Abu Mas’ud Uqba ibn Amr Al-Ansoriy Al-Badriy (r.a)dan:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: - Avvalgi Payg‘ambarlardan qolgan gap shuki: agar uyalmasang, xohlagan ishingni qil!

Buxoriy rivoyati.

Abu Amr (yoki Amra) Sufyon ibn Abdulloh al-Saqafiy (r.a)dan:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga dedim: - Yo Rasululloh! Menga Islom (aqidasi, shariati)da shunday bir so‘z ayting-ki, bu haqda boshqa hech kimdan so‘ramay.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: «Allohga iymon keltirdim» deb aytgandan so‘ng mustaqim- (haq ustida) to‘g‘ri bo‘l!».

Muslim rivoyati

Abu Abdulloh Jobir ibn Abdulloh al-Ansoriy (r.a)dan:

(No‘mon ibn Qu’qol Huzoiy degan ) bir kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan so‘radi:
- Aytingchi, men farz namozlarini o‘qisam, Ramazon ro‘zasini tutsam, halolni halol deb, haromni harom deb bilsam (ya’ni halol narsaga halol deb qarab, haromdan hazar qilib yursam) va boshqa hech narsa ziyoda qilmasam, jannatga kiramanmi?
- Ha! - dedilar Nabiy sollallohu alayhi vasallam».

Muslim rivoyati.

Abu Molik Horis ibn Osim al-Ash’ariy (r.a)dan:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: - Tahorat-pokizalik iymonning yarmidir. «Al-hamdu lillah» mezonni to‘ldiradi. «Subhanalloh va al-hamdu lillah» osmonlaru yer oralig‘ini to‘ldirishadi — yoki to‘ldiradi. Namoz nurdir. Sadaqa- zakot (iymonning sahihligiga) dilil-burhondir. Sabr ziyodir! Qur’on sizning foydangizga yoxud zararingizga ishlaydigan hujjatdir. Hamma tong sahardan harakat qilib o‘zini (Allohga yoki shaytonga) sotadi. Pirovardida nafsini (dunyo xorligi-yu Oxirat azobidan) xalos qiladi yoki (gunoh-ma’siyatlarga botib,) uni halok etadi.

Muslim rivoyati.

Abu Xumayd Soidiy (r.a) rivoyat qiladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Alloh azza va jalladan rivoyat qilib dedilar: Alloh ta’olo aytadi:
- Ey bandalarim, Men zulmni o‘zimga harom qildim. Uni sizlarning o‘rtangizda ham harom etdim. Bas, bir-birlaringizga zulm qilmangiz.
- Ey bandalarim, barchalaringiz zalolatdasizlar. Faqat Men hidoyat etganlargina bunday mustasno. Bas, Mendan hidoyat tilang, sizlarni hidoyatga yo‘llayman.
- Ey bandalarim, barchalaringiz ochsizlar. Faqat Men taom berganlargina (och emas). Bas, Mendan taom so‘rangiz, sizlarni taomlantiraman.
- Ey bandalarim, barchalaringiz yalang‘ochsizlar. Faqat Men kiyintirgangina (yalang‘och emas). Bas, Mendan kiyim so‘ranglar, sizlarni kiyintiraman.
- Ey bandalarim, sizlar kecha-yu kunduz xato qilasizlar. (Faqat) Men barcha gunohlarni mag‘firat etaman. Bas, mendan mag‘firat tilangiz, sizlarni mag‘firat qilaman.
- Ey bandalarim, sizlar Mening zararimga (ya’ni Menga zarar yetkazish darajasiga) hech qachon yetolmaysizlar-ki, Menga zarar bersangizlar! Mening foydamga ham aslo yetolmaysizlar-ki, Menga foyda bersangizlar!
- Ey bandalarim, agar avvalingiz-u oxiringiz, insu jinlaringiz orangizdagi eng taqvodor insonning qalbidek bo‘lsa ham bu Mening mulkimga hech narsa ziyoda qilmaydi.
Ya’ni bir fojir qalbda bo‘lsangizlar... (?!)
- Ey bandalarim, agar avvalingiz-u oxiringiz, insu jinlaringiz bir joyga to‘planib Mendan (hojatlarini) so‘rasalar va Men ularning har biriga so‘ragan narsasini berganimda ham, bu Mening huzurimdagi narsalarni igna dengizga botirilganda (dengiz suvidan) qanchalik kamaytiradigan bo‘lsa, o‘shancha miqdorda kamaytiradi.
- Ey bandalarim, mana shu amallaringiz, Men ularni hisoblab qo‘yaman va shunga qarab sizlarga to‘liq jazo-mukofot berurman. Kim yaxshilikni topsa, bas, Allohga hamd aytsin. Kim boshqa narsani topsa, faqat o‘zini malomat qilsin!

