Ðзиз муÑулмон дўÑтим! Одамнинг намози охиратга заҳирадир,
Ундан илк Ñўралувчи нарÑа намоздир.
Ðгар ўлÑа Ñуюнчидир, Ñуюнчи!
Охиратда зафар манбаи намоздир.
Ðамозини ÑžқимаÑа ёруғ дунёда
Макони жаҳаннамдир охиратда!
Ðамоз ва бошқа ибодатларга бўлган шавқлари Ñабабли уларнинг азон айтилиши билан маÑжидларга бир-бирлари билан муÑобақалашиб кетганларини кўрамиз. Бу – худди шоир айтганидек Ñди:
Сиз унинг одамлар ичида қўрқиб, титраб
МаÑжид Ñари жулдур кийимда юрганини кўраÑиз!
Бизнинг ҳолимиз бунинг бутунлай акÑидир. Биз, кечаги обидлар билан, бугунги Ñркаклар ўртаÑида катта маÑофа ва фарқни кўраÑпмиз. Ҳозирда маÑжидга азондан илгари ёки азон айтилгач кирмаган қанчадан-қанча одамлар бор. Ҳатто баъзи одамлар борки, улар маÑжидга умуман кирмаган, балки, унга намоз Ñžқиш учун жаÑадини маÑжидга олиб кирилган!!
Биз уларнинг воқеъларида маÑжидга Ñрта бориб, биринчи Ñафдан жой олиш учун намозга қанчалар Ñътибор берганла- рини кўрар Ñканмиз, бунинг РаÑулуллоҳ Ñоллаллоҳу алайҳи ва Ñалламнинг Ñўзларига ижобат ўлароқ қилганларини била- миз:
«ÐžÐ´Ð°Ð¼Ð»Ð°Ñ€ азон ва биринчи Ñафдаги Ñавобларни билÑалар Ñди, Ñмаклаб келишдан бошқа чоралари қолмаган бўлÑа Ñмаклаб келар Ñдилар» (Муттафақун алайҳ).
Бу Ñхшиликка умматнинг Ñалафи Ñ€Ð¸Ð¾Ñ қилди. Бишр ибн ҲаÑан (раҳимаҳуллоҳ)ни
«Ñаффий» дейишарди. Чунки у БаÑранинг маÑжидида Ñллик йил биринчи Ñафда туриб намоз Ñžқиди!
Ишлар акÑига кетди, тушунчалар ўзгарди ва бу буюк ва- зифа ва оммавий Ñхшиликка камдан-кам одамлар амал қиладиган бўлдилар.
Бугун одамларнинг кўплари имом билан бирга айтишга етиша олмаётган биринчи такбир пайтида ҳозир бўлиш ҳирÑи ҳақида хоҳлаганингизча гапиринг!
Саид ибн МуÑайÑб (раҳимаҳуллоҳ):
«Ðллик йилдан буён биринчи такбирдан кеч қолмадим. Ðллик йилдир намозда турар Ñканман, бировнинг ÑнÑаÑига боқмадим» («Ð’афийÑтул-аъÑн» 2/375, «ҲилÑтул-авлиѻ 2/163).
«Ð‘аÑ, муÑобақачилар (мана шундай мангу неъматга етиш йўлида) муÑобақалашÑинлар» (Мутаффифун: 26).
Бу – муÑобақалашиш ва ғолибликка лойиқ маррадир.
Ер матолари учун муÑобақалашаётганлар, у матолар қанчалар катта ва буюк бўлмаÑин, Ðллоҳнинг наздида оз ва арзимаÑ, фоний ва пашша қанотича вазни бўлмаган нарÑа- лар учунгина муÑобақалашмоқдалар. Охират ÑÑа Ðллоҳнинг тарозиÑида оғир, рақобатлашиш ва муÑобақалашишга ло- йиқ ҳақиқатдир
(«Ð¤Ð¸Ð¹ Зилалил-Қуръон» 2/3860).
Сулаймон ибн Муҳрон (раҳимаҳуллоҳ) биринчи такбирга етмиш йил етишиб намоз Ñžқиди («Ð¢Ð°Ð·ÐºÐ¸Ñ€Ð°Ñ‚ул-ҳуффаз» 1/154).
Ðллоҳнинг Ўзи бизга раҳм қилÑин! Бировимиз биринчи такбирга бир йилда бир ёки икки мартагина етишиб намоз Ñžқийди. Имом билан бирга намозни тугатгач Ñафларга боқинг, намозни имом билан тугатганларнинг Ñони нақадар оз Ñканини пайқайÑиз.
Биз Ñалафлар олдида киммиз?!УÑайд ибн Жаъфар (раҳимаҳуллоҳ) айтди: «ÐœÐµÐ½ амаким Бишр ибн МанÑур (раҳимаҳуллоҳ)нинг биринчи такбирдан кеч қолганини ва маÑжид олдида турган гадойнинг қўлини қуруқ қайтарганини кўрмадим» («Ð¡Ð¾Ñ„ватуÑ-Ñофваҳ» 3/376).
Вакийъ ибн Жарроҳ (раҳимаҳуллоҳ) айтди: «Ðъмаш (раҳимаҳуллоҳ) етмиш йил давомида биринчи такбирдан кеч қолмади» («Ð¢Ð°Ð·ÐºÐ¸Ñ€Ð°Ñ‚ул-ҳуффаз» 1/154, «Ð°Ñ-СиÑÑ€» 6/228, «Ð¡Ð¾Ñ„ватуÑ-Ñофваҳ» 3/128).
