur.


Qayd etilgan