Muslim rivoyati.

Abu Zar G’iforiy (r.a)dan:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ashoblaridan bir nechasi (kambag‘al-muhtojlari) Nabiy sollallohu alayhi vasallamga dedilar:
- Yo Rasululloh! Boy-badavlat odamlar ajru savoblarni olib ketdi. Ular biz namoz o‘qiganimizdek namoz o‘qiydilar, ro‘za tutganimizdek ro‘za tutadilar va (o‘z ehtiyojlaridan) ortiqcha mol-davlatlarini sadaqa qilib yuborishadi.
- Alloh ta’olo sizlarga ham sadaqa qilinadigan narsalarni bermaganmi?- dedilar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam- Har bir tasbehingiz (Subhanalloh) sadaqa (ya’ni uning ajru mukofoti sadaqa ajri kabi), har bir takbiringiz (Allohu akbar) sadaqa, har bir tahlilingiz (La ilaha illa Alloh) sadaqa, yaxshilikka buyurish sadaqa, yomonlikdan qaytarish sadaqa va (jufti halolingiz bilan) qovushishingiz ham sadaqa!
- Yo Rasululloh! Agar birimiz (o‘z haloli bilan qovushib) shahvatini qondirsa, shuning uchun ham ajr oladimi?
- Axir u shahvatini haromga to‘kkanida gunohkor bo‘larmidi?! Demak, shahvatini halolga to‘kkani uchun unga ajr yoziladi.

Muslim rivoyati.

Abu Hurayra (r.a)dan:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: - Insonlardagi jami a’zolar uchun quyosh chiqadigan har bir kunda sadaqa mavjud: Ikki (tortishib qolgan) kishi o‘rtasida adolat (bilan hukm) qilmog‘ing - sadaqa. Birovga uloviga chiqishida yordam berib, uni chiqarib qo‘yishing yoki narsasini (erdan) olib berishing - sadaqa. Yaxshi so‘z - sadaqa. (Odamlar yuradigan) yo‘ldan (tosh, tikan, cho‘p kabi) ozorlarni olib tashlamoq ham sadaqadir.

Buxoriy va Muslim rivoyati.

Navvos ibn Sum’an (r.a)dan: "Nabiy sollallohu alayhi vasallam dedilar: - Yaxshilik husni xulqdir. Gunoh esa ko‘nglingiz xotirjam bo‘lmagan va odamlar bilib qolishini istamaydigan ishingizdir".
Muslim rivoyati.

Vobisa ibn Ma’bad (r.a)dan: "Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga keldim:
- Sen birr-yaxshilik xususida so‘ragani keldingmi?- dedilar Nabiy sollallohu alayhi vasallam.
- Ha!- deb javob berdim.
- Qalbingdan so‘ra!- dedilar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam - Nafsing va qalbing xotirjam bo‘lgan narsa yaxshilikdir. Garchi odamlar fatvo berib, seni fatvolantirgan esalar-da, nafsingni xotirjam qilmagan, ko‘nglingga o‘rnashmagan narsa (ish) gunohdir."

Imom Ahmad va Dorimiy rivoyati.

