19 — Ya`qub va o`gillari o`rtasidagi suhbat

Og`illar otalari huzuriga qaytib, bo`lgan voqealarni aytib berdilar va: "œUkamizni ham biz bilan jo`nating. Bo`lmasa Azizdan hech narsa ola olmaymiz"- dedilar.

Ular Ya`qubdan Binyaminni istagan e`dilar.

O`g`illar: "œBiz uni himoya qilamiz!"- dedilar.

Ya`qub dedi:

"œ("œBundan avval akasini sizlarga ishonib topshirganimdek, buni ham sizlarga ishonib topshirayinmi?").

Sizlar Yusufning qissasini unutdingizmi?

Sizlar Binyaminni Yusufni himoya qilgandek himoya qilmoqchimisiz?!

(Alloh himoya qiluvchilarning e`ng yaxshisidir. U Rahmlilarning rahmlisidir)".

Og`illar donga almashtirish uchun olib borgan narsalarini qaytib kelganini ko`rdilar va otalariga:

"œAziz oliyjanob odam. U bizga olib borgan narsalarimizni ham qaytarib beribdi. Bergan donlari e`vaziga hech narsa olmabdi.

Biz bilan birga Binyaminni ham jo`nating, uning haqqini ham olaylik!"- dedilar.

Ya`qub ularga: "œUni kuchingiz etganicha o`zingiz bilan birga qaytarib kelish uchun Allohga ahd bermaguningizcha sizlar bilan birga yubormayman"- dedi.

O`g`illar Allohga ahd berdilar. Ya`qub: "œAlloh aytgan so`zlarimizga vakildir"- dedi.

Ya`qub o`g`illariga: ("œHammangiz bir darvozadan kirmangiz! Hammangiz boshqa-boshqa darvozalardan kiringiz!")- dedi.

20 — Binyamin Yusuf huzurida

Akalar otalarii tayinlaganidek, turli darvozalardan kirib keldilar va Yusufning huzurida hozir bo`ldilar.

Yusuf Binyaminni ko`rgach juda ham quvondi va uni o`z uyiga joylashtirdi va: "œMen sening akangman"- dedi. Binyamin xotirjam bo`ldi.

Yusuf oradan uzoq vaqt o`tganidan so`nggina Binyamin bilan ko`rishdi va ota-onasi, uyi va yoshlik chog`larini e`sladi.

Yusuf Binyaminning o`z huzurida qolishini, uni har kuni ko`rish va u bilan suhbatlashish hamda undan uyi-xonadoni haqida so`rashni hohlar e`di.

Lekin buning qanday iloji bo`lishi mumkin? Axir Binyamin e`rtaga Kan`onga qaytadi-ku!

Buning qanday iloji bo`lishi mumkin? Axir akalar Binyaminni qaytarib olib kelish uchun Allohga ahd berdilar-ku!

Yusuf Binyaminni sababsiz o`z huzurida olib qolishi mumkinmi?

Axir odamlar: "œAziz Kan`onlini sababsiz ushlab qoldi"- deb aytmaydilarmi? Axir bu katta zulm-ku!

Yusuf aqlli va zukko e`di.

Yusfning xonasida qimmatbaho idish bor e`di. Yusuf shu idishda ichar e`di.

Yusuf bu idishni Binyaminning narsalari ichiga qo`yib qo`ydi va jarchi akalarga qarata: "œSizlar o`g`irlik qildingiz!"- dedi.

Akalar burilib: "œNimangizni yo`qotdingiz?"- deb so`radilar.

Jarchilar: "œPodshohning idishini. Uni kim topib olib kelsa, unga bir tuyaga yuk bo`ladigan mukofot bor"- dedilar.

Akalar: "œ(Aloh nomiga ond ichib aytamizki, sizlar bizlarning Yer yuzida fasod yoyish uchun kelmaganimizni va bizlar o`g`ri e`masligimizni yaxshi bilasizlar!)- dedilar.

Jarchilar: ("œYolg`on gapirgan bo`lsangiz, o`g`rining jazosi nima bo`ladi?")- deb so`radilar.

Akalar: "œKimning yukidan chiqsa, bu uning jazosidir. Biz zolimlarni shunday jazolaymiz)- dedilar.

