Shifo ul-ilal. Alixonto'ra Sog'uniy

ossiyobinti 02 Mart 2010, 14:03:12

Анди бу иллатнинг тадбирларини айтайлик. Агар иссиқ кезик бслса, биринчи кундан бошлаб юқорида айтилган совуқ дориларни қайнатиб, шунинг сувида амалча қилсун. Ҳар қилганда 2-3 қайта қилсун. Мумкин бслса, ҳар кун қилсун. Бслмаса касалнинг ҳолига қараб, кун оралаб қилиб турсун. Иложи бслса, ҳар кунда қилғони схши.

Амалча билан ичи келгандан кейин усулликка (суюқликка арпа суви) кашкоб берсун. Арпа кашкоб баёни шулки, 2-3 қадоқ арпани (туйиб) туклаб, оқлаб тайёр қилиб олсун. Шу арпадин бир ош қошиғини слчаб, совуқ сувда ювиб, сирли (малированний) идишга солиб, устига сув қошиқда 30 қошиқ сув қуйсун. Демак, бир ҳисса арпага 30 ҳисса сув қуймак керакдур. Тоза булоқ суви бслсун.

Шуни мулойим ст бирла тенг срми кет-гунчалик қайнатсун. Тенг срмига келганда, шу сувни тиндириб, бошқа идишга олиб қсйсин. Мана шу сувдан ҳар қанча ичса қеча-кундуз демай бераверсин. Оз ичса ҳам, ксп ичса ҳам шундан ичсин. Агар буни ксп кстармай қолса, мундин ҳар кунда 2-3 вақт, оз бслса 2-3 коса, бслмаса 3 пиёла ичсун. Бу кашкобда ксп фойда бордур. Азиб стирса ссз узайиб кетар. Қолган вақтларда тамрихинди, қора срик, олча, срик, таранжабин — шуларни шарбат қилиб бераверсун.

Тамрихинди билан таранжабин суви ҳам ксп фойда қилур ва ҳам ичишлик бслур. Тамрихинди бир сар бслганда, таранжабин 2-3 саргача бслсун. Бу шарбат ични ҳам мулойим қилиб турар. Ичи қабзист бслиб ксп келмаса, бу шарбатга 3 мис-қол тоза санои макка қсшсун. Ксп мулойим сургу бслур. Аммо бирданига қаттиқ сургу қилса, ксп схши бслмас. Бошига латтани ҳсллаб, агар иситмаси қаттиқроқ бслса, музлик сувга солиб, салқин қилиб бошга ёпиб турмоқ керак. Тамом баданини компресс қилиб, катта чойшабни совуқ сувга солиб сраса, сна схши бслур, Иситманинг оз-кспига қараб қилгай. Агар тамрихиндига схшаш нарсалардан йстал пайдо бслса, бу ҳолда тамрихиндига чилон қсшсун. Аки кашкоб сувига қаноат қилсун.

Бу иллатга ҳукамолар гулбинафша ксп фойдали дебдурлар. Мен сзим тажриба қилиб ксрдум, фойдали скан. Бир мисқолчасини бир чойнакка солиб, чойга схшатиб дамлаб ичсун. Гулбинафшани қайнатмай, қайноқ сувга дамлаб қсйиб ичсун. Шу бинафша сувига озроқ 3-4 томчи анисиви сувидан томизиб қсйсун. Иншооллоҳ раббил оламин, биз дегандек қилиб турса, бу иллатга Худо таоло осонлик билан шифо берур. Алҳамдулиллоҳ, шу тартиб бирла ксп мусулмонларнинг шифосига сабаб бслдим. Менинг қслимда бу иллатдин кам зое бслди, балки бслмади десам ҳам бслур.

Qayd etilgan

ossiyobinti 02 Mart 2010, 14:04:43

Лекин дсхтирлар қслида бойлардин ксп зое бслди. Улар ҳар бир илмни шапкаси борлардин кутарлар. Шунга қараб, Худои таоло сз суйганларини қслида ҳалок қилур. Ўз мусулмонларининг қслида шифо топқандин булар кслида ҳалок бслганни ортиқ ксрсалар керак. Буларда диёнат ҳисси буён турсин, миллат ҳислариму йсқдур. Шунинг учун кундан-кун харобликдамиз. Агар бу ссздин достон бошласак, бошқа бир китоб ёзишимиз керак. Хайр, бу ссз қолсун. Агар тер келиб ёки тер срнида бошқа сабаб бслиб, иллат ёниб касал енгиллаб, иситма совуса, жовлиш тсхтаса, кснгли очилиб томоқ талаб қилса, уйқу ҳам оз-ксп пайдо бслса, ич пишиш, юрак ториқиш тсхтаб қолса, дард чиққондин аломатлари очиқ билинса, мана шу вақтда томоққа киргизиш керакдур.

