ОЛТИАСОЙ ТУМААИ - Сурхондарё вилостидаги туман. 1981 й. 23 носб.да Шсрчи ва Денов тумани қисмларидан тузилган. Вилостнинг Денов, Бойсун, Шсрчи, Қумқсрғон туманлари б-н чегарадош. Майд. 0,56 минг км2. Аҳолиси 116,9 минг киши (2003). Туманда 9 қиш-лоқ фуқаролар йиғини (Вахшивор, Дуғоба, Миршоди, Олтинсой, Оқарбулоқ, Оқолтин, Хсжасоат, Чеп, Қарлуқ) бор. Туман маркази — Қарлуқ қишлоғи.
Табиати. О.т. Сурхондарёнинг шим. қисмидаги серунум текисликда жойлашган. Ер юзаси шарққа томон па-сайиб боради. Ғарбий чеккалари Кера-готоғ стагига туташиб кетади. Туман марказидан Олтинсой дарёси, шим.дан жан.га томон Ҳазарбоғ канали оқиб стади. А ельефи, асосан, текислик ва адирлардан иборат. Бал. 400—700 м.
Иқлими қуруқ, типик субтропик иклим. Йиллик сртача т-ра 15,9°. Янв.т нинг сртача т-раси 2,6°. Анг паст т-ра —25°. Июлнинг сртача т-раси 32—33°. снг юқори т-ра 46°. Йиллик ёғин 240— 260 мм. Вегетаяис даври 230 кун, Баъзан кучли шамоллар ссади. Тупроклари стлоқи-ботқоқ, бсз тупроклар. Ав-войи ссимликлардан шувоқ, шсра, снтоқ, бодом, писта, тоғ райҳони, дслана, ровоч, алқар ва б. ссади. Аввойи ҳайвонлардан бсри, тулки, жай-ран, каламуш, қсшоёқ, юмронқозиқ, ксрсичқон, жайра, тсқайларда тсқай мушуги, қобон, чисбсри, қушлардан майна, ссфитсрғай, каклик, қалдирғоч, ксршапалак, ғоз, срдак, судралувчилардан сқилон, геккон, ксзойнакли илон ва б. бор.
Аҳолиси, асосан, сзбеклар, тожик, рус, татар ва б. миллат вакиллари ҳам сшайди. Аҳолининг сртача зичлиги 1км2 га 209 киши.
Хсжалиги. Туман хсжалиги асосан қ.х.га ихтисослашган. Саноат, транспорт, алоқа корхоналари бор. Қ.х.да боғдорчилик асосий срин тутади. Айниқса, токчилик ривожланган. Лахта, дон скинлари, сабзавот, полиз скинлари ҳам скилади. Саноат корхо-наларидан Олтинсой «Шароб» самарали ишламоқда. «Шароб» корхона-си 1982 й.да Денов вино-арақ з-ди таркибидан ажралиб чиққан. Бир йилда 800 минг деколитр вино ишлаб чккдрилади. «Лортвейн», «Жасорат», «Мускат», «Кагор» навсшри машҳур. О.т.да 2 қсшма корхона, 5 йирик саноат корхонаси, 172 кичик ва хусусий корхона бор.
2003 й.да қ.х.да суғориладиган ерлар 12,4 минг га, шу жумладан, 4,1 минг га ерга пахта, 4,2 минг га ерга дон скинлари, 578 га ерга сабзавот, 90 га ерга полиз скинлари скилади, 852 га боғлар, 5,5 минг га токзорлар б-н банд. О.т.да 16 ширкат хсжалиги, 120 фермер хсжалиги бор.
Туман жамоа ва шахеий хсжаликларида 33490 кррамол, 49800 қсй ва счки, 895 от, 50900 парранда боқилади.
Туманда 61 умумий таълим мактаби (34770 сқувчи), 4 коллеж (1700 тала-ба), лияей-интернат, мусика мактаблари бор. «Арилтош» ҳаваскор қсғир-чоқ театри, «Алпомиш» ширкат хсжалигидаги фольклор ансамбли маданий хизмат ксрсатади. Марказий касалхона, катталар ва болалар поликлиникалари, ишлаб турибди. Стадион, 7 спорт зали, футбол, волейбол, баскетбол, қсл тспи майдонлари мавжуд 1986 й.дан «Олтинсой тонги» туман газетаси чиқарилади (адади 900).
Ўзбекистон Миллий Аняиклопедисси