Abu Hurayra va Ibn Umar roziyallohu anhulardan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Yo odamlar jumani tark etishdan to‘xtaydilar, yoki Alloh ularning qalbini muhrlab qo‘yadi. So‘ng ular g‘ofillardan bo‘lib qolurlar» (Muslim rivoyati).

Abu Ja’d Zamriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Kimki beparvolik bilan uchta jumani tark etsa, Alloh uning qalbini muhrlab qo‘yadi» (Termiziy, Ibn Huzayma, Ibn Hibbon, Hokim rivoyati).

Ibn Abbos roziyallohu anhumo aytganlarki: «Kimda-kim uchta jumani tark etsa, Islomni orqasiga uloqtirgan bo‘ladi» (Abu Ya’lo rivoyati).

Allohdan O‘zi suygan va rozi bo‘lgan narsalarga muvaffaq qilishini so‘raymiz. Albatta, U saxiy, marhamatli zotdir.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Kimki dunyoda ipak kiysa, oxiratda kiymaydi» (Buxoriy va Muslim rivoyati).

Bu hukm barcha erkaklarga taalluqli. Zero, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytganlarki: «Tilla va ipak kiyish ummatimning erkaklariga harom, ayollarga esa halol qilindi» (Termiziy rivoyati).

Huzayfa ibn Yamon roziyallohu anhu aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizni tilla va kumush idishda ichish va yeyishdan, ipak va diyboj (kimxob) kiyish va unga o‘tirishdan qaytardilar» (Buxoriy rivoyati).

Qaysi erkak ipak kiyishni halol deb bilsa, u kofirdir. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam esa faqatgina qichima, qo‘tir yoki boshqa kasali bor odamlarga va dushman bilan olishayotgan jangchilarga ipak kiyishga ruxsat berganlar. Anas roziyallohu anhu aytadilar: «Zubayr va Abdurahmon ibn Avf roziyallohu anhumo qichima bo‘lganlari sababli, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularga ipak kiyishga ruxsat berdilar» (Muttafaqun alayh).

Biroq erkaklarning ziynat uchun ipak kiyishlari haromligiga musulmonlar ijmo’ qilishgan. Tarkibining ko‘p qismini ipak tashkil etgan kiyimlar ham haromdir.

Shuningdek, erkaklarga tilla buyumlardan foydalanish ham haromdir. Binobarin, tilla uzuk, tilla ayil, tilla dastali qilich ishlatish ham mumkin emas. Zero, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bir kishining qo‘lida tilla uzukni ko‘rib, uni yechib olib: «Sizlardan bir kishi do‘zaxdan bir bo‘lak cho‘qqa intiladi-da, uni qo‘liga taqib oladi», deganlar (Muslim rivoyati).

Zar jiyakli, tilla bilan oro berilgan liboslarni kiyish ham erkaklar uchun haromdir.

Ulamolar yosh bolaning tilla va ipak kiyishi joiz-nojoizligi xususida ixtilof qilishgan. Bir toifa ulamolar bunga ruxsat bergan bo‘lsalar, qolganlari joiz emas, deb bilganlar va Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning ushbu hadisini hujjat qilib keltirganlar: «Bu ikkisi (ya’ni, tilla va ipak) erkak ummatimga haromdir» (Abu Dovud rivoyati).

Hadisi sharifdagi hukm yosh bolalarga ham taalluqli. Bu Imom Ahmad va boshqa ulamolarning fikridir.

Allohdan O‘zi suygan va rozi bo‘lgan narsalarga muvaffaq etishini so‘ramiz. Albatta, U saxiy, marhamatli zotdir.

Ibn Abbos roziyallohu anhumo aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ayollarga taqlid qiluvchi erkaklarni va erkaklarga taqlid qiluvchi ayollarni la’natladilar» (Buxoriy, Abu Dovud rivoyati).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ayolsifat erkaklarni va erkakshoda ayollarni la’natlaganlar» (Buxoriy rivoyati).

Kiyinish va gapirishda erkaklarga o‘xshaydigan ayollarga erkakshoda ayollar deyiladi. Bir rivoyatda: «Alloh erkakshoda ayollarni la’natladi», deyilgan.

Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ayollar kiyimini kiyadigan erkakni va erkaklar kiyimini kiyadigan ayolni la’natladilar» (Abu Dovud, Nasoiy, Hokim).

Agar ayol kishi erkaklarga xos bo‘lgan liboslarni kiysa, u o‘zini erkaklarga o‘xshatgan hisoblanadi va Alloh va Rasulining la’natiga duchor bo‘ladi. Eri ham agar uning shunday yurishiga imkon bersa (ya’ni, rozi bo‘lsa va uni qaytarmasa) mal’undir (la’natlangandir). Chunki u ayolini Allohga itoat etishga undashi va gunoh ishlardan qaytarishi lozim. Zero, Alloh taolo aytganki:

«Ey mo‘minlar, sizlar o‘zlaringizni va ahli-oilalaringizni do‘zaxdan saqlangizki, uning o‘tini odamlar va toshlardir» (Tahrim surasi, 6).

Ya’ni, ularga odob va ta’lim bering, Allohga itoat etishga buyurib, gunoh ishlardan qaytaring, o‘zingizga ham xuddi shunday munosabatda bo‘ling, deyilmoqda.

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytganlar: «Har biringiz nozir va o‘z ra’iyatiga mas’uldir. Erkak kishi o‘z ahli oilasiga nozir va qo‘l ostidagilarga mas’uldir» (Muttafaqun alayh).

Abu Bakr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Erkaklar ayollarga itoat etgan vaqtlarida halok bo‘ldilar» (Hokim rivoyati).

