Азиз мусулмон дсстим! Одамнинг намози охиратга заҳирадир,
Ундан илк ссралувчи нарса намоздир.
Агар слса суюнчидир, суюнчи!
Охиратда зафар манбаи намоздир.
Аамозини сқимаса ёруғ дунёда
Макони жаҳаннамдир охиратда!
Аамоз ва бошқа ибодатларга бслган шавқлари сабабли уларнинг азон айтилиши билан масжидларга бир-бирлари билан мусобақалашиб кетганларини ксрамиз. Бу — худди шоир айтганидек сди:
Сиз унинг одамлар ичида қсрқиб, титраб
Масжид сари жулдур кийимда юрганини ксрасиз!
Бизнинг ҳолимиз бунинг бутунлай аксидир. Биз, кечаги обидлар билан, бугунги сркаклар сртасида катта масофа ва фарқни ксраспмиз. Ҳозирда масжидга азондан илгари ёки азон айтилгач кирмаган қанчадан-қанча одамлар бор. Ҳатто баъзи одамлар борки, улар масжидга умуман кирмаган, балки, унга намоз сқиш учун жасадини масжидга олиб кирилган!!
Биз уларнинг воқеъларида масжидга срта бориб, биринчи сафдан жой олиш учун намозга қанчалар сътибор берганла- рини ксрар сканмиз, бунинг А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ссзларига ижобат слароқ қилганларини била- миз:
«Одамлар азон ва биринчи сафдаги савобларни билсалар сди, смаклаб келишдан бошқа чоралари қолмаган бслса смаклаб келар сдилар» (Муттафақун алайҳ).
Бу схшиликка умматнинг салафи риос қилди. Бишр ибн Ҳасан (раҳимаҳуллоҳ)ни
«саффий» дейишарди. Чунки у Басранинг масжидида сллик йил биринчи сафда туриб намоз сқиди!
Ишлар аксига кетди, тушунчалар сзгарди ва бу буюк ва- зифа ва оммавий схшиликка камдан-кам одамлар амал қиладиган бслдилар.
Бугун одамларнинг ксплари имом билан бирга айтишга етиша олмаётган биринчи такбир пайтида ҳозир бслиш ҳирси ҳақида хоҳлаганингизча гапиринг!
Саид ибн Мусайсб (раҳимаҳуллоҳ):
«Аллик йилдан буён биринчи такбирдан кеч қолмадим. Аллик йилдир намозда турар сканман, бировнинг снсасига боқмадим» («Вафийстул-аъсн» 2/375, «Ҳилстул-авлис» 2/163).
«Бас, мусобақачилар (мана шундай мангу неъматга етиш йслида) мусобақалашсинлар» (Мутаффифун: 26).
Бу — мусобақалашиш ва ғолибликка лойиқ маррадир.
Ер матолари учун мусобақалашаётганлар, у матолар қанчалар катта ва буюк бслмасин, Аллоҳнинг наздида оз ва арзимас, фоний ва пашша қанотича вазни бслмаган нарса- лар учунгина мусобақалашмоқдалар. Охират сса Аллоҳнинг тарозисида оғир, рақобатлашиш ва мусобақалашишга ло- йиқ ҳақиқатдир
(«Фий Зилалил-Қуръон» 2/3860).
Сулаймон ибн Муҳрон (раҳимаҳуллоҳ) биринчи такбирга етмиш йил етишиб намоз сқиди («Тазкиратул-ҳуффаз» 1/154).
Аллоҳнинг Ўзи бизга раҳм қилсин! Бировимиз биринчи такбирга бир йилда бир ёки икки мартагина етишиб намоз сқийди. Имом билан бирга намозни тугатгач сафларга боқинг, намозни имом билан тугатганларнинг сони нақадар оз сканини пайқайсиз.
Биз салафлар олдида киммиз?!Усайд ибн Жаъфар (раҳимаҳуллоҳ) айтди: «Мен амаким Бишр ибн Мансур (раҳимаҳуллоҳ)нинг биринчи такбирдан кеч қолганини ва масжид олдида турган гадойнинг қслини қуруқ қайтарганини ксрмадим» («Софватус-софваҳ» 3/376).
