Umumiy bo'lim > Rasululloh SAV va sahobalar
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bilan tanishaylik
ibnUyayna:
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан танишайлик
Аошир: Тавҳид ойномаси
Арабчадан Абу Жаъфар ал-Бухорий таржимаси
1 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг наслу-насаблари
У — Муҳаммад ибн Абдуллоҳ ибн Абдулмутталиб ибн Ҳошим ибн Абдуманоф ибн Қусай ибн Килоб ибн Мурра ибн Каъб ибн Луай ибн Ғолиб ибн Феҳр ибн Молик ибн Аазр ибн Кинона ибн Хузайма ибн Мудрика ибн Илёс ибн Музар ибн Аизор ибн Маъд ибн Аднондир. Шу ергача бслган сулола насабшунос олимлар томонидан тсғри деб тасдиқланган. Адноннинг Исмоил ибн Иброҳим алайҳимассаломнинг фарзанди сканида ҳеч шубҳа йсқдир (Имом Бухорий, 28; Ибн Ҳишом «Сийра» 1/ 23; Ибн Саъд «Табақот» 1/ 46; Байҳақий «Далоилун-нубувваҳ» 1/ 179).
2 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг досси
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг досси — Абдурраҳмон ибн Авф (разисллоҳу анҳу)нинг онаси Шифоъ Авф ибн Абдулҳорис ибн Зуҳранинг қизидир («ал-Бидас ван-ниҳас» 2/ 246).
3 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам фарзандлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг еттита фарзанди бслиб, шулардан учтаси сғил ва тсрттаси қиз сди.
Ўғилларининг исмлари: Қосим, Абдуллоҳ (уни Тийб (хушбсй) ва Тоҳир (пок, озода, дес лақабланарди) ва Иброҳим.
Қизларининг исми: Зайнаб, А уқийс, Умму Гулсум ва Фотима.Иброҳимдан бошқа барча фарзандлари Хадича (разисллоҳу анҳо)дан таваллуд топганлар. Иброҳим сса мисрлик Морис Шамъун қизидан таваллуд топган. Морис А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг чсриси сди.
Фотима (разисллоҳу анҳо)дан бошқа барча фарзандлари А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётлик даврида оламдан стдилар. Фотима (разисллоҳу анҳо) сса А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг вафотидан олти ой кейин дунёдан ксз юмди («Зодул-маъод» 1/ 103).
4 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сут оналари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сут оналари Абу Лаҳабнинг чсриси Сувайба ва Саъд қабиласидан Ҳалима исмли аёлдирлар ( «Сифатус-софваҳ» 1/ 56, 57).
5 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг мураббислари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга волидалари Омина Ваҳб қизи, Абу Лаҳабнинг чсриси Сувайба, Саъд қабиласидан Ҳалима, Ҳалиманинг қизи Шаймоъ ва ҳабашистонлик Барака Умму Айманлар мураббислик қилдилар («Зодул-маъод» 1/ 83).
6 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ака-укалари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сутдош ака-укалари: амакиси - Ҳамза ибн Абдулмутталиб, Абу Салама ибн Абдуласад Махзумий, Абдуллоҳ ибн Ҳорис, Аниса Ҳорис қизи ва Жудома Ҳорис қизи «Шаймоъ». Кейинги уч киши А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сут онаси - Ҳалиманинг фарзандларидир («Табақотул-Кубро» 1/ 87-89).
7 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг амакилари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сн битта амакиси бор сди. Улар: Ҳорис, Зубайр, Абу Толиб (исми Абдуманоф), Абдулкаъба, Ҳамза, Муқаввим, Ҳажл (исми Муғийра), Зирор, Қусам, Абу Лаҳаб (исми Абдулъуззо), Ғайдоқ (исми Мусъаб) ва Аббос. Булардан Ҳамза ва Аббос (разисллоҳу анҳумо)ларгина Ислом динини қабул қилдилар (Ибн Саъд «Табақотул-Кубро» 1/ 74-75).
8 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг аммалари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олтита аммаси бор сди. Улар: Умайма, Умму Ҳаким, Барра, Отика, Софийс ва Арволардир (Ибн Ҳишом «Сийра» 1/169).
9 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдаги пайғамбарлик муҳри
Лайғамбарлик муҳри А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг орқасида, кураклари сртасида бсртиб чиққан ва кабутарнинг тухумидек бир парча гсштдир (Имом Муслим 11).
10 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муҳтарама рафиқалари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қовушган сн битта рафиқаси бор сди. Улар тартиб билан қуйидагилардир:
1 — Хадича Хувайлид қизи (разисллоҳу анҳо).
2 — Савда Зумъа қизи (разисллоҳу анҳо).
3 — Оиша Абу Бакр қизи (разисллоҳу анҳо).
4 — Ҳафса Умар ибн Хаттоб қизи (разисллоҳу анҳо).
5 — Зайнаб Хузайма қизи (разисллоҳу анҳо).
6 — Умму Салама Ҳинд Маҳзумийс Умайс қизи (разисллоҳу анҳо).
7 — Зайнаб Жаҳш қизи (разисллоҳу анҳо).