Hasan roziyallohu anhu aytganlar: «Allohga qasamki, kishi xotiniga uning havoyi nafsi tilagan narsalarda itoat etsa, Alloh taolo uni do‘zaxga uloqtiradi».

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Men ko‘rmagan ikki toifa borki, ular do‘zax ahlidandir: Sigir dumiga o‘xshash qamchilari bo‘lib, u bilan odamlarni uradigan toifa hamda kiyim kiygan yalong‘och, yo‘ldan uruvchi, yo‘ldan ozgan ayollar. Ularning boshlari tuyaning o‘rkachi kabi. Ular jannatga kirmaydilar, uning hidini ham topmaydilar. Holbuki, uning hidi muncha-muncha yo‘llik masofadan kelib turadi» (Muslim rivoyati).

Kiyim kiygan — Allohning ne’matlariga musharraf bo‘lgan, lekin yalong‘och — Unga shukr qilmaydigan ayollar yoki badanining shakli va rangi bilinib turadigan darajada yupqa va tor kiyadigan ayollar, deganidir.

Nofe’ roziyallohu anhu rivoyat qiladi: «Ibn Umar va Abdulloh ibn Amrlar Zubayr ibn Abdulmuttalibning huzurida edilar. Bir vaqt yelkasiga kamon osgan ayol qo‘ylarini haydab o‘tib qoldi. Abdulloh ibn Umar undan: «Sen erkakmisan yo ayol?» deb so‘radilar. «Ayolman», dedi u. Ibn Umar Ibn Amrga o‘girildilar-da: «Alloh taolo Payg‘ambar tili orqali erkaklarga taqlid qiluvchi ayollarni va ayollarga taqlid qiluvchi erkaklarni la’natlagan», dedilar».

Ko‘chaga chiqqanda nomahramlarga zeb-ziynat va taqinchoqlarini ko‘rsatib yuradigan, mushk-anbar va har xil xushbo‘yliklar bilan o‘ziga oro beradigan hamda kalta va tor liboslar kiyadigan ayollar ham mal’undirlar. Bu ishlarning barchasini, ya’ni, o‘zini bozorga solib, jamolini ko‘z-ko‘z qilib yurishni Alloh taolo yomon ko‘radi. Lekin ming afsuslar bo‘lsinki, ko‘p ayollar shaytonning tuzog‘iga ilingandirlar. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam ular haqida: «Do‘zaxga boqib, uning ko‘pchilik ahli ayollar ekanligini ko‘rdim», deganlar (Muslim rivoyati).

Yana u zot sollallohu alayhi vasallam aytganlarki: «O‘zimdan keyin erkaklar uchun ayollardan ko‘ra zararliroq fitna qoldirmadim» (Muslim rivoyati).

Alloh taolodan bizni ayollar fitnasidan saqlashini va O‘z fazlu marhamati ila ularni ham, bizni ham isloh etishini so‘raymiz.

Alloh taolo aytadi:

«Odamlardan (mutakabbirlik bilan) yuzingni o‘girmagin va yerda kibru havo bilan yurmagin. Chunki Alloh barcha kibr-havoli, maqtanchoq kimsalarni suymas» (Luqmon surasi, 18).

Ya’ni, Alloh taolo o‘zini boshqalardan ustun qo‘yadigan, hech kimni mensimaydigan, gerdayib yuradigan va maqtanchoq kimsalarni yoqtirmaydi.

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytganlar: «To‘piqdan pastga tushgan izor (ishton) olovdadir» (Buxoriy rivoyati).

(Izoh: Bu o‘rinda e’tibor beriladigan muhim jihat shim pochasining to‘piqdan pastga tushirib yurish emas, balki kibr qilmaslikdir. Bir zamonlarda izorni sudrab kiyish kiborlarga xos illat bo‘lgan. Keyinchalik esa, kibr alomatlari ko‘payib ketdi. Hatto, kishilar pochasini to‘pig‘idan balandga ko‘tarib olgani bilan boshqalarga manmanlik qiladigan bo‘ldi. Quyida keltirilayotgan hadislar, xususan, Abu Bakr roziyallohu anhuning Nabiy alayhissalomga izorlari tushib ketayotganidan shikoyat qilganlari va Rasuli akramning: «Siz bu ishni manmanlik bilan qiladiganlardan emassiz», deganlari izorning to‘piqdan pastga tushirmaslikdan asl murod kibr qilmaslik ekanini ochiq ayon qiladi. — Muharrir.)

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Alloh izorini takabburlik bilan sudrab yurgan kimsalarga qiyomat kunida qaramaydi» (Buxoriy, Muslim va Molik rivoyati).

Abu Zarr roziyallohu anhu aytadilar: «Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam uch marta: «Uch toifa odamlar borki, Alloh qiyomat kunida ularga gapirmaydi, ularga qaramaydi, ularni (gunohlaridan) poklamaydi va ularga alamli azob bo‘ladi», dedilar. Men: «Yo Rasululloh, bu baxtsiz, ziyonkor kimsalar kim?» deb so‘ragan edim: «Kiyimini uzun qilib, yerga sudrab yuruvchi, minnatchi va yolg‘on qasam bilan molini o‘tkazuvchi kimsalar», deya javob berdilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Bir kishi yangi kiyimlarda o‘zidan mast bo‘lib (g‘ururlanib), sochini tarab, gerdayib yurib ketayotgan edi. To‘satdan Alloh uni yerga yutdirib yubordi. U endi qiyomat kunigacha yer qa’riga kirib ketaveradi» (Buxoriy va Muslim rivoyati).

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Alloh kiyimini manmanlik bilan sudrab yurgan kimsaga qiyomat kunida qaramaydi» (Molik, Buxoriy va Muslim rivoyati).