Idish Binyaminning yuklari ichidan chiqdi. Akalar xijolat bo`ldilar. Keyin e`sa uyalmay: "œBinyamin o`g`irlik qilgan bo`lsa, uning akasi Yusuf ham bundan avval o`g`irlik qilgan e`di"- dedilar.

Yusuf bu buhtonni e`shitdi, biroq, sukut saqladi.

Yusuf bu so`zlarga g`azablanmadi. Chunki u, oliyjanob va halim e`di.

Akalar: ("œE`y, Aziz, uning qari otasi bor. Uning o`rniga bizlardan birimizni oling. Biz sizni yaxshilik qiladigan odam deb o`ylaymiz"- dedilar).

Yusuf: [Narsamiz chiqqan kimsadan boshasini olib qolishdan Alloh saqlasin. (Agar boshqasini olib qolsak) zolimlardan biri bo`lamiz-ku!"- dedi].

Shunday qilib, Binyamin Yusufning oldida qoldi va ikki aka-uka xursand bo`ldilar.

Yusuf uzoq zamondan beri yolg`iz va o`z oilasidan hech bir kishini ko`rmagan e`di.

Alloh ta`olo unga Binyaminni olib keldi. Yusuf Binyaminni har kuni ko`rishi va u bilan gaplashishi uchun olib qolmasinmi? Ukaning aka oldida qolishi zulmmi? Yo`q! Yo`q!

21 — Ya`qub tomon

Akalar otalari huzuriga qanday qaytishlari haqida hayron bo`lib qoldilar.

Akalar otalariga nima deyishlari haqida o`ylanib qoldilar.

Ular kecha otalarini Yusufni deb qiynagan e`dilar, bugun Binyaminni deb qiynasinlarmi?!

Akalarning kattasi Ya`qubning huzuriga qaytishdan uyaldi va ukalariga:

("œOtangizning huzuriga qaytinglar va: "œOtajon, o`g`lingiz o`g`irlik qildi. Biz bilgan narsalarimizgagina guvoh bo`ldik. Biz bilmagan narsamizni himoya qila olmas e`dik"- deb aytinglar")- dedi.

Ya`qub bo`lib o`tgan voqealarni tinglagach bu ish Alloh tarafidanligi va U Ya`qubni sinayotganini bildi va o`yga toldi: "œKecha Yusuf uchun qayg`urgan e`di. Bugun e`sa Binyamin uhun qayg`urmoqda. Alloh unga ikki musibatni jam qilmaydi. Alloh uni ikki o`g`li bilan musibatlamaydi.

Demak-ki, bu ish Alloh tarafidan.

Dmak-ki, bu ishda Allohning sirli hikmati bor.

Alloh  bandalarini imtihon qilib, keyin quvontirib, ularga ne`matlar ato e`tadi.

Katta o`g`il ham Misrda qolibdi va Kan`onga qaytishdan uyalibdi. Nahotki, uchunchi o`g`ilni ham deb qayg`uraymi. Bundan avval ikki o`g`ilni deb oz qayg`urdimi?!

Bunday bo`lishi mumkin e`mas".

Ayni shu paytda Ya`qub xotirjam bo`ldi va:

("œShoyad Alloh barcha o`g`illarimni o`zi olib kelsa. Darhaqiqat, U Bilguvchi, Hakim zotdir")- dedi.

22 — Sir fosh bo`ldi

Ya`qub ham inson e`di. Uning ko`ksida bir parcha tosh e`mas, balki, inson qalbi bor e`di.

Shuning uchun ham Yusufni yana bir bor e`slab, g`amlari yangilandi va: ("œOh, e`y, Yusuf")- dedi.

O`g`illari uni koyib: "œSiz o`lguningizcha Yusufni e`slayverar e`kansiz-da"- dedilar.

Ya`qub: ("œMen qayg`u alamlarimni Allohga shikoyat qilaman va Allohdan sizlar bilmagan narsalarni bilaman")- dedi.

Ya`qub noumidlik kufr e`kanini bilar va Uning Allohdan katta umidi bor e`di.

Ya`qub Yusuf va Binyaminni jiddiy qidirishlari uchun o'g'illarini Misrga yubordi va ularni Allohning rahmatidan noumid bo`lishlaridan qaytardi.

O`g`alar uchunchi marta Misrga ketdilar.

