Ҳазрати Фотиманинг (р.а.) талабгорлари

Ҳазрати Фотимани (р.а.) аввал Ҳазрати Абу Бакр (р.а.) ссрадилар. Ҳазрати Лайғамбаримиз (с.а.в.) унга:
- А­й Абу Бакр! Мен у ҳақда келадиган илоҳий ҳукмни кутспман" - дедилар. Ҳазрати Абу Бакр буни Ҳазрати Умарга айтдилар. Умар (р.а.):
- А­й Абу Бакр, сизни рад стибдилар, - дейишди. Ҳазрати Абу Бакр:
- Фотимани сен ҳам ссра, деганларидан сснг Ҳазрати Умар бориб ссрагач, Лайғамбаримиз унга ҳам Абу Бакрга айтган гапларини айтдилар.
Ҳазрати Алининг қариндошлари "Фотимани А асулуллоҳдан сен ҳам ссра", - дедилар. Ҳазрати Али:
- Абу Бакр ва Умар қайтарилгандан кейин менга йсл бслсин. Мен ҳам рад қилинишдан қсрқспман, - деб жавоб қайтардилар.
Бироқ қариндошлар унинг Лайғамбарга сқинлигини айтиб ксндирдилар. Бу ҳақда Ҳазрати Али (р.а.) шундай ҳикос қилганлар:
Озод бслган қулим Фотимага совчи юборганини биласанми? - деб ссради. Мен билмайман, - дедим. Кейин:
- А асулуллоҳнинг ёнига бориб, Фотимани ссрашингга нима тссиқ бслспти? - деди.
- Унга уйлана оладиган бирор нарсага сга смасман, - дедим.
- А асулуллоҳнинг ёнларига борсанг, Фотимани сенга албатта никоҳлаб берадилар, деди. Аиҳост Ҳазрати Лайғамбаримиз (с.а.в.)нинг ҳузурларига бордим. У зот ҳайбатли ва виқорли сдилар. Олдиларига стирдим. Жим бслиб қолдим. Гапира олмадим. А асулуллоҳ:
- "Аимага келдинг, бир нарсага сҳтиёжинг борми? Менимча Фотимани ссраб келдинг" деганларидан сснг:
- Ҳа, - дес олдим.
Ҳазрати Лайғамбаримиз (с.а.в.) Ҳазрати Алини истагини Фотимага айтдилар. У ҳам гапирмади.

Ҳазрати Фотиманинг маҳрлари

А асулуллоҳ Алидан ссрадилар:
- Фотиманинг маҳрига берадиган ниманг бор? Али:
- Ҳеч нарсам йсқ, - дедилар. А асулуллоҳ:
- Сенга берганим зирҳли ксйлак қаерда? - дедилар.
Али "ёнимда" дедилар. Ҳазрати Лайғамбаримиз (с.а.в.):
"Уни Фотимага маҳр сифатида бер" дедилар. Бу кичик зирҳли ксйлак бслиб, сни ссси ва оғир сди. Уни зирҳчи Хутомий тикканди. Бошқа ривостда Ҳазрати Али оти ҳам бор сканлигини айтган. Ҳазрати Лайғамбаримиз (с.а.в.):
- "Отинг сзингга керак, фақат зирҳингни сот" - дедилар. Ҳазрати Али зирҳини Ҳазрати Усмонга 480 дирҳамга сотиб, пулини олгандан кейин Ҳазрати Усмон уни совға сифатида қайтариб бердилар. А асулуллоҳ (с.а.в.) Ҳазрати Усмоннинг бу иши учун дуо қилдилар.

Аикоҳ маросими

Лайғамбаримиз никоҳ сқилишидан аввал хутба сқидилар. Аллоҳга ҳамду-сано айтдилар. Кейин:
- Буюк Аллоҳ Фотимани Ҳазрати Алига турмушга берилишини менга буюрди, мен ҳам 480 дирҳам маҳр билан турмушга бердим, дедилар ва Ҳазрати Алига:
- А­й Али! Бунга розимисан? Қани сен ҳам хутба сқи, - дедилар.
Ҳазрати Али Аллоҳга ҳамд айтиб, шукр қилдилар. А асулуллоҳга салавот келтирдилар.
Аикоҳ маросими тугагач, Лайғамбаримиз олдиларига бир товоқда хурмо қсйиб олинглар, дедилар. Ҳазрати Фотима Ҳазрати Алига никоҳлангач, йиғлаган сдилар. Лайғамбаримиз (с.а.в.) ёнларига бориб:
- А­й Фотима, нега йиғласпсан! Мен сени ссраганларнинг снг билимлисига, юмшоқ кснгиллиликда ва ақлда снг устунига, сна илк мусулмон бслганига бердим, — дедилар.
А асулуллоҳ (с.а.в.) Ҳазрати Алига берган маҳрнинг учдан иккисини ейдиган, безак ва атир каби нарсаларга, учдан бирини сса кийим-кечакка сарфлашга буюрдилар.
Умайс қизи Асмога (р.а.) Фотима (р.а.)нинг уйини тайёрлаш тайинланди. Асмо Фотиманинг келин бслиб борадиган уйига борди. Бири бсйрадан, иккитаси сса ошланган теридан бслган учта ксрпача тайёрлаб, ичларини хурмо псстлоғи билан тслдирди. А асулуллоҳ (с.а.в.) хуфтон намозидан сснг Фотиманинг уйига бориб, ксздан кечирдилар.

