Мусулмонларнинг исломий урф-одатлар билан тартибга солинган бир маромдаги осуда ҳаётига шиддат билан интернет кириб келди. А­ндиликда йигит-қизлар бир-бирлари билан ота-оналар ксриб қолмасин деб хилват ксчаларда сширинча учрашиб юришлари шарт бслмай қолди. Сон-саноқсиз форумлар, чатлар, мессенжерлар, Скайп, Аська, «Одноклассники», «В контакте», «Фсйсбук» ва шу каби ижтимоий (номни қаранг!) тармоқларнинг уларнинг хизматларига шай турибди. Хсш, бундай мулоқот тарзи мусулмонларга жоизми? Турли жинсдаги кишиларнинг бундай мулоқотида қандай тартиб-қоидалар бор?


Шак-шубҳа йсқки, интернет ва у туфайли вужудга келган мулоқот воситалари — форумлар, чатлар, мессенжерлар, ижтимоий тармоқлар фойдали билимлар, Исломга тарғиб, Ислом умматининг бугунги кундаги қувонч ва ташвишлари ҳақидаги снгиликларда бохабар бслиб туриш орқали Исломга ва мусулмонларга фойда келтира оладиган кучли воситалардир. Бироқ, айнан мана шу мулоқот каналлари фисқ-фужур тарқатиш воситаси, бир-бирига бегона, номаҳрам сркак ва аёлларнинг ношаръий мулоқот воситаси, Исломда ман қилинган, қораланган мулоқот воситаси бслиб қолиши ҳам мумкин.
Европа фатво ва тадқиқотлар кенгаши раисининг муовини шайх Файсал Мавлавийнинг таъкидлашича, йигит ва қизларнинг интернет орқали мулоқоти уларнинг бевосита мулоқоти кабидир. Бинобарин, бу мулоқотда ҳам оддий, бевосита мулоқот қоидаларига риос қилиниши, съни биринчидан, бундай суҳбат срмак учун бекорчи ссзларни ссзлаш, гап сотиб стиришга айланиб қолмаслиги керак. Бундай мулоқот учун жиддий, асосли сабаб, шаръий зарурат бслиши лозим.
Масалан, агар бу йигит билан қиз бир компаниснинг ходимлари ёки бизнес ҳамкорлар бслишса, ишга тегишли масалаларни аниқлаштириб олиш учун интернет орқали мулоқот қилишлари мумкин (агар бошқа турдаги мулоқот имкони бслмаса); агар улар синфдош ёки курсдош бслсалар, сқув жараёнига тегишли масалаларни бир-бирларидан ссрашлари, бошқа манбадан билиш мумкин бслмаган маълумотларни алмашишлари мумкин.
Иккинчидан, бундай мулоқотнинг мазмуни мазкур заруратга тегишли мавзулар доирасидан четга чиқмаслиги, съни ишга ёки сқув жараёнига тегишли гаплардан бошқа, бекорчи мавзуларга стилмаслиги керак.
Учинчидан, агар мулоқот суҳбатдошнинг тасвири ксриниб турадиган ҳолда бслса («Skype» ва шу каби видеочатлар), аёллар ҳижобда бслишлари шарт. Мулоқот мессенжер, ижтимоий тармоқ ёки форумда бслса («Одноклассники.А у» ва шу кабилар), унга аъзо бслган аёллар сз саҳифаларига фақат ҳижобда тушган суратларини қсйишлари мумкин.
Тсртинчидан, мулоқот шариат ман қилган мавзуларга тааллуқли бслмаслиги, йигитлар ҳам, қизлар ҳам ҳаё, ибо ва иффат доирасидан чиқмасликлари шарт.