Ular Yusufning huzuriga kirib, faqirliklari va musibatlaridan shikoyat qildilar va buning chorasini istadilar.

Ularning so`zlarini e`shitar e`kan Yusuf hayajonlandi va o`zini tuta olmadi:

"œOtamning o`g`illari, payg`ambarlar o`g`illari podshohlardan biriga o`z faqirliklaridan shikoyat qiladilarmi?

Qachongacha ulardan yashiray? Qachongacha ularni bu holatda ko`ray? Qachongacha otamni ko`ra olmayman?".

Yusuf o`zini tuta olmadi va o`g`alariga dedi:

"œSizlar bilmay Yusuf va uning ukasiga nima qilganingizni bilasizlarmi?!"

Og`alar bu sirdan o`zlari va Yusufgina xabardorligini bilar e`dilar. Shuning uchun ham, oldilaridagi odam Yusuf e`kanini bildilar.

Vo ajab! Yusuf tirikmi?! U quduqda o`lmadimi?!

Hazinabon o`sha Yusufmi?!

Bizga don berishni amr e`tgan Yusufmidi?!

Ular o`zlari bilan gaplashayotgan odamning Ya`qubning o`g`li Yusuf e`kanida shubhalari qolmadi!

Ular: ("œSiz Yusufmisiz?!"- dedilar).

Yusuf: [(Ha,) men Yusufman va bu mening ukam. Alloh bizga lutf qildi. Kim taqvo qilib, sabr e`tsa, Alloh yaxshilik qilganlarning savobini zoe qilmaydi]"- dedi.

Akalar: ("œAlloh sizni bizdan afzal ko`rdi. Biz xato qiluvchilardan bo'ldik"- dedilar).

Yusuf ularni qilgan ishlari uchun malomat qilmadi, balki: ("œAlloh sizlarni kechiradi. U rahmlilarning rahmlirog`idir")- dedi.

23 — Yusuf Ya`qubga e`lchi yubordi

Yusuf otasini juda ham sog`ingan e`di. Nega sog`inmasin, axir, oradan qancha zamonlar o`tdi.

E`ndi qanday sabr qilsin, sir fosh bo`ldi-ku!

Otasi yemasa, ichmasa, uxlamasa Yusuf qanday yeb, ichsin!

Sir ochildi va Alloh ta`olo Ya`qubning quvonishini hohladi.

Ko`p yig`lagani va qayg`urgani uchun Ya`qubning ko`zlari ko`r bo`lgan e`di.

Shuning uchun ham Yusuf akalariga:

("œBu ko`ylagimni olib borib, otamning yuziga tashlanglar. Uning ko'zlari sog'ayadi va huzurimga xonadoningizdagi barchani olib kelinglar!")- dedi.

24 — Ya`qub Yusufning huzurida

Akalar Yusufning ko'ylagiini Kan`onga olib kelar e`kanlar, Ya`qub Yusufning hidini his e`tdi va: ("œMen Yusufning hidini sezmoqdaman")- dedi.

[(Atrofidagilar): "œSiz hali ham e`ski adashishligingizdasiz!"- dedilar].

Lekin Ya`qub rost gapirgan e`di. (Xushxabarchi kelib, ko'ylagni Ya`qubning yuziga tashlagach, Ya`qubning ko`zlari ochildi va u: "œMen sizlarga Allohdan bilmagan narsalaringizni bilaman"- deb aytmaganmidim- dedi).

O`g`illar: (Otajon, ginoglarimiz uchun istig`for ayting, biz xato qiluvchilardan bo'ldik"- dedilar).

Ya`qub: ("œAlbatta,  gunohlaringizni kechirishi uchun robbimdan istigfor so`rayman. Darhaqiqat, U rahmli kechiruvchi zotdir"- dedi).

Ya`qub Misrga yetib kelganida Yusuf uning istiqboliga shiqdi. U ikkisining quvonchi haqida so`ramang!

Bu kun Misrdagi unutilmas va muborakli kunlardan biri bo`lgan e`di.

Yusuf ota-onasini taxtga o`tqazdi va hammalari Yusufga sajda qilib yiqildilar.

Yusuf: (Bu ilgari ko`rgan tushimning ta`biridir. Robbim uni haqiqatga aylantirdi")- dedi.

(Men o`n bir yulduz, Quyosh va Oyning menga sajda qilayotganlarini ko`rdim).