Дастлабда томоқ беришда жсжа товуқдин шсрва қилиб берсун. Чақирмаган жсжа бслса схшироқ. Макиён-хсрозга схшаш, лекин семиз бслиши керак. Шсрва қилиш тартиби шуки, бир жсжани учдан бирини солиб, 6-7 дона қора срик солиб қайнатиб, схши пишурсин. Анғоқчалик хамиртурушни докага тутуб сувда сзиб, тилпини докада қолдириб, сутини шсрвага қсшуб қайнатсун. Бир ичишлик хушхсргизо бслур. Ҳам енгил бслур. Шундоқ қилиб, бир неча кунлар енгилроқ томоқ еб туриб, ғизонинг оғир-енгил сингишини пайқаб туриб, бошқа гизоларга киришмак керак.

Яна бу иллатга сзим ишлатган, ксп фойдасини ксрган дорилардан бири исканжабил риванчий деган шарбат доридур. Бу дорини қилиш осон, ҳам сзи ксп фойдали бслғонлиги учун бу сринда ёзиб қсйдим. Ҳар қандоқ безгак-иситмаларга ҳам ксп фойда қилур. Шарбатни ссаш тартиби будир. Бир қошиқ схши сткир узум сиркасини бир сар риванчий, агар мусулмон сиркаси топилмаса, срис сиркаси ҳам бслса керак. Аввал риванчинни снчиб, дока халтага солиб, бир-икки коса сувда тамом кучи чиққунчалик қайнатсун. А иванчни сзиб, снчиб, ҳеч таъми қолмагандан кейин, тилпини олиб ташлаб, шунинг сувига сиркани қуйсун. Агар срис сиркаси бслса, тенгшаб қуйсин. Шакарни солиб, мулойим қайнатиб бир шишага олиб қсйсун. Агар ксп сткир бслса, сзидан сткир қайноқ сув қсшиб бир қошиқдан ичсун. Ксп фойдали нарсадур.

Ҳар қанча сиркаси сткир бслса, риванч тоза бслса, шарбати шунча қувватли бслур. Бир кунда 3 вақт устидин қиладургон даволардан бириси шулки, беморни сусб сртурғизиб қсйсун, агар ссиқроқ бслса, ётқизиб туриб, сткир устара билан уста киши билдирмасдан, малол келтирмасдан бош тепасидин олақандек жойининг сочини туширсин. Бош чсрасига қон оқиб кетмагидек қилиб, латга сраб қсйсин. Андан кейин бир жсжа товуқ ёки кабутарни олиб келиб бир киши тутиб берсин. Яна бир киши сткир пичоқ билан беморнинг бош устига бсғизласин. Иссиқ қонини мис устига оқизсин. Қони тсхтар-тсхтамас, жони чиқишга қарамасдан қорнини ёриб, иссиқ бсйича қорнини ёпсин.

Беморни аста ётқизиб қсйсун. Бу нарса бир соатгачалик мис устида турсун. Сснгра олиб ташлаб, иссиқ-илиқ сув билан покиза ювиб ташласин. Ювмай қсймасин. Мана бу амалда сзим қилиб ксриб, фойдасини билдим. Ҳуши йсқ ётганларга сабаб бслиб ҳуш кирди. Буни ҳам ҳожат стса, сскариш керак. Яна бу иллатда по-шсс ксп фойдалидур. Лошсс қилишнинг таъсири шулки, юқорида безгак баёнида айтилган совуқлик дорилардин қайнатиб, сувини сузиб олиб, таҳорат сувидек қилиб, беморни каравотдек жойга стиргизиб, пошсс сувини чуқурроқ идишга қуйиб, икки оёғини шу сувга ботирсин, Тиззасигачалик бир одам кучли қсл билан тинмай сув ичида беморнинг оёғини тиззасидан тубанга қараб сидириб сзғилаб уқалаб берсин. Сув совугунчалик, агар беморни-нг кснгли очиқ турса, юраги сола бошласа тсхтатсун. Мана бу тариқа пошсс қилмоқ ҳар турли иситмаларга, бош оғриқларга ксп фойдалидур. Тажриба қилиб фойдасини ксп ксрдим. Қизитма бош огриқларга икки-уч бор қилгандаеқ фойдаси очиқ ксринур. Лекин беморга малол келтирмай қилиш керак.

Qayd etilgan

ossiyobinti 02 Mart 2010, 14:06:42

ФАСЛ. ЗОТИЛЖАМАИАГ БАААИ

Туркийда қогун, қиргизлар қобирғадан сесканган қон тукурган санчиқ дейдур. А ус дсхтирлари воспаление дейдурлар, Туркистон вилостларида кспроқ бсладурғон иллатларнинг бирови шулдир. Бу иллат ҳам ксп оғир, хатарли, қсрқинчли иллатдур. Алҳамдулиллоҳ, бу фақир ожиз бандасига Худои таоло бу даҳшатли иллат тсғрисида ксп схши тажриба бергандур. Бу дардга мубтало бслган одамларни вақти стмаган бслиб, бошқа киши аралашмай, сзим қараган бслсам, агар ажал етмаган бслса, иншооллоҳ, бир киши зое бслмас десам, ёлгончи бслмасман, Худо ёлғончи қилмас. Анди бу сринда тажрибаларимни баён қиламан.