Йигит-қизлар сртасидаги мулоқотнинг асосий муаммоси шуки, суҳбатдошлар интернет-чатлар орқали бир-бирларини ксрмасалар ҳам, улар сртасида боғланиш ёки дсстлик пайдо бслади. Бундай мулоқотлар схши нист, соф мақсадлар билан (баъзан ҳатто тасодифан) бошланган бслса ҳам, вақт стиши билан ҳар икки томонда бир-бирига нисбатан қизиқиш, мойиллик уйғотади. Бундай ҳис-туйғулар бора-бора снада кучли ва чуқур боғлиқликка айланиб кетиши мумкин.
Биринчидан, бегона, номаҳрам сркак ва аёл сртасида бундай ксринишдаги сзаро муносабатлар срнатиш, агар уларда оила қуриш, никоҳланиш мақсади бслмаса, Исломда шак-шубҳасиз ман қилинган. Аллоҳ Таоло Қуръони каримда мсъмина аёллар ҳақида шундай дейди:
«...Улар покиза, зинокор смас ва сйнаш тутмаган бслсинлар...» (Аисо сураси, 25-ост).
Иккинчидан, аввал бошда беозор ксринган бундай интернет-танишувлар, интернет-суҳбатлар сртами-кечми, бир кун келиб жиддийроқ муносабатга айланиши — йигитларда қизларга нисбатан, бировнинг аёлида бировнинг срига қизиқиш уйғониши мумкин. Суҳбатимиз қаҳрамони — интернетнинг сзида кимнингдир сри ёки хотини бегоналар билан ижтимоий тармоқлар ёки форумлар орқали танишиб, суҳбатлашиб юрганлиги туфайли баъзан оилаларнинг бузилиб кетганлиги ҳақидаги ҳикослар тслиб-тошиб ётибди.
Учинчидан, бундай ғойибдан танишувларда кспинча боғлиқлик пайдо бслишининг сабаби шуки, суҳбатдошларнинг ҳар бири чатда сзининг фақат ижобий (баъзан аслида йсқ) жиҳатларини намоён қилиб, камчилик-нуқсонларини ксрсатмайди. Аатижада нариги томоннинг тасаввурида суҳбатдошининг идеал, реал воқеъликдан узоқ бслган сиймоси ҳосил бслади. Бетизгин хаёл сса бу сиймони ниҳостда ёқимли, жозибали қилиб тасвирлайверади.
Ачинарлиси шуки, бунинг натижасида айниқса оилавий турмушнинг дастлабки қийинчиликлари, зиддистларига дуч келган йигит-қизларда сз турмуш сртоғи ҳақида у идеалдан узоқ скан, деган тасаввур ҳосил бслади. Айни пайтда виртуал суҳбатдош сса бу хаёлий идеалга тслиқ мос келади. Бу сса сндигина қурилган ёш оиланинг илдизига болта уради. Ҳеч бслмаганда, ёш келин-куёвларнинг бир-бирларидан кснгли совийди.
Тсртинчидан, интернет шундай мулоқот муҳитики, унда ижтимоий назорат ҳам, ён-атрофдагиларнинг назорати ҳам йсқ. Ваҳоланки, ижтимоий назорат, танқид, атрофдагиларнинг панд-насиҳатлари, сслатмалари, ота-оналар, қсни-қсшни, маҳалладош ва диндошларнинг холис сгитлари мсъминлар учун иймон ва исломий аҳлоқни муҳофаза қилишнинг қсшимча омилидир.
Интернет орқали мулоқотда сса бу чеклашлар бслмайди. Шунинг учун ҳам, иймони заиф кишининг бу ердаги ҳою-ҳавас ва шайтоний васвасаларга чалғиб кетиш сҳтимоли етарли даражада каттадир. Интернет орқали нотаниш суҳбатдош билан мулоқотда бслаётган йигит-қизларда тақиқланган мавзулардан гап очиш, ҳиссий, сҳтиросли суҳбатга берилиб кетиш хавфи бор. Мулоқот жараёнида ҳис-туйғулар қанчалик жунбушга келса, кишида суҳбатдошига нисбатан мойиллик шунчалик кучайиб бораверади.
Шайтон (Аллоҳ бизни унинг шарридан сз паноҳига олсин!) кишининг қалбига айнан мана шу туйнук орқали кириб олиб, уни ҳақ йслдан тойдириши мумкин. Аллоҳ Таоло сз Китобида шундай марҳамат қилади: «А­й одамлар! Ер юзидаги нарсалардан ҳалол-покларини енглар. Ва шайтон изидан сргашманглар, чунки у сизларга очиқ душмандир.» (Бақара сураси, 168-ост); «А­й иймон келтирганлар! Шайтоннинг изидан сргашманг. Ким шайтоннинг изидан сргашса, бас, албатта, у фоҳиша ва мункарга буюради.» (Аур сураси, 21-ост)
Бешинчидан, интернет орқали бслаётган бундай суҳбатларга сртами-кечми, албатта ёлғон аралашади. Масалан, форум ёки чатда бир йигит билан гаплашиб стирган қизнинг хонасига тссатдан отаси кириб қолиб, ким билан гаплашиб стирганлигини ссраса, қиз услганидан (аслида нимадан услиш керак?) «бир йигит билан» дес олмай, «бир дугонам билан» деб ёлғон гапириб юбориши мумкин. Аки снги куёв ёшгина келинчакдан тсйдан олдин интернетда йигитлар билан танишиб, гаплашганмисиз, деб ссраб қолса ҳам жавоб тахминан юқоридагидек бслиши мумкин (Аллоҳ асрасин!).