Баъзи кишилар ÑÑа – Ðллоҳ уларни раҳмат қилÑин! – қирқ йил давомида бир мартагина, у ҳам бўлÑа узр Ñабабли, биринчи такбирга етиша олмадилар.
Ибн Саммоъа (раҳимаҳуллоҳ):
«Қирқ йил давомида онам ўлган кунигина биринчи такбирга етиша олмадим»â€“ деди («Ð°Ñ-СиÑÑ€» 10/ 646).
Ðгар биз уларнинг намоз ва биринчи такбирга етиш учун ҳариÑликлари шунчалар бўлганини билган бўлÑак, Иброҳим Ðахаий (раҳимаҳуллоҳ)нинг:
«Ðгар бир кишининг биринчи такбирга етишга танбаллик қилаётганини кўрÑанг, у одамдан қўлингни ювиб қÑžÑвер!»â€“ дейишида ҳеч ҳайрат йўқдир («Ð°Ñ-СиÑÑ€» 5/65, «Ð¡Ð¾Ñ„ватуÑ-Ñофваҳ» 3/88).
Мана бу Иброҳим Таймий (раҳимаҳуллоҳ) ҳам бу Ñътиборни ва ўша дўÑтининг аломати бўлганини таъкидлаб шундай дейди:
«Ðгар бир одамнинг биринчи такбирга етиб келишга лоқайдлик қилаётганини кўрÑанг, ундан қўлингни ювиб қÑžÑвер!» («Ð°Ñ-СиÑÑ€» 5/62).
Салаф Ñолиҳ (раҳимаҳумуллоҳ) буни билишган, шунинг учун ҳам биринчи такбирга катта Ñътибор беришган Ñди. Суфён ибн Уйайна (раҳимаҳуллоҳ):
«Ð¢Ð°ÐºÐ±Ð¸Ñ€ (иқомат) айтилишидан илгари келишинг – намозни улуғлашдандир»â€“ деди («Ð¡Ð¾Ñ„ватуÑ-Ñофваҳ» 2/235).
* Уларнинг (биринчи такбирга бўлган) диққат-Ñътиборлари шунчалар Ñкан, қаттиқ тайёргарлик кўрганидан Ñўнг жамоат намозига етиша олмаÑалар ҳоллари нима бўларди Ñкан?!
Шом қозиÑи тўқÑон ёшни қоралаб қолган Сулаймон ибн Ҳамза МақдиÑий (раҳимаҳуллоҳ):
«Ҳаётимда икки мартагина ёлғиз намоз Ñžқидим. У пайтда ўзимни гўё намоз Ñžқимагандек ҳÐ¸Ñ Ñтдим» (Менга муҳтарам шайхлардан бири шундай деган Ñди: «Ð¢Ñžққиз ёшлик пайтимда бир мартагина ёлғиз намоз Ñžқидим ва ўзимни гўё намоз Ñžқимагандек ҳÐ¸Ñ қилдим»).
Улар бу буюк Ñавоб ва Ñхшиликдан маҳрум қолÑалар аламни ҳÐ¸Ñ Ñтар Ñдилар.
Муҳаммад ибн Муборак Суварий (раҳимаҳуллоҳ):
«Ð¡Ð°Ð¸Ð´ ибн Ðбдулазиз жамоат намозида иштирок Ñта олмаÑа йиғлар Ñди»â€“ деди («Ð¢Ð°Ð·ÐºÐ¸Ñ€Ð°Ñ‚ул-ҳуффаз» 1/219).
Улар учун дунё ишлари жамоат намози олдида ҳеч нарÑа ÑÐ¼Ð°Ñ Ñди. Биз ÑÑа дунё ишлари ортидан итдек чопиб, у Ñабабли намозларни кечиктирмоқдамиз!
Маймувн ибн Муҳрон (раҳимаҳуллоҳ) маÑжидга келганида:
«ÐžÐ´Ð°Ð¼Ð»Ð°Ñ€ намозни Ñžқиб қайтишди» дейишганида: «Ð˜Ð½Ð½Ð°Ð° лиллаҳ ва иннаа илайҳи рожиувн! (Бу муÑибат дуоÑини Ñžқиди ва): Менга ушбу намознинг фазилати Ироқ ҳокимлигидан кўра Ñевимлироқдир»â€“ деди («ÐœÑƒÐºÐ¾ÑˆÐ°Ñ„атул-қулуб» 364).
Бировимиз арзимаÑ, тилга олишга Ñрамайдиган дунё матоÑи учун жамоат намозида иштирок Ñтмайди. Ðнди Ñиз Ироқ ҳокимлиги ҳақида нима дейÑиз?!
Салаф Ñолиҳ жамоат намозида иштирок ÑтмаÑликдан қаттиқ таъÑирланар Ñди.
Ðбдуллоҳ ибн Умар (разиÑллоҳу анҳу) ҳуфтон намозини жамоат билан Ñžқий олмаÑа, кечанинг қолган қиÑмини ибодат билан бедор ўтказар Ñди.
Бўш вақтингда кўп рукуъни ғанимат бил,
Ўлиминг келар шоÑд қÑžққиÑдан.
Қанча Ñоғлом инÑонларни кўрдим-ки,
Жонлари чиқди улар билмаÑдан!