Muso (a.s.) Somiriyning buzog‘ini olovda yondirdilar, uning kulini dengizga sochib yubordilar, keyin qavmlariga shu dengiz suvidan ichishni buyurdilar. Kim buzoqqa sig‘ingan bo‘lsa, uning rangi sarg‘ayib keta boshladi. Isroil avlodlarining mo‘minlaridan buzoqqa sig‘inuvchilar ajralib qoldilar. Ularga jazoni yolg‘iz Allohdan kutishayotgan edi:


«Albatta, buzoqni iloh qilib olganlarga Parvardigorlari tarafidan g‘azab va dunyo hayotida xorlik yetgusidir. (Yolg‘on va bo‘hton) to‘quvchilarni shu tarzda jazolagaymiz». (A’rof, 152.) 



«Qo‘llaridan «tarvuzlari» tushib pushaymon bo‘lib, o‘zlarining adashganliklarini ko‘rganlarida, aytdilar: «Qasamki, agar Rabbimiz bizga rahm qilmasa va gunohlarimizni kechirmasa, albatta, ziyon ko‘ruvchilardan bo‘lishimiz aniqdir». (A’rof, 149.)

Somiriyning tobe’lari Allohning azobidan qo‘rqa boshladilar, qilgan ishlariga afsus va nadomat chekdilar, mag‘firat qilishini so‘rab yolvordilar. Biroq Alloh taolo ularning tavbasini faqat qatl bilan qabul etishini bayon qildi:



«Musoning o‘z qavmiga: «Ey qavmim, sizlar buzoqqa sig‘inish bilan o‘zingizga zulm qildingiz. Endi o‘zingizni (bir-biringizni) o‘ldirish bilan Yaratuvchingizga tavba qilingiz. Yaratuvchingiz nazdida shu qatl sizlar uchun yaxshiroqdir» - degan so‘zini eslang. Shunday qilib, Alloh tavbangizni qabul etdi. Albatta, U kechirimli va rahmlidir». (Baqara, 54.)

Erta tongda, g‘ira-shirada buzoqqa ibodat qilmaganlar qo‘llarida qilich tutgan holda turib, buzoqqa ibodat qilganlarni qilichdan o‘tkaza boshladilar va bir kechaning tongida yetmish ming kishini halok qildilar. (Ibn Kassir. Qisasul-anbiyo. Qohira. 284-bet.)

Ba’zi rivoyatlarda uch ming kishi halok bo‘lganligi aytiladi.

Muso (a.s.)ning g‘azablari so‘nganidan keyin, Allohning huzuridan keltirgan Tavrot bitiklarini qo‘llariga oldilar:


«Musoning g‘azabi so‘ngach, lavhlarni (erdan) oldi. Undagi bitikda Parvardigorlaridan qo‘rqadiganlar uchun hidoyat va rahmat bor edi. (A’rof, 154.)

Muso (a.s.) Allohga iltijo qilib, qavmlarining gunohidan o‘tishini so‘radilar. Alloh taolo Muso (a.s.) va qavmlaridan bir necha kishini yana o‘z miqotiga chaqirdi.



«Muso belgilagan vaqtimiz (va joyimizga kelish) uchun qavmidan yetmish kishini tanladi». (A’rof, 155.)

Ibn Abbosning rivoyatlariga qaraganda, Muso miyqotga tanlagan yetmish kishi Isroil avlodlarining ulamolari edilar. Ular bilan birga Muso, Horun, Yusha’, Nozob va Abiyhular bor edi. Hammalari Muso (a.s.) bilan birga qavmning (buzoqqa sig‘inib) qilgan xatolari uchun Allohning huzurida tavba qilish va uzr aytish maqsadida bordilar.

Alloh taolo Muso (a.s.)ga qavmlarini toqqa yaqin kelib, Allohning vasiyatlarini eshitishga chaqirishlarini amr etdi.

Isroil avlodlarining ulamolari bo‘lgan «ahborlar»ni ham toqqa chiqishlarini, Allohga yaqin bo‘lishlarini amr etdi.