Албатта, бу гаплардан йигитларнинг қизлар билан интернет орқали ссзлашишлари мутлақо мумкин смас, деган хулоса келиб чиқмайди. Арабистонлик машҳур олим, шайх Муҳаммад Солиҳ ал-Мунажиднинг айтишича, муслималарнинг интернетдан фойдаланишларида гуноҳ йсқ, бироқ номаҳрам йигитлар билан сқиндан танишиб, боғлиқлик ва дсстликка айланадиган даражада мулоқот олиб бориш мумкин смас. Шу жумладан, интернет орқали ҳам.
Йигитлар ва қизлар, сркаклар ва аёллар сртасидаги мулоқотнинг шариат рухсат берган чегарасига келсак, юқорида айтиб стилганидек, мажбурий зарурат юзасидан бундай мулоқотга рухсат бор. Бунга турли жинсдаги журналистлар, мухбирларнинг иш юзасидан мулоқот қилишлари мисол бсла олади. Олим кишининг сз шогирдлари билан, устознинг толибалар билан форум ёки ижтимоий тармоқ орқали мулоқоти ҳам жоиздир. Масалан, бунда уйга вазифаларни ссраб олиш, дарснинг тушунмаган жойларини ссраш мумкин. Шунингдек, Исломга тарғиб қилаётган киши сзи билан интернет орқали мулоқот қилаётган суҳбатдош аёлларни шариат аҳкомларига риос қилишга, солиҳ амалларга чақириши ҳам жоиздир.
Модомики интернет орқали мулоқот иш, сқиш ёки тарғибот доирасидан чиқмас скан, шариатнинг талаблари — ҳижоб, ҳаё ва ибога риос қилинар скан, жоиздир. Бироқ, арабистонлик олим ибн Жибрин айтганидек, агар бу мулоқот мазкур чегаралардан четга чиқа бошласа, йигит ва қизнинг мулоқотида ҳис-ҳасжонлар, бекорчи ёки тақиқланган мавзулар, сзаро боғлиқлик, майл, жозиба аломатлари пайдо бслса, бундай мулоқот ҳаромдир. У ҳолда Аллоҳнинг розилигини истаб, Унинг жазосидан қсрқиб, бундай мулоқотдан четланиш лозим бслади.

Katta rahmat.
Alloh rozi bo'lsin maqolani yozgandan ham, yetkazgandan ham.

O'qib bilmaganlarimni o'rgandim.
InshaAlloh amali bn bo'ladi

Katta rahmat.
Alloh rozi bo'lsin maqolani yozgandan ham, yetkazgandan ham.

