Oqdaryo tumani haqida ensiklopediyalarda  ( 8282 marta o'qilgan) Chop etish

1 B


muxbir  20 Iyul 2009, 09:33:41

ОҚДАА А ТУМААИ — Самарканд вилостидаги туман. 1926 й. 29 сент.даташ-кил стилган. Иштихон, Ластдарғом, Самарканд, Жомбой, Лайариқ туманлари б-н чегарадош. Майд. 0,37 минг км2. Аҳолиси 101,7 минг киши (2000). О.т,да 2 шаҳарча (Даҳбед, Лойиш), 6 киш-лок фукаролари йиғини (Зарафшон, Лримкент, Янгикент, Янгиксрғон, Қоратери, Қурилиш) бор (2000). Маркази — Лойиш шахарчаси.

Табиати. Туман ҳудуди Зарафшон дарёсининг ирмоклари — Кррадарё ва Окдарё водийсида жойлашган. Ернинг устки кисмини дарёлар олиб келган аллювиал ёткизиқлар қоплаган. А елье-фи, асосан, ссси текислик бслиб, шаркдан ғарбга нишаб. Ер юзасининг бал. 450 м. Зарафшон дарёсининг фаолисти натижасида ксх.на қайирлар (террасалар) ҳосил бслган. Иклими континентал. Шим., шим.-шарк ва шарқ томондаги тоғлар Арктикадан келувчи совук шамолларни тссиб туради. Янв.нинг сртача т-раси —Г, июлники 27— 28°. Йилига сртача 200—300 мм ёғин ёгади. Вегетаяис даври 217 кун. Тупроклари қадимдан суғориладиган 1—2% чириндили бсз тупрок. Аввойи ссимликлардан қамиш, буғдойик, шсражрик, кампирсоч, юлғун ва б. усади. Бсри, тулки, куён, чисбсри, жайра, тскайзорларда кирғовул, лойхсрак, срдак, ссфитсрғай, чуғурчиқ, зарғалдоқ; судралувчилардан геккон калтакесаги, тошбақа, сариқ илон, счкемар; кемирувчилардан ксрсичкон, кичик Ксшоёқ, қумсичқон, типратикан, юмронкозиқ, каламуш ва б. бор.

Аҳолиси, асосан, сзбеклар; тожик, рус, татар ва б. миллат вакиллари хсм сшайди. Аҳолининг сртача зичлиги 1 км2 да 275 киши.

Хсжалиги. Туманда ғишт з-ди, маиший хизмат ксрсатиш к-ти, мева ксчатлари етказиб берувчи хсжалик, бсрдоқичилик базаси, курилиш бош-қармаси, консерва з-длари, МТЛ мавжуд. Қ.х.нинг барча тармоклари ривожланган. Лахтачилик — етакчи тармоқ. Туманда 18 ширкат, 456 фермер хсжалиги мавжуд. Қ.х.да фойдаланиладиган ерларнинг 8501 гектарига пахта, 736 га ерга картошка, 871 га ерга сабзавот, полиз скинлари скилади. 11,6 минг га дан зиёд ер мевазор, 45,7 минг га дан зиёд ер токзор ва тутзорлар б-н банд. Туман хсжаликларида 17,4 минг корамол, 12,1 минг қсй ва счки, 1000 дан зиёд от, 56 минг парранда боқилади.
49 та умумий таълим мактабларида 30350 сқувчи таълим олади. Мусика, махсус интернат мактаблари, пед., механика, иқтисодиёт коллежлари, касб-ҳунар мактаблари фаолист ксрсатади. Марказий кутубхона ва унинг тармоқлари, маданист маркази ва мада-нист уйлари, маданист ва истироҳат боғи, стадион мавжуд.

Марказий касалхона (286 срин) ва унга қарашли тиббий муассасаларда 170 врач ва 970 срта тиббий ходим ишлайди. Туман ҳудудини Катта Зарафшон магистрал йсли кесиб стган.
«Окдарё овози» туман газ. чиқади.

Ўзбекистон Миллий А­няиклопедисси

Qayd etilgan