Ҳазрати Фотиманинг сепи ва уй ашёлари:
1. Умайс қизи Асмо тайёрлаган уч ксрпача.
2. Лопукли бир гилам.
3. Ичига хурмо псстлоғи тслдирилган ёстиқ.
4. Иккита қсл тегирмони.
5. Бир дона сув тулуми (меш).
6. Битта ксза.
7. Теридан қилинган битта пиёла.
8. Бир дона слак.
9. Бир дона сочиқ.
10. Ошланган қсчқор териси.
11. Бир бсйра.
12. Хурмо спроғидан тсқилган срин-жой.
13. Икки ксйлак.
14. Бир жун адёл.
Ошланган қсчқор терисини тсшак қилиб ишлатишар, адёл сса икки кишининг устини тамоман ёпмас сди.

Тсй таоми

Ансорларнинг баъзилари Ҳазрати Алига тсй овқати беришни сслатишган. Ҳазрати Али (р.а.) зирҳини бир сҳудийга гаровга бериб, срим кило арпа сотиб олган, сна қсчқор ҳам ссйган. Уруғи ажратилган қуруқ хурмога ун, ёғ ва қатиқ аралаштирилиб, овқат тайёрланган ва арпа нон билан ейилган. Бу сша даврга ксра, снг схши овқат сди. Бундан ташқари зайтун ёғи ва хурмо ҳам берилган.

Чимилдиқ

Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.) Ҳазрати Алига Фотиманинг ёнига кирмай туришни буюрдилар. А асулуллоҳ келиб, сшикни тақиллатдилар. Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.)ни снагалари Умму Айман сшикда кутиб олди. Салом бериб, ичкарига кириш учун рухсат ссрадилар. Киргач, Ҳазрати Алини ссрадилар. У ерда сканлигини билгач, "хайрга сришсин" деб дуо қилдилар.

Кейин Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.) бир ксза сув олиб, таҳорат қилдилар. Сувнинг ичига мушки-анбар солдилар. Ҳазрати Алини чақириб, сувдан кскси ва елкаларини орасига сепдилар. Кейин Ҳазрати Фотимани чақирдилар. Унга ҳам бу сувдан сепдилар ва:

- Мен сени оиламнинг снг хайрлисига никоҳладим, - дедилар. Аллоҳим бу никоҳни муборак айла, уларни баракатли қил, уларнинг насабини муборак қил, - деб дуо қилдилар. Бундан ташқари Ихлос, Фалақ ва Аос сураларини сқиб, Аллоҳдан уларнинг ва авлодларини шайтондан ҳимос қилишини ссраганлари ва Ҳазрати Алига:

- Аллоҳнинг исми ва баракати билан қаллиғинг ёнига кир, - деганлари ривост қилинади.
Лайғамбар (с.а.в.) тсртинчи кун срталаб уларни ксришга бордилар.

Аикоҳ масъулисти

Аҳли суннат сътиқодига ксра, сткинчи никоҳ жоиз смас. Аикоҳланганда ср-хотинлар сзаро ҳақ, манфаат ва номусга риос қилиш учун ссз берган бсладилар. Оилалар соғлом бир шаклда қуриладиган бслса, жамистнинг ривожланиши ишончли бслади. Оила ҳаётини муҳофаза стиш снг аввало келин ва куёв билан бирга, уларнинг сқинлари, расмий ва хусусий ташкилотлар, ҳатто жамистдаги барча шахслар бурчи, вазифасидир. Зеро, оила соғлом бслмаса, бунинг зарарини бутун жамист ксради. Оилани сақлашда ҳам Аллоҳнинг чегараларига риос қилиш лозим бслади. Бу чегарадан стиш оилани бузиш демакдир.

А­р-хотиннинг бурчлари

А­р-хотин оиланинг асосий устунидир. Оила мустаҳкамлиги аввало буларнинг тежамкорлигига, ҳаракатларига боғлиқ. Шунинг учун сру хотин турмуш қийинчиликларига сабр қилиб, сз масъулистларини доимо ҳис ста билишлари лозим. Бу масъулистни Лайғамбар (с.а.в.) шундай билдирадилар:

"Ҳаммангиз чспонсизлар, ҳамма қсл остидагилар учун масъулдир. Давлат бошлиғи халқи учун, ср сса оила аъзолари учун масъулдир. Аёл срининг уйида бир ҳимосчидир.

