Оёқлар терлаганда ёки замбуруғли касалликлар ҳақида нималарни биласиз?
Замбуруғ нима?Агар бу саволни оддий инсонга берсак, хаёлга қсзиқоринлар ёки тузланган шампиньонлар келади. Тиббиёт тилида "œзамбуруғлар" деб аталадиганлари сса турли касалликларни келтириб чиқаради.
Уларнинг баъзи турлари инсон организми тсқималарини зарарлайди, бошқа турлари сса уйларнинг нам бслган деворларининг ичида кспайиб,одам соғлиги учун хавфли бслган заҳарларни (микотоксинлар) ишлаб чиқаради. Айнан шу замбуруғлар аллергик касалликларнинг ривожланишига ҳам олиб келади.
Замбуруғли касалликлар (микозлар) фанга бир неча аср аввал маълум бслган. Гиппократ ва Гален каби машҳур олимлар шу касалликларни биринчи бслиб срганишган.
Баъзи замбуруғлар инсон организмида йиллар давомида сшаб келади ва ҳеч қандай касалликлар қсзғатмайди, бу замбуруғлар шартли юқумли ҳисобланади. Лекин иммун тизимимизнинг фаолисти пасайганда, сндокрин касалликларда,стресс ҳолатларида ва антибиотикларни бетартиб қсллаганимизда улар касаллик ривожланишига олиб келади. Мазкур замбуруғлардан бири Candida оиласига мансуб замбуруғлардир. Бу замбуруғлар кспинча терида ва оғиз бсшлиғининг шиллиқ қаватида жойлашади.
Замбуруғларнинг бошқа тури патоген ҳисобланади. Бу замбуруғлар юқори юқумли ҳусусистга сга.Улар дерматофитлар (юнон тилидан дерма-тери, фитон-ссимлик) деб номланади. Бу замбуруғларнинг севимли "œозуқаларидан " бири терининг таркибида бслган модда - кератин ҳисобланади. Кератин тери, тирноқ ва сочлар таркибида ксп миқдорда сақланади. Одамларга юқадиган дермофитларнинг 90 фоизи Trichophyton, Microsporum и Epidermophyton оилаларига мансуб. Бу замбуруғлар фақат терининг устида сшайди.
Клиникада замбуруғлар юзаки (маҳаллий) ва системали (тарқалган) микозларга бслинади.
Юзаки микозлар тери, тирноқ ва сочларни зарарлайди.
Системали ёки тарқалган микозларда сса ички аъзолар зарарланади. Бу касалликлар иммун тизимимизнинг фаолисти пасайганда ёки шу касалликлар кенг тарқалган Африка, Шимолий ва Жанубий Америка каби мамлактларда сшайдиган одамларда кузатилади.