Andijon tumani haqida ensiklopediyalarda  ( 5474 marta o'qilgan) Chop etish

1 B


muxbir  20 Iyul 2009, 08:52:25

ААДИЖОА ТУМААИ - Андижон вилости марказий қисмида жойлашган туман. 1926 й. 29 сент.да ташкил стилган. Жалақудуқ, Хсжаобод, Асака, Олтинксл, Балиқчи, Избоскан ва Лахтаобод туманлари б-н чегарадош. Майд. 0,38 минг км2. Аҳолиси 177,3 минг киши (2000). А.т.да 1 шаҳарча (Куйганёр) ва 9 қишлоқ фуқаролари йиғини (Бстақора, Арбоши, Кунжи, Аайман, Орол, Оқёр, Хақан, Хартум, Харабек) бор (2000). Маркази — Куйганёр шаҳарчаси.

Табиати. А.т. рельефи пасттекислик, қир ва адирлардан иборат. Шим,-шарқида Андижон — Отчопар, Тешиктош адирлари ва Харабек, Бстақора, Арбоши кирлари мавжуд. Иқдими кес-кин континентал. Июлнинг сртача т-раси 27,3°, снв.ники — 3°. Вегетаяис даври 160—180 кун. Йилига сртача 225 мм ёғин тушади. Туманнинг шим. ва шим.-шарқидан Қорадарё, Андижонсой оқиб стади. Совуқбулоқ булоғи, Усмон Юсупов номидаги Катта Фарғона канали, Қуйи Улуғнор канали, Куйганёр насос ст-сси, Кстарма насос ст-сси, Чинобод, Асака ташламалари бор. Туман адир қисмининг тупроғи арзиқ, қолган ерларда бсз тупроқ. Баҳорда адирлар сфемер ссимликлар б-н қопланади. А­кин скилмайдиган ерларда шувоқ-шсра ссади. Аввойи ҳайвонлар кам учрайди, судралувчилар, кемирувчилар, қушлар бор.

Аҳолисининг аксари қисми сзбеклар; рус, тожик, уйғур, қирғиз ва б. миллат вакиллари ҳам бор. 1 км2 га сртача 465 киши тсғри келади. Шаҳарликлар 10,2 минг киши, қишлоқ аҳолиси 163,1 минг киши (2000).

Хсжалиги. Туман хсжалиги асосан қ.х.га ихтисослашган. Саноат, транспорт, алоқа корхоналари бор. Ширкат хсжаликлари пахтачилик, боғдорчилик, сабзавотчилик, ғаллачилик, полизчилик, чорвачилик б-н шуғулланади. Туманда 10 қсшма корхона, 114 кичик корхона, 14 акяисдорлик жамисти, 74 хусусий, 10 ширкат корхоналари мавжуд (2000). Қ.х.нинг етакчи тармоғи — пахтачилик. Қ.х.да суғориладиган ерлар 12,0 минг га, шу жумладан 5,8 минг га ерга пахта, 0,5 минг га ерга сабзавот, 1,2 минг га ерга беда, 0,2 минг га ерга шоли скилади, 0,2 минг га ер боғдан иборат. А.т.да 15 ширкат хсжалиги, 9 хсжаликлараро корхона, 1 сқув тажриба, 1 уруғчилик хсжалиги, 116 фермер хсжалиги, агрофирма бор. Туман ширкат ва шахсий хсжаликларида 37,2 минг қорамол, 37,7 минг қсй ва счки, 48,1 минг парранда боқилади (2000).
А.т. да Андижон қишлоқ ҳужалиги институти, Ўзбекистон А еспубликаси Қ.х. ва сув хсжалиги вазирлиги Қ. х. илмий и.ч. марказининг суғориладиган ерларда ғалла ва дуккакли ссимликлар етиштириш илмий тадқиқот ин-ти (1999) жойлашган. Булардан ташқари туманда Андижон вилост насос ст-сси, вилост сабзавот ва нав уруғлари очиқ турдаги акяисдорлик жамисти ва қ.х.ни кимёлаштириш маркази (лаб.) бор. 1999 й. 2 сент.да Оқёр саноат касб-ҳунар коллежи би-носи қурилиб ишга туширилди. Коллежда 280 сқувчи сқийди (2000). 2000 й.да академик лияей ташкил стилди. 1999/2000 сқув йилида 53 умумий таълим мактаби бслиб, 39,6 минг сқувчи таълим олди. Гимназис, 3 лияей мавжуд. 1465 сринли касалхона ва диспансер бслиб, уларда 94 врач, 458 срта маълумотли тиббий ходим ишлайди. «Андижон тонги» туман газ. 1962 й.дан чиқади (адади 2370).

Ўзбекистон Миллий А­няиклопедисси

Qayd etilgan