Аёлнинг вазифалари

Оиланинг асл қсриқчиси аёлдир. Оиланинг давомийлиги учун у ҳам камида ср қадар масъул ҳисобланади. Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.):

"Аёл срнинг уйдаги бир ҳимосчиси, хонадон учун жавобгардир" деганлар.

Уйнинг ички ишлари учун кспроқ аёл жавобгар. "Усни урғочи қуш қуради" деган нақл бежиз смас.

Аёлнинг вазифалари, асосан, қуйидагилардир.

1. Итоат.
Аёлнинг биринчи вазифаси срига итоат қилишдир. Бу итоат аёлни асло камситмайди ёки аёл иккинчи сринга қсйилади, дегани смас. Икки кишидан иборат бслса ҳам ҳар жамистнинг амал қилиши керак бслган тартиб бор. Тартиб сса итоат ва қонунларга бсйсуниш билан таъминланади. Аёл срига итоат стиши керак. Аммо ср ҳам бсйсунадиган қонунлар бор.
Аёл срининг қонуний амрларига итоат стади. Оила нафақасини таъминлайдиган, ҳаёт қийинчиликларига ксксини тутадиган сркакка аёл итоатсизлик қила олмайди. А­р ҳаққи жуда оғирдир. Ойша онамиз (р.а.) шундай ривост қиладилар:
- Аёл устида снг ксп кимнинг ҳаққи бор, сй А асулуллоҳ? - дедим.
- А­рининг, - дедилар.
- А­рнинг устидачи?
- Онасининг, дедилар.

Агар Аллоҳдан бошқага сажда қилиш мумкин бслганида аёлларга срларига сажда қилишни амр стган бслардим. Бунинг сабаби Аллоҳнинг сркаклар учун аёллар устида қилган ҳаққидир.
Солиҳа аёлни снг гсзал хусусисти итоатдир.
А­рларига итоат қилган аёллар жиҳод савоби оладилар. Чунки срларини жиҳодга тайёрлайдиганлар аёллардир. Аёл сркакнинг снг сқин қсллаб-қувватловчиси ва маслаҳатчисидир. Оила сифатида маҳрум бслган сркаклар жиҳод қила олмайдилар. Саодатнинг пойдевори севги, севгининг меваси сса итоатдир. Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.) итоаткор аёлларга ушбу хайрни айтадилар:
"Аёл беш вақт намозини сқиб, рсзасини тутса, номусини сақлаб, срига итоат стса, жаннатга хоҳлаган сшикдан кирсин".
"Ҳар қандай аёл срини рози қилиб вафот стса, жаннатга киради".
Аёлнинг срига итоат стиши айниқса шу хусусларда:
а) Жинсий алоқада "Бир сркак аёлини тсшакка чақирсаю аёли келмагани учун тунни ундан хафа бслиб стказса бу аёлга фаришталар срталабгача лаънат сқишади".
в) Мол сарфлашда. А­рнинг мол-дунёсидан рухсатсиз сарфлай олмайди, сзига ва болаларига етадиган даражадагиси бундан мустасно.
в) Ташқарига чиқишда: Аёл срнинг рухсатисиз бошқа ерга бора олмайди. Акс ҳолда уйга қайтиб келгунча Аллоҳнинг ва фаришталарнинг лаънатига дучор бслади. А­р-хотин бир-бирларини қаерда сканликларидан хабардор бслишлари керак.

2. Хизмат.

Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.) ва саҳобаи киромларнинг аёллари срларига ҳар ишда ёрдамчи бслганлар. Уй ишларидан ташқари ишларда-см уларга ксмак берганлар.
Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.)нинг суюкли қизлари Ҳазрати Фотима бу борада ҳозирги давр аёлларига ёрқин бир ибратдир. Фотима онамиз чеккан заҳмат ва қийинчиликларига Ҳазрати Али чидай олмаган ва биргаликда А асулуллоҳни ёнига борганлар. Ҳазрати Фотима (р.а.) айтишдан услибдилар. Шунда Ҳазрати Али:
- А­й А асулуллоҳ, мен айтай. Тегирмон айлантиришдан Фотиманинг қсли шишди. Меш билан сув ташишдан елкалари арчилди, уй супуришдан кийимлари тупроқ бслди. Сизга хизматчилар келганида Фотимага хизмат қилишини амр стсангиз" дегач, А асулуллоҳ (с.а.в.):
- А­й, Фотима, Аллоҳдан қсрқ. А аббинг олдидаги вазифангни бажар ва рсзғор ишларини қилишда давом ст", дедилар.
Ҳазрати Абу Бакрнинг қизлари Асмо, сри Зубайрнинг ишига қарашар, отга қараб, уч фарзоҳлик жойдан бошида хурмо данагини ташир, қудуқдан сув олиб, хамир қорар сди.
Бойлиги, насл-насаби ким бслса-бслсин, ҳар аёл бу тарзда срининг ва бошқа оила аъзоларининг хизматида бслса, оиланинг юкини биргаликда бсйнига олган бслади. Табиати ва уй ишларига имконлари сабабли аёллар уй ишларини, сркаклар сса ташқаридаги юмушларни қиладилар. Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.) уй ишларини Ҳазрати Фотимага, ташқи ишларни Ҳазрати Алига берганлар.

3. Иффат.

Аёлнинг снг аҳамистли вазифаларидан бири иффат ва номусини сақлашдир.
Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.) сркакларнинг аёллар устидаги ҳақларини айтар сканлар, шундай деганлар:
- "Тсшакни бошқа бировларга бостирмасликлари, кснглингизга ёқмайдиган кимсаларни уйларингизга киришига рухсат бермасликларидир".

Қуръони Каримда: "Бас, ибодат-итоатли ва срлари йсқлигида Аллоҳнинг ҳифзу-ҳимости билан (срларининг мол-мулкларини ва сз иффатларини) сақловчи хотинлар — схши хотинлардир" дейилган. (Аисо сураси, 34-ост).

Оила сирларини дуч келган ерларда айтилмаслиги, айниқса жинсий ҳаёт билан боғлиқ хусусларни сир тутиши керак. Аазокат ва иффат соҳиби бслган мусулмоннинг ҳатто ксрган ёмон тушини бошқа бировларга айтиши ҳам носриндир.

Жинсий ҳаётни сир тутиш, қсриқлаш ср-хотиннинг бирдек вазифасидир. Ҳазрати Лайғамбар (с.а.в.):
"Қиёмат кунида Аллоҳ ҳузурида снг ёмон аҳволда бсладиган кимсалардан бири, турмуш сртоғи билан муносабатда бслиб, кейин унинг сирини фош қилган кимсадир".

4. Исрофдан сақланиш.

Исроф иқтисоднинг тескариси ва молни бекорга сарфлашдир. Лул топиш улкан тошни тепаликка чиқаришдай қийин, сарфлаш сса тепаликдан тошни юмалатиш каби осондир.

Лулни асосан ср топади. Сарфлашни сса асосан аёл қилади. Зеро, рсзғор сҳтиёжларини аёл схши билади. Агар у исрофгар бслса срнинг пул етиштириб бериши қийин бслади. Шунинг учун аёлнинг тежамкор бслиши аҳамистлидир. Ксрпага қараб оёқ узат, деган мақол бежиз смас.

Аввал аёллар срларидан имконисти етмайдиган нарсани ссрамас, қаноатли ва тежамкор бслиб, оилани бошқаларга муҳтож бслишдан сақлар, тирикчилик борасида срларини сиқмас, ҳатто срларига срталаб ишга кетаётган пайтида шу танбеҳни берар сдилар:

"Зинҳор бизларни тсйдириш учун ҳаром пул топма, биз очликка чидаймиз, аммо жаҳаннам оловига чидай олмаймиз".

Оддий ва камтарин ҳаёт кечириш ҳам руҳ, ҳам бадан учун фойдалидир.

5. Фарзандларга тарбис бериш.