Бу иллат ҳам кспроқ иссиқ сафродин ва ҳам қондин пайдо бсладур. Бу иллатнинг беш нишон аломати бор. Биринчиси, йстал, иккинчиси, қовурға тагида санчиқ, учинчиси, иситма, туртинчиси, нафас танглиги. Агар нафасни қаттиқроқ тортса, биқини санчиб, нафас олғизмайдур. Бешинчиси, томирнинг юқорига срлаб илдам солиши. Сафродин бслса, юз-ксз, тилларнинг сариқ бслиши, қондин бслғонда буларнинг қизиллигидир.

Анди бу иллатнинг тадбири шулки, дастлабда орқаларига 7-8 жойга ст билан бонка қсйсун. Аақ санчиқ бор жойга бонка қуйганда шу жойдан чекиб, икки-уч қошиқ қон олсун. Бонкани 2-3 қайтариб, шу уринга солсун. Бундин кейин узун докани иссиқ сувда чилаб, иссиқ бсйинча сраб, пахта қуйиб боглаб қсйсун. Бир кеча-кундузда 3-4 қатим снгилаб, йсткаб (алмаштириб) турсин. Лекин сувни қайноқ қилиб, ст куймагундек қилиб урасун. Совуб қолмасун. Иккинчи тажриба шулки, дарҳол амалча қилсин. Чорак қадоқ срикни қайнатиб, шунинг суви билан амалча қилсун. Бу иллат ҳам 7 кунгачалик кучаб турадур. Ҳар кунда амалча қилиб, гоҳида гулбинафша нилуфар сувидан қилсун.

Ичишига бслса, арпа кашкобга чилон солиб қайнатиб, шунинг сувидин берсун. Яна гулбинафша, нилуфар, қизилмис илдизи — бу уччовини дамлаб, сувидин бериб турсин. Зинҳор тамрихиндига схшаш аччиқ нарсаларни бермасун. Йстал кспайиб кетар. Агар испағулни қайноқ сувда чилаб қсйиб, шунинг қаймоқ ширасини чиқазиб, сна оқ гулхайрини ёки бунинг илдизи ни қайнатиб, шулардин сзиб, ширасини чиқазиб, дори сувларига қсшиб ичса схшироқ бслур.

Бу сувлар мадда иллатни пиширади, беморнинг ичишига сут берсин. Сут беришнинг тартибини охирида ёздим. Шунга қара. Йсталганда бсшлик билан қон аралаш (бал-ам) хапрукларни осон чиқазур. То иллат моддаси бслған шу нарсалар чиқиб, адо топмагунчалик бемор ором топмайдур. 7 кундин утгандии бошлаб, кспинча бу оғриқ терлаб, баъзиси терламаёқ иситма санчиқ йсталлари пасанча тортиб, енгиллай бошлайдур. Буни ҳам томоққа дастлаб кирганда кезикка ухшаш енгил томоқлардин бошлаб сҳтиёт билан ғизога киргизмак керак. Оғзи кезик иллатида, зотилжам иллатида беморнинг оғзи бус (ҳидланиб) бслиб кетар.

Бунинг иси димоққа уриб снаму жовлишини кспайтирур. Шунинг учун оғзини тез-тезда чайқаб турмоқ зарур. Ҳаммадин схши аптекада борний кислота деган оқ арзон дори бор. Шуни қайноқ сувга солиб, шу билан чайқасун. Бу куп зарур ишдур. Бу иллатнинг гоҳи бириси ксп оғир бслиб, нафас олдирмай, ётол-май, агар ётса нафаси қисиб, снтикиб, санчиғи кучаб кетадур. Мана бу вақтда ксп қсрқинчли бсладур. Анди қандоқ тадбир қилмоқ керак.

Qayd etilgan

ossiyobinti 02 Mart 2010, 14:07:37

Бунинг тадбири шулки, зигир, арпа уни, гулбинафша, ошқовоқ уруғи, бор бслса оқ лайли гул, зиғир билан қовоқ уруғини хсп майда снчиб, озроқ буғдой кепаги қстдиб, ҳаммасини сувда схши қайнатиб, қуюқ аталадек булганда санчиқ бор тарафга етгудек чупрак устига малҳамдек қалинроқ сйратиб солиб, шуни санчиқ устига иссиқ буйича тортиб, пахта қуйиб боғлаб қсйсин.