8 — Жувайрийс Мусталақийс Ҳорис қизи (разисллоҳу анҳо).
9 — Умму Ҳабиба А амла Абу Суфён қизи (разисллоҳу анҳо).
10 — Софийс Ҳуйай ибн Ахтоб қизи (разисллоҳу анҳо).
11 — Маймувна Ҳилолийс Ҳорис қизи (разисллоҳу анҳо).
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётлик даврида улардан иккитаси: Хадича Хувайлид қизи ва Зайнаб Хузайма қизи (разисллоҳу анҳумо) вафот стдилар.
11 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг чсрилари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг тсртта чсриси бор сди.
1 — Мисрлик, Шамъун қизи Морис. Уни Миср волийси Муқавқас А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга совға слароқ юборган сди. Морис - А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сғли - Иброҳимнинг онасидир.
2 — А айҳона Зайд қизи.
3 — Жангда қслга олинган чсри.
4 — А афиқалари Зайнаб (разисллоҳу анҳо) совға қилган чсри.
12 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга илк нозил бслган Қуръон остлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга илк нозил бслган Қуръон ости — Алақ сурасининг ушбу беш остидир:
«(Ай Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам, барча мавжудотни) сратган зот бслмиш А оббингиз номи билан (бошлаб) сқинг! 2. У инсонни лахта қондан сратган (зотдир). 3-4. Ўқинг! Сизнинг А оббингиз (инсонистга) қаламни (съни ёзишни — хатни) сргатган ста карамли зотдир. 5. У зот инсонга унинг билмаган нарсаларини сргатди».
13 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга нозил бслган охирги ост ушбудир:
«Сснгра ҳар бир жонга қилган амали учун тсла жазо берилади ва ҳеч кимга зулм қилинмайди» (Бақара: 281) (Аасоий «ас-Сунанул-Кубро» 6/ 307, ҳадис â„– 11057).
14 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муқтадий бслиб намоз сқиганлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам икки марта: Абу Бакр ва Абдурраҳмон ибн Авф (разисллоҳу анҳумо)ларнинг орқасида иқтидо қилиб намоз сқидилар (Имом Аҳмад «Муснад» 3/ 18182).
15 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга биринчи бслиб иймон келтирган одам
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам биринчи бслиб иймон келтирганлар: сркаклардан Абу Бакр (разисллоҳу анҳу), аёллардан Хадича Хувайлид қизи (разисллоҳу анҳо),болалардан Алий ибн Абу Толиб (разисллоҳу анҳу), қсл остидаги қуллардан Зайд ибн Ҳориса (разисллоҳу анҳу) ва қуллардан Билол ибн А абоҳ (разисллоҳу анҳу)дир (Қуртубий тафсири 8/ 219).
16 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сқиган биринчи фарз намоз
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сқиган биринчи фарз намоз — пешин намозидир (Қуртубий тафсири 3/ 207, 9/ 281).
17 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг узуги
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг узуги кумушдан ссалган бслиб, «Муҳаммад А асулуллоҳ» жумласи ва «Муҳаммад» ссзи биринчи сатр, «А асул» иккинчи сатр, «Аллоҳ» учинчи сатрга ёзилган сди (Имом Бухорий, ҳадис â„– 5875, 5878).
18 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шоирлари
Каъб ибн Молик, Абдуллоҳ ибн А авоҳа ва Ҳассон ибн Собит (разисллоҳу анҳум)лар А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шоирлари сдилар («Зодул-маъод» 1/ 128).
19 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг хизматчилари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг:
- сҳтиёжларини кетказиш учун Анас ибн Молик (разисллоҳу анҳу);
- чориқ ва мисвокларини кстариб туриш учун Абдуллоҳ ибн Масъуд (разисллоҳу анҳу);
- сафарларда тусларини етаклаш учун Уқба ибн Омир (разисллоҳу анҳу);
- уловларининг соҳиби Аслаъ ибн Шарик (разисллоҳу анҳу);
- Абу Бакр (разисллоҳу анҳу)нинг қуллари Билол ибн А абоҳ ва Саъд (разисллоҳу анҳумолар), Абу Зарр Ғифорий (разисллоҳу анҳу) ва Айман ибн Убайд (разисллоҳу анҳу)лар сса таҳорат ва сҳтиёжлари учун хизмат қилар сдилар («Зодул-маъод» 1/ 116, 117).
20 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг минбари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг минбари ёғочдан ссалган бслиб, учта поғонаси бор сди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унинг устида жума ва бошқа кунлари хутба қилар сдилар (Шайх Албоний «Саҳиҳут-Тарғиб», ҳадис â„– 1679).
21 — Аллоҳ таолонинг А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнни бошқа пайғамбарлардан фарқли қилган жиҳатлар
1 — Душманининг қалбига бир ойлик масофа қолганида қсрқув солиш билан Аллоҳнинг мадад бергани.
2 — Аллоҳ таолонинг Ерни саждагоҳ ва покловчи қилгани.
3 — Аллоҳ таолонинг слжаларни ҳалол қилиб, бошқа (пайғамбар)ларга ҳаром қилгани.
4 — Аллоҳ таолонинг катта шафоат — Мақоми Маҳмудни бериши.
5 — Аллоҳ таолонинг А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни бутун башарист учун ва бошқа пайғамбарларни фақат сз халқигагина юборгани.
22 — Аллоҳ таолонинг бошқа мусулмонларга ҳаром қилмаган ва фақатгина А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга ҳаром қилган нарсалари
1 - садақа олиш;
2 - А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан бирга турмуш қуришни хоҳламаган аёлни раво ксрмаслик;
3 — Душманга қарши уруш тугамагунича уруш кийимларини ечмаслик;
4 — Хоинона ксз ташлаш (съни, бир нарсага аслида ксринганидан фарқли ксрсатиш учун, ксз билан ишора қилиш);
5 — Саводини чиқариш.
Аллоҳ таоло айтди: «Сиз (сзингизга Қуръон нозил қилинишидан) илгари бирон китобни тиловат қилгувчи бслган смас сдингиз ва сз қслингиз билан хат ҳам ёзган смас сдингиз. Акс ҳолда бузғунчи кимсалар албатта шубҳага тушган бслар сдилар» (Анкабут: 48).
6 — Шеърни срганиш
«(Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга) шеър сргатмадик ва (шоирлик) унинг учун дуруст смасдир» (Асин: 69) (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 1071 ва Имом Бухорий ривости, ҳадис â„– 5254).
23 — Аллоҳ таолонинг А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламгагина рухсат берган ва бошқа мусулмонларга ҳаром қилган нарсалари
1 — А сзани улаб тутиш.
2 — Валий ва гувоҳларсиз уйланиш.
3 — Тсрттадан ортиқ хотинга уйланиш.
4 — Маккада урушни биринчи бслиб бошлаш (Имом Бухорий, ҳадис â„–â„– 1964, 7420, 1832).
24 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг нафл намозларни стириб сқишлари
Бошқа мусулмонлардан фарқли слароқ, узрлари бслмаса ҳам нафл намозларни, бошқа намозларни тик туриб сқиганларидек, стириб сқишлари А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг хусусистларидандир. Чунки, оддий мусулмонларнинг узрсиз стириб сқиган намозларига (тик туриб сқилган намознинг) срим савоби берилади (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 735).
25 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бекор қилган илк ссим
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам рад стган ва бекор қилган (илк) ссим — амакиси Аббос ибн Абдулмутталиб (разисллоҳу анҳу)нинг ссими сди (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 1218).
ibnUyayna:
26 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сқиган илк жума намози
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам биринчи жума намозини Мадинага қилган ҳижратларидан сснг, Солим ибн Авф қабиласида сқиган сдилар (Ибн Ҳишом «ас-Сийра», 2/ 102).
27 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаж ва умралари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳижрий снинчи йилда бир марта ҳаж - (тарихий номи) Видолашув ҳажи ва тсрт марта умра қилдилар. Умраларнинг барчаси зул-қаъда ойида бслган сди. Улар: Ҳудайбийс умраси, қазо умраси, ҳажлари билан қилинган умра ва Жсъсрронадан қилинган умраси. (Имом Бухорий, ҳадис â„– 1778, Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 1253).
28 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ғазотлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам йигирма еттита жангга бордилар ва тсққиз жангда шахсан иштирок стдилар. У жанглар: Бадр, Уҳуд, Мурайсийъ «Бану Мусталақ», Хандақ, Қурайза, Хайбар, Фатҳ, Ҳунанйн ва Тоиф жангларидир. Қирқ еттита бслинмани уруш учун жснатдилар («Табақотул-Кубро» 2/ 3). А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қилган биринчи ғазот — Абвоъ (Ваддон) жанги, охирги ғазот сса Табук жанги сди (Табарий Тарихи, 2/ 207).
29 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муаззинлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муаззинлари тсртта бслиб: Билол ибн А абоҳ ва Абдуллоҳ ибн Умму Мактум Мадинада, Саъд ал-Қураз Қубода, Абу Маҳзура Маккада сдилар («Зодул-маъод» 1/ 124).
30 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг саҳобаларга имом бслиб сқиган охирги намози
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг саҳобларга имом бслиб сқиган охирги намози — Мурсалот сураси сқилган шом намози сди (Имом Бухорий ҳадис â„– 4429, Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 462).
31 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳаётидаги охирги намоз
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳаётидаги охирги намоз — вафот стган душанба кунидаги бомдод намози сди («Далолилун-нубувваҳ», 7/ 192 193).
32 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг оғизларидан чиққан охирги ссз
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг оғизларидан чиққан охирги гап - «Аллоҳумма ар-А афиқул-Аъло»: Аллоҳим, жаннатнинг олий мақоми(ни танладим), жумласидир (Имом Бухорий, ҳадис â„– 4463).
33 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг вафотлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳижрий сн биринчи йил, рабиъул-аввал ойининг сн иккинчи куни - душанба кунида вафот стдилар ва чоршанба куни Оиша (разисллоҳу анҳо)нинг хоналарига дафн стилдилар (Ибн Саъд «Табақот» 2/ 209, Табарий Тарихи, 2/ 241).
34 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг умри
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам вафот стганларида ёшлари олтмиш учда сди (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2349).
35 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ғассоллари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам вафот стганларидан сснг муборак баданларини Аббос ибн Абдулмутталиб, Алий ибн Абу Толиб, Фазл ибн Аббос, Қусам ибн Аббос, Усома ибн Зайд ва А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ғуломи - Шуқрон (разисллоҳу анҳум)лар ювдилар. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни ювганларида кийимлари ечилмаган сди (Ибн Ҳишом, «ас-Сийра», 4/ 287).
36 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг кафанлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам пахтадан тсқилган учта газмол билан кафанландилар. Улар ичида ксйлак ва салла йсқ сди (Имом Бухорий, ҳадис â„– 1264, Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 941).
37 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга сқилган жаноза намози
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам учун сқилган жаноза намозида биронта саҳоба имом бслмади. Балки ҳар бир киши танҳо намоз сқиди. Аввал сркаклар, кейин хотинлар, кейин болалар, кейин қуллар намоз сқидилар (Ибн Ҳишом «ас-Сийра», 4/ 289).
38 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг мерослари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам вафотидан сснг оқ хачири, қурол-аслаҳаси ва садақа қилиб қолдирган еридан бошқа на тилло ва на кумуш тангалар, на қул ва на канизакни мерос қилиб қолдирдилар («ат-Табақот», 2/ 241).
39 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳовузи
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳовузи жуда ҳам катта бслиб, унинг суви жаннатдаги Аллоҳ таоло Муҳаммад соллалоҳу алайҳи ва салламга ваъда қилган Кавсар дарёсидан оқиб келади. Унинг суви сутдан оқ, асалдан тотли ва ҳиди мушкдан шириндир. Унинг идишларининг сони Самодаги юлдузлар соничадир. Ундан бир марта ичган одам, кейин ҳеч ҳам чанқамайди (Имо Бухорий, ҳадис â„– 6575; 6593)
40 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни тушда ксриш
Имом Бухорий ва Имом Муслим раҳимаҳумаллоҳлар Абу Ҳурайра (разисллоҳу анҳу)дан ривост қилдилар: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мени тушида ксрган киши — Мени ксрибди. Чунки шайтон, менинг шаклимда гавдалана олмас» (Имом Бухорий, ҳадис â„– 110, Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2266).
41 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Аллоҳ ҳузуридаги мақоми
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам — Аллоҳ таоло ҳузурида сратилган бутун махлуқларнинг снг афзалидирлар.
42 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг исмлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг исмлари: Муҳаммад, Аҳмад, Моҳий (Йсқ қилгувчи - Аллоҳ у билан куфрни йсқ қилади), Оқиб (Сснгги — Ундан кейин пайғамбар келмайди), Амийн (Омонатдор), Уммий (Саводсиз), А асул, Аабий, Шоҳид, Заҳук (Сертабасссум), Фотиҳ, Қаттол (Ислом динига қурол билан қарши чиққанларни слдиргувчи), Қусам (Барча схшиликларни сзида жамлаган), Мустафо(одамларнинг Сараси), Мубашшир (Башорат берувчи), Башир (Башорат берувчи), Мутаваккил ( Аллоҳга таваккул қилган), Муқаффий (Ўзидан аввалги пайғамбарлар ҳидостига Издош), Аазир (Огоҳлантирувчи), Аабийюр-раҳмаҳ (А аҳмат пайғамбари), Аабийют-Тасвисҳ (Инсон ҳуқуқини тақводан бошқа барча нарсаларда тенг ксрган пайғамбар), Аабийюл-малҳамаҳ (Жанг пайғамбари (жангларда шахсан иштирок стган пайғамбар)), Қосим (адолат билан тақсимловчи), Абдуллоҳ (Аллоҳнинг бандаси), ас-Сирожул-Мунийр (порлаган Чироқ), Саййиду валади Одам (Одам фарзандларининг Саййиди), Соҳибу ливаил-Ҳамд (Қиёматда тикиладиган Ҳамд байроғининг Агаси), Соҳибу Мақомил-Маҳмуд (Мақталган Мақом Агаси), ад-Доъий илаллоҳи биизниҳ (Аллоҳ йслига Аллоҳ изни билан Чорловчи), Хотимун-набиййин (Охирги Лайғамбар) ва бошқа исмлар («ат-Табақот» 1/ 83, 84; «Далоилун-нубувваҳ» 1/ 151 — 161).
43 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг кунсси
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг кунсси тснғич фарзанди Қосимга нисбатан — Абул-Қосимдир (Имом Муслим ривости, "œКитобул-адаб", ҳадис â„– 5).
44 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сифат-шакллари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам оқ, нурафшон юзли, табассум қилсалар сн тсрт кунлик ойдек порлар сди. Ўрта бсйли - новча ҳам, пакана ҳам смас сдилар. Сочлари сртача на пахмоқ ва на узун бслиб, қулоқлари билан елкаларигача тушар сди (Имом Бухорий ҳадис â„– 3549, Имом Муслим ривости, ҳадис â„–â„– 2338, 2340).
45 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг оқ туклари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг соч ва соқолларида йигирмата оқ тук бор сди (Имом Бухорий, ҳадис â„– 3548, Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2347).
46 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг бсй-ҳидлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг бсй-ҳидлари мушкдан ксра ширинроқ сди (Имом Бухорий, ҳадис â„– 3561, Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2330).
47 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаёси
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам чимилдиққа кирган бокира қиздан ҳам ҳаёлироқ сдилар (Имом Бухорий, ҳадис â„– 3562).
48 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг гапиришлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шунчалар оз гапирар сдиларки, уни санамоқчи бслган одам санаши мумкин сди (Имом Бухорий, ҳадис â„– 3567).
49 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг набиралари:
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг набиралари олтитадир.1 - Умома Абу Ос ибн А абийъ қизи, онаси - Зайнаб А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қизи.2 — Абдуллоҳ ибн Усмон ибн Аффон, онаси - А уқийс А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қизи.3-, 4-, 5-, 6- Ҳасан, Ҳусайн, Зайнб ва Умм Кулсум. Буларнинг барча Алий ибн Абу Толибнинг фарзандлари бслиб, оналари - Фотима А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қизидир. (Аллоҳ уларнинг барчасидан, ота-оналаридан рози бслсин) («Сисру аъламин-нубалаъ» 1/ 31, «Софватус-софваҳ» 1/ 294, 309).
50 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг соқоллари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг соқоллари қалин ва узун сди («Саҳиҳу Сунани Аби Довуд» 3/ 393).
ibnUyayna:
51 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам узугини бирга олиб юрган одам
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг узугини Муъайқиб ибн Абу Фотима Давсий (разисллоҳу анҳу) олиб юрар ва А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу узук билан мактубларни муҳрлар сдилар («Зодул-маъод» 1/ 128).
52 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг инсон скани
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам инсондек туғилдилар, инсондек сшадилар, инсондек касал бслдилар ва инсон каби слдилар. Шунинг учун ҳам, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам нур ёки Аршнинг нуридан сратилган, деб гумон қилган киши, Қуръон Каримни инкор стган бслади (Оли Имрон: 144, Каҳф: 110, Анбиё: 34, Фурқон: 7, 8. Имом Бухорий, ҳадис â„– 5016).
53 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қсриқчилари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қсриқчилари Саъд ибн Муоз, Муҳаммад ибн Маслама, Зубайр ибн Аввом, Уббод ибн Бишр ва бошқалар (разисллоҳу анҳум) сдилар. Аллоҳ таолонинг: «Аллоҳ Сизни одамлардан ҳимос қилади» (Моида: 67) ости нозил бслгач, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қсриқчиларига бунинг хабарини бериб, уларни тарқатдилар (Зодул-маъод» 1/ 127).
54 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сарбонлари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сарбони ва тусларига хиргойи қилганлар: Абдуллоҳ ибн А авоҳа, Омир ибн Акваъ, Салама ибн Акваъ ва Анжаша Ҳабаший разисллоҳу анҳум («Зодул-маъод» 1/ 128).
55 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қуроли
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг тсққизта қиличи, еттита темир совути, олтита камони, бешта найзаси, темирдан қилинган дубулға, урушда кисдиган учта жуббаси, битта қалқони ва «Уқоб» деб номланган қора байроғи бор сди (Ибн Саъд «Табақот» 1/ 376, 379).
56 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг котиб-ёзувчилари
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Қуръон Карим ва мактубларини ёзувчи котиблари: Абу Бакр Сиддиқ, Умар ибн Хаттоб, Усмон ибн Аффон, Алий ибн Абу Толиб, Зубайр ибн Аввом, Омир ибн Фуҳайра, Амр ибн Ос, Убай ибн Каъб, Абдуллоҳ ибн Арқам, Собит ибн Қайс ибн Шаммос, Ҳанзала ибн А абийъ, Муғийра ибн Шсъба, Абдуллоҳ ибн А авоҳа, Холид ибн Валид, Холид ибн Саид ибн Ос, Муовис ибн Абу Суфён ва Зайд ибн Собит разисллоҳу анҳумлардир («Зодул-маъод» 1/ 117).
57 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг кулгиси ва ҳазиллари
Термизий ривост қилди: Абу Ҳурайра (разисллоҳу анҳу) айтди: (Саҳобалар): А А асулуллоҳ, Сиз биз билан ҳазиллашаспсизми?,- деганларида: «Ҳа, бироқ мен фақатгина ҳақиқат билан ҳазил қиламан!»- дедилар (Саҳиҳ ҳадис. «Мухтасаруш-шамааилил-Муҳаммадийс», ҳадис â„– 202).
58 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва слим талвасаси
Оиша (разисллоҳу анҳо) айтдилар: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларида сув қуйилган идиш бор сди. У қслини сувга солиб, юзларини ишқар ва: «Ла илаҳа илллалоҳ! Ўлимнинг сархушлиги-талвасаси бор»- дер сдилар (Имом Бухорий, ҳадис â„– 6510).
59 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам насабининг ахлоқсизлик-зинодан поклиги
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг насаби Одам алайҳиссолату вассаломдан тортиб, то ота-оналаригача жоҳилист ахлоқсизлигидан пок бслган сди. Восила ибн Асқаъ (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аллоҳ мени Ҳошим уруғи ичидан танлаб олди»- дедилар (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2276). Табароний (раҳимаҳуллоҳ) Алий ибн Абу Толиб (разисллоҳу анҳу)дан ривост қилди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мен Одам (алайҳиссалом)дан то ота-онамдан туғилгунча зинодан смас, никоҳдан дунёга келдим ва менга жоҳилий зинодан ҳеч бир нарса тегмади» («Саҳиҳул-Жомеъ», ҳадис â„– 3225).
60 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг тсшаги
Оиша (разисллоҳу анҳо) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг тсшаги ичи хурмо ёғочининг псстлоғи билан тслдирилган тери сди (Имом Бухорий, ҳадис â„– 6456, Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2082).
61 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қасамлари
Ибн Қоййим (раҳимаҳуллоҳ) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам саксондан ортиқ ерда Аллоҳ номига қасам ичдилар. Аллоҳ таоло сса А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни уч ерда қасам ичишга амр қилди:
1 - «(Ай Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам), сиздан: «У (ваъда қилинган азоб) ҳақми?» — деб ссрайдилар. Айтинг: «Ҳа, А оббимга қасамки, албатта у ҳақдир. Сизлар (ундан) қочиб қутулгувчи смассизлар» (Юнус: 53);
2 - «Кофир бслган кимсалар «Бизларга (қиёмат) соати келмас», дедилар. (Ай Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам, уларга) айтинг: «Йсқ! Ғайбни билгувчи А оббимга қасамки, шак-шубҳасиз у (съни қиёмат) сизларга келар» (Сабаъ: 3);
3 - «Кофир бслган кимсалар сзларининг ҳеч қачон қайта тирилмасликларини гумон-даъво қилдилар. (Ай Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам, уларга) айтинг: «Йсқ! А оббимга қасамки, албатта қайта тириласизлар, сснгра албатта сизларга қилган амалларингизнинг хабари берилажак ва бу - Аллоҳ учун осондир» (Тағобун: 17) («Зодул-маъод» 1/ 163).
62 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг кечиримлари
Анас (разисллоҳу анҳу) айтди: Мен А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан бирга кетаётган сдим. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сгнида ёқаси дағал тикилган нажрон жуббаси бор сди. Бир аъробий дуч келиб, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни кийими билан шундай қаттиқ тортдики, ёқанинг дағаллиги бсйинларида из қолдирди. Сснгра: Ай Муҳаммад, олдингдаги Аллоҳнинг молидан менга бер?!,- деди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга сгирилиб қараб кулдилар ва унга сша молдан беришга амр қилдилар (Имом Бухорий, ҳадис â„– 3149).
63 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг жасурлиги
Анас (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам одамларнинг снг сҳсонкори, саховатлиси ва снг жасури сдилар. Кечаларнинг бирида Мадина аҳолиси қсрқиб кетдилар ва товуш келган томонга кета бошладилар. Улар келган товуш томон борар сканлар, сзларидан илгари кетган ва қайтаётган А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга дуч келдилар. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Абу Талҳанинг отига минган ва бсйнига қилични осиб олган сдилар. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уларга: «Қсрқманглар! Қсрқманглар»- дедилар (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2307).
64 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳайвонларга шафқати
Саҳл ибн Ҳанзалийс (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам орқаси қорнига ёпишиб қолган (озғин) тус олдидан стар сканлар: «Аллоҳдан бу тилсиз ҳайвонлар ҳақида қсрқинглар! Уларни лойиқ бслганидек мининглар ва лойиқ бслганидек (ссйиб,) енглар!»- дедилар («Саҳиҳу Аби Довуд» ҳадис â„– 2221).Саид ибн Жубайр (раҳимаҳуллоҳ) айтди: Абдуллоҳ ибн Умар (разисллоҳу анҳу) товуқни нишон қилиб отишаётган одамлар олдидан стди. Уни ксргач одамлар тарқалиб кетдилар. Абдуллоҳ ибн Умар (разисллоҳу анҳу): Буни ким қилди?! А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам буни қилган одамни лаънатлаган- деди (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 1958).
65 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам терининг хсшбсйлиги
Анас (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бизникига кириб, қайлула-пешин уйқусини ухлаганларида терладилар. Онам шиша идишни олиб келиб, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг терларини сидириб ола бошладилар. Бирдан А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уйғониб кетдилар ва: «Ай Умму Сулайм, нима қиласпсиз?»- деганларида онам: Сизнинг терингизни атирларимиз ичига қсшиб қссмиз. У (терингиз) атирларнинг снг хушбсйидир,- деб жавоб берди (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2331).
66 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг очиқ қсллиги
Абдуллоҳ ибн Аббос (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам очиқ қслликда ҳар нарсани учириб келган шамолдан ҳам саховатпеша сдилар (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2308).
67 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ғайри муслимларга қилган муомаласи
Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Муъоҳид-шартнома қилган одамни слдирган кимса жаннатнинг ҳидини ксрмайди. Ҳолбуки, унинг ҳиди қирқ йил(лик масофа)дан келиб туради» (Имом Бухорий, ҳадис â„– 3166).«Муоҳид»- мусулмонлар аҳд берган одам.Сафвон ибн Сулайм (раҳимаҳуллоҳ) саҳобаларнинг бир неча сғилларидан, улар оталаридан ҳадис айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Мен муоҳидга зулм қилган ёки ҳаққини бермаган ёки кучи етмаган нарсага мажбурлаган ёхуд ундан розилигисиз бирон нарсани олган киши қаршисида Қиёмат куни даъвогарман!»- дедилар («Саҳиҳу Аби Довуд», ҳадис â„– 2626).
68 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг илм толиблари ҳақидаги васистлари
Абу Саид Худрий (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Яқинда олдингизга илм излаган одамлар келадилар. Сизлар уларга: А асулуллоҳнинг васисти, хуш келдингиз!- деб, сргатинглар!»- дедилар (Ҳасан ҳадис: «Саҳиҳу ибн Можжа», ҳадис â„– 201).
69 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва ҳижома
«Ҳижома» - терини тилиб, махсус жиҳоз билан қон олишдир.
Анас (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бсйиннинг икки томири ва елканинг уст қисмидан (ҳижрий қамарий ойларнинг) сн еттинчи, сн тсққизинчи ва йигирма биринчи кунлар(и)да қон олдирар сдилар (Шайх Албоний «Мухтасаруш-шамааил», ҳадис â„– 313).
70 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг камтарлиги
Бароъ ибн Озиб (разисллоҳу анҳу) айтди: Аҳзоб куни А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам биз билан бирга тупроқ ташидилар ва оппоқ қоринлари тупроқ бслиб кетди (Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 1803).Табароний (раҳимаҳуллоҳ) Саҳл ибн Ҳунайф (разисллоҳу анҳу)дан ривост қилди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам камбағал мусулмонларнинг олдига бориб зиёрат қилар, беморларини ксрар ва жанозаларида ҳозир бслар сдилар («Саҳиҳул-Жомеъ», ҳадис â„– 4877).
71 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сз хонадонида
Урва ибн Зубайр (разисллоҳу анҳу) айтди: Мен Оиша (разисллоҳу анҳо)дан: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уйларида бирон нарса қилар сдиларми?- дес ссрадим. У: Ҳа, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам пойафзалини тозалар, кийимларини тикар ва сизлардан бирингиз каби уй ишларини ҳам қилар сдилар,- деб жавоб берди, (разисллоҳу анҳо) (Имом Аҳмад «Муснад» 42 / 2531).
72 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва набиралари
Бароъ ибн Озиб (разисллоҳу анҳу) айтди: Мен А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг елкасига Ҳасан ибн Алий (разисллоҳу анҳу)ни стқазиб: «Аллоҳим, мен уни схши ксраман, Сен ҳам уни схши кср!» десётганларини ксрдим (Имом Бухорий, ҳадис â„– 3749).Абу Қатода (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бизнинг олдимизга чиққанларида Умома Абу Ос қизи елкаларида сди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам намоз сқидилар ва рукуъ қилганларида уни (ерга) қсср, (иккинчи ракаатга бошларини) кстарганларида кстариб олар сдилар (Имом Бухорий «Саҳиҳ», ҳадис â„– 5996).
73 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам асирларга схшилик қилишга васист қилар сдилар
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Бадр жангидан қайтгач, асирларни саҳобалар сртасида бслиб бердилар ва уларга: «Асирларга схшилик қилинглар!»- дедилар. Мусъаб ибн Умайр (разисллоҳу анҳу)нинг укаси Абу Азиз ибн Умайр асирлар ичида сди. У айтди: Мен Бадрдан қайтгач, ансорлар ичида қолдим. Улар А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг васистларига содиқ слароқ, нонушта ёки кечки овқатларида менга алоҳида нон ва хурмо берар сдилар. Уларнинг биронтасининг қслига бирон бурда нон тушиб қолса уни менга берар, мен сса услиб уни сзига қайтарар, у сса олмас ва сна менга қайтарар сди (Ибн Ҳишом «Сийра» 2/ 251).
74 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ибодатдаги тиришқоқлиги
Оиша (разисллоҳу анҳо) айтдилар: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам кечалари таҳажжуд намози сқир ва оёқлари ёрилиб кетар сди. Мен Унга: А А асулуллоҳ, нега бундай қиласиз? Ахир Сизнинг аввалги ва кейинги гуноҳларингиз мағфират қилинган-ку?- десам: «Шукрона келтирган банда бслмайинми?!»- деб жавоб бердилар (Имом Бухорий, ҳадис â„– 4837).Абу Ҳурайра (разисллоҳу анҳу) айтди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аллоҳ номига қасамки, Мен бир кунда Аллоҳга етмиш мартадан кспроқ истиғфор айтиб, тавба қиламан»- дедилар (Имом Бухорий, ҳадис â„– 6307).
75 — А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қарз олиши
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам одамлар ичида чиройли муомалали инсон сдилар. Бирон нарсани қарзга олсалар, ундан ксра схшироқ қилиб тслар ва қарз берган одамга дуо қилиб: «Аллоҳ сизга аҳлингиз ва бойлигингизда барака берсин! Қарзнинг мукофоти - вафодорлик ва мақтовдир»- дедилар (Имом Бухорий, ҳадис â„– 2392. Ибн Можжа «Саҳиҳ», ҳадис â„– 1968).
Қуръон остларини таржима қилишда Алоуддин Мансурнинг «Қуръон Карим» изоҳли таржимасидан баъзи сзгартишлар билан фойдаланилди.
Ҳижрий 13 рабиъул аввал 1429 йил
Мелодий 22 март 2008 йил
hikmatnuri.com
Foniy:
Shuhrat_:
Rahmat sizlarga ancha malumotlar oldim. Manabular ham Payg'ambarimiz s.a.v haqlarida foydali malumot ekan, sizlarga ham ilindim . 1. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг
туғилишлари—Фил йили, 12-
А обийъул Аввал.
2. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг оналари
билан Мадинага боришлари ва
оналарининг вафоти —
туғилганларининг олтинчи
йили.
3. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг боболари
Абдулмуттолибнинг вафоти ва
узот амакилари Абу
Толибнинг кафолатига
стишлари —
туғилганларининг саккизинчи
йили.
4. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг амакилари
Абу Толиб билан Шом
сафарига чиқишлари—
туғилганларининг сн иккинчи
йили.
5. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг Фижор
урушида ҳозир бслишлари—
туғилганларининг сн тсртинчи
йили.
6. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг Фузул
шартномасида ҳозир
бслишлари—туғилганларининг
йигирманчи йили.
7. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг
Хадийжанинг ғуломи Майсара
билан тижоратга чиқишлари—
туғилганларининг йигирма
бешинчи йили.
8. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг Хадийжа
бинти Хувайлид розисллоҳу
анҳога уйланишлари—
туғилганларининг йигирма
бешинчи йили.
9. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг Каъбани
қайта қуришда иштирок
стишлари—туғилганларининг
сттиз бешинчи йили.
10. Лайғамбар алайҳиссаломга
ваҳий туши¬шининг
бошланиши—
туғилганларининг қирқинчи
йили—пайғамбарликнинг
биринчи йили.
11. Ҳабашистонга биринчи
ҳижрат—пайғамбарликнинг
бешинчи йили.
12. Ҳабашистонга иккинчи
ҳижрат—пайғамбарликнинг
олтинчи йили.
13. Қамал саҳифаси—
пайғамбарликнинг еттинчи
йили.
14. Қамал саҳифасининг бекор
қилиниши—пайғамбарликнинг
тсққизинчи йили.
14. Абу Толибнинг вафоти—
пайғамбарликнинг снинчи
йили.
15. Хадийжа розисллоҳу
анҳонинг вафоти—
пайғамбарликнинг снинчи
йили.
16. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг Савда
бинти Замъа розисллоҳу
анҳога уйланишлари—
пайғамбарликнинг снинчи
йили.
17. Қурайшнинг Лайғамбар
алайҳиссаломга озорининг
шиддатланиши—
пайғамбарликнинг снинчи
йили.
18. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг Тоифга
чиқишлари—
пайғамбарликнинг снинчи
йили.
19. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг сзларини
қабилаларга
таништиришлари—
пайғамбарликнинг снинчи
йили.
20. Оиша розисллоҳу анҳога
ақди никоҳ қилишлари—
пайғамбарликнинг сн биринчи
йили.
21. Исро ва Меърож—
пайғамбарликнинг сн иккинчи
йили.
22. Аамознинг фарз бслиши—
пайғамбарликнинг сн иккинчи
йили.
23. Ансорлар билан танишув—
пайғамбарликнинг сн иккинчи
йили, зулҳижжа ойи.
24. Биринчи Ақоба байъати—
пайғамбарликнинг сн иккинчи
йили, зулҳижжа ойи.
25. Мисъаб ибн Умайр
розисллоҳу анҳунинг
Мадинага юборилиши—
пайғамбарликнинг сн иккинчи
йили.
26. Иккинчи Ақоба байъати—
пайғамбарликнинг сн учинчи
йили.
27. Лайғамбар
алайҳиссаломнинг Мадинага
ҳижратлари—
пайғамбарликнинг сн
тсртинчи йили, сафар ойи,
биринчи ҳижрий сана.
27. Масжиди Аабавийни
қуриш—биринчи ҳижрий сана,
сафар ойи.
28. Азонни жорий қилиниши—
биринчи ҳижрий сана.
29. Мусулмонларни
биродарлаштириш—биринчи
ҳижрий сана, жумадул ула
ойи.
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page
Go to full version