Оила ҳам бир мактаб кабидир. Фарзандлар схши ёки ёмон одатларни аввало оилада срганадилар. Она фарзандининг снг сқин йслдошидир. Оилани тирикчилиги учун асосан ксчада бсладиган ср фарзанд тарбиссида онадай таъсирли бсла олмайди.

Иссиқ она қучоғи шахсист шакллана бошлайдиган мактаб дейиш мумкин. Болалар оналарининг нусхасидир. Бунга оид бир мақол бор: "Онасини ксриб қизини ол".

Онгли оналар болаларининг моддий ва маънавий тарбисси учун жиддий қарайдилар, болага бериладиган схши тарбис снг қийматли мерос сканлигини идрок қиладилар.

"Ҳар буюк инсонни орқасида буюк аёл бор" дейдилар. Ҳақиқатдан ҳам буюк инсонларни буюк оналар етиштирган.

Ҳар аёл сқитувчи бсла олмаганидай, ҳамма аёл ҳам она бсла олмайди. Оналик сқитувчиликдан ҳам қийматга сга смас. Яхши авлод схши онанинг асаридир.

Аёл срига қандай муносабатда бслиши керак?

Иброҳим Ҳаққи А­рзурумлига ксра, аёл срига шундай муносабатда бслиши керак:
1. А­р ичкарига кирганида срнидан туриш.
2. А­рни табассум билан қарши олиш.
3. А­рига "хсжайин, марҳамат" дейиш.
4. А­рининг пальтосини олиш.
5. А­рининг ҳар амрига итоат стиш, бсйин сгиш.
6. А­рининг тсшагидан қочмаслик.
7. А­ридан рухсатсиз уйдан бошқа ерга кетмаслик.
8. А­ри ундан спич ва ҳакозо ссраганида рад стмаслик.
9. А­рини кийимини тозалаш.
10. А­рига овқат тайёрлаш.
11. А­рининг тсшагини солмоқ.
12. сусл, таҳорат олиш учун сув тайёрлаш.
13. А­ри истаса, ғусл ва таҳоратда унга ёрдам бериш.
14. А­ридан рухсатсиз нафл рсза тутмаслик.
15. Молини ва гсзаллигини таъна қилмаслик.
16. Ейиш ва кийинишда срини қайғуга солмаслик.
17. Овозини срининг овозидан юқори кстармаслик.
18. А­рига азоб бериб, сиқмаслик.
19. А­рини ёнида ва орқасидан дуо қилиш.
20. А­ри учун пардоз қилиш, ор-номусини ҳимос қилиш.
21. А­рининг меҳмонларини схши ксриб, уларга хизмат қилиш.
22. А­рининг сқинларини ҳурмат қилиш.
23. Вазистни тушуниш ва борига қаноат қилиш.
24. Ортиқча ноз қилмаслик ва арз стмаслик.
25. Уйнинг мол-мулкига ва болаларга сга бслиш.

Бир онанинг қизига қилган насиҳати

А обис қабиласининг олдин келганларидан Хорис қизи Умома қизини қирол Амр сғли Хорисга турмушга беришда қизига шундай насиҳат қилади:

Менга қара қизим! Одоб ва тарбиссига, наслига ва аслига қараб бир кимсага насиҳат қилиш керак бслмаганида сди менинг ҳам ҳозир сенга насиҳат беришимга ҳожат қолмас сди. Бу билганга сслатма, билмаганга сргатиш.

Қизим! Агар бир қизни ота-онасини мол-дунёси сабаби билан срга берганда, сени ҳеч қачон турмушга бермас сдик. Лекин ундай смас. А­ркаклар биз учун сратилгани каби, бизлар ҳам улар учун сратилганмиз.

Қизим! Ҳозир сен ота-онанг уйидан, катта бслган ерингдан чиқиб умрингда ҳеч ксрмаган, сзингга сқин бслмаган одамнинг уйига борспсан. Шундай скан срингнинг розилигини ксзлаб канизак каби итоат қилки, у ҳам сенга қул бслсин. Сени севиб, кснглингни олиш чорасини изласин.

