38-BOB
MAVZU: TAHORATDAN KEYIN ETAKKA (ICH KIYIMGA) SUV SEPMOQ
50. Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam aytdilar: «Jabroil (alayhissalom) oldimga keldi va dedi: «Yo Muhammad! Tahorat olganingda suv sep!»
Qozi Abu Bakr ibn Al-Arabiy, Termiziy asarlariga yozgan «Oridat ul-ahvaziy», nomli sharhida bunday deydi: «Ulamoi kirom bu hadisning sharhida to‘rt xil qavlga ega bo‘lishgan:
1.Birinchi qavlga ko‘ra hadisning ma’nosi bunday: tahorat olayotganda suvni yuviladigan a’zoning ustiga quy va yuvilishi kerak bo‘lgan a’zoni mash qilish bilan kifoyalanma.
2.Artish va silkitish bilan tahorat a’zosini qurit.
3.Tosh bilan poklangan kishi tahorat olayotgan paytda suv bilan tozalanmog‘i lozim.
4.3akaridan tomchi tomdimi-tommadimi, degan vasvasani ketkazish uchun etagiga (ich kiyimiga) ozgina suv sepishi lozim». Hadisda qo‘llangan «fanzih» iborasi shu to‘rt ma’noda kelganligi ehtimol. Al-Xattobiy «Ma’olim-us-sunan» asarida, bu ibora shu o‘rinda suv bilan istinjo qilish ma’nosida kelganini aytadi. Ammo shaytonning vasvasasini ketkazish uchun etakka suv sepiladi, deb ta’vil qilish ham mumkin ekanligini bildiradi. An-Navaviy, bu o‘rinda ikkinchi ma’no, ya’ni, etakka suv sepish lozim, degan ma’no qasd qilinganini, hammaning qavli sifatida zikr qilgan. Termiziyning sharhlovchisi Shayx Muborakfuriy ham shu fikrni ustun qo‘yadi va bunday deydi: «Haqiqat shuki, bu hadisda vorid bo‘lgan «intizah» deyilishidan murod, zakaridan suv tomdi, degan vasvasani haydash uchun tahoratdan keyin etakka (ich kiyimga) bir oz suv sepishdir. Chunonchi, bu bobda rivoyat qylingan hadislarning ko‘pidagi lafzlar shunga dalolat qiladi».
Bu hadis g‘arib. Muhammad (Al-Buxoriy)dan eshitdim, dediki, «Hasan ibn Al-Hoshimiyning hadisi munkardir (rad qilingandir)».
Bu bobda Abul-Hakam ibn Sufyon, Ibn Abbos, Zayd ibn Horisa, Abu Sa’id Al-Xudriy (roziyallohu anhum)dan hadis rivoyat qilingan. Ba’zi muhaddislar Sufyon ibn Al-Hakam ibn Sufyon, deyishib, bu hadisda chalkashlikka tushganlar.