Бир кеча-кундузда уч қатим йсткаб, иссиқ-иссиқ боғлаб турсун. Биринчи қилгандаёқ фойдаси маълум булур. Тажрибадин стган ишдур. Агар бу иллат 40 кунгачалик тозаланиб схши бслиб кетолмаса, сил касалига айланиб кетар. Кскраги ғиж-ғиж бслиб, нафаси қисиб, юрак солиб туриши йстал тсхтамаслик, силга айланганлик аломатидир. Сил касалдин тузалмак куп мушкулдур. Юқоридаги дори сувларини ичилганда, анисивидан томизиб хушбсй қилиб берсун. Фойдаси бордур.

Билмак керакки, гоҳида ёлғон зотилжам бслур. Бунинг аломати иситмасиз йсталишлар бслмас. Алғиз қовурға остида санчиқ бслур. Бунинг иложи шуки, буғдой кепагини докага тугиб, қайноқ сувга солиб, чала сиқиб ташлаб шуни санчиқ бор жойга иссиқ-иссиқ боғлаб қсйсин. Иншооллоҳ, шифо топгай. Лекин чин зотилжамда ел тсхтаб қолди деб, тузкепак қовуриб босиб, кесакни қизитиб босиб қсйса, дард кучайиб кетар. Ксп зарар қиладур. Шунга сҳтиёт бслмоқ керак.

Бу кейинги тажрибаларимизда зотилжам иллатига сутни ксп фойда қилғонлигини ксрдим. Қарасам, дсхтирлар ҳам бу иллатга сут беришар скан. Лекин ҳар кунда уч вақт бермак керак. Иложи бслса, снги соғдириб, пишириб, иситма жуда қаттиқ бслмаса срим сут, срим қайноқ сув қсшиб, иситма қаттиқ бслса, икки ҳисса қайноқ сув қсшиб бир ҳисса сут берсин.

Qayd etilgan

ossiyobinti 02 Mart 2010, 14:09:03

ФАСЛ. ИСТИСҚОАИАГ БАААИ

Шишиқ иллатини рус дсхтирлари водиснка деб айтурлар. Бу ллатнинг сабаби, юрак, спкада қон томирларининг баъзиси тссилиб, қон схши юролмай, қонга сариқ сув қсшилиб баданга тарқаб ингмай, шишиқ пайдо бслур. Бу иллат ҳам уч қисмдир. Биринчиси, арабча лахми дейдур. Бошдин-оёқ губтак бслиб, шишиб кетар, айниқса оёқлари ортиқчароқ шишар.

Бу шишикларга қсл босса хамирга босгандек, чуқур бслиб қолур. Чуқурлиги дарровда текисланмас, мана бу қисми осонроқ, енгилроқ қисмидир. Фақир бу оғриққа йигирма беш йил ичида ксп тажрибалар стказдим. Бир неча одамлар биз дегандек парҳез тутиб, соғайиб кетдилар. Гоҳ бирлари биз ксрсатган йслда туролмасдин шу дард билан слиб кетди. Буму хатарли, қурқинчли иллатдан деб саналур.

Ҳар шифонинг боши парҳез тутмоқдир. Ларҳезни схши тутса, ҳар қандоқ даво қилган ҳаким бслса ҳам дарддан холис қилур. Ларҳез қилмаган бемор, ҳукамонинг ссзини олмағон касал сз жонига сзи душмандур. Шуни схши билмак керакки, снди схши қулоқ солиб, зеҳи қсйиб туринг. Бу иллатнинг илож даволарини, парҳезларини баён қилиб стай. Дастлабда сувдин парҳез қилсун. Сувни ичиш у ёқда турсин, сувга қараш ҳам зиён қиладур. Сабабки, бу шишда сув бордур.
Сув сувни тортадур. Иккинчи, ғизосига хамир томоқ емасун. Буғдой жинсидан бслғон ҳамма ғизо зарар қиладур. Яна еган ғизосини слчаб, соғ вақтида есдурғон ғизонинг олти ҳиссасидин бирини еб, шунга қаноат қилсун. Ҳар қанча бу иллатда томоқ оз еса, балки рсза тутса шунча схшидур. Озроқ бслкадин қилғон сухари бслса, шунда ҳам озроқ еса рухсат.

Бундай бслмай, аралаш еб кетса ғизо бслмасдин дард бсладур. Кундин-кунга шиш зиеда бслиб, охири ҳалок қиладур. Анди оз еса, ҳам нима есун, қараймиз, агар иситмаси бслмаса, ҳар кунда қсй гсштидан кабоб қилиб бсрсун. Тузини озроқ солсун. Гоҳида озроқ гсшт солиб долчин, мурч, арпа бодиён, зира, шу дориларни снчиб татиғи схши чиққудек қилиб, солиб узун қайнатиб бир сирконча (пиёла) қолғонда шуни берсун. Гсштини иштаҳа қилса, есун. Чой срнида арпабодиён, қаламнирмунчоқ — бу икковидан солиб узун дамлаб қсйиб, қувватини чиқазиб, шундин ичиб турсин. Гоҳида схши тоза чой бслса, бир пиёла-срим пиёла ичиб қсйса, зарари йсқдир. Кск кишмиш, срик мағзини нон срнига оз-ксп еб, шунга қаноат қилса, ксп схши иш қилиб, ун томоқни емай, бошқа томоқ\ардин ҳам оз еб турса, ксп схши.

