O'zbekistonga investisiya kiritishga tayyormiz09.03.2009 19:52
Bahodir Mamajonov, "œJahon" AA, Seul -O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov tashabbusi bilan Navoiy shahri xalqaro aeroporti hududida MDH mamlakatlarida birinchi bo'lgan "œNavoiy" erkin industrial-iqtisodiy zona tashkil etilmoqda. Erkin industrial-iqtisodiy zonaning muvaffaqiyatini belgilovchi eng muhim jihatlardan biri — bu uning yonida joylashgan transkontinental intermodal xab bo'lib, u 2009 yil yanvaridan buyon yuk tashish bo'yicha dunyoda yetakchi sanalgan "œKorean Eyr" kompaniyasi tomonidan boshqarilmoqda.
2009 yil 5 mart kuni Seulda "œNavoiy shahridagi erkin industrial-iqtisodiy zona — koreyalik sheriklar uchun O'zbekistondagi yangi investision imkoniyatlar" mavzuida konferensiya bo'lib o'tdi.
Anjumanda nafaqat O'zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo mintaqasining iqtisodiy taraqqiyotiga ijobiy ta'sir ko'rsatuvchi eng istiqbolli loyihalardan birining hayotga tatbiq etilishi bilan bog'liq masalalar muhokama qilindi.
Konferensiyadan ko'zlangan asosiy maqsad — Koreya Respublikasidagi ishbilarmon doiralar vakillarini Navoiyda tashkil etilayotgan erkin industrial-iqtisodiy zona, xorijlik investorlarga taklif etilayotgan imtiyozlar bilan keng tanishtirish edi.
Seuldagi "œLotto" mehmonxonasining 1200 kishiga mo'ljallangan konferensiyalar zali ishtirokchilar bilan to'ldi, mavzuga qiziqish shu qadar kuchli ediki, anjuman ishini ko'pchilik hatto tik turib eshitishiga to'g'ri keldi.
Yurtimiz ishbilarmon doirlari vakillarining delegasiyasiga O'zbekiston Respublikasi Bosh vazirining birinchi o'rinbosari, moliya vaziri Rustam Azimov rahbarlik qildi. Delegasiya tarkibidan shuningdek, mamlakatimizning turli vazirlik va idoralari rahbarlari, nufuzli tadbirkorlar o'rin oldi.
Konferensiyani Koreya Respublikasi Bosh vaziri Xan Sin Su tabrik so'zi bilan ochib bergani Koreya hukumati mazkur anjumanga katta e'tibor berganini yaqqol tasdig'i bo'ldi. U, jumladan, Koreya bilan O'zbekiston o'rtasida mustahkam savdo-iqtisodiy va gumanitar aloqalar yo'lga qo'yilganini ta'kidlab, o'zaro hamkorlik kudan-kun kengayib, yanada mustahkamlanib borayotganini e'tirof etdi va Navoiyda tashkil etilayotgan erkin industrial-iqtisodiy zona buning dalili bo'lib xizmat qilishini qayd etdi.
Konferensiyada O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning anjuman ishtirokchilariga yo'llagan tabrik xati o'qib eshittirildi. Unda ta'kidlanishicha, «bizning Koreya Respublikasi bilan bo'lgan jadal sur'atdagi hamkorligimiz 2006 yilda o'rnatilgan strategik sheriklik asosida rivojlanib, bu, o'z navbatida, neft, gaz, uran, qimmatbaho va noyob metallarni qazib olish va qayta ishlash, to'qimachilik, mashinasozlik va avtomobilsozlik sohalaridagi muhim loyihalarni amalga oshirish uchun mustahkam asos yaratib berdi».
Avtomobil, temir va havo yo'llarining eng muhim chorrahasida joylashgan Navoiy shahri aeroporti Janubi-sharqiy Osiyo mamlakatlarini Markaziy va Janubiy Osiyo, Yaqin Sharq hamda Yevropa qit'asi mamlakatlari bilan bog'laydi. Yaqin vaqt ichida Navoiy shahri aeoporti havo qatnovi orqali Osiyo va Yevropaning Singapur, Dehli, Bangkok, Frankfurt hamda Milan kabi yirik shaharlari bilan bog'lanadi.
