Donolik va Hikmat

«Ларвардигорингизнинг йслига — динига донолик-ҳикмат ва чиройли панд-насиҳат билан даъват
қилинг! Улар билан снг гсзал йслда мужодала-мунозара қилинг!» (Ааҳл сураси, 125-ост)


Kasallikni davolashda e'tibor qaratiladigan ikki muhim omil bor: to'g'ri tashxis va to'g'ri davolash!

Agar bemorga tashxis(diagnoz) to'g'ri qo'yilmasa, har qancha to'g'ri davolansh(naznacheniya,

lecheniya) qilinsa ham foyda qilmaydi. Aksincha tashxis(diagnoz) to'g'ri qo'yilsayu, davolansh

(naznacheniya, lecheniya) noto'g'ri olib borilsa ham, bemor shifo topmaydi. Agar dinsizlikka kasallikka

qaragandek qarasak, dinsiz kishi bemoru, dinga da'vat qiluvchilar shifokor-tabiblar kabidirlar.

Донолик - bu to'g'ri tashxis(diagnoz) qo'ya olish, ҳикмат - bu to'g'ri

davolansh(naznacheniya, lecheniya)ni bilishga bo'lgan ishoradir... Ya'ni bir kishini Haqqa chaqirmoqchi

bo'lsangiz, avval u odam qanday odam(dunyo qarashi, kasbi, qiziqishi, saviyasi va hokazolari...) ekanligini

aniqlay bilish lozim, to'g'ri  tashxis(diagnoz) qo'yib olish lozim! Keyin o'sha taxshis(diagnoz)ga ko'ra,

to'g'ri davolansh(naznacheniya, lecheniya)ni  qo'llash kerak. Ya'ni qarshingizdagi kishiga gapni nimadan

boshlash kerak, nima haqda gapirish mumkin, qaysini ko'tara oladi, qaysini ko'tara olmaydi va hokazolar...

Bu ikalasi to'g'ri qilinganda ham, чиройли панд-насиҳат deyilmoqda. Aytishadiku tabibning so'zi

ham shifo bo'lishi kerak, deb! Tasavvur qiling jarroh bemorga, "yuragingizni operatsiya qilish uchun, orqa

tarafdan 3 ta qovurg'angizni chopib, yurakni ochamiz va uni tasgariga chiqarib olib, yorib ko'ramiz",

desa...

Bemorga operatsiya shart emas, u shu gapdan keyin o'lib bo'ladi.   Aslida yuqorida aytgan hamma

ishlarni bajarsada, shifokor buni chiroyli va osongina qilib ta'riflab bermog'i lozim.



Ha azizlar, mo'min kishi ham donishmand, ham hakim(tabib) bo'lishi kerak. Balki ana shu oyatda

eslatilgan sifatlarga amal qilmayotganimiz uchun ham, bemorlar bizdan bezor va qochib yurishibdi...


«Ораларингиздан схшиликка (Исломга) даъват киладиган, ибодат-итоатга буюрадиган ва исёндан
-гунохдан кайтаргувчи бир жамоат бслсин. Ана сшалар нажот топгувчилардир». (Оли Имрон: 104)

Shaxsiy  fikrim:

Baniy Isroil qavmi, Alloh Ta'olo "Bir sigirni so'yib go'shti bilan ursa, o