Qayd etilgan

ossiyobinti 02 Mart 2010, 14:10:28

. Бу дарднинг давоси ксп терлатиш, ксп пешоб қилдириш билан бсладур. Иложи бслса дунгоннинг конига схшаш кон қилиб, (ёки сандал) шуни қиздириб, шунда ётиб терласун. Икки дона сув ксрмаган пишиқ ғиштни стга солиб, тоза қизитиб, куймагудек бслганда латтага сраб, шишиқ жойларга совугунча босиб ётсун.

Иложи бслса бир нечани тайёрлаб қсйиб, бири совуса бирини қсйиб, ҳар кечаси тонг отгунчалик шундоқ қилсун. Шунинг фойдаси кспдур. Зерикмай қилсун. Ўзим қилиб фойдасини ксрган ишлардур. Яна бир иложи тандирни хсб қизитиб, устини супириб ташлаб, ичига киши слтургудек сриндуқ қсйсун. Ҳар қанчаки киши чидаб бемалол стиргудек бслғанда беморни утирғи-зиб қсйсун.

Боши тандирдан чиқиб турсун. Агар ташна бслса дол-чиндан ичсун. Лекин икки одам сҳтиёти шарти бемор устида ҳозир турмоқ керак. Мабодо юраги чидамай, кснгли кетгудек бслса, дарҳол чиқазсун. Агар чидаб тургудек бслса, обдан терлагунчалик турсун. Қанча чидаса, шунча турсун. Тоза терлаб бслгандан кей-ин, ҳеч шамолга теккизмай сраб-чирмаб срнига ётқизиб қсйсун.

Бу ишни тажриба қилиб ксп фойдасини ксрдим. Яна бир иложи — темирни темирчилар қиздиргандек қилиб, хсб қиздириб, срим челак покиза сувга доғлаб, ссндирсин. Шундоқ олти қатим қилсун. Кумушни қиздириб беш қатим шундоқ қилсун. Агар топса олтин, тсрт қатим шундоқ қилсун. Мана шу сувдин қайнатиб, майли, чой дамлаб ичсун. Майли, дори чой қилиб, нақ сзини ичсун, фойдали. Бу иллатга ичидин ичадурғон дорилар ҳаммасидин фойдалироқ.

Дориси — риванч шарбатидир. Шарбат сифати будир. Ўн мисқолча арпабодиённи снчиб, дока халтага солиб хсп қайнатсун. Тоза татиғи чиққанда сиқиб ташлаб мусаффо сувига бир сар тоза хитой риванчини снчиб, халтага солиб, шу сув билан татиги чиққунчалик қайнатсун. Сувини шунга срим қадоқча новвот қсшиб, сна озроқ қайнатиб олсун. Мана риванч шарбати шудур. Сув миқдори уч коса бслиб, шарбат тслиқ бир косача қолса бсладур. Мана шундин кунда уч вақт ҳар ичганда икки қошиқдин ичсун.

Бу ҳам фойдали. Бундин фойдали нарсани ксрмадим. Алғиз бод иллатга смас, ҳар қандоқ совуқдин бслғон безгакларга, юрак сйноқларга, қурсоқ оғриқларга, ичбуруғларга ксп фойдали шарбатдур. Бу иллатга ҳсл меваларнинг ҳаммаси зиён қиладур. Аммо анорнинг тотлиги, гоҳи аччиғи ксп фойда қиладур. Агар бу иллатга мубтало бслғон киши анор ксп шаҳарда, бошқа ҳеч ғизо емай ёки озроқ еб, бир неча кунгачалик ҳар кунда тсйгунича анордин еб турса, соғайишига (шишиқ қолмаса ҳам) шак қилмаса ҳам бслур. Бу иллат учун анорда шунча хосист бор. Яна бу иллатга сафар қилмоқ (айниқса иссиқ ҳаволи қуруқ мижозли вилостларга) ксп нафи бордур. Аз кунларининг саратон иссиқларида иссиқ кунда слтириб, қалин ёпиниб ётиб терлашму ксп фойла берур.

Qayd etilgan

ossiyobinti 02 Mart 2010, 14:11:50

Фасл.

Анди бу тдишга устидин сурадурғон нарсаларни баён қиламан. Биз ксп нарсаларни қилиб ксрдик. Ушбу нарсаларни фойдали топдик. Биринчи, спирт (ароқ)ни ҳар кунда икки вақт тамом шишикларга суртсун. Аптекада, ароқ сотган дсконларда ҳар вақт топилур. Тоза спиртнинг аломати шулки, бир нарсага озроқ қуйиб, устига гугурт ёндирса кслмак бслиб куср, тозаси шул. Бундин шишик ёнгунчалик (қайтгунчалик) зерикмай суртсун. Ҳар ҳаром нарсани ҳукамолар даволик учун буюрсалар ҳалол бсладур.