Taqdimot marosimida ta'kidlanganidek, erkin industrial-iqtisodiy zona hududida maxsus soliq, bojxona hamda valyuta rejimlari, rezident bo'lmaganlar uchun kirish va chiqish, ishlash uchun ruxsatnoma olishning soddalashtirilgan tartibi joriy etiladi. Bundan tashqari, yer solig'i, mulk solig'i, daromad solig'i, ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish va obodonlashtirish solig'i, yagona soliq to'lovidan ozod qilish kabi choralar ko'zda tutilgan.
Anjumanda bir necha yildan buyon O'zbekistonda muvaffaqiyatli faoliyat yuritib kelayotgan koreyalik biznesmenlarning chiqishlari katta qiziqish uyg'otdi. So'zga chiqqanlar Navoiydagi erkin industrial-iqtisodiy zonaning tashkil etilishi beradigan yangi imkoniyatlar to'g'risidagi fikrlari bilan o'rtoqlashdi.
Konferensiya davomida umumiy qiymati 500 million AQSh dollaridan oshuvchi 35 ta investision loyiha va bitimlar imzolangani anjuman naqadar muvaffaqiyatli o'tganidan dalolat berib turibdi.
Uchrashuv doirasida, shuningdek, hamkorlikning ustuvor yo'nalishlariga bag'ishlangan tematik davra suhbatlari o'tkazilib, ularda neft va neft-gaz, gaz va gaz-kimyo, to'qimachilik, elektrotexnika sanoati, axborot texnologiyalari, telekommunikasiyalar, qurilish materiallari ishlab chiqarish, farmasevtika, oziq-ovqat sanoati, qishloq xo'jalik mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash, turizm sohalaridagi aniq investision loyihalar taqdimoti bo'lib o'tdi.
O'zbekiston bilan Koreya o'rtasidagi iqtisodiy munosabatlar sur'ati kundan-kun yuksalib bormoqda. Birgina 2008 yilda O'zbekistonga Koreya ishbilarmon doiralarining 80 dan ziyod delegasiyasi tashrif buyurdi. Navoiy shahrida erkin industrial-iqtisodiy zonaning tashkil etilishi bilan O'zbekistonga bo'lgan qiziqish ortib, tahlilchilarning fikriga ko'ra, bu nafaqat Koreya kompaniyalari, balki boshqa mamlakatlar ishbilarmonlarining faolligini oshirishga xizmat qiladi.
Anjumanda Koreya Respublikasi ishbilarmon doiralari O'zbekiston-Koreya munosabatlarining bugungi ahvoli va Navoiy shahrida tashkil etilgan erkin industrial-iqtisodiy zonaning istiqbollari haqida fikr almashdilar.
Koreya Respublikasi yer, transport va suv resurslari vaziri Chun Chjon Xvan:
— Koreya bilan O'zbekiston ko'p jihatdan bir biriga o'xshaydi. Koreyaning rivojlanish tarixiga nazar tashlaydigan bo'lsak, mamlakat urushdan keyingi bir necha o'n yil ichida iqtisodiyotning jadal o'sishini ta'minlab, iqtisodiyot va sanoat hajmi bo'yicha dunyodagi o'n birinchi mamlakatga aylanganini ko'rishimiz mumkin. Yurtimizning bunday jadal sur'atdagi o'sishiga faqatgina xalqimizning taraqqiyotga bo'lgan intilishi, fidokorona mehnati evaziga erishildi.
Agar mamlakatimizni O'zbekiston bilan solishtiradigan bo'lsak, o'zbek xalqi ham taraqqiyot va farovonlikka erishish uchun astoydil harakat qilayotganini ta'kidlash joiz bo'ladi. Lekin shu bilan birga O'zbekistonda bizda bo'lmagan tabiiy boyliklar ham mavjud. Mamlakatingiz o'z sanoat-ishlab chiqarish bazasini oqilona shakllantirsa, logistika infratuzilmasini rivojlantirsa, xorijiy investisiyalarni jalb qilish borasidagi oqilona siyosatini takomillashtirsa — O'zbekistonning muvaffaqiyati ta'minlanishiga ishonchim komil.
O'zbekistonning dengizga chiqadigan yo'li yo'q. Lekin Navoiydagi logistik xab loyihasini amalga oshirish orqali mazkur kamchilikni yengib o'tish mumkin. Bu yerda avtomobil va temir yo'llari havo yo'llari bilan uo'g'unlashadi. Bu esa O'zbekistonga iqtisodiy taraqqiyot borasida jiddiy siljishga erishish imkonini beradi. Koreya kompaniyalari Navoiy zonasidagi faoliyatini jadallashtirishiga ishonchimiz komil va ular O'zbekiston hukumati tomonidan qo'llab-quvvatlanishiga umid qilamiz. O'z navbatida, Koreya hukumati O'zbekiston bozoriga chiqadigan koreyalik biznesmenlarni faol qo'llab-quvvatlaydi.
Bugungi taqdimot Koreya kompaniyalarining O'zbekistondagi investision faoliyatini jadallashtirishga xizmat qilib, Navoiy shahridagi erkin industrial-iqtisodiy zona ularning dunyo bozorlariga chiqishidagi o'ziga xos plasdarm bo'lishiga umid qilaman.
Havo orqali yuk tashish bo'yicha dunyoda yetakchi hisoblangan "œKorean Eyr" kompaniyasi vise-prezidenti Chang-Xun Chi:
— Ilgari Koreyada ham eksportga yo'naltirilgan tuzilmalar faoliyat yuritgan erkin iqtisodiy zonalar tashkil etilish jarayoni yodimda. Bu — mamlakatimizning iqtisodiy taraqqiyotiga kuchli turtki berdi. Navoiy shahridagi erkin industrial-iqtisodiy zona ko'plab xorijiy firma va kompaniyalarni jalb qilib, O'zbekistonning iqtisodiy rivojlanishiga hissa qo'shadi.
Mamlakatingiz yuqori malakali inson resurslari, yer osti tabiiy boyliklari hamda Markaziy Osiyodagi qulay jo'g'rofiy joylashuvga ega. Navoiy sarmoyadorlar uchun eng jozibali joyga aylanishiga ishonchim komil.
Koreya respublikasi yangi texnologiyalarga ega, O'zbekiston esa ularni hayotga tadbiq etish istagida. Agar biz mana shu ikki jihatni birlashtira olsak, bundan ikki tomon ham yutadi.
Mamlakatlarimiz prezidentlari — Islom Karimov va Li Myon Bak tashabbusi mahsuli bo'lgan Navoiy erkin industrial-iqtisodiy zona loyihasi yaqin kelajakda o'z ijobiy natijasini berishiga ishonaman.
"œDEU Interneshnl" ko'p profilli (mineral resurslarni qazib olish, moliyalashtirish, energetikani rivojlantirish, rangli metallar, gaz va neft qazib olish, savdo, to'qimachilik) kompaniyasi prezidenti Kim Chje Yeng:
— O'zbekiston Respublikasi mintaqaning boshqa mamlakatlari bilan solishtirganda, muvaffaqiyatli biznes yuritish uchun qator qulayliklarga ega. Yuqori malakali injener-texnik kadrlar, takomillashgan qonunchilik bazasi, arzon narxdagi muhandislik-energetika kommunikasiyalari Koreya kompaniyalarini mazkur bozorga jalb qiluvchi omillar hisoblanadi. Boshqa ijobiy jihatlar shundaki, O'zbekiston MDH mamlakatlari bilan yaqindan hamkorlik qiladi va ularning hududiga o'z tayyor mahsulotlarini bojxona to'lovlarisiz eksport qilish imkoniga ega. O'zbekiston boy mineral resurslarga ega bo'lib, aminmanki, siyosiy barqarorlik sharoitida investisiyalarni jalb etish borasida keng ko'lamli ishlar amalga oshirilib, ishlab chiqarishning turli sohalariga eng yangi texnologiyalarni tadbiq qilish jarayoni ham davom etadi. Bularning bari yaqin kelajakda O'zbekiston iqtisodiyotining yuqori sur'atdagi o'sishini ta'minlaydi.
Mamlakatimiz O'zbekiston bozoriga 1993 yilda kirib bordi. Kompaniya avtomobilsozlik, moliya, savdo, butlovchi qismlar ishlab chiqarish, mobil aloqa, elektronika, to'qimachilik sohalarida faoliyat yurita boshladi.
O'zbekistondagi uchta to'qimachilik fabrikamizga eng zamonaviy uskunalar o'rnatganmiz. Bu kabi keng miqyosli ishlab chiqarishni nafaqat O'zbekiston, balki Koreyada ham uchratish mushkul. Mazkur korxonalarda ip gazlama mahsulotlari ishlab chiqarilib, Yevropa mamlakatlari, Yaponiya, AQSh bozorlariga yetkazib beriladi. Ayni paytga qadar qiymati 470 million AQSh dollariga teng mahsulot eksport qilindi. Joriy yilda mazkur ko'rsatkich 500 million dollardan oshadi degan niyatdamiz.
Shu orqali biz DEUning O'zbekiston bilan aloqalarini kengaytirdik. 1997 yilgi moliyaviy inqirozni yengib o'tib, "œDEU Interneshnl"ga aylangan DEU O'zbekiston iqtisodiyotiga investisiyalar kiritishda davom etmoqda.
O'zbekiston bozoridagi faoliyatimiz davomida bu yerdagi sheriklarimiz ishonchli ekaniga amin bo'ldik. O'zbekiston bilan aloqalarimizni davom ettirishga tayyormiz. Navoiy shahrida tashkil etilayotgan erkin industrial-iqtisodiy zona esa mazkur o'zaro manfaatli hamkorlikni davom ettirish uchun yaxshi imkoniyatdir.
"œKoreya Plennev" (qurilish materiallari ishlab chiqaruvchi yirik kompaniyalardan biri) raisi Xong Chang Xvan:
— Bugungi anjumanda ishtirok etib turganimdan nihoyatda mamnunman. O'zbekistonni men yaxshi bilaman, ajoyib mamlakatingizda faoliyat yuritganman. O'ylashimcha, Navoiy shahrida tashkil etilayotgan erkin industrial-iqtisodiy zonaga bag'ishlangan bugungi konferensiya, mamlakatlarimiz o'rtasidagi munosabatlar rivojiga hamda O'zbekistonning iqtisodiy taraqqiyotiga kuchli turtki beradi. Prezident Islom Karimovning oqilona, uzoqni ko'zlovchi siyosati O'zbekistonga investisiyalarni jalb qilish uchun qo'lay sharoit yaratmoqda. Yurtingizdagi qonunchilik bazasi hamda biznes tizimi nixoyatda yaxshi yo'lga qo'yilgan bo'lib, xorijiy investorlar uchun ayniqsa jozibador. Shu bois men koreyalik sheriklarimga investisiyalarni hech ikkilanmay O'zbekiston iqtisodiyotiga kiritish kerak ekanini aytib kelaman.
"œBlyustar enerdji" energetika kompaniyasi prezidenti Shin Su Yun:
— Bir necha yillardan buyon Koreya bilan O'zbekiston do'stona hamkorlik o'rnatib, barcha sohalardagi hamkorlikni rivojlantirib kelmoqda.
Aminmanki, mamlakatlarimiz tomonidan boshlanayotgan yangi loyiha samarali bo'lib mamlakatlarimizga katta iqtisodiy foyda keltiradi. Mazkur loyihaning tez orada hayotga tatbiq etilishiga umid qilaman. O'zbekistonda nafaqat poytaxt, balki viloyatlarni rivojlantirishga ham birdek e'tibor qaratilayotgani tahsinga loyiq. Sobiq sovet ittifoqining Markaziy Osiyodagi barcha respublikalari rivojlanishning taxminan bir xil darajasida edi. Ularning ko'pchiligining rahbarlari iqtisodiy islohotlarni jadallashtirish va buning uchun xorijiy texnologiyalar va investisiyalarni jalb qilish niyatida ekanini ta'kidlar, lekin gap gapligicha qolib ketdi. O'zbekiston bu rejalarni amalga oshirayotgan mintaqadagi yagona mamlakat bo'lib, yangi zamonaviy texnologiyalarni rivojlantirish uchun xorijiy investisiyalarni jalb qilishga tayyor ekanini amalda isbotlamoqda.
Bugungi taqdimot O'zbekistonda Navoiy shahridagi erkin industrial-iqtisodiy zonani tashkil etish uchun katta miqyosdagi ishlar amalga oshirilganini namoyon etdi.
Hozir davom etayotgan jahon iqtisodiy inqirozi sharoitida Koreyaning ko'plab kompaniyalari turli loyihalar doirasidagi investision faoliyatini biroz susaytirdi. Ammo Navoiy shahrida tashkil etilayotgan erkin industrial-iqtisodiy zona koreyalik ishbilarmonlarga inqirozdan yaxshi natijalar bilan chiqish imkonini beradi, bunga ishonchim komil. Shunday ekan, bu imkoniyatni qo'ldan boy berish mumkin emas.
Gaz quyish stansiyalarini yetkazib beruvchi "œBlitiks" kompaniyasi vise-prezidenti Li Chan Sik:
— Mazkur anjumanda ishtirok etayotganimdan mamnunman. Ilgari O'zbekistonning iqlimi, koreys xalqinikiga o'xshab ketadigan hayot tarzi, ayrim urf-odatlari haqida tasavvurga ega edim. Menimcha, aynan mana shu o'xshashlik osonlik bilan til topishishimiz va bugunga qadar rivojlanib kelayotgan do'stona munosabatlarnng o'rnatilishiga xizmat qildi. O'zbekistonda koreyalik ishbilarmonlarga yaratilayotgan qulaylik va imtiyozlardan mamnunmiz. Shu bois biz ishonchli hamkorlarga aylandik.
Bugungi konferensiyada Navoiy shahrida tashkil etilayotgan erkin industrial-iqtisodiy zonadagi imtiyozlar, ish sharoiti to'g'risida to'liq ma'lumotga ega bo'ldik. O'zbekiston hukumati tomonidan Navoiydagi erkin industrial-iqtisodiy zonada faoliyat yuritadigan korxonalarga beriluvchi imtiyozlar o'zaro hamkorligimizning yorqin istiqboliga bo'lgan ishonchni yanada mustahkamlamoqda.
Men O'zbekistondagi faoliyatimni ikki yil muqaddam boshlagan edim. Ayni paytda yurtingizga har oy bir-ikki marta borib turaman. Navoiydagi erkin industrial-iqtisodiy zonada biz gaz to'ldirish, kompressor stansiyalari hamda avtomobil gaz kolonkalarini ishlab chiqarishni yo'lga qo'yish borasidagi loyihani amalga oshirmoqdamiz.
Biz O'zbekiston hukumati tomonidan qo'llab-quvvatlangan mazkur loyihaga 100 million AQSh dollari miqdorida investisiya kiritishni rejalashtirmoqdamiz. Mazkur loyihani amalga oshirish orqali O'zbekiston bilan Koreya xalqi va hukumatini mamnun qilamiz degan umiddaman.
Tashrif doirasida delegasiya vakillari Koreya Respublikasi Bosh vaziri Xan Sin Su bilan uchrashdi. Shuningdek, turli vazirlik va idoralar, qator kompaniyalarda ham muzokaralar o'tkazilib, ikki tomonlama hamkorlikni kengaytirish masalalari yuzasidan fikr almashildi.
Manba