MUQADDIMA. YETTI YIL ILGARI

Butun dunyoga mashhur arxeolog Karl Bugengagen asabiylashardi. U xuddi ko’rsichqondek yer qazirdi. Lekin Bugengagen bunchalik chuqurlikka tushganidan asabiylashmayotgandi. Aksincha, unga bu yer yoqardi. Namlik va zulmat uning shirin xotiralarini uyg’otardi. Yer qa’ri qabristondek jimjit edi.
Kutilmaganda arxeologning qulog’iga qandaydir shitirlagan tovush chalindi. Bugengagen qo’rqoqlardan emasdi. Uning yoshi ellikdan o’tgan bo’lsa-da, Karl hali ham qomatini saqlab qolgandi. U xuddi qadimgi grek atletlari singari yelkador va bo’yi baland edi. Oqarayotgan sochi va soqoli o’tkir nigohi bilan qo’shilib arxeologga qandaydir viqor bag’ishlardi. Bugengagen bu yerda, Isroil yeri ostida Shaytonning mavjud ekanligini isbotlovchi dalil izlardi.
Qo’qqisdan eshitilgan tovush Bugengagenni cho’chitib yubordi. U o’zining qudratli raqibi tomonidan bo’ladigan tahdidni butun a’zoi-badani bilan his etdi. Arxeolog dunyoni dahshatli xavfdan ogoh etishga uringan baxtiqaro qurbonlar ro’yxatiga o’zi ham tushishini allaqachon sezgandi. Bundan tashqari, Shaytonning Bugengagendan qutulish uchun harakat qilishiga muhim sabab ham bor edi. Chunki olim UNI anchadan buyon o’ldirishga urinayotgandi.

Arxeologning o’zi hech qanday dalil-isbotga muhtoj emasdi. Uning barcha shubha-gumonlari haqiqatga aylangandi. Ammo u yordamchisi Maykl Morganni o’z so’zlariga ishontirishi kerak edi - faqat shu yo’l bilan bu dahshatli ma’lumotlarni saqlab qolish mumkin edi. Bugengagen Iblisning hayotiga nuqta qo’yishga urinishi bilan Shaytonning qasosidan qutula olmasligini anglab yetgandi.
Dastlab Morgan Bugengagenga ishonmadi. Karl uni ishontirish uchun dalil kerakligini juda yaxshi tushunardi. Bugengagenning xayoliga ham birdan «aqldan ozib qolmadimmikan» degan fikr keldi.
Ammo shu zahoti xayolan aqli joyida ekanligi, o’ta muhim narsani bilishi va bu bilimi uchun javobgar ekanligiga o’zini ishontiruvchi ovozni eshitdi.
Bugengagen Morganni aytgan so’zlari haqiqat ekanligiga ishontirishga urinardi. Agar Maykl uning aytganlariga shunchaki shubha qilayotgan bo’lsa, uning yonida o’tirgan ayol arxeologning bir og’iz ham so’ziga ishonmayotgani yaqqol ko’rinib turardi. Bugengagenga bu ayolning ham ularning suhbatiga guvoh bo’layotgani umuman yoqmayotgandi.

Uning ismi Joan Xart bo’lib, u ko’zlari chaqnoq va malla sochli ayol edi. Kasbi fotomuxbir bo’lgan Joan bu suhbat haqida duch kelgan kishiga aytib qo’yishi mumkin edi. Joanning bo’ynida bir emas, ikkita «Nikon» fotoapparati osilib turardi. U to’xtovsiz chekar va og’zini bir daqiqaga ham yummasdi.
Bu jurnalist ayol Eykra shahriga kasbi yuzasidan kelmagandi. Yo’q, Joan Maykl Morgan shu yerdaligi uchun kelgandi. Maykl Joan uchun hayot mazmuniga aylangandi. Bu sohibjamol ayol faqat Mayklni deb yashardi.
Hozirgina Londondan uchib kelgan Joan Bugengagen hadeb Morganga ko’rsatayotgan «Amerika elchisi va uning xotinining dafn marosimi» maqolasi chiqqan gazetani qaerdadir ko’rgandi. Maykl ham bu maqolani birinchi marta ko’rmayotgandi, uning sarlavhasi odamning diqqatini tortmasdi.
- Ha, - dedi u Angliyaning yuqori tabaqali vakillariga xos ohangda, - juda qiziq.
Bugengagen uning kinoyali so’zlariga e’tibor bermay, yana bir gazetani ko’rsatdi. Amerikada chiqadigan bu gazetada «Prezident va uning rafiqasi elchining yetim qolgan o’g’lini tinchlantirishmoqda» degan maqola bosilgandi. Bugengagen qo’li bog’langan olti yoshli bolakayning suratiga ishora qildi. Bolakayning yuzi xuddi Uyg’onish davrida chizilgan suratlardagi kabi juda chiroyli edi.