Yusuf Allohga ko`p go'zal hamdlar aytdi.

Yusuf bu ne`mat uchun Allohga ko`p shukr qildi.

Ya`qub va uning oilasi Misrda uzoq zamon qoldilar. Ya`qub va uning xotini Misrda vafot e`tdilar.

25 — Chiroyli xotima

Ulkan podshohlik Yusufni Alloh ta`ologa ibodat qilishdan to`sa olmadi.

Yusuf Alloh ta`oloni ko`p zikr qilar, Unga ibodat qilar va Undan qo`rqar e`di.

Yusuf Allohning hukmi bilan hukm qilar va Allohning amrlarini ijro e`tar e`di.

Yusuf podshohlikni ko`p ko`rmas va uni katta narsa deb hisoblamas e`di.

Yusuf podshohlardek o`lib, qiyomat kunida podshohlar bilan birga to`planishni yoqtirmas e`di.

Balki, U qul kabi o`lishni va qiyomat kuni solih bandalar bilan birga to`planishni yoqtirar e`di.

Yusuf quyidagicha duo qilar e`di:

("œRobbim, Sen menga podshohlikni berding va tushlar ta`birini bildirding. (E`y,) Osmonlar va Yerni yaratgan zot, Sen mening dunyo va oxiratdagi hojamsan, mening jonimni musulmon holimda ol va solih bandalar qatorida qil!").

Alloh ta`olo Yusufni musulmon holida vafot e`ttirdi va otalari Ibrohim, Ishoq va Ya`qublar qatoriga qo`shdi. Alloh  payg`ambarimizga va ularga salavot va salomlar yo`llasin!

 

*     *     *

Бу шеърда ҳар бир мусулмон бола билиши лозим бслган 6та масалага ишора бор.

Топишмоқни топганингиздан кейин унинг маъносига далолат қиладиган бир ҳадис келтиринг. Ҳадисни топишда сизга ота-онангиз, ака-опаларингиз ёки устозингиз ёрдам беришади.

Агар топишмоқни тсғри топсангиз, иншоаллоҳ иймонингиз кучасди.

1.
Қуръонни қилиб гувоҳ,
Дедилар А асулуллоҳ:
Ерлару осмонларни
Яратган ёлғиз "¦..!

2.
Ҳар ердаю ҳар ишда,
Саранжому саришта,
Савобингу гуноҳинг
Азар икки "¦"¦.

3.
Китобларга султондир,
Маъноларга у кондир.
Жаннатда ҳам сқилур
Унинг номи "¦"¦"¦!

4.
Осмондан олиб хабар,
Оламга бслиб раҳбар,
Ҳақ йслга бошладилар
Барчани ул "¦"¦"¦

5.
Атроф тсла аломат,
Ҳеч ким қолмас саломат,
Ҳушёр бслгин, сй дсстим,
Яқин қолди "¦"¦

6.
Фаровонлик, омонлик
Аллоҳимдан, бу ҳақдир!
Яхшилигу ёмонлик
Аллоҳ битган ул "¦"¦

