Tushlarimga kiring, onajon!
Onaginam... Har safar kelinlik mashaqqatlariga duch kelganimda, to'lg'oq azobini boshdan kechirayotganimda, ayollik sirlarini aytishga mahrami asror izlaganimda, yaxshi kunimda ham, yomon kunimda ham sizni o'ylayman, onajon! Hozir onam yonimda bo'lganlarida nima bo'lardi, nabiralarini ko'rib sevinchdan yuraklari yorilib ketarmidi, deb o'ylayveraman. Har gal "onajon" so'zi qalbim tubidan tilimga ko'chishi bilan sizning kulib turgan chehrangiz, bolalikdagi uzuq-yuluq xotiralar, biz bilan bo'lgan so'nggi damlaringiz ko'z oldimga kelaveradi...
Onamdan erta yetim qolganman. Oyim yig'lab kasalxonada yotganlari, bizlarga buvim bilan kichik xolam qarab turishgani esimda, keyin bilsam, oyim ko'krak saratoniga chalingan ekanlar. Kasallik avj olmasin, deya jarrohi qilishgan, lekin afsus, shifokorlar adashishgan, kasallik allaqachon onam sho'rlikning tanini yemirayotgan ekan. Davolovchi shifokor dadamga "Uyga olib ketib, tayyorgarlik ko'raveringlar, biz qo'ldan kelganini qildik, endi faqat qilasizlar" deb aytganlaridan so'ng, oyim uyga qaytganlar. Buvim bilan xolam hanuz bizlarnikida bo'lib, dadam bilan mening, ukamning issiq-sovug'iga qarashar, oyimning dori-darmonlarini berishar edi. Dadam erta ketib, kech qaytadigan, oyim esa xomush bo'lib qolgandilar.
Buning sababini esa tasodifan eshitib qoldim. Bir kuni maktabdan qaytsam, oyim xolamga " Men endi pochchangga kerak emasman, yarim jon ayol kimga ham kerak", deb yig;lab o'tirgan ekanlar. Rostdan ham dadam uyda kam bo'lardilar. Kelganlarida ham onam bilan tuzukroq gaplashib o'tirganlarini ko'rmaganman. Avvallari bunday emas edi. Oyim bilan dadam uzoq vaqt suhbatlashib, kulishib o'tirishardi. Oyim kasalxonadan qaytganlaridan so'ng bunday munosabatlar barham topdi.
Avgust oylari edi. Anchadan beri hayvonot bog'iga olib borishni va'da qilgan dadam, shu kuni "kiyininglar ketdik" deb qoldilar. Oyim esa ahvollari og'irlashgan, biz bilan bora olmasdilar. Shuning uchun xo'rsinib qo'ydilar. Xolamga bizni kiyintirishda ko'maklashdilar, xatto mening sochlarimni turmaklab ham qo'ydilar.
Bog'dan qaytayotib uchchalamiz suratga tushdik. Oyim bu rasmni ko'rib: "Dadasi, onasi yo'qlarga o'xshab qolishibdi bolalarim, tuzalsam birga tushardik", - deya xafa bo'ldilar.
Onam bechoraning ko'ngli sezgan ekanmi, shu voqeadan uch-to'rt oy o'tib, biz haqiqatdan ham onasi yo'q yetim bo'lib qoldik. Bo'zlagancha qolaverdik. Ko'proq buvam bilan buvim biz haqimizda qayg'urishar, g'am-hasratlarining adog'i yo'q edi. Bizga har qaraganlarida ko'zlariga yosh olishardi, bechoralar.
Yil o'tib, dadam uylandilar. Mening qarshiliklarim, "yangi oyi kerakmas", deb yig'laganlarim kor ham qilmadi. Yillarni yillarni quvalab o'taverdi. Men ham ulg'aydim. O'tgan yillar qalbimda alamli izlar, o'chmas armonlar qoldirdi. O'gay onam bilan qiz orasida qanday muammmolar bo'lsa bariga duch keldim.
Hamshiralik kollejini tugatgan yilim turmushga chiqdim. Shundan keyin onamni yanada ko'proq eslaydigan bo'lib qoldim. Vaqt o'tib o'zim ham ona bo'ldim. Ilk bor to'ngichimni qo'lga olganimda ona so'zining asl ma'nosini angladim. Balki onam yo'qligi bois, uni yanada chuqurroq anglagandirman. Onamning nega dadam e'tiborsiz bo'lib qolganlarida yig'laganlarini, nega so'nggi nafaslarida faqat bizni o'ylaganliklarini, xolalarimdan bizga g'amxo'r bo'lishlarini so'raganlarini... hammasini endi tushunayapman. Ayol uchun hamisha kamlik qiladigan, yetishmaydigan narsa mehr, e'tibor ekanligini, agar u ona bo'lsa uning uchun dunyodagi eng qimmatli narsa farzandlarini bo'lishini ham tushundim.
...Lekin bir nars hanuz meni o'ylantiradi, armonli dilimga armon bo'lib joylanadi. Nimagadir, onam tushimga kam kiradilar. Balki oilaviy hayotda tinchligim, g'amxo'r qaynona, mehribon oila a'zolari davrasida ekanligimdan xotirjam bo'lib, bezovta qilgilari kelmas. Ammo men ularni doim ko'rgim, hech bo'lmasa tushlarimda diydorlariga to'ygim keladi...
Sokin tebranadi oppoq belanchak,
Unda sokin uxlaydi o'g'lon.
Yolg'iz mening yuragim notinch,
Bugun tushlarimga kiring, onajon!
Kirin tushlarimga, sizni ko'rayin,
Hech bo'lmasa tushda to'yib qolayin.
Aytib dardlarimni, quvonchlarimni,
Sizga dil daftarim ochib berayin.
Mana yonginamda toychog'im-o'g'lim,
Siz ko'ra olmagan nabira go'dak,
Lekin ne uchundir, to'lmaydi bag'rim,
Armondan yaradir ming pora yurak.
Nega, nega meni tuqqansiz, onam?!
Nega keyin tashlab ketgansiz meni.
Axir mehringizga to'ymay qoldimku,
Yer to'ydimi olib bag'riga sizni...
Sukunat... Tebranar sokin belanchak,
Tamshanib uxlaydi bir go'dak,
Siz...faqat...tushimga kiring, onajon!
To'xtab qolmasidan manguga yurak.
Nilufar Abdurahmonova