- Uni taniyapsizmi? - so’radi Bugengagen.
Morgan suratga yana bir marta, bu safar diqqat bilan razm soldi.
- Yo’q, - dedi u qat’iy ohangda.
Bu fojianing yagona guvohi bo’lgan Bugengagen charchaganligini his qildi.
- Nima, siz Igael devorini ko’rmaganmisiz? - so’radi u.
- Bu devorni o’tgan haftada topishdi-ku, Karl, - o’zini oqlashga urindi Morgan, ammo Bugengagen uning so’zini shu zahoti bo’ldi.
Arxeolog hozir Morganga aytadigan so’zlarini u ahmoqlik deb tushunsada, baribir aytishi lozimligini tushundi. VAQT OZ QOLGANDI. Bugengagen yana suratga ishora qildi va lo’nda qilib dedi: «Igael devorida men uning yuzini ko’rganman! Bu bola, Demen Torn - Iblis!»
Morgan unga e’tiroz bildirmoqchi bo’ldi.
- Karl, - so’z boshladi u, biroq olim uni yana to’xtatdi.
- Sen menga ishonishing shart!
Morgan iljayishdan to’xtadi. Bugengagenning yuzidagi ifoda Mayklni tashvishga soldi. Axir uning qarshisida aqldan ozgan qariya emas, ustozi o’tirardi va Morgan Bugengagen oldida qarzdor edi.

- Karl, - dedi yumshoqlik bilan Maykl, - men diniy mutaassib emasman. Men arxeologman.
Bugengagen uning so’zlariga e’tibor bermadi. «Uning kelayotganini qaerda EShITMANG...». Karl uyog’ini eslay olmadi. U bir necha kundan beri uxlamagan va o’lgudek charchagandi. Buning ustiga olimning xotirasi ham pand berayotgandi.
Morgan bosh chayqadi va Bugengagenga murojaat qildi:
- Isbot qani, Karl?
- Bir hafta ilgari, - dedi Bugengagen, - Demenning otasi uni o’ldirishga urindi. Londondagi Barcha Avlig’lar cherkovida. Elchi bolaning yuragiga pichoq urmoqchi bo’lgan.
Joan dahshatdan titrab ketdi. Morgan maqola sarlavhasiga yana bir marta ko’z yugurtirdi.
- Chamasi, muxbirlar ko’p narsaning isini olisholmagan, - davom etdi Bugengagen. U chuqur xo’rsindi, so’ng dedi: - Bu pichoqlarni elchiga men bergandim. Mening do’stim, Jeyms ota o’sha paytda cherkovda bo’lgan. U hammasini o’z ko’zi bilan ko’rgan. Ruhoniy ota menga qo’ng’iroq qildi va sodir bo’lgan fojia haqida gapirib berdi. U qadimiy pichoqlarni tanib qolgan va ularni menga qaytarish kerakligiga politsiyachilarni ishontirgan.

Ular jim bo’lib qolishdi. Morgan stakanni ushlaganicha do’stiga qarab turardi. Joan ham katta-katta ochilgan ko’zlarini Bugengagendan uzmasdi. Olim gapida tez davom etdi:
- Amerika elchisining ismi Jeremi Torn edi. Uning endigina tug’ilgan o’g’li Rimdagi gospitalda o’ldirilgan. Va qandaydir ruhoniyning iltimosi bilan Torn boshqa chaqaloqni boqib olgan. Aslida o’sha ruhoniy Shaytonning malayi bo’lgan. Torn bu chaqaloq o’zlarining bolasi ekanligiga xotinini ishontirgan. Tornlar bolakayni yaxshi ko’rishardi, u Londonda voyaga yetdi. Er-xotinlar aslida bu bolaning shoqoldan tug’ilganligini bilishmasdi! Tez kunda bola o’zining kimligini bilib qolganlarni yo’qota boshladi. Ana shunda Torn mendan yordam so’rab keldi. Uning dastlabki so’zlaridanoq Torn haqiqatni aytayotganini tushundim. Men Tornga Shaytonga qarshi yagona qurol - yetti dona pichoqni berdim. Bu pichoqlarni Uning tanasiga sanchish lozim edi. Bu paytga kelib Tornning xotini ham haqiqatni bilib qolgan ikki baxtiqaro kabi o’lgandi. - Bugengagen bosh chayqadi. - Politsiyachilar Tornni Shaytonning o’g’liga pichoq sanchgunicha otib tashlashdi. Ular "œelchi xotinining o’limdan keyin jinni bo’lib qolgan" deb o’ylashgandi!
Bugengagen yana gazetadagi suratga imo qildi. U faqat bir narsani, Morgan uning so’zlariga ishonishini, dahshatli xavfni anglashini va tezroq harakat qilishini istardi. - Bola hali ham tirik!
Oraga uzoq sukunat cho’kdi, keyin Morgan so’radi:
- U hozir qaerda?