Abu Najih Irbod ibn Soriya (r.a)dan:

- (Bir kuni) Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizga mav’iza qildilar. (Bu mav’izani eshitib) qalblar (Alloh) qo‘rquviga tushdi, ko‘zlar yoshga to‘ldi.
- Yo Rasululloh! Bu bamisoli vidolashayotgan kishining mav’izasidek bo‘ldi,- dedik biz - Endi nasihat qiling!
- Sizlarga Alloh azza va jalladan qo‘rqishni vasiyat qilaman. Agar bir qul ustingizga amir bo‘lsa ham, unga quloq tuting, itoat eting. Hali sizlardan (uzoqroq) yashaganlaringiz ko‘p ixtilof- kelishmovchiliklarni ko‘radi. Bas, mening sunnatimga va haq yo‘lga boshlanmish xulofoi roshidinlar sunnatiga ergashingiz! Uni aql tishlaringiz bilan (mahkam) tishlab olinglar. (Dinda) yangi paydo bo‘lgan ishlardan ehtiyot bo‘linglar. Zero, har bir bid’at zalolatdir.

Abu Dovud va Termiziy rivoyati.

Mu’oz ibn Jabal (r.a)dan:

- Yo Rasululloh, menga shunday bir amalni ayting-ki, u meni jannatga kiritib, do‘zaxdan uzoqlashtirsin,- dedim Nabiy sollallohu alayhi vasallamga.
- Sen ulkan narsa haqida so‘rading,- dedilar Nabiy sollallohu alayhi vasallam- Biroq u Alloh ta’olo oson qilgan kishiga osondir: Allohga ibodat qil va Unga hech narsani sherik etma. Namozni to‘kis ado et, zakot ber, Ramazon ro‘zasini tut va bayt (Ka’ba)ga haj qil!
So‘ng dedilar:
- Senga yaxshilik eshiklarini ko‘rsatayinmi?! Ro‘za (do‘zaxdan saqlovchi) qalqondir. Sadaqa bamisoli suv o‘tni o‘chirganidek gunoh-ma’siyatlar (asari)ni o‘chiradi. Kishining (kechasi turib) tunda o‘qigan namozi ham (yaxshilik eshiklaridandir).
So‘ng Rasululloh sollallohu alayhi vasallam quyidagi oyatni tilovat qildilar:
«Ularning yonboshlari o‘rin-joylaridan yiroq bo‘lur (ya’ni, tunlarini ibodat bilan o‘tkazib, oz uxlaydilar) Ular Parvardigorlariga qo‘rquv va umidvorlik bilan duo- iltijo qilurlar va Biz ularga rizq qilib bergan narsalardan infoq-ehson qilurlar. Bas ularning qilib o‘tgan amallariga mukofot qilib ular uchun berkitib qo‘yilgan ko‘zlar quvonchini (ya’ni Oxirat ne’matlarini) biron jon bilmas».
So‘ng dedilar:
- Senga ishning boshi, asos-ustuni va o‘rkachining tepasi- oliy nuqtasi haqida xabar beraymi?!
- Ha! Yo Rasululloh!- dedim men.
- Ishning boshi Islom, ustuni namoz va o‘rkachining tepasi (ya’ni cho‘qqisi) jihoddir!
So‘ng (yana) dedilar:
- Senga mana shularning hammasining asosiy qismi- o‘zagi haqida xabar beraymi?!
- Ha! Yo Rasululloh!- deb javob berdim. Nabiy sollallohu alayhi vasallam tillarini ushlab dedilar:
- O’zing uchun manavini tiygin!
- Ey Allohning Nabiysi, nima biz gapirgan gaplarimizga ham javob beramizmi?!
- Seni yo‘qlab onang yig‘lasin, axir odamlarni yuzlari bilan- yoki burunlari bilan dedilar, do‘zaxga itqitayotgan narsa tillarining mevalari emasmi?!- dedilar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam.

Termiziy rivoyati. hasan-sahih hadis.