Хонадон учун масъул. Хизматкор хсжайинининг моли учун қоравул. У ҳам қсл остидагилар учун масъулдир.

Чспон боқаётган ҳайвонларининг стлатиш, сувларини бериш, бсрига бсғизлатмаслик, касал, чслоқ бслганларни даволаш учун жавобгар бслганидай, аёл ва сркак ҳам қсл остидагилар учун айнан шу шаклда масъулдир.

А­рнинг вазифалари

Оила учун биринчи навбатда сркак масъулдир. Лекин бошлиқнинг сзбошимча ва нафсий ҳаракатларга смас, оила аъзоларининг камолотига қаратилиши лозим.

Аима учун оила бошлиғи хотин смас, ср? Жисмоний ва руҳий тузилишига ксра биринчи навбатда масъуллик сркакка муносибдир. Ҳадисда айтилганидай, аёл бу борада сркакнинг ёрдамчиси, хонадон ва болаларнинг ҳимосчисидир.

Оила бошлиғи — срнинг оила аъзолари олдидаги асосий бурч ва вазифалари қуйидагилардан иборат:

1. А сзғор таъминоти.
Бойликлари бслган тақдирда ҳам аёлнинг ва фарзандларининг таъминотига ср масъулдир. Аафақа инсоннинг сшаши учун зарур бслган моддий ва маънавий сҳтиёжларни сз ичига олади. Ейдиган, ичадиган, кисдиган нарсалар, маскан, даволаш, таҳсил ва ҳоказо. Ислом жамистида аёл тирикчилик учун ишлаш мажбуристида смас. Унинг нафақаси сри, ёки отаси ё ака-укаси, ёки сғлининг зиммасидадир. Фақат Имом Моликка ксра, ср фақир бслса, аёл ишлаши лозим.

А­рнинг тирикчилик учун масъул сканлиги китоб, суннат ва ижмо билан собитдир.

"Уларни (оналарни) схшилик билан едириб-кийдириш отанинг зиммасидадир" (Бақара сураси, 233-ост).

Бу борада Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.) шундай марҳамат қилганлар:

"Аёллар ҳақида Аллоҳдан қсрқинг, улар сизнинг ҳимоснгиздадир. Уларни Аллоҳга ваъда бериб олгансиз. Аомусларини ҳам Аллоҳ номига ҳалол ҳисобладингиз. Уларнинг сизда урфга мос равишда ейдиган, кисдиган ҳақлари бордир".

Абу Суфённинг аёли Ҳинд (р.а.) А асулуллоҳ (с.а.в.)нинг ёнларига келиб, шундай деди:
- А­й Аллоҳнинг А асули! Абу Суфён хасис одам. сзимга ва фарзандларимга етгудай нафақа бермайди. Унга билдирмасдан унинг пулидан оламан. Бу ишим гуноҳ ҳисобланадими?
А асулуллоҳ (с.а.в.) дедилар:
- Унинг молидан сзингга ва фарзандларингга етадиган миқдорда олишинг жоиз.
Ҳазрати Умар (р.а.) аёлларидан қочиб сшаётган бир қанча инсонлар ҳақида лашкарбошларга хат ёзиб, бу одамларни топиб ё аёлларининг нафақасини беришга ёки улардан ажралишга, агар ажралмоқчи бслишса, у ҳолда стган кунларнинг нафақаларини юборишларга амр стган.

Аафақа нималарни сз ичига олади?
Аафақа меъёри срнинг имконига, давр талабига ва урф-одатга ксра камайиши ёки озайиши мумкин. Аафақа сз ичига қуйидагиларни олади:
а. Озиқ-овқат.
б. Кийим-кечак. с. Уй-жой. d.
d. Дори ва даволаш.
е. Хизматчи (А­рнинг имкони ва аёлнинг сҳтиёжи бслса).

Аёл қачон нафақа ҳаққига сга бслади?
1. Аикоҳнинг ҳақиқий бслиши.
2. сзини срига топшириши.
3. А­рининг жинсий сҳтиёжини қондирмоғи.
4. А­ри истаган ерда сшашга рози бслиши.
5. А­р-хотинни жинсий алоқага.
6. Аёлнинг срига итоат стиши, бессроқ бир иш қилмаслиги лозим.
А­р нафақа бериш билан ҳам қарзини узади, ҳам садақа савобини олади.
Ҳадиси шарифларга ксра, "Савоби снг ксп бслган савдо, оилангга қилган харидинг, ҳаражатингдир".
"Бир кимса савобини Аллоҳдан кутиб, оиласига сарф-ҳаражат қилса, садақа ҳукмидадир".