Manba

Kunning eng oxirgi darsning oxirgi daqiqalari... O`quvchilar chiqish uchun sabrsizlanayotgan edilar. Daftar va kitoblarini sumkalariga qo`yishdi, qo`ng`iroq chalar-chalmas chiqishga tayyor edilar. Faqatgina Ali tayyorlanmagani, kechikish uchun qo`lidan kelgani qilayotgan edi.
Nihoyat qong`iroq chalindi. O`quvchilar bir zumda eshikka yopirilishdi. Ali o`rnidan turmadi. Sekin-sekin narsalarini yeg`ishtirar, bir yog`dan ko`z uchi bilan o`qituvchisiga qarardi, bir yog`dan sinfdoshlarini chiqishlarini kutayotgandi. O`qituvchi Alining bu holini sezdi:
-Tinchlikmi Ali, dedi. Uyga ketmaysanmi?
Ali, eng oxirgi sinfdoshini chiqqanini ko`rgach javob berdi:
-Ustoz, siz bilan gaplashmoqchi edim.
-Mayli, dedi ustozi. Ho`sh nima dimoqchi eding?
-Ahmad sinfdoshimiz borkuu...
-Ha, nima qipti Ahmadga?
-Moddiy ahvollari yashimas shekil. Onasi ovqat idishiga yahshi narsalar qo`ymiyapti.
-Ho`o`o`sh?
Unga yordam berishni hohlayapman. Lekin men yordam berganimni bilsa, hafa bo`ladi. Har kuni bitta kulcha bahosida pul yeg`ib har hafta sizga bersamde, siz Ahmadga bersez?
Cho`ntagina bir hovuch mayda pullar chiqazib, ustozning oldiga qo`ydi. Nurhan ustoz, pullarga tegmadi. Stulga o`tirib o`ylanib qoldi. Ali haqida bilganlarini bir-bir hayolidan o`tqazdi. Alining oilasi ham moddiy jihatdan yahshi emas. Bu tirishqoq va sevimli o`quvchisi na qadar oq niaytli va mehribon! Boy oilaning farzandi emasdi. Ammo bunga qaramay yordam berishni hohlayotgandi. Va yordam berayotganini hech kim bilishini hohlamayotgan edi! (MashaAlloh!)
Nurhan ustoz:
-To`xta, Ali dedi. Bilishimcha sizning ham moddiy ahvolingiz yahshi emas. Yoki noto`g`rimi?
-To`g`ri ustoz. Dadam kunlik ishchi. Ko`p hollarda ish topolmaydi. Ammo me ham ishlab, pul topaman.
-Qayerda ishlayapsan?
-Kulcha sotayapman.
Nurhan ustoz yana o`ylanib qoldi. Yahshilikni bu darajasiga nima deyaolardi? Buni amalga oshirish qiyin, Alini bundan voz kechirish uchun, bir chorasini topishi kerak. Buni o`quvchisini hafa qilmay amalga oshirishi kerak edi. U bilan yana biroz suhbatlashsa balki, bir chorasi topilib qolar. Nurhan ustoz Aliga qarab:
-Katta bo`lganingda kim bo`lmoqchisan? Deb so`radi.
-Judayam boy, biznesmen...
-Nima uchun?
-Insonlarga yanayam ko`proq yordam berish uchun...
-Ajoyib, dedi Nurhan ustoz. Endi qara Ali, to`g`ri Ahmadlarning oilasini ahvoli yahshi emas ammo, sizlarniki ham farqli emas. Hohlasang shoshilma, judayam boy bo`lganingda insonlarga yordam beraverasan?
-Yo`q bo`lmaydi dedi Ali. Hozir qilishim kerak.
-Nima uchun bo`lmaydi?
-Uch sabab tufayli bo`lmaydi. Birinchisi: Bu pullar shundoq ham meniki emas. Yahshilik qilganim uchun Alloh, meni odamlarga sevimli ko`rsatyapti. Insonlar bundan ta`sirlanib, yanayam ko`proq kulcha olishadi. Natijada kun bo`yi ishlaganlardanam ko`proq kulcha sotaman. Yana mahallada Hasan amaki bor har kuni ikkita kulcha olib kabutarlaga beradi. Ikkinchisi: "Daraxt yosh payt egiladi" diyishadi. Hozirdan yahshilik qilishni o`rganmasam katta bo`lganimda hechcham yahshilik qilolmayman. Uchunchisi esa eng muhimi: Katta bo`lganimda judayam boy biznesman bo`lmoqchiman. Vaqtida sarmoya qo`ymaganlar katta biznesmen bo`la olmaydilar.
Nurhan ustoz, qarshisida katta odam turgandek tinglayotgandi:
-Eng oxirgi sababini tushuna olmadim, dedi. Biroz tushuntiraolasanmi?
-Unda tushuntiray ustoz, dedi Ali. Hozir, judayam boy bo`lmaganim uchun kunda bitta kulcha puli qadar yordam bera olaman. Alloh, Jannatni qo`lidan kelgancha yordam bergan insonga beradi. Hozir kuchim bu qadariga yetganiga ko`ra, Jannatni bahosi uch-to`rt kulcha bahosida! Agar boy bo`lmasdan oldin o`lsam, uch-to`rt kulcha bahosiga Jannatga kira olaman! Bunadan ham yahshiroq sarmoya bo`ladimi?
Nurhan ustozning ko`zlari yoshlandi. Boshini "ha" ma`nosida qimirlatib, stol ustidagi pullani bittalab terib oldi...