Qadar va allaqachon so'zlari yaxshilab o'ylab qaralsa bir-biriga ma'nodosh so'zlarga o'xshab ketarkan. Bitta misol keltirar edim-ku o'ylab topolmadim. Maktabda ona tili darsida rasm chizib o'tirardim. Endi pand berayapti. Sizlar ham o'ylab ko'ringlar!

Ikkalasi ikki xil so'z. Siz ishlatgan qadar so'zi доga to'g'ri keladi. Qadar ko'makchisi bilan gacha qo'shimchasi o'zaro sinonimdir.

Man o'zim tarjima qilishga urinib ko'rdim. Masalan:
- Уже san kelguningcha man hamma ishni qilib bo'ldim.
Yaxshilab tahrir qiladigan bo'lsak:
- san kelguninga qadar hamma ishni qilib bo'ldim.

- Уже san kelguningcha man hamma ishni qilib bo'ldim.
Sizning bu gapingizni avval ruschaga tarjima qilaylik:
- До твоего прихода с уже всё работу сделал.

Endi gapni to'g'rilab, o'zbekchada beramiz:
- Sening kelguningga qadar, men allaqachon hamma ishlarni bajarib bo'ldim.

 Бошқа ссзлар йсқми? Адашмасам биз суҳбат ваёзувларимизда жуда ксп ажнабий ссзларини ишлатамиз!
Масалан: вариант, синоним... ҳозирча шулар!

Menimcha Variant, Sinonim bular xalqaro so'zlar bo'lsa kerak. Xuddi Texnalogiya so'zi kabi.

Бошқа ссзлар йсқми? Адашмасам биз суҳбат ваёзувларимизда жуда ксп ажнабий ссзларини ишлатамиз!
Масалан: вариант, синоним... ҳозирча шулар!

 Бс ссзларнинг ҳам сзбекчаси бор! Турли мақола ва мактублар ёзишда айни шу нарсаларга сътибор бериш жуда схши.
вариант- ссзи сзбекчада сийға деб юритилади.
синоним- ссзини сса муродиф деб юритиш мумкин.
Валлоҳу аълам!

Iqtibos: Muhammad Sohib  15 Iyul 2009, 01:04:10

Бошқа ссзлар йсқми? Адашмасам биз суҳбат ваёзувларимизда жуда ксп ажнабий ссзларини ишлатамиз!
Масалан: вариант, синоним... ҳозирча шулар!

 Бс ссзларнинг ҳам сзбекчаси бор! Турли мақола ва мактублар ёзишда айни шу нарсаларга сътибор бериш жуда схши.
вариант- ссзи сзбекчада сийға деб юритилади.
синоним- ссзини сса муродиф деб юритиш мумкин.
Валлоҳу аълам!

Ажииб, ҳеч сшитмаган сканман, бу снди сссссссски сзбек тилида ишлатилган-да?!

Йсқ! А­ски сзбек тилида смас! Қайтанга снги, свежий! Ҳозирда ушбу икки ссзни ишлатсангиз илми борлар хайрон бслишмаса керак! Валлоҳу аълам.

Iqtibos: Muhammad Sohib  15 Iyul 2009, 01:04:10

Бошқа ссзлар йсқми? Адашмасам биз суҳбат ваёзувларимизда жуда ксп ажнабий ссзларини ишлатамиз!
Масалан: вариант, синоним... ҳозирча шулар!

 Бс ссзларнинг ҳам сзбекчаси бор! Турли мақола ва мактублар ёзишда айни шу нарсаларга сътибор бериш жуда схши.
вариант- ссзи сзбекчада сийға деб юритилади.
синоним- ссзини сса муродиф деб юритиш мумкин.
Валлоҳу аълам!

murodif (cinonim) va siyga (variant) suzlari arab tili darslikrarida qullanadi, chunki ular sof arabcha suz, eski zamonda (yani rus ogalarimiz bizning dinu diyonatimiz va tilimizi uzgartirib yuborgunga qadar) ota bobolarimiz ushbu suzlarni  qullagan bulishsa ajablanmayman.  lekin bular (sinonim ham, murodif ham) uzbekcha-turkiy suz emas... lekin hozirda turklar sinonimni "anlamdas" yani "anglamdosh" deydilar..
lekin masalaning yana bir tarafi bor. chehMik aytganidek, bu suzlar xalq tomonidan kabul qilinmasa istemoldan chiqib qolaveradi, bilsalaring kerak, yangi mustaqil bulingan kulari yoppasiga tilni uzbeklashtirish targib qilingan,, masalan aeroport suzi tayyoragoh deya va hokazo, lekin ular odamlar tomonidan kabul qilinmadi.. chunki bular internatsional-baynalmilal (qarang.. shu erda ham uzbekcha suz yuq-aa.. )suzlar hisoblanadi,... kup bilagonlik qivorgan busam uzr..  chunki bular ilm doirasida ham bahsli masalar hisoblanadi...

