38. Ҳазрати Салмон Форсий розийаллоҳу анҳу масжидлари.

Бу масжидлар Мадинаи мунавварада мазкур зотлар сшаган уйларининг срнида қурилгани нақл қилинади. Ҳазрати Усмон розийаллоҳу анҳунинг уйлари срнидан сса Мадинанинг ҳозирги катта ксчаси стган. Лекин рамзий тарзда у зот учун масжид барпо стилган.

Бу масжидларда икки ракъатдан таҳиййатул-масжид намози сқиб, ҳар бирлари ҳақларига дуо қилинади.

39. Ундан кейин Масжиди Қубога борилади. У ерда икки ракъат намоз сқиб, дуолар қилади.

40. Яна ҳижрат асносида ҳазрати Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг туслари чсккан жой бор. У ер Мабракун-Аақо дейилади.

41. Мадинада ҳазрати Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам таҳорат олган сн тсққиз қудуқдан снг машҳурлари ушбулардир:

Идрийс қудуғи, Бассо қудуғи, Ҳо қудуғи, Бидоъа қудуғи, А умо қудуғи, Ахийн қудуғи.

Ҳазрати Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу қудуқлардан сув ичганлар, таҳорат олганлар ва уларнинг сувидан ғусл қилганлар.

Ундан кейин Хотам қудуғи бор. Бу қудуққа ҳазрати Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг узуклари тушиб кетган сди. Аллоҳнинг қудрати билан, сув юқорига кстарилиб, ҳазрати пайғамбаримиз узукни осонгина олганлари ривост қилинади.

У қудуқнинг сқинида ҳазрати Али ва ҳазрати Абу Бакр Сиддиқ розийаллоҳу анҳумоларнинг хоналари бор.

42. Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз ҳижрат қилиб Мадинага келган пайтларида Бани Аажжор қавмининг қизлари қасидалар айтиб, шод-хуррамлик билан у зотни кутиб олганлар. Мадинада сша уйнинг срни ҳам борки, муҳаббат аҳли у ерни зиёрат қилишлари мумкин.

43. Мадинаи мунавварадан кетиш пайтида сна ҳазрати Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муборак равзаларига келиб, мана бундай видолашади:

Ал-вадоъ, ал вадоъ, йа А асулаллоҳ!

Ал-амон, ал-амон, йо Аабийаллоҳ!

Ал-фироқ, ал-фироқ, йоҲабибаллоҳ!..

Аллоҳумма, инний ашҳаду бика ва ашҳаду би А асулика ва би арбоъи хулафоиҳи ва ашҳаду бил-малоикатиннозилийна ъало ҳозиҳи-р-равзатиш-шарифатил-кариймати вал-окифийна ъалайҳа.

Иннаний ашҳаду ан-ло илоҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу ло шарийка лаҳу Ва ашҳаду анна Муҳаммадан ъабдуҳу ва А осулуҳ.

Ва инна кулама жоъа мин амрин ва ваҳйин ва мо кона ва ма йакуну Ҳаққин ва ло казиба фийҳи ва-лафтароа ва инний муқиррун лака, йо Илоҳий, би жиностий ва маъсистий, фағфир вамнун ъалайка бил-лазий мананта биҳи ъало авлийоика фа иннака антал-маннонул-ғофурур-роҳийму, би-роҳматика, йо арҳамар-роҳимийн! Ва саломун ъалал-мурсалин вал-ҳамду лиллоҳи А оббил-ъоламийн!

Маъноси:
Алвидоъ, сй Аллоҳнинг А асули!

Алвидоъ, сй Аллоҳнинг Лайғамбари!

Алвидоъ, сй Аллоҳнинг Ҳабиби - севикли дссти!

А­й Аллоҳим! Албатта, мен сенга гувоҳлик берурман ва сна Сенинг А асулингга ва сна у зотнинг халифаларига гувоҳлик берурман! Ва сна, мана шу шарафли, икромли А авзага тушган фаришталарга ҳамда бу А авзада қолиб ибодат қилган зотларга гувоҳлик берурман!

Албатта, мен гувоҳлик бераманки, Аллоҳдан бошқа илоҳ йсқ, У сккаю сгонадир, шериги йсқдир. Ва сна мен гувоҳлик бераманки, ҳазрати Муҳаммад Унинг бандаси ва А асулидирлар!

Ана шундай видолашиб, улуғ таассурот, хузуъ ва хушуъ билан, салавотлар айтишда давом стиб, зиёратдан қайтади.

Аллоҳ таоло бу улуғ зиёратингизни қабул айласин!