Ҳозир сенга сн тавсис бераман. Буларни схшилаб тушуниб ол ва вақти келганда ишлат. Шунда роҳат қилиб сшайсиз, ораларингиз асло бузилмайди.

1. Сенга ейдиган ва кисдиган нима олиб келса, жон-дилдан қабул қил. Қаноатли бсл. Зеро, қалб ҳузури қаноатдир.

2. Буюрганини қил, қилма деганини қилма. Ссзига қулоқ солиб, унга итоат ст. Келишув ва итоатга таснган оиладан Аллоҳ таоло рози бслади.

3-4. Уйнинг ичини, ташқарисин тоза тутишга ҳаракат қил. Ксзга ёқмайдиган ёки ёмон ҳид тарқатадиган нарсалардан сзингни тий. Зинҳор срингни сзингдан жиркантириб қсйма.

5-6. Ухлайдиган ва овқат ейдиган вақтларини схши бил. Яъни буларни қайси вақтда қилишга одатланган бслса, шу вақтларга мос қилиб овқатини ва ётоғини тайёрла. Зеро, очлик жаҳлни чиқаради, уйқусизлик ғамгин қилади.

7-8. Унинг молини қсриқла, исроф қилма. Обрссини ҳимос қил, қариндошларини ҳурмат қил. Булар схши бошқарув учун кераклидир.

9. А­рингга оид сирларни ҳеч кимга айтма. Агар айтадиган бслсанг, сен унинг ишончини йсқотасан.

10. Динга зид бслмаган истакларини дарҳол бажар. Агар бепарво бслсанг, уни ранжитиб қсссан. У қайғули бслса, қувончли бслишдан, у қувонганда қайғули бслишдан сзингни тий. Акс ҳолда бу севмаганингни, ҳис-туйғуларига шерик бслмаганингни далилидир. Бу ҳолат сизларни айрилиш даражасига олиб борадиган нарсадир. Сен срингни дардларига нақадар шерик бслсанг, у ҳам сенинг дардларингга шу қадар шерик бслади. А­рингни истакларини сз истакларингдан афзал бил.

Ҳазрати Иброҳим (а.с.)га ёққан ва ёқмаган келин

Ҳазрати Иброҳим (а.с.)нинг сғллари Исмоил балоғат ёшига етгач, Журҳум қабиласидан бслган бир қизга уйланди. Кунларнинг бирида онаси Ҳожар вафот стди. Исмоил уйлангандан кейин Иброҳим (а.с.) ташлаб кетган сғлини ва келинини ксришга келдилар. Исмоил уйда йсқ сди. Исмоилнинг аёлидан уни ссрадилар. У:
- Тирикчилигимизни таъминлаш учун чиқиб кетди, деди. Иброҳим кейин:
- Тирикчилигингиз, аҳволингиз қандай? - деб ссрадилар. Исмоилни аёли:
- Кун кечиришимиз қийин. Жуда ёмон аҳволдамиз, — деб шикост қилди. Кейин Ҳазрати Иброҳим келинига:
- А­ринг келганида мендан салом айт, уйини сшигини алмаштирсин. Исмоил келганида отасини келиб-кетганини англагандай бслди ва:
- Уйимизга биров келдими? - деб ссради. Аёли:
- Ҳа. Шундай бир қарис келди. Мендан сизни, кейин аҳволимизни ссради. Мен аҳволимиз ёмон сканлигини айтдим, деди. Кейин Исмоил:
- Сенга биров нарса омонат қилдими? - деди. Аёли:
- Ҳа, менга сизга салом айтишни ва уйни сшигини алмаштиришингизни тайинлаб кетди, деди. Исмоил аёлига:
- Бу келган қарис отам. Менга сен билан ажрашишни амр стган. А­нди сен оилангга кетишинг мумкин, — деди ва у билан ажрашиб бошқа бир қизга уйланди.
Иброҳим (а.с.) Аллоҳ буюрган бироз муддат стгач, сна келдилар. Уйда Исмоил сна йсқ сди. Келинидан Исмоилни ссради.