ОЛТИАКЎЛ ТУМААИ — Андижон вилостидаги туман. 1939 й.да ташкил стилган. 1963 й.да Андижон туманига қсшилган. 1978 й. кайтадан ташкил қилинди. Андижон, Асака, Шаҳрихон ва Балиқчи туманлари б-н чегарадош. Майд. 0,21 минг км2. Аҳолиси 133,5 минг киши (2003). О.т.да 8 қишлоқ фуқаролар йиғини (Жалабек, Ксмакай, Маслаҳат, Олтинксл, Оразий, Охунбобоев, Сувюлдуз, Қсштепасарой) бор. Маркази — Олтинксл қишлоги.
Табиати. О.т. рельефи пасттекислик, қир ва адирлардан иборат. Иклими кес-кин континентал. Июлнинг сртача т-раси 25—28°, снв.ники — 5—7° атрофида. Айрим ҳолларда ёз ойларида т-ра 42—43°, снв.да сса —15, —18° совуқ бслиши ку-затилади. Вегетаяис даври 160—180 кун. Йилига сртача 225 мм ёғин тушади. О.т. жанубида Катта Фарғона канали, шим. томонидан Қорадарё, булардан ташқари, туман ҳудудидан туманлараро Коллектор—Асака ташламаси, Улугнор канали оқиб стади. Туман адир кисмининг тупроғи арзиқ, қолган ерларда бсз тупроқ. Баҳорда адирлар сфемер ссимликлар б-н қопланади. Акин скилмайдиган ерларда шувоқ-шсра ссади. Аввойи ҳайвонлар кам учрайди, судралувчилар, кемирувчилар, қушлар бор.
Аҳолисининг аксари қисми сзбеклар; рус, тожик, уйғур, татар ва б. миллат вакиллари хам бор. 1км2 га 636 киши тсғри келади. Аҳолининг барчаси қишлоқда сшайди (2003).
Хсжалиги. Туман хсжалиги қ.х.га ихтисослашган. Лахтачилик, пиллачилик, чорвачилик б-н шуғулланилади. Саноати асосан, енгил саноат корхо-наларидир. Лахта толаси, чигит хом ашёси, трикотаж матоси ва махсулотлари, мебель, оҳак, ғишт ишлаб чиқарилади. «Олтин-Дери», «Аталон-Ллюс», «Кезар-Тур» қсшма корхо-налари, 992 кичик ва ширкат корхоналар, 8 ёқилғи куй-иш шохобчалари, 70 дан ортиқ савдо шохобчалари бор. О.т. да 15 ширкат хсжалиги, 79 фермер хсжалиги, хусусий ферма, 24140 деҳқон хсжалиги мавжуд. Умумий скин майд. 13961 га, чорвачиликнинг асосий тармоқлари ширкат хсжаликларида жойлашган. Туман жамоа ва шахсий хсжаликларида 21,2 минг қорамол (шу жумладан, 8,5 минг сигир), 23,3 минг қсй ва счки, юзга сқин от бор (2003). 36 умумий таълим, 15 таснч мактабларида 35,4 минг сқувчи, 3 ихтисослашган интернат-мактабда 875 сқувчи таълим олади, шунингдек, 2 мусиқа ва санъат мактаби фаолист ксрсатади.т Иқтисодиёт, саноат, маиший хизмат касб-хунар коллежларида 1807 сқувчи таълим олмокда. Марказий кутубхона, унинг 22 та тар-моғи (19 қишлоқ кутубхонаси, 3 болалар кутубхонаси, китоб фонди 363 минг асар), 7 маданист уйи, маданист ва истироҳат боғи ишлаб турибди. 2 касалхона (440 срин), 4 поликлиника, 28 фельдшер-акушерлик, 18 қишлоқ врачлик пунктлари, 9 дорихона ва б. тиббий муассасаларида 173 врач, 976 срта тиббий ходим ишлайди.
1979 й. 1 снв.дан «Олтинксл» туман газ. нашр қилинади (адади 2442).
Ўзбекистон Миллий Аняиклопедисси