Муаллиф: Ҳолид ибн Абдурраҳмон аш-Шоеъ
Мутаржим: Абу Жаъфар ал-Бухорий
Ўлимдан сснг
БИСМИЛЛАҲИА А ОҲМААИА А ОҲИЙМ
Муқаддима
Еру-осмонларнинг Яратувчиси, Олий ва Буюк, слдирадиган ва тирилтирадиган, махлуқларини слим ва фонийлик, схшилик қилган тақводорларнинг сз ҳузурида гуруҳ-гуруҳ бслиб тспланиб, зафар қозонишлари, юз сгирган бахтиқароларнинг сса жаҳаннам томон отилиб, зарарга учраши учун қайта тирилишга маҳкум стган; мсъмин бандалари учун Фирдавс боғларини манзилгоҳ, юз сгирганлар учун сса жаҳаннамни қароргоҳ қилиб қсйган Оллоҳ таъолога ҳамдлар бслсин.
Мен, уни айтган кимса Қиёмат кунида бахтиёр бсладиган (калима): «Шериксиз сгона Оллоҳдан сзга илоҳ йсқ ва Муҳаммад соллоллоҳу алайҳи ва саллам Унинг бандаси ва слчиси, пайғамбарларнинг саййиди ва охиргисидир» деб, гувоҳлик бераман.
Сснг ...
Оллоҳ таъоло исонларни беҳуда сратмади ва сз ҳолларига ташлаб қсймади. Уларни еру-осмон ва тоғларга ксндаланг қилинса масъулистни кстаришдан бош тортган ва Оллоҳга слиниб-ёлборишган: А оббимиз, агар амр стсанг бошимиз устига, аммо (қабул қилишимизга) ихтиёр берсанг, Сенинг марҳаматингни истаб, унга бирон нарсани бадал қилишни хоҳламаймиз, деб айтишган улкан иш-вазифа учун сратилганлар.
Инсон заиф, кстаришга ожиз бслишига қарамай, сз жонига жабр қилиб, бу юкни кстарди. Баъзи одамлар оғирлиги туфайли бу юкни елкаларидан туширдилар. Аатижада, дунёга тилсиз ҳайвонлардек ошно бслдилар: Яратувчилари ва Унинг сз зиммаларидаги ҳақлари; барқарор Оламга ксприк ва йсл бслган бу дунёга нега сратилиб, чиқарилганлари; бу фоний дунёдаги лаҳзалик қолишлари ҳамда боқий бслган охират диёрига зудлик билан стиб кетишлари ҳақида тафаккур қилмадилар.
Уларга хиссиётлар ҳукмрон бслиб, ақлларини йсқотдилар, ғафлатга тушдилар. Алдамчи, каззоб умид ва пуч орзулар уларни сз оғушига олди. Уларнинг қалблари, қилган ёмон амаллари сабабли қаро бслди. Аатижада, улар дунё лаззатлари ва ҳайвоний хирсларини қандай бслмасин қслга киритиш қайғусида бслдилар ва имконисти бслган ҳар бир лаҳзани ғанимат билдилар.
Улар, агар дунёнинг арзимас матосини ксриб қолсалар, унга скка-скка ёки гуруҳ-гуруҳ бслиб шошилдилар ва дунёнинг бир матоси устига Оллоҳнинг савоби ва розилигини афзал ксрмадилар: «Улар дунёнинг зоҳиринигина биладилар. Ҳолбуки, улар охиратдан ғафлатдадирлар!» (А ум: 7) (Аслатма: ушбу рисоладаги оёти карималарни сзбекчага сгиришда Алоуддин Мансурнинг Қуръон Каримнинг изоҳли таржимасидан баъзи ерларда фойдаланилди. Чслпон нашриёти, Тошкент шаҳри, 1992 йил).
«Сизлар Оллоҳни унутиб. Оллоҳ ҳам уларни унутган кимсалардан бири бслмангиз! Ўшалар фосиқдирлар» (Ҳашр: 19).
Ибн Қоййим раҳимаҳуллоҳнинг «Ҳодил-Арвоҳ» китобининг муқаддимасидан иктибос қилинди.
Одамларнинг ксплари ушбу ҳолатга тушиб қолганлари учун: «Мен ҳам шулардан бири бслиб қолмадимми?» дес, қсрқиб кетдим ва дарҳол шу ҳолатлардан қутулиш йслларини изладим. Шосд бу йсллар нафсимнинг оқибатлари учун сслатма бслиб, қсрқмаган қалбларни мулойим қилса ва қуриган ксзлардан ёшларни Оллоҳдан қсрқиб оқитса...
Оллоҳннг Китоби, расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатлари, стмишда сшаб стган ҳалқларнинг тариҳи ва ҳукамоларнинг ҳикматларини чуқур сргандим ва ҳайратомуз ибрат ва ажойиб насиҳатларни ксрдим.
Мен уларни сзимга сслатма, ҳаётим ва слимимдан сснг, охиратнинг баъзи лаҳзаларида ва слим асносида, солиҳ амал бслишини умид қилиб, қслимга қалам олишни нист қилдим ва Уммат уламоларининг китоблари ичидан мавзуга муносиб сатрларни тспладим. Шосд Оллоҳ таъоло буни сқиган бандаларга манфаатлар ато стса...
Қслингиздаги рисола - тсплаган ҳосилимдир. Мен унда руҳини олиш учун фаришталар осмондан тушганидан, то жаннат ёки жаҳаннамга киргунига қадар дуч келиши мумкин бслган кофир, осий мсъмин ва тақводорларнинг ҳолатларини ёритиб беришга ҳаракат қиламан.
Маълум бслсинки, мен бу ҳолатларни батафсил ёритиб беришни қасд қилмадим. Чунки, бу иш мен каби инсонга, ҳусусан мазкур рисолада осон смасдир. Менинг бу китобчада қаламга олганларим, олмаганларимдан огоҳлантиришдир. Иқтибосларимга, Оллоҳнинг изни билан, баъзи фойда ва иловаларни қсшдим.
Ай сқувчи, слжа сизники бслсин
Амони менгаю, схшиси сизга бслсин!
Бу — менинг фикрларим ва ҳаракатларим сз ерини топса - схшиликни қабул қилиш ёки сътиборсиз қсймаслик кераклигини унутманг! Агар бунинг акси бслса, Оллоҳга сиғинаман ва У ёрдам бергувчидир. Агар бирон бир тсғрилик бслса, у — Оллоҳ таъолодан, хато бслса у — мендан ва Шайтондан бслиб, Оллоҳ ва расули соллоллоҳу алайҳи ва саллам у хатодан покдир.
Оллоҳ таъолодан ушбу рисолани юзи учун холис, муаллифи, сқувчиси, қотиби (ва нашр қилишга ёрдамчиси)ни жаннат неъматлари билан мукофотлаши; бу рисолани Оллоҳнинг зарарига смас фойдасига хужжат қилиши ва етиб борган ерига қадар фойдали қилишини ссрайман. У — умид қилинганларнинг снг схшисидир. У - биз учун кифос ва қандай схши вакилдир.
Муаллиф:
Холид ибн Абдурраҳмон ибн Ҳамд аш-Шоеъ
3 жумодус-соний, 1413 ҳижрий йил,
жума тонги
Одамларнинг слимдан кейинги аҳволлари