Вакийъ ибн Жарроҳ (раҳимаҳуллоҳ) айтди: «Аъмаш (раҳимаҳуллоҳ) етмиш йил давомида биринчи такбирдан кеч қолмади» («Тазкиратул-ҳуффаз» 1/154, «ас-Сиср» 6/228, «Софватус-софваҳ» 3/128).
Баъзи кишилар сса — Аллоҳ уларни раҳмат қилсин! — қирқ йил давомида бир мартагина, у ҳам бслса узр сабабли, биринчи такбирга етиша олмадилар.
Ибн Саммоъа (раҳимаҳуллоҳ):
«Қирқ йил давомида онам слган кунигина биринчи такбирга етиша олмадим»— деди («ас-Сиср» 10/ 646).
Агар биз уларнинг намоз ва биринчи такбирга етиш учун ҳарисликлари шунчалар бслганини билган бслсак, Иброҳим Аахаий (раҳимаҳуллоҳ)нинг:
«Агар бир кишининг биринчи такбирга етишга танбаллик қилаётганини ксрсанг, у одамдан қслингни ювиб қссвер!»— дейишида ҳеч ҳайрат йсқдир («ас-Сиср» 5/65, «Софватус-софваҳ» 3/88).
Мана бу Иброҳим Таймий (раҳимаҳуллоҳ) ҳам бу сътиборни ва сша дсстининг аломати бслганини таъкидлаб шундай дейди:
«Агар бир одамнинг биринчи такбирга етиб келишга лоқайдлик қилаётганини ксрсанг, ундан қслингни ювиб қссвер!» («ас-Сиср» 5/62).
Салаф солиҳ (раҳимаҳумуллоҳ) буни билишган, шунинг учун ҳам биринчи такбирга катта сътибор беришган сди. Суфён ибн Уйайна (раҳимаҳуллоҳ):
«Такбир (иқомат) айтилишидан илгари келишинг — намозни улуғлашдандир»— деди («Софватус-софваҳ» 2/235).
* Уларнинг (биринчи такбирга бслган) диққат-сътиборлари шунчалар скан, қаттиқ тайёргарлик ксрганидан сснг жамоат намозига етиша олмасалар ҳоллари нима бсларди скан?!
Шом қозиси тсқсон ёшни қоралаб қолган Сулаймон ибн Ҳамза Мақдисий (раҳимаҳуллоҳ):
«Ҳаётимда икки мартагина ёлғиз намоз сқидим. У пайтда сзимни гсё намоз сқимагандек ҳис стдим» (Менга муҳтарам шайхлардан бири шундай деган сди: «Тсққиз ёшлик пайтимда бир мартагина ёлғиз намоз сқидим ва сзимни гсё намоз сқимагандек ҳис қилдим»).
Улар бу буюк савоб ва схшиликдан маҳрум қолсалар аламни ҳис стар сдилар.
Муҳаммад ибн Муборак Суварий (раҳимаҳуллоҳ):
«Саид ибн Абдулазиз жамоат намозида иштирок ста олмаса йиғлар сди»— деди («Тазкиратул-ҳуффаз» 1/219).
Улар учун дунё ишлари жамоат намози олдида ҳеч нарса смас сди. Биз сса дунё ишлари ортидан итдек чопиб, у сабабли намозларни кечиктирмоқдамиз!
Маймувн ибн Муҳрон (раҳимаҳуллоҳ) масжидга келганида:
«Одамлар намозни сқиб қайтишди» дейишганида: «Иннаа лиллаҳ ва иннаа илайҳи рожиувн! (Бу мусибат дуосини сқиди ва): Менга ушбу намознинг фазилати Ироқ ҳокимлигидан ксра севимлироқдир»— деди («Мукошафатул-қулуб» 364).
Бировимиз арзимас, тилга олишга срамайдиган дунё матоси учун жамоат намозида иштирок стмайди. Анди сиз Ироқ ҳокимлиги ҳақида нима дейсиз?!
Салаф солиҳ жамоат намозида иштирок стмасликдан қаттиқ таъсирланар сди.
Абдуллоҳ ибн Умар (разисллоҳу анҳу) ҳуфтон намозини жамоат билан сқий олмаса, кечанинг қолган қисмини ибодат билан бедор стказар сди.
Бсш вақтингда ксп рукуъни ғанимат бил,
Ўлиминг келар шосд қсққисдан.
Қанча соғлом инсонларни ксрдим-ки,
Жонлари чиқди улар билмасдан!