Шариат ҳам буюрадур. Бир иложи икки-уч йиллик қорачирик бслиб кетган қсйнинг қийини икки ҳисса олиб, туздин бир ҳисса қсшиб, иккаласини майда снчиб топилса узум сиркаси, топилмаса, иссиқ сувда юғуруб лой қилиб, шишикларга чапласун. Устидин сраб боғлаб қсйсун. Бир кеча-кундузда бир снгишлаб чапласун. Беш-сн қатим чапласун. Куп фойдалидур. Яна бир иложи, агар иситмаси йсқ бслса, сски қазининг ёғига тузини кспроқ қсшиб, майда қилиб, хсб аралаштириб суртса, буму фойда қилур.

Агар иситма бслса ёг зиён қилур. Ағ иситмага хоҳ ичиндан, хоҳ ташиндан бслса зиён қилур. Шунинг учун иситма-безгак одамлар ёғли таом еб қсйса, дарҳол иситмаси зиёда бслур. Безгаклар ичида 3 кунда бир тутар бслса, бунга шсрвага схшаш ёгли таомлар ксп зиён қилмас. Юқорида безгак баёнида бу ссзлар ёзилди. Хотирада сақлаш керак. Яна бир иложи, бу иллат учун арошон (маъдан, иссиқ булоқ) сувлари ҳам ксп фойда қилур.

Яна бир иложи, тус сути ичмак ксп фойда қилур. Лекин ичиш тартибини билмак керак. Тартиби шулки, бошлаб ичганда срим қадоқдин бошласун. Тус бемор олдида соғилсун, Иссиғи кетмасдан туриб ичсун. Йироқ ердин соғиб олиб келиб, сутини совутиб қсйиб ичганнинг ҳеч фойдаси йсқ. Шундоғ қилиб кунда сутни озроқдин орттириб бориб, кунда икки қадоқ-уч қадоққача ичадурғон бслсун. Лекин сингиб туриши шартдир. Кстаришига қараб ичмак керак.

Агар сингиб борса, бошқа ғизо аралаштирмай, ёлғиз сзига қаноат қилсун. Агар тус сийдигини сутига қсшиб ичса, сна схши бслур. Лқалли, 40 кунгачалик ичсун. Агар ксп схши сингмай, меъдаси заиф бслса, кунда икки ёнғоқ миқдори офтоби гулқанд еб турсун. Бу иллат аслида жигарнинг мижози бузилиб қуввати кам бслғондин бслур. Шунинг учун жигарга қувват берадурғон дориларни қилмоқ керак. А иванч бу иллатга махсус дорилардандур. Косанин қуврайнинг сзи, уруғи, илдизи ҳар қандоқ қилиб ичса ҳам бу иллатга ксп фойдалидур. Косанин деб талхани айтур. Қирғизлар чачратқу дейдурлар.

Иссиқдин бслган безгакка, сариқ касалига ҳам наф қилур. Қайнатиб ичмак керак. Яна бир иложи, қум арошонга тушса фойдалидур. Аз чилласида тушган қум арошон мундин бошқа Ҳар қисми совуқ-елдин бслғон бел оғриқ, тиз оғриқ, қсл-оёқ, бсғимлар оғриғига ксп фойда қилур. Лекин ани оз деганда бир ҳафта тутмак керак. Бу иллатга сзимнинг тажриба қилган ишларимни бу сринда тамом ёздим. Биз дегандек қилган киши фойдасини ксрар, иншооллоҳ.

Qayd etilgan

ossiyobinti 03 Mart 2010, 11:09:32

ФАСЛ. ХАФАҚОА ИЛЛАТИАИАГ БАААИ

Хафақон деб юрак уйногни айтур. Бу иллат юракнинг мижози бузилғондин бслур. Юрак бслса қоннинг машинаси. Бугун таннинг подшосидур. Юрак иллатига куп сҳтиёт бслмоқ керак. Шу хусусдин уриш кспинча бу иллатдин пайдо бслур. Бу иллатнинг аломати шулки, юраги сйнаб-солиб турур. Юраги солган сайин, мадори озайиб, қуввати кам бслур. Агар бу иллатга тезроқ дори қилмасдин узоқиб кетса, иложи мушкул бслур.

Бу иллат қучаб кетса, кснгли кетиб, ҳушини билмай ётиб қоладургон бслади. Бу иллат неча турли сабаблардин пайдо бслур. Ҳаммасини бу сринга сиғдиргани бслмас. Шундоқ бслса ҳам бир нечаларига наф қиладурғон дориларни ёзамиз. Буни билмак керак.