А­СЛАТМА: Мадинаи мунаввара, Маккаи мукарррама каби ҳожилар ва зиёратчилар билан гавжум жойларда зикр қилинган ҳар бир қабрни алоҳида зиёрат қилиш имкони бслмаслиги мумкин. Шунинг учун қабристонга боргач, ҳар бирларига алоҳида саломлар бериб, махсус дуолар қилиб, зиёрат қилса ҳам бслади.

МАККАИ МУКАА А АМАДАГИ ЗИАА АТГОҲЛАА 

1. Бани Ҳошим маҳалласида Абдул-Муттолибнинг уйи бор. Бу уйда коинотнинг саййиди, инсу жиннинг Лайғамбари ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва саллам дунёга келганлар. Уй срни ҳозир Маккаи мукаррама кутубхонаси қилиб қсйилган. У ерни холис Аллоҳ учун, муҳаббат изҳори сифатида зиёрат стмоқ, унда бутун уммат ҳақига дуолар қилмоқ савоб. У жой Каъбатуллоҳнинг Бобус-салом, съни Салом сшигига сқин.

2. Ҳазрати Али (карромаллоҳу важҳаҳу) таваллуд топган Абу Толибнинг уйи бор. Унда ҳазрати Али розийаллоҳу анҳунинг жойлари белгилаб қсйилган.

3. Мсъминларнинг онаси, жаннат аҳли бсладиган аёлларнинг саййидаси ҳазрати Хадижатул-Кубро (розийаллоҳу анҳо)нинг уйлари бор. Ҳазрати Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам у ерда сшаганлар. У уйда ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизга ваҳий келган.

Уйнинг учта хонаси бор. Ўнг томондаги хонада ҳазрати А асули акрам соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизнинг қизлари ҳазрати Фотима розийаллоҳу анҳонинг бир қсл тегирмонлари бор. Тош устидаги тешиклар муборак ксз ёшларининг изи скани айтилади.

Яна бир чуқур хона бслиб, у ерда ҳазрати Фотима розийаллоҳу анҳо таваллуд топганлар деб айтилади.

Чап томондаги хонада фаришта Жаброил алайҳиссалом ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизга таҳорат олишни таълим қилганлар. «Ал-Муддассир» сурасидаги:

«А­й (кийимларига) сралган (А асул)! Тургил, (инсонларни) огоҳ ст!» остлари нозил бслганда ҳазрати А асулуллоҳ алайҳиссалом сша хонада бслганлари ривост қилинади. У уй байти муаззама дейилади. «Мажмаъул-одоб»да Маккада Каъбатуллоҳдан кейинги снг шарафли уй сканлиги айтилган. Зиёрат қилиб, у ерда уммат ҳақига дуолар қилмоқ савоб.

4. Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз билан ссзлашган тош ксчаси - Зуқоқул-ҳажар бор. У ердаги тош ҳатто: «Мен ҳар вақт махлуқотнинг жанобига (ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга) салом берган бир тошман. Мен қандай бахтлиман. Маънолар юкланган зотдан ксп фазилат ва ҳикмат топдим. У ҳикматлар менга хосдир» деб айтган.

5. Унга сқин жойда сна «Ҳажари муттако» - «Суснилган тош» бор, ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз у тошга суснганлар.

6. Сафо тоғининг стагида ҳазрати Ибн Арқамнинг уйи бор. Ҳазрати А асулуллоҳ соллалоҳу алайҳи ва саллам 39 киши билан у уйда сширин ибодат қилиб юрган чоғларида: «А Аллоҳим! Исломистни ё Умар ибн Хаттоб билан ёки Абу Жаҳл ибн Ҳишом билан қувватлантир!» - деб дуо қилганлар. Бу дуолари дарҳол қабул стилиб, бу шараф ҳазрати Умар ибн Хаттоб розийаллоҳу анҳуга насиб стган ва мусулмонлар саноғи 40 тага етган. Шундан кейин мусулмонлар Каъбатуллоҳда ошкора ибодат қилганлар.

7. ЖАБАЛИ АБИ ҚУБАЙС. Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз у тоққа чиққанлар. «Анфол» сураси, 64-ости каримаси сша ерда нозил бслган:

«А­й Лайғамбар! Сенга ва сенга сргашган мсъминларга Аллоҳ етарлидир!»

Ҳазрати Иброҳим алайҳиссалом сша тоғ тепасига чиқиб, бутун махлуқотни ҳажга чақирганлар.

8. УММУ ҲОАИАªАИАГ УЙИ. Бу уй Бобул-вадоъдадир. Меърож мсъжизаси сша уйдан воқеъ бслган. Умму Ҳониънинг асл исми - Фоҳита Абу Толиб қизи.