Iqtibos: Muhammad Sohib  15 Iyul 2009, 01:04:10

Бошқа ссзлар йсқми? Адашмасам биз суҳбат ваёзувларимизда жуда ксп ажнабий ссзларини ишлатамиз!
Масалан: вариант, синоним... ҳозирча шулар!

 Бс ссзларнинг ҳам сзбекчаси бор! Турли мақола ва мактублар ёзишда айни шу нарсаларга сътибор бериш жуда схши.
вариант- ссзи сзбекчада сийға деб юритилади.
синоним- ссзини сса муродиф деб юритиш мумкин.
Валлоҳу аълам!

Menimcha Siz arabcha demoqchi bo'lgansiz. Chunki o'zbek tilida bu so'zlar deyarli ishlatilmaydi: murodif va siyg'a.

Lekin men bittasi asli arabcha bo'lsa-da, o'zbekchalashib ketgan, ikkinchisi yarim arabcha, yarim o'zbekcha  2 ta so'zni taklif qilmoqchiman:

вариант - talqin yoki muqobil

синоним - ma'nodosh (buni boshqa birodarlarimiz ham aytib o'tishgan ekan)

Таассуфки, бизда мавжуд бслган мана шу каби "барибир ишлатишмайди", "буни халқ қабул қилмаса" деган қарашлар туфайли хақиқатдан ҳам ишлатмай юраверилади. Ундан ксра бугун мен қслласам, сртага сиз қслласангиз, индинга Zayd биродар қслласалар, аста-секин кенгайиб, ушбуга схшаш ссзлар тилимизга кириб боради. Шундоқ ҳам оддий халққа бу каби ссзларни қисқа вақт ичида қабул қилдириб бслмайди. Шахсан мен адабиётларимизда ва илмий мақолаларда шу каби холатларга алохида сътибор қаратилиши тарафдориман!
А­нди бир нарсани мулоҳаза қилайлик.
маърифат, тафаккур, мутафаккир, мадраса, лекин, китоб, қалам, муаллим, мударрис...
каби ссзларни қанақа ссз деб сйлаймиз! Ахир булар ҳам соф арабчадан озгина(аксари сзгармай) шакли сзгариб кириб келган-ку?! Агар шуларни ҳам инкор стиш мумкин бслса, унда узрларимни қабул қилгайсизлар!
 

Ха фикрларингизга кушиламан, "буни барибир халк кабул килмайди", "бехуда уриниш.." каби сузлар билан хеч бир иш битмайди. бундай локайдлик кайфисти билан жамистда ривожланиш булмаслиги хам бор гап.
 аммо тилимизда истемолга   срокли, хамма учун тушунарли сузлар була туриб арабча еки бошка тилдаги сузларни куллашга схтиеж бормикин. масалан айтиб утилган вариант сузи учун "талкин, мукобил", синоним учун маънодош" сузи келтирилгани айни муддао манимча хам. гарчи юкоридаги уччала - талкин, мукобил ва маънодош сузларининг асли арабча булса хам, шунингдек китоб, мафкура,мадраса ва хоказо.. улар узбек тилининг узвий бир кисмига айланиб булган. муродиф, сийга сузлари сса араб тили дарсликлари, мадараса-хужраларда кулланилиши маълум. сни уларни илм ахли дарров тушунади.
   лекин биз узбек тилини том маънода араб тилига айлантира олмаймиз. тугри, араб тилидек гузал-фасохатли тил йук дунеда, А аббимиз Куръони каримни хам айнан араб тилида нозил килгани бежиз емас... колаверса, жаннатда хам муминларнинг гаплашадиган тили араб тилида булади..(хаммамизни ана уша саодатли бандаларидан килсин). узбек тилини колаверса барча тилларни узига хос тил сифатида ривожланишига исломда хеч хам монелик йук-ку.. валлоху аълам, бунга мана бу ост хам далилдир..
 "Uning belgilaridan (yana biri) - osmonlar va Yerni yaratishi va sizlarning tillaringiz va ranglaringizni xilma-xilligidir. Albatta, bunda barcha olamlar uchun alomatlar bordir." (Rum, 22)
 сътибор берилса биргина ман езган мана шу гапларда хам канча арабча-узлашган сузлар кулланилди. албатта шуларсиз булмайди хам. факат ман айтмокчи булган фикр, барча сузларни хам мажбуран узлаштира олмаймиз демокчиман..