Юрак қандай солса томир шундай солур. Бу иллат ҳам иссиқдин, совуқдин, хафаликдин қсрқиш учун қонсизликдин, мундин бошқа бир неча сабаблардин пайдо бслур. Иссиқ бслса аломати шулки, огзи, тил, томоқлари қуруқшаб турар. Ҳаво иссигида иссиқ жойларда слтирса зиёда бслур. Иссиқлик, кучли ширинлик таом еса, юрак солиши кспайиб қолур. Бунинг иложиси шулки, иссиқ-кучли таомлардин парҳез қилиб, совуқлик гизолардин емак керак.

Мевалардин олма, анор, лимон, псрсаҳол ксп фойдаликдур. Бошқага ҳожат бслмас. Яна бир иложи, аптекада валерианний капли деган сув дори бор. Мазкур шундин бир қошиқ қайноқ сувга 15 қатра томизиб, ҳар кунда 3 қошиқдин ичсун. Ошқошиқ бирла. Бу дори тутқоқлик толма иллатларига, кснгил кетиб ётиб қолиш касалларига, бош айланиш иллатига, иссиқдин бслган бош оғриқларга ҳам ксп фойдали. Ҳар вақт аптекада топилур. Арзон баҳо бирла сотилур. Инсоф сзингда, чснг кишиларга 20-30 қатрагачалик берса бслур.

Агар касалга бермоқ бслса, қошиқда слчаб бутилкага қайноқ сув қуйиб, неча қошиқ бслса шунга қараб, доридин томизиб, тайёрлаб бергай. Яна бир иложи чсписандал сн мисқол, қизилгул сн мисқол, агар ёз кунлари бслса, олма, беҳи мевалари топилса, олмадин икки қадоқ, беҳидин бир қадоқ, гоҳи озроқ топилишича. Дастлабда чсписандални майда-майда ёриб, хавончада снчиб, дока халтага солсин. Қизилгулни ҳам бир халтага солсун.

Локиза идишга тсрт коса сув қуйиб, мулойим ст билан бир коса қолгунчалик қайнатсун. Халталардаги дориларни сзиб сиқиб, сувини сузиб олсин. Олма, беҳиларни ҳам тсграб, тсрт коса сувга солиб икки коса қолгунчалик қайнатсун. Қолған икки коса сувни сиқиб сузиб олсун. Икки қайнатган сувни бир-бирига қсшиб, бслса чорак қадоқ офтоби гулқандни дока халтага солиб, ушбу дори сувларга солиб, бир озроқ қайнатсун. Кейин халтани мижиб сзиб, гулқанднинг мазасини қолдирмай чиқазсун. Агар гулқанд йсқ бслса, шакар ҳам булур. Хитой шакари схшироқ бслур. Хитой шакарини хитойчада битонг дейдур, Қорашакарни хитонг дейдур.

Qayd etilgan

ossiyobinti 03 Mart 2010, 11:12:00

Хитой дорихоналарида ҳар вақт топилур, Мана шу дори сувларни бир озроқ қайнатиб олиб, шарбат сандал деб айтадур. Ана шу шарбатдин бир қисм юрак сйноқ учун ҳар ичганда икки ош қошиқдин кунда 3 вақт ичгай. Ғизосига агар иссиқ мижоз бслса, жсжа товуқ шсрвасига мош солиб, (юмгоқ сут) ош кскидан кспроқ қсшиб ичсун.

Шсрва гурунчга ош кски (юмғоқ сут) қсшиб ичса ҳам бслур. Ишқилиб ҳар қандоқ ғизосига юмғоқ сут ичмак керак. Юмғоқ сутнинг сзидин уруги схшироқдир. Урутини снчиб, ғизога қсшиб қайнатсун. Яна бир иложи, риванчдин олиб снчиб, слакдин стказиб озроғини сув бирла малҳамдек қилиб, икки шапалоқдек латта устига сйратиб, икки долининг орасига ёпиштириб қсйсун. Ҳар қачон агар латта қуриб қолса, риванчни қайнатиб олған сувидин намлаб турсин.

Дорининг таъсири орқа тарафдин юракка стиб, ксп схши фойда бергай. Яна бир иложи, тоза риванчни бир сар оқ сандални снчиб, халтага солиб, агар хапақон юрак сйноқ совуқдин бслса, бунинг иложи шулки, риванчни хом ипак, бсзбуға, сумбул, қалампир, занжабил, пилпилдороз — ҳар қайсиси тсрт мисқолдин, агар топилса, қаҳрабо марварид оз-ксп қушсун. Агар юқоридаги дориларнинг ҳаммаси топилмаса, топилганича ҳам бслур. Маъжун қилса, мазкур дориларни снчиб, слаб, тоза асалга аралаштириб олсун.