Имом Бухорий ривостларига ксра, Макка фатҳ стилган куни Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз у уйда 8 ракъат зуҳо намози сқиганлар. Бу ҳадиси шариф сафарда суннат намозлари сқилишига ҳужжат қилиб олинган.

Ҳазрати Абу Бакр розийаллоҳу анҳунинг дсконлари ва Масфала томондаги уйлари ёнгинасида, шаҳидлар султони ҳазрати Ҳамза розийаллоҳу анҳунинг уйлари ва Усмон ибн Мазъуннинг қудуғи ҳам бор.

9. Макки мукарраманинг «Ҳожувн» номли бир қабристони бслиб, у ҳамон «Жаннатул-ъуло» деб аталади.

10. «Масжидул-жин» деган машҳур масжид бор. Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз сша масжидда жин тоифасига шариъат аҳкомини сргатганлари ривост қилинган.

11. Юқорида зикр қилинган «Жаннатул-ъуло» қабристонида Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизнинг оналари - ҳазрати Омина онамизнинг қабрларини зиёрат қилинса, бундай салом берилади:

«Ассалому ъалайки, йо саййидатано, йо Омина бинти Ваҳб! Ассалому алайки, йо волидата Саййидино А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам...»

12. Унинг ёнида мсъминларнинг онаси ҳазрати Хадижатул-Кубро розийаллоҳу анҳо қабри зиёрат қилиниб, бундай салом берилади:

«Ассалому ъалайки, йо саййидатано Хадижатал-Кубро! Ассалому ъалайки, йо умма Фотиматаз-Заҳро! Ассалому ъалайки, йо завжата Аабиййино Мустафо! Ассалому ъалайки, йо уммал муъминийна вал-муъминоти! Ассалому ъалайки, йо саййидатан-нисои. (А озийаллоҳу анҳо).

13. У қабр ёнида ҳазрати Абдуллоҳ ибн Зубайр розийаллоҳу анҳунинг қабри бор. У зотни Ҳажжожи золим шаҳид қилган. У зотнинг ёнгинасида оналари Асмо бинти Аби Бакрнинг қабри бор. Унда сна исми маълум бслмаган неча улуғ зотларнинг қабри борки, зиёрат қилмоқ савобдир.

14. ҲИА О ҒОА И. Жабали нур, съни, Аур тоғи устида жойлашган бслиб, унда ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз ибодат қилганлар. «Иқроъ» сурасининг илк беш ости сша ерда нозил бслган. Ғор тепасидаги харсангтошга ҳозир мазкур беш ост ёзиб қсйилган.

Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз маънавий бир амалиёт қилиниб, муборак кскслари очилган жой сшадир. У ерда қанча аломат ва нишонлар бор. Минога сша томондан ҳаракат қилинади.

15. Минога борар йслнинг чап томонида «Масжидул-Байъат» бор. Ҳижратдан олдин ансорлар - мадиналик мсъминлар Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизга сша ерда байъат қилганлар. Зиёрат қилинса, схшидир.

16. МАСЖИДИ ҲАЙФ. Минодадир. Минога кирганда киши бу ерни, албатта, зиёрат қилмоғи керак. Унинг сртасида Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизнинг сринлари бир қубба билан белгилаб қсйилган. Унда етмиш минг пайғамбар намоз сқигани айтилади.

17. Арафотга киргандан кейин, йслнинг чап томонида ҳазрати Исмоил алайҳиссаломнинг фидсси бслиб тушган қурбонликнинг жойи бор. У ерда Масжидул-Кабш номли масжид бор.

Худди сша ерда ҳазрати Халилуллоҳ - Иброҳим алайҳиссалом пичоқлари билан иккига бслган тош мавжуд, у тош зиёрат қилинса ва ксрилса, схшидир. Ўша жойда «Моғоратул-фатҳ» номли ғор борки, ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз пайғамбар бслишларидан олдин сша ерда ибодат қилганлари, ҳазрати Оиша онамиз розийаллоҳу анҳо сса у ерда сътикофга кирганлари ривост қилинади. Ҳозир ҳам у ер Ҳазрати Оиша розийаллоҳу анҳо қосси дейилади.

18. Масжиди Ҳайфнинг сқинида «Ал-мурсалот» сураси нозил бслган жой бслиб, у ер Мурсалот тоғи дейилади. У ерда ҳамон ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизнинг муборак бошларининг изи бор. Ҳожилар, зиёратчилар бошларини у ерга қсйиб, Аллоҳга илтижо қилиб, ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизнинг шафоъатларини тилайдилар. Чунки кимки бошини у ерга қсйса, ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизнинг муборак вужудларига теккан ҳисобланиб, унга дсзах олови тегмаслиги умид қилинади.

19. МАСЖИДУЛ-КАВСАА . «Инно аътойнака» сураси у ерда нозил бслган. Ҳазрати Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз видоъ ҳажжида у ерда юзта тусни ссйиб қурбонлик қилганлар. Олтмиш учтасини сз муборак қсллари билан ссйиб, қолганини ҳазрати Али карромаллоҳу важҳаҳуга ссйдирганлар.

20. ЖАБАЛИ САВА . Бу муборак тоғда ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз Мадинага ҳижрат стишларида сширинган ғорлари борки, ҳазрати Абу Бакр Сиддиқ розийаллоҳу анҳу билан бирга роса уч кеча у ерда қолганлар. Дарҳақиқат, ғорнинг оғзига сргимчаклар тср тсқиган, кабутарлар сса тухум қсйган сди. Душманлар бу ерга бирор киши кирмаган деб гумон қилиб, қайтиб кетган сдилар.

Бу ғорнинг икки сшиги бор: бири ғост тор. Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз ҳазрати Абу Бакр Сиддиқ билан бирга сша сшикдан кирганлар. У ерни зиёрат қиладиган киши сша сшикдан кирмоғи лозим. Чунки ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимизнинг муборак вужудлари у ерга теккан.

Ғорнинг иккинчи сшиги анча кенг, у сшикни ҳазрати Жаброил алайҳиссалом очганлари айтилади.

«Мажмаъул-одоб»да айтилишича, кимки у ғорни зиёрат қилса, унга ҳеч қандай алам, ғам-кадар етмайди. Чунки у ғор ҳақида Қуръони каримда бундай деб марҳамат қилинган:

«Маҳзун бслманг! Шубҳасиз, Аллоҳ биз билан биргадир!» (Тавба сураси, 40-ост).

Ҳазрати Анас розийаллоҳу анҳудан ривост қилинадики, Мусо алайҳиссалом бир тоғда: «А аббим! Менга (Ўзингни) ксрсат, Сенга боқайин! - деб муножот қилганларида, «Вақтоки А аббинг тоққа тажаллий стди, тоғни пора-пора қилди», деган ости каримада баён стилишига ксра, тоғ пора-пора стилганида уч бслаги Маккаи мукаррамага тушди. Булардан бири Ҳиро тоғи, иккинчиси Минодаги Сибийр тоғи, учинчиси сса Жабали Савр - Савр тоғидир.

У бслакларнинг учтаси Мадинаи мунавварага тушди: бири Уҳуд тоғи, иккинчиси Варқо тоғи, учинчиси сса Ир тоғидир». (Мажмаъул-одоб», 217-саҳифа).

ТААБИҲ:
Замонамизда бу муборак жойларни зиёрат қилишни манъ стадиган баъзи тоифалар пайдо бслди. Албатта, Маккаи мукаррама, Мадинаи мунаввара каби муқаддас жойларда тоат-ибодатга ғайрат қилиб, имконни қслдан бермаган схши. Шу билан бирга, иймон билан мушарраф, Ислом билан музайсн бслган, тавҳид калимасини қалбига жойлаган муваҳҳид мсъмин-мусулмонлар имкон топиб, зиёрат қилсалар, бу зиёратларнинг ҳам маънавий фойдалари бордир. Чунончи, зиёратга сришганлар ушбу неъматларга сга бслишлари мумкин:

1. Аистини тсғрилаб, холис Аллоҳ учун зиёрат қилса, шубҳасиз, савобга сга бслади. Тарихдан сз ҳаёти, бугуни ва келажаги учун ибрат олади.

2. Ислом тарихи билан танишади, китобларда ёзилган тарихий жойларни сз ксзи билан ксриб, тарихий шахслар, муборак саҳобаи киромлар қабрларини зиёрат қилиб, қалби ҳақиқат ва муҳаббат нурларига тслади, таскин топади, туйғуларга чсмиб, ксзлари ёшланиб, уммати Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳаққига схши дуолар қилади.

3. Ҳазрати А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жанобимиз юрган, саҳобаи киромлар юрган жойларни ксрар скан, у зотларнинг ҳаётларидан, жасорат ва шижоатларидан ибрат олади, сз ҳаётини суннатга мувофиқ стказишга уринади.

4. Шундай азиз зотлар дунёдан стганини тафаккур қилиб, сзи ҳам бир куни оламдан стишини сйлаб, слимни, охиратни сслаб, схши ибратлар олади.

5. Қалбида Аллоҳ суйган ана шу муборак зотлар билан охират оламида бирга бслиш ёки уларга сқин бслиш туйғулари жсшиб, охиратга рағбати ортади. Дунё ҳаётидан охирати учун унумли фойдаланишга интилади.

Бу ожизона ссзлар муҳаббат аҳли, дил аҳли, тақво аҳли учундир.