- Amerikada. Amakisi - marhum Tornning akasinikida yashayapti. Kitobda yozilganidek: «U yerda Uning qudrati oshadi, u vayron qiladi va kuchayadi, dunyoning eng kuchli va aqllilari uning quroliga aylanishadi».
- Maykl, zudlik bilan Amerikaga jo’naymiz! - qichqirdi Joan Xart jon holatda.
- Ovozingni o’chir! - dedi Maykl. Bugengagenning aytganlari aqlga sig’masdi.
Bugengagen engashib, poyafzali orasidan charm xalta chiqardi. U xaltani stol ustiga qo’ydi.
- Sen buni bolaning yangi ota-onasiga berishing kerak, - dedi Bugengagen. - Buning ichida pichoqlar va ularga hamma narsani tushuntiruvchi maktub bor.
Morgan Bugengagenga tushunolmay qoldi. Uning ertaksifat hikoyasini tingladi, mayli unga ishondi ham, endi bu bema’ni safsatabozlikda ishtirok ham etish nimasi?
- Kechir, Karl,- ikkilandi Maykl bosh chayqab. - Sen mendan...
- Ularni ogohlantirish zarur! - uning so’zini bo’ldi Bugengagen. Qo’shni stoldagi mijozlar ularga qaray boshlashdi. Arxeolog bo’g’iq ovozda shivirlay boshladi.
- Men ancha qaridim, buning ustiga kasallik. Buni o’zim bajara olmayman. Men haqiqatni biladigan yagona odamman, men...- Bugengagen miyasiga kelgan fikrdan qo’rqib ketdi chamasi, so’zlarini yakunlashga qurbi yetmadi.
- Nima? - so’radi Morgan.

Olim stakanga ko’z tikdi:
- Xavfdan ehtiyot bo’lishim kerak.
Morgan g’amgin bosh chayqadi:
- Aziz do’stim, axir mening o’zimga yarasha obro’im bor.
Bugengagen keskin tarzda dedi:
- Shuning uchun ham buni sen bajarishing kerak! Ular senga ishonishadi!
Mayklni uning bu so’zlari qanoatlantirmadi. U Bugengagenning talvasali holatidan tashvishlana boshladi. Buning ustiga u ustozining iltimosiga jiddiy qaramayotgandi.
- Ammo, Karl, meni boshqacha tushunishadi...
Bugengagen o’rnidan turdi. Botayotgan quyosh nurlari uning yuziga tushib, olimning jiddiylik va qat’iyat aks etgan qig’fasiga salobat bag’ishladi.
- Yur, Igael devoriga, - buyurdi Bugengagen.
Bu buyruq edi va Morgan bundan bosh torta olmasligini tushundi. Bu safar qarshilik ko’rsatishning iloji yo’q edi.
- Xo’sh, keyin-chi? - so’radi u hamma narsa hal bo’lganini bilsa-da.
- Ketdik, - takrorladi Bugengagen va «Jip» mashinasi tomon keta boshladi.
- Sizlar bilan borsam maylimi? - so’radi Joan tabassum qilib ularning roziligini olish umidida.

Morgan inkor ma’nosida bosh chayqadi.
- Mehmonxonada kutib tur. Biz tezda qaytamiz, - u Joanni o’pib qo’ydi.
- Bo’pti, - dedi Joan xo’rsinarkan. - Ammo aytib qo’yay, uzoq kutib o’tirgani toqatim yo’q.
Maykl kuldi va unga havoyi bo’sa yo’llab, ko’zdan g’oyib bo’ldi. Bu ularning oxirgi uchrashuvi edi. Joan Xart bunga ko’nikishi va buning asl sababini anglab yetishi uchun juda ko’p vaqt kerak bo’ldi.
Atrofi devor bilan o’ralgan Belvuar qo’rg’oni Eykra shahri yaqinida, Sibulan vodiysining qoq chegarasida joylashgandi. Qo’rg’on o’n ikkinchi asrda, Yevropadan kelgan salb yurishi ishtirokchilari tomonidan qurilgandi. Ular qo’rg’onni Isoning xotirasi uchun qurishgandi. Va aynan Belvuar qo’rg’oni ostida Bugengagen zarur isbotni topgandi - Iblis AYNI PAYTDA odamlar orasida edi.
Motorning bo’g’iq guvillashidan qo’rg’onning qadimiy devorlari yonida o’tlab yurgan qo’ylar boshlarini ko’tarishdi. Tong otib kelayotgan, vodiy uzra quyosh qizarib chiqayotgandi. «Jip» tepalik ortidan kutilmaganda paydo bo’ldi va qo’ylar har tarafga qarab qochib qolishdi.