Арта-кеч ҳар еганда бир мисқолдин ейдур, Агар марварид қаҳрабо қсшилмаган бслса, срта-кеч бир мисқолдин чой срнида қайнатиб ичулсун. Совуқдин бслган хапақонға ҳам, бошқа камқувват, камиштаҳа, меъда оғриқ, ғизосингмас, кснгил айнишига схшаш иллатларга ҳам фойда қилур. Хуллас калом, бу иллат иссиқ бслса, фойдалик дорилар будир.

Ош кск уруғи, говзабон гули ҳам спроги, чсписандал, қизил-гул, олма гули, беҳи гули, копур; мевалардин олма, беҳи, анор, қора срик, олча, нашват, нок, дилафруз. Агар совуқдин бслса риванч, қалампир, занжабил, долчин, лочиндона, пилпилдороз, бсзбуға (бсзбуғани Олтишаҳарда айлош ҳам дейдур), жузбува. Мана бу нарсаларни хоҳи ҳаммаси, хоҳи топилганини асалга аралаштириб ёки қайнатиб истеъмол қилсин.

Билмак керакки, маъжун деб ҳукамоларнинг ссзларида бир неча дориларни снчиб, слаб, асал бирла қсшиб қилғонини айтур. Асал қсшилғон дорулар 3-4 йилгача ҳам бузилмай сз қуввати бирла турадур. Асал дориларнинг кучини сақлайдур. Асалнинг миқдори дориларга икки баравар ёки уч баравар бслгай. Сафро мижозлик одамга асал ҳам, асал қсшган дорилар ҳам хил келмайдур. Дарҳол қорин оғриқ қилур.

Qayd etilgan

ossiyobinti 03 Mart 2010, 11:13:45

ФАСЛ. ҚУА СОҚ ОҒА ИҚАИАГ БАААИ

Анди бу иллатнинг сабабларини баён қилсак, бу китобчамизга сиғмайдур. Қисқароқ қилиб, иссиқ-совуқ дориларини ёзиб стамиз. Билмак керакким, қурсоқ оғриганда ғур-ғур овоз қилиб турса, оғриқ йсткалиб жилиб турса, албатта елдин бслур. Агар йсткалмай, ғурқурамай оғриса, қарасин бирдай, тсхтамай огридими ёки схтин-схтин тсхтаб оғрийдурму.

Агар тсхтаб-тсхтаб тутқаноқдай оғриса, у ҳам елдин бслур. Қуюқ ел бслган сабабдин, у ён-бу ён қсзғолиб юролмас. Шунинг учун дард ҳам бир жойда турар. Елнинг ҳам суюқ-қуюғи бслур. Суюғининг дориси осонроқ бслур. Елдин бслғоннинг сна бир очиқ аломати шулки, оғриган жойга қсл қсйиб, қаттиқ босиб турсин. Оғриқ пасанча топиб, озроқ босилса, албатта елдин бслур.

Агар босғанда илгаригидин зиёдроқ бслса, бошқа иллатдин бслур. Хоҳи елдин, хоҳи бошқадин бслсин, бунинг иложи шулки, тоза сиркодин қилғон исканжабин бслса, шундин икки ош қошиқ олиб уч қошиқ қайноқ сув қсшиб ичурсун. Ҳар қисм қорин оғриққа дарҳол фойдаси маълум бслур. Агар риванч сувини қайноқ сув срнига қсшса, сна схши бслур. Яна бир иложи, риванч арпабодиён икковини қсшиб, қайнатиб иссиқ-иссиқ ичулсун. Аки жувонани қайнатиб ичсин. Аки игр, арпабодиён, қизилмис илдизи қайнатиб ичсин.

Бу дорилар иссиқ-совуқ елларга баробардур. Занжабил, мурч, пилпилдороз, қалампирмунчоқ — булар ҳам совуқ елдин бслғон қурсоқ оғриқларга наф қилур. Аптекада медний капли деган сув дори бор. Чснг одамга бир қошиқ қайноқ сувга сн томизиб ичсун. Қорик оғриқ, юрак оғриқ, агар ел бслса дарҳол наф қилур. Кекирик бирла елларни тарқатгай.

Агар оғриган жой Қсл билан босганда оғриғи зиёда бслса, елдин бслмасдин, бошқа бир модда борлиғидин бслур. Анди бу модда 6 иссиқ модда, ёки совуқ; иссиқ бслса, сафро бслур. Совуқ бслса, балғам ёки савдо бслур. Мана шу иллатга сабаб бслган моддалар чиқмагунчалик дарддин халос топмас. Буни чиқазмоқ ёки сургу дори, ё қай дору билан булур. Анди майли иссиқ, майли совуқ бслсун, бу сургу фойда қилур. А еванчдан уч мисқол, арпабодиён икки мисқол, қизил гул бир мисқол, қизил мис илдизи уч мисқол, сано олти мисқол — ҳаммасини қсшиб қайнатиб, бир коса қолганда илимон қилиб ичсун. Бу сургу елдин бслғонларга ҳам фойда қилур. Агар совуқдин бслса ҳабтанакор бермоқ керак.

Qayd etilgan