Bitta dumaloq kishi oboradimi? korib turaman bir-bir qaren bugun kormey qomman.. afsus...

Mana bu linkdagi usta. Vaqtim bo'lganda men ham ko'rishga harakat qilaman. Shoxsanam ham tez tez chiqib turadi bu ko'rsatuvda...

http://www.stv.com.tr/ShowProgram.aspx?ContentId=62

Turkiyadagi eng mashhur O'zbeklardan Yulduz Usmonova xozir Kral tvda pryamoy efirda:

http://www.kraltv.com.tr/

Turkiyadagi eng mashhur O'zbeklardan Yulduz Usmonova xozir Kral tvda pryamoy efirda:

http://www.kraltv.com.tr/

Rossa o'zgarib ketibdiyu a  

Qaribdi shekilli 

Iqtibos: Kapalak  03 Fevral 2011, 20:10:06

Turkiyadagi eng mashhur O'zbeklardan Yulduz Usmonova xozir Kral tvda pryamoy efirda:

http://www.kraltv.com.tr/

Rossa o'zgarib ketibdiyu a  

Qaribdi shekilli 

Ko'rsatuvga butun O'zbeklar telefon qilishdi...ayniqsa Toshkentdan Mavjuda degan ayolni telefoni Yulduzni yig'latdi, men ham g'alati bo'lib ketdim. Baribir O'zbeklar yomon his-hayajonli, sal narsaga ayollarimiz yig'lagani yig'lagan-da...
"Biz sizni hech kimga bermaymiz, Yulduzxon", dedi. Qizg'ondi Turkiyadan.

Iqtibos: Marg'iloniy  03 Fevral 2011, 20:51:52

Iqtibos: Kapalak  03 Fevral 2011, 20:10:06

Turkiyadagi eng mashhur O'zbeklardan Yulduz Usmonova xozir Kral tvda pryamoy efirda:

http://www.kraltv.com.tr/

Rossa o'zgarib ketibdiyu a  

Qaribdi shekilli 

Ko'rsatuvga butun O'zbeklar telefon qilishdi...ayniqsa Toshkentdan Mavjuda degan ayolni telefoni Yulduzni yig'latdi, men ham g'alati bo'lib ketdim. Baribir O'zbeklar yomon his-hayajonli, sal narsaga ayollarimiz yig'lagani yig'lagan-da...
"Biz sizni hech kimga bermaymiz, Yulduzxon", dedi. Qizg'ondi Turkiyadan.

O'zbeklar ta'sirchan xalq

Turkiyada taniqli o'zbek jurnalisti, huquqshunos va adib Baxtiyor Shohnazarovning "œTürkiye’deki Özbekler. Gerçek Yaşam Öyküleri" ("œTurkiyadagi o'zbeklar. Hayotiy voqealar") nomli kitobi nashr etildi. Ushbu kitob ikki qismdan iborat bo'lib, 1 qismda sovet tuzumi, kolxozlashtirish va migratsiya jarayonlari haqida hikoya qilingan. 2 qismda esa davlat vaziri va parlament deputatidan san'atkorgacha , nafaqaxo'rdan dehqongacha, hunarmanddan talabagacha, muxolifat lideridan doktorgacha va boshqa turli kasb egalari bo'lgan Turkiyadagi o'zbeklar bilan suhbatlar o'rin olgan.

Biz muallif Baxtiyor Shohnazarovga murojaat qilib, kitobda asosan kimlar haqida hikoya qilingani va uning mazmun-mundarijasi haqida so'radik.

Yusuf Rasul: -Kitobingizda Turkiyada yashayotgan o'zbeklardan kimlar haqida hikoya qilingan?