O'qib bilmaganlarimni o'rgandim.
InshaAlloh amali bn bo'ladi

 , jumlamizdan. InshaAlloh

Assalamu alaykum.
Hadija,Alloh sizdan rozi bo'lsin. Bu maqolani yozgandan ham, tarjima qilgandan ham...
Juda ham dolzarb muammo bo'libdi. Ayniqsa hozrgi kundagi yosh yigit, qizlarimizga ham.
Hamma bu maqolani o'qib, aql bilan ish yuritishi lozim, deb o'ylayman.
Alloh barchamizni To'g'ri yo'ldan adashtirmasin.
Hozirgi kunda har birimizga har kuni har soatda hamroh bo'lib yuradigan harom amallardan, biz o'zimiz ahamiyat bermagan, biz uchun oddiy holga aylanib borayotgan va bizni gunoh botqog'iga botib qolishimizga sabab bo'ladigan amallardan biri nomahramlar bilan netda gap sotib o'tirishimizdir.
Bu suhbatlarni biz uchun hech qanday foydasi, xoh dinimiz, xoh dunyoyimiz uchun, xoh ilm olishimiz uchun yo'qdir.
Bir birodar bilan suhbatlashganimizda shu xarom amallar haqida. Har bir inson ehtiyot bo'lsinki, xaromni deb qo'ymasin, yeb qo'ymasin, qilib qo'ymasin, degandi.
Biz har birimiz har bir kunimizni, soatimizni lahzamizni shu narsalardan tiyilgan holatda o'tkazishimiz lozim deb o'ylayman.
Alloh barchamizga bu yo'lda madadkor bo'lsin! Amiyn!!!

Alloh rozi bo'lsin dolzarb mavzu ekan. Lekin rasmi yoqmadi.

Assalomu alaykum!

Dolzarb maqola uchun tashakkur!

Darhaqiqat, bilib-bilmay lag'vga berilganimizni ba`zan o’zimiz sezmay ham qolamiz, xususan, yaxshi niyatda tashkil qilingan mana shu jonajon forumimizda ham. Ko'z tegmasin, forumimiz a'zolarining ko'pchiligi bir-birlarini hurmat qilishadi, havas qilsa arzigulik samimiy muloqot muhiti shakllangan, biroq axhyon-axyonda bo’lsa-da forum a’zolari orasidagi muloqot etiketi (distansia) buzilib turadi"¦

Forumimiz a’zolarining yosh va qiziqishlari rang-barang bo’lgani bois undagi mavzular ham turlicha, bunday bo’lishi tabiiy, buni to’g’ri qabul qilish kerak. Lekin forumimizda ba'zi bekorchilikda ochilgan, foydasiz, kamida vaqtimizni o'g'irlaydigan mavzular ham yo'q emas...

Forumga mazmun kiritadigan ko’pgina qiziqarli mavzular inkor qilmagan holda aytmoqchimanki, menimcha, forum o’z nomi bilan (birinchi navbatda) eng muhim va dolzarb mavzularni muhokama qilish uchun xizmat qilishi lozim!

Alloh taolo barchamiz avf etsin, xatolarimizni bag’ishlasin, foydali ilm va amallar bilan mashg’ul bo’lishimizni nasib aylasin!

Moy Mir digani bor.
Pochtangizga kirsangiz Moy Mirdan xat keldi deb turadi.
Umuman bo'magan narsa ekan.
Hamma "do'stlashamizmi?" dib do'st "orttirish" bilan ovora.

Eng alam qiladigani avatarlariga Qur'on o'qiyotgan bolakayni rasmini qo'yib, go'zal so'zlar bilan iqtiboslar berib... qiz bolaga o'g'il bola "Alloh yo'lida do'stlashmoqchiman..." disa.

Alloh yo'lida qiz bilan o'g'il bola qanaqa do'stlashadi o'zi?

Moy Mir digani bor.
Pochtangizga kirsangiz Moy Mirdan xat keldi deb turadi.
Umuman bo'magan narsa ekan.
Hamma "do'stlashamizmi?" dib do'st "orttirish" bilan ovora.

Eng alam qiladigani avatarlariga Qur'on o'qiyotgan bolakayni rasmini qo'yib, go'zal so'zlar bilan iqtiboslar berib... qiz bolaga o'g'il bola "Alloh yo'lida do'stlashmoqchiman..." disa.

Alloh yo'lida qiz bilan o'g'il bola qanaqa do'stlashadi o'zi?

To'g'riyuuu, ammo har yomonning bir yaxshi tomoni bo'ladi deyishishadi-ku? InshaAlloh, moy-mirdan ham yaxshi tomonlama o'zi va dini uchun foyda olayotganlar ham yo'q emas...
Ammo sizni gaplaringizda ham jon bor...