СИА ДАА А ВИЛОЯТИ - ЎзА таркибидаги вилост. 1963 й. 16 фев.да ташкил стилган. Шим.дан Қозоғистон А еспубликаси, шаркдан Тошкент вилости, жан.дан Тожикистон А еспубликаси ва ғарбдан Жиззах вилости б-н чегарадош. Майд. 5,3 минг км. Ахолией 667748 киши (2003). Таркибида 9 туман (Боёвут, Гулистон, Меҳнатобод, Мирзаобод, Оқолтин, Сайхунобод, Сирдарё, Ховос, Шароф А ашидов) (туманлар ҳақида алоҳида мақолаларга қаранг, мае. Боёвут туманс‹), 5 шаҳар (Гулистон, Бахт, Сирдарё, Ширин, Янгиер), 6 шаҳарча (Боёвут, Деҳқонобод, Дсстлик, Лахтаобод, Сайхун, Ховос) ва 75 қишлоқ фуқаролари йиғини бор (2004). Маркази — Гулистон ш.
Табиати. А ельефи, асосан, тслқинсимон текислик бслиб, жан.дан шим.ғарбга пасайиб боради. Мирзачсл даштининг бир қисми вилост ҳудудига киради. Бал. шим.да 230 м, марказий қисмида 400—450 м, жан. ва жан.ғарбда 600—650 м. Шарқида кенг Сирдарё водийси жойлашган. Мезозой ва кайнозой даврида, асосан, чскинди жинсларнинг қалин қатлами б-н қопланган. Шсрсзак, Мирзаработ, Сардоба каби ботиқлар мавжуд. Текислик қисми дарёлар оқизиб келтирган ётқизиклардан ҳосил бслган, баъзи жойларини ксл, ботқоқ ва шсрхок ерлар сгаллаган. С.в.да снги каналлар, зовурлар қазилиб, чсл сзлаштирилди ва скин майдонларга айлантирилди. Текислик қисмида ирригаяис иншоотлари қурилиб, пахтазор, боғ ва токзорлар барпо қилинди. Адирлар лалмикор ерлар ва сйловлардан иборат.
Об-ҳавоси кескин сзгарувчан ва қуруқ. Йиллик сртача т-раси 14°. Янв.нинг сртача т-раси шим.да —6°, жан.да —2°. Қишда ҳаво тез совийди ва тра —30° гача (Гулистонда —35°) пасасди. Баъзан, қиш срталарида ҳаво бирданига исиб, кейин совиб кетади. Кеч кскламда ва срта кузда ҳам кора совуқ тушиб ссимликнинг ссиш даврини қисқартиради. Ази қуруқ ва иссиқ. Июлнинг сртача т-раси 27—29°. Азда тра 32—45° гача кстарилади. Кспинча иссиқ шамол (гармсел) тупроқни қуритади ва ссимликлар ривожланишига ёмон таъсир қилади. Вегетаяис даври 218 кун. Йиллик ёгин 180—220 мм, асосан, қишда ёғади. Азда кучли буғланиш сабабли ер ости сувлари юза майдонларнинг (Шароф А ашидов, Оқолтин, Гулистон туманлари) тупроғини шср босади. Аосб.дан мартгача тезтез ссиб турадиган «Бекобод шамоли» тезлиги 20—25 м/сек. (Боёвут туманида 40 м/сек.)га етади. Баҳорда ссадиган бу хилдаги шамол униб чикаётган ғсзаларни баъзан нобуд қилади. Кейинги йилларда ихота дарахтзорлари барпо қилинди.
Тупроклари, асосан, оч тусли кучсиз жойлашган бсз тупроқ бслиб, кам ва сртача шсрланган, механик тартибига ксра, қумоқ ва соз тупроклардир. Текисликларда шсрхок ва шсрхоксимон тупроқ учрайди. Ер ости сувининг чуқ. 5—6 м. Шсрсзак массивида, ҳали сзлаштирилмаган пастқам жойларда шсрхоклар кенг тарқалган. Суғориладиган ерларнинг 32% шсрланган, 25% кучсиз шсрланган, 16% шсрхоклардан иборат. Ўсимликлардан лолақизғалдоқ, бойчечак, чучмома, қоқи слпиз, исмалоқ, снтоқ, шсра, шувоқ, қснғирбош, қсзиқулоқ, тустовон, қуёнсуск. жузғун, қовул, оққурай, қилтиқ, каррак, ранг, илоқ, бетага, қиёқ, қамиш, юлғун, оқбош, қушқснмас, наъматак, мингбоши, читир, ғумай, печак, саксовул, ҳар хил буталар, жийда, дслана, тол, терак, қайрағоч, оқ акаяис, заранг, шумтол ва б. ссади. Аввойи ҳайвонлардан: жайра, тулки, бсри, чисбсри, қобон, жайран, нутрис, ондатра, ксрсичқон, сувкаламуш, типратикан, юмронқозиқ, калтакесак, илон, тошбақа, фаланга, чаён, қорақурт; қушлардан хсжасавдогар, мойқут, булдуруқ ва б. бор.