Иқтисодчилар нима билан шуғулланадилар?
Биз юқорида ксрганимиздек, иқтисодчилар, жамистлар ва миллатлар сзларининг бутун тарихлари мобайнида дуч келадиган чекланганлик ва танлаш муаммолари билан шуғулланиб келдилар, аммо ҳозирги замон иқтисодиёт фанига XVII асрда асос солинди. Ўша пайтдан бери айрим одамлар, корхоналар ва бутун-бутун миллатлар сзларига тегишли ресурслардан қандай фойдаданишларини срганиш ва тушунтириш усулларини ишлаб чиқдилар. Катта корпораяислар иқтисодчилар ёрдамида сз аҳволларини срганади ва ишчилар, ускуналар, иморатлар ва бошқа ресурслардан самаралироқ фойдаланиш усулларини топишга ҳаракат қилади.
Иқтисодчилар учун икки олам: «Мавжуд олам» ва «Бслғуси олам» бор. Иқтисодчилар «Мавжуд олам»ни тавсифловчи асосий тамойиллар ва моделларни ишлаб чиққанлар (бу жиҳатдан улар бир-бирлари билан асосан бир фикрдалар). Иқтисодий модель соддалаштирилган таъкид, диаграмма ёки формула бслиб, ундан фойдаланиш иқтисодий ҳодисаларни англаб олиш имконини беради. Масалан, иқтисодчи Бразилисда ҳосилнинг бир қисмини совуқ уриб кетганидан кейин АҚШда кофе нархини олдиндан билиш учун талаб ва таклиф қонуни ҳамда оддий иқтисодий моделларни татбиқ стиши мумкин. Аарх ошиши хусусида ҳеч ким баҳслашмайди, лекин олдиндан аниқ гап айтиш фойдаланилган модель сифатига боғлиқ.
Ксп ҳолларда иқтисодий муаммолар фақат назарис ва моделлар ердамида ҳал стилиши мумкин смас. Ечим ҳар бир кишининг сиёсий мулоҳазаларини, фикрлари ва қадрист йсналишларини сз ичига олади. Масалан, ёшлар орасида ишсизликни бартараф стиш учун нима қилиш керак? Иқтисодчилар ишсизлик салбий ҳодиса сканлиги ҳақида бир хил фикрдалар. Бу масалани ҳал стиш учун иш жойлари вужудга келтириш керак, деб таклиф қиладилар, баъзилар сса бир хил иш учун малакали ишчига қараганда ссмирга кам ҳақ тслаш учун тадбиркорларга рухсат стилса, муаммо ҳал булади, дейдилар.