Muso (a.s.): «Ey Rabbim, ular bu yerga chiqolmaydilar, men ularni bu yerga chiqishdan qaytargan edim» - dedilar. Alloh taolo: «Boring, o‘zingiz bilan Horunni olib chiqing! Boshqalar — kohinlar va oddiy fuqarolar esa yaqinroqqa kelsinlar!» - deb buyurdi.

Isroil avlodlari payg‘ambar so‘ziga itoat etishib, o‘zlarini poklab, xushbo‘yliklar sepishib, kutib turishdi. Ammo uchinchi kun kelganda, tog‘ ustini qalin bulut qopladi, ketma-ket chaqmoq chaqib, momaqaldiroq va qattiq sur ovozi eshitildi. Bu ovozdan Isroil avlodlari qattiq qo‘rqib ketdilar. Tog‘ning tekis bir joyiga to‘planib, yaqin borolmasdan kuzatib turdilar. Shu payt tog‘ ustini quyuq tutun o‘radi, tutun o‘rtasida nurdan bir ustun paydo bo‘ldi. Tog‘ning hamma yeri qattiq silkindi. Sur ovozi gurullab, chaqmoq chaqnadi. Bu vaqtda esa Muso (a.s.) tog‘ning naq ustida edilar. Alloh Musoga gapirdi, Muso (a.s.) Allohga munojot qildilar.

Muso (a.s.)ning Alloh taologa qilgan munojotlarini, Allohning Musoga qilgan takallumlarini, amr va nahiysini o‘z quloqlari bilan eshitdilar. Muso (a.s.) Allohdan vahiyni qabul qilib olib, ulamolar yoniga qaytib keldilar. Ular esa Muso (a.s.)dan Allohni ochiq-ravshan ko‘rsatishni talab qildilar:


«Ey Muso, Allohni oshkora ko‘rmagunimizcha, senga hech ham ishonmaymiz» - deyishingiz bilan ko‘z o‘ngingizda sizlarni chaqmoq urganini ham eslangiz». (Baqara,  55.) 

"œUlarni qattiq zilzila tutgan paytda (Muso) dedi: «Ey Rabbim! Xohlasang ularni ham, meni ham oldinroq halok qilgan bo‘lur eding. Ichimizdagi nodonlarning qilmishlari uchun bizlarni halok qilasanmi?! Bu faqat bir sinovingdirki, u orqali xohlagan kishingni adashtirasan va xohlagan kishingni hidoyat qilasan. O’zing egamizsan. Bas, bizlarni mag‘firat et va bizlarga rahm qil. Sen kechiruvchilarning eng yaxshisidirsan. Bizlarga bu dunyoda ham, oxiratda ham yaxshilikni yozgin. Biz senga qaytdik". (A'rof, 155-156.)

Alloh taolo Muso (a.s.)ning iltijolarini qabul etdi va halok bo‘lganlarni qayta tiriltirdi.

Alloh dedi:


«Azobimni xohlagan kishimga yetkazurman. Ammo rahmatim hamma narsadan kengdir». (A’rof, 155-156.)


«So‘ngra shukr qilursizlar, deb, o‘lganingizdan keyin yana sizlarni tiriltirdik. Shuningdek, ustingizga bulutlarni soyabon qildik, samoviy noz-ne’matlar va (pishirilgan) bedanalar nozil etib, «Sizlarga rizq sifatida berilgan pok narsalarni yenglar» dedik. Ular (Isroil avlodi) Bizga zulm qilmadilar, balki o‘zlarigagina zulm qildilar». (Baqara,  56-57.)

Shunday qilib, Muso (a.s.) va u kishining qavmlariga Alloh taolo Tavrot kitobini nozil qildi. Bu kitob orqali Isroil qavmiga imon, amallar va shariat ahkomlari yuborildi.                 

Alloh taolo Qur’oni karim oyatlarida Tavrotning  muqaddas kitob ekanligini Uni Muso (a.s.) va ummatlariga yuborilganini xabar qilgan:


«Alloh dedi: «Ey Muso, albatta men seni o‘z payg‘ambarligim va o‘z kalomimni berishim bilan odamlardan ortiq qildim. Men senga bergan bu narsalarni (ne’matlarni) olgin va shukr qiluvchilardan bo‘lgin. Biz Muso uchun Lavhlarga (Tavrotga) har bir narsadan mav’iza yozib berdik va hamma narsaning tafsilini qilib berdik (va dedik): «Ey Muso, bu lavhlarni g‘ayrat bilan olgin, qavmingga buyurgin, uning chiroyli hukmlarini olsinlar (ya’ni, amal qilsinlar)». (A’rof, 144-145.)

Tavrot ibriy (qadimiy yahudiy) tilida yuborilgan.  «Tora» — «qonun, shariat» - deganidir.

Tavrot ham Allohning hidoyat kitobi bo‘lgani uchun, uning asliy nusxasida avvalo Isroil avlodlarini Allohning borligi va birligiga imon keltirishga — tavhidga chaqirilgan, yahudiylarni odob-axloqqa, insoniy fazilatlarni kasb qilishga, payg‘ambarlariga itoat etishga va Allohga ibodat qilishga chaqirilgan. Qur’onning  ko‘plab oyatlarida Tavrot oyatlaridan jumlalar iqtibos qilinganki, bu oyatlarning mazmunini Qur’onning boshqa oyatlari bilan taqqoslanganda yahudiylarga ham musulmonlarga buyurilgan amallar va ibodatlar buyurilganining shohidi bo‘lamiz. «Al-A’lo» surasida shunday deyilgan:       
 

«Darhaqiqat, (kufru-isyondan) pok bo‘lgan va Parvardigori ismini yod etib, namoz o‘qigan (har bir) kishi najot topgandir. Yo‘q, sizlar hayoti dunyoni ustun qo‘yursizlar. Holbuki, oxirat yaxshiroq va boqiyroqdir. Albatta bu (surada mazkur bo‘lgan gaplar) avvalgi (payg‘ambarlarga nozil bo‘lgan) sahifalarda — Ibrohim va Muso sahifalarida mavjuddir». (A’lo, 14-19.)   

Tarixdan ma’lumki, Bobil podshohi Buxtunnasr (meloddan oldin 605-562 yillarda yashagan) hukmronligi davrida Isroil avlodlarining muqaddas diniy markazi bo‘lgan Yevrushalim (Quddus shahri) vayron etilib, yahudiylar asir olingan va barcha diniy kitoblar yoqib yuborilgan, yo‘q qilingan. Tavrotning asl nusxasi ham o‘sha paytda yo‘qolgan. Uni yod olgan oz sonli tavrotxonlar olamdan ko‘z yumganlar. Tavrotni yod olgan birgina Uzayr (a.s.) yuz yildan ko‘proq vaqt o‘tgandan so‘nggina uni qayta yozib, kitob holatiga keltirganlar. Alloh o‘zining qudratini namoyon qilish uchun Uzayr (a.s.)ni uzoq muddat — yuz yil uxlatib, qayta o‘zlariga keltirdi va bu muddatda yo‘qolib ketgan Tavrotni Uzayrning qo‘llari bilan asl holatiga keltirib yozdirdi.

«Yahudiy qomusi»da bunday deyiladi: «Ular unutilib ketgan edi, ammo Azro ularni qayta tikladi.

Iqtiboslardan ko‘rinib turibdiki, Tavrotning umumiy matni, Uzayr (a.s.) nusxalaridan qat’iy nazar, Alloh taolo dastlab nozil qilgan paytdagidek sof, musaffo holda saqlangan emas.

Demak, Iso (a.s.)dan qariyb 450 yil avval yashagan Uzayr (a.s.) davrlarida Tavrot va boshqa kitoblar aralash-quralash bo‘lib ketgan. O’sha paytdayoq bu kitoblarning birorta ishonchli nusxasi yo‘q edi.