Baxtiyor Shohnazarov: - Men shu yil boshidan beri Turkiya hududiga so'nggi yuz yil mobaynida ko'chib kelgan o'zbeklar bilan suhbatlashdim. Ular Izmir, Istanbul, Manisa, Adana, O'smoniya shaharlarida va Xatay viloyatining O'vakent qishlog'ida yashashadi. Ular asosan Afg'oniston, Saudiya Arabistoni va Olmoniya kabi davlatlardan ko'chib kelishgan.
Turkiyaga XX asrdan boshlab ko'chib kelganlarni shartli ravishda beshga bo'lish mumkin:
1) Birinchi jahon urushi davrida Usmoniylar imperiyasiga tegishli bo'lgan Makka va Madina shaharlari imperiyadan ajralab chiqqach, o'sha joylardan Turkiyaga ko'chib kelgan o'zbeklar;
2) Ikkinchi jahon urushi tamom bo'lgandan keyin olmon armiyasidagi Turkistonlilar legionida xizmat qilganligi sababli o'z vataniga qayta olmasdan, 1949 yilda Turkiyadan boshpana topgan o'zbeklar. Ular Sovet ittifoqi hukumati tomonidan vatan xoini deb e'lon qilingan;
3) 1952 yilda Afg'onistondan Turkiyaga o'z imkonlari bilan ko'chib kelgan 79 oila a'zolari:
4) Sovet qo'shinlari Afg'onistonni ishg'ol qilgach, Pokistondan boshpana topgan o'zbeklarning bir qismi. Ular 1982 yili Turkiya hukumatining yordam dasturi asosida mamlakatga ko'chirib keltirilgan va uy-joy va yer bilan ta'minlangan to'rt mingga yaqin o'zbek;
5) O'zbekiston mustaqillikka erishgandan keyin turli sabablar bilan Turkiyaga o'rnashib qolgan o'zbeklar.
Kitob ikki bo'limdan iborat. Birinchi bo'limda sovet tuzimining xususiyatlari, O'zbekiston haqidagi umumiy ma'lumotlar, mamlakatimizdagi migratsiya jarayonlari va Istanbuldagi o'zbek takiyalari haqida hikoya qilinadi. Millatdoshlarimiz bilan qilingan suhbatlar esa ikkinchi bo'limdan joy olgan. Bu bo'limda, shuningdek, Turkiyadagi O'zbek nomidagi qishloqlar haqida ma'lumotlar berilgan, bulardan biridan tayyorlangan reportaj o'rin olgan. Mening yoritilayotgan mavzular bilan bog'liq xotiralarim va shaxsiy fikrlarimga ham joy ajratilgan.
Mening suhbatdoshlarim turli kasb egalari bo'lgan kishilardir. Ular orasida sobiq davlat vaziri Abdulahad Andijon, sobiq parlament deputati O'rxon Qovunchi, Istanbuldagi Turkistonlilar jamiyatining sobiq raisi Xoqon Demir, asarlari asosida O'zbekiston televideniyesi tomonidan beshta videofilm suratga olingan Sobir Sayxon, qo'rboshilar Shermatbek va Nurmatbeklar bilan birga yashagan yuz yoshli Abdulhamid Ko'char, Ahmad Yassaviyning naslidan kelgan doktor Emin va Muqaddam Mingdonlar, zargar Shavkat Oynurol, katta doshqozonlarda palov pishiruvchi Turdiali Namanganiy, Afg'onistonda tug'ilib, Saudiya Arabistonida ishlagan va Turkiyada yashayotganiga qaramay, O'zbekistonni ham o'z vatani deb hisoblaydigan Abudrahmon Bobur, Amerikada ishlab boylik orttirgan Abdulla Quyosh, vataniga qaytolmagan sobiq o'zbek talaba, qo'shiqchi Shohsanam Qilicheva kabi ko'plab kishilar bor.

Yu. R.-Kitob nega turk tilida yozilib Turkiyada nashr etildi? O'zbekistonda chop etishning imkoni yo'qmidi?

B.Sh. - Kitobni turk tilida yozishdan maqsadim, bu yerda yashayotgan o'zbeklarning tobora yo'qolib ketayotgan madaniyati, tili va urf-odatlarini saqlashga mamlakatdagi tegishli organlar va keng jamoatchilikning diqqatini jalb qilishdan iborat edi. Shuningdek, o'zbeklarning o'zlari ham "œolma pish - og'zimga tush" deb O'zbekistondan bu borada madad kutib o'tiravermasdan, o'zlari ham harakat qilishlari kerakligini ta'kidladim. Afsuski, qilingan suhbatlardan keyin O'zbekiston hukumatining xorijda yashayotgan millatdoshlariga nisbatan e'tibori yo'q deydigan darajada ekanligi ma'lum bo'ldi. Ular, hatto, O'zbekistonga borib kelish uchun viza berilmayotgani holatlari mavjud ekanki, buni qanday izohlashni bilmayman.
Kitobni O'zbekistonda nashr qilish imkoni, afsuski, hozircha menda mavjud emas. Buning uchun anchagina mablag' zarur bo'ladi. Bundan tashqari, u yerdagi sharoitlarda kitobning yarmi "œqaychilanib" tashlanadi.
Nasib ekan, ilk kitobim Turkiyada turk tilida nashr etildi. 2004 yilda o'zbek tilida yozgan "œO'qimasang - o'zingga zarar" nomli kitobimni bir obro'li gazetaning bosh muharriri o'zining bosmaxonasida chiqarib berishni va'da qilgandi. Ammo, va'dasining ustidan chiqmadi. Shunga qaramay, kitobning kompyuteriga ko'chirib olgan matnidan o'z ishlari uchun foydalanayapti.

Yu.R. —Kitob homiylari kim? Nashr adadi qancha?

B.Sh. - Kitobni nashr qilishda avvaliga turk tanishlarim moddiy yordam ko'rsatganini alohida ta'kidlashim kerak. Keyinchalik bir qancha o'zbeklar baholi-qudrat yordam qilishdi. Turkiston tadqiqotlari jamg'armasi ham o'z ulushini qo'shdi. Qilingan urinishlar oxir-oqibat o'z samarasini berdi. Kitob ming nusxada oliy sifatli qog'ozga bosildi. Jami 370 sahifadan iborat, buning 32 sahifasi rangli rasmlardan tashkil topgan ilovadir.
O'zbeklar haqida kitob yozgan turkiyaliklar aytishicha, yozilgan kitoblarni sotish juda katta muammo ekan. Ko'pchilik o'zbeklar o'zlari haqida yozilgan kitoblarni sotib olmasa boshqalar haqida nima deyish mumkin? Bunday bo'lishiga sabab sifatida yana O'zbekistonning chet ellarda yashayotgan millatdoshlariga nisbatan munosabatini ko'rsatishga to'g'ri keladi. Ayniqsa, afg'onistonlik o'zbeklarning aksariyati o'zlarining tarixiy vatanidan umidini uzib qo'yishgan.

Yu.R. —Turkiyadagi o'zbeklar xorijdagi boshqa o'zbeklardan qanday jihatlari bilan ajralib turishar ekan, kitobni yozish jarayonida shunga e'tibor berdingizmi?

B.Sh. - Katta shaharlarda yashayotgan o'zbeklar ko'proq mahalliy madaniyatga moslashishgan. Shunga qaramay, Istanbulli o'zbeklar har oyda bir marta gap-gashtakka yig'ilishar ekan. Men bir xonadonda o'tkazilgan gapga qatnashish imkoniga ega bo'ldim. O'ttizdan ortiq hamshaharlar yig'ilishdi. Shuni ta'kidlash zarurki, o'zbeklar O'rta Osiyolik kishilarni - qozoqmi, qirg'izmi, turkmanmi, tojikmi - kim bo'lishidan qat'iy nazar, "œturkistonlilar" yoki "œhamshaharlar" deyishadi. Bir kun kelib Turkiston yana birlashadi, degan g'oyaga haligacha ishonch bor.
Turkiyaning Suriya chegarasiga qirq kilometr masofadagi O'vakent qishlog'ida besh ming o'zbek yashashini O'zbekistonda kim bilar edi? Mening o'zim bu haqda shu yil mart oyida eshitdim va qishloqqa borib, u yerdagi ayrim kishilar bilan gaplashdim. Biz uchun yozilgan dasturxonda non, somsa, qatlamani ko'rib, og'zim ochilib qoldi. To'yda katta doshqozonlarda palov pishirilayotganini ko'rdim. Suhbatdoshlarim sof o'zbek tilida gaplashishidan xayratga tushdim. Afg'onistonning janubidagi Qandahor viloyatida ham ko'plab o'zbek millatiga mansublar o'z ona tilini yo'qotmasdan yashayotgani haqida ma'lumot oldim.
Afsuski, O'vakent qishlog'idan tashqari, boshqa shaharlardagi yosh o'zbeklar o'z ona tilini unutib bo'lgan. To'ylarda yor-yor ham aytilmaydi, onalar farzadlariga o'zbekcha alla ham aytishmaydi. O'zbekiston televideniyesi turk sun'iy yo'ldoshidan ham ko'rsatuvlarini namoyish qilganda edi, bunday salbiy holatlarning oldi olingan bo'lur edi.

Yu.R. —Turkiyadagi o'zbeklarning O'zbekiston bilan aloqalari qay darajada? Bordi —keldilar bormi? Nega ko'pchilik o'zbeklar o'z ona-Vatanlariga qayta olishmayapti?

B.Sh. - Turkiyalik o'zbeklarning eng katta muammolaridan biri O'zbekistonga borish uchun viza mavjudligidadir. Bu masala kitobda keng yoritilgan. Bundan bir yil oldin Turkiya O'zbekiston fuqarolariga nisbatan vizani bekor qildi. O'zbekistonliklar bemalol Turkiyaga kelib ketishmoqda. Qozog'iston, Qirg'iziston, Turkmaniston kabi davlatlar chet ellarda yashayotgan millatdoshlariga ikkita davlat fuqarosi bo'lish huquqini bergan. O'zbekiston esa bu masalaga yondashmayotgani sababli, turkiyalik o'zbeklar o'zlarini, ta'bir joiz bo'lsa, o'gay farzand kabi his qilishmoqda. Ular "œAgar viza bekor qilinsa, biz vatanimizga borib xohlagancha yashash imkoniga ega bo'lamiz, bolalarimizni ham olib boramiz, tilimiz va madaniyatimizni saqlab qolamiz, aks holda o'n-o'n besh yildan keyin Turkiyada o'zbek tili butunlay yo'q bo'lib ketadi", deyishmoqda.

Yu.R. -Kitobni o'zbek tiliga o'girish niyatingiz bormi?

B.Sh. - Ha, kelajakda o'zbek va rus, hatto ingliz tillariga tarjima qilish niyatidaman.

Yu.R. - Kitobni qanday qilib sotib olish mumkin?

B.Sh. -Kitob sotib olishni xohlaganlar buyurtma orqali olishlari mumkin. Bitta kitob narxi 12 AQSh dollariga teng. Bundan tashqari, chet elga yuborish uchun pochta xarajati ham 12 dollarni tashkil qiladi. Mana shu xarajatlarni ko'tarish imkoniga ega bo'lgan kishilar [email protected] adresiga murojaat qilib, pul o'tkazish bo'yicha tegishli ma'lumotlarni olishlari mumkin. Uch va undan ortiq kitobga buyurtma berganlarga narxlar yanada arzon bo'lishiga e'tiboringizni jalb qilmoqchiman.

Yu.R. —Suhbat va ma'lumotlar uchun tashakkur! Ishonamanki bu ezgu ishlaringiz hali davom etadi, balki bundan keyin dunyoning boshqa mamlakatlaridagi o'zbeklar haqida ham ma'lumotlar to'plash va balki xorijdagi o'zbeklarning o'z internet sahifalarini tashkil etish imkoniyati paydo bo'lar?

B.Sh. Rahmat. Turkiyadagi o'zbeklarning internet sahifalari tashkil etilmoqda. Bu haqda yana qo'shimcha ma'lumot beramiz.

Suhbatdosh: Yusuf Rasul, Shvesiya.

Istambulda yashaydigan O'zbeklar Mustaqilligimizni 20 yilligiga atab jurnal chiqarishdi:

Kaminaning Marg'ilon atlasi haqida yozgan maqolasi.

Rasmni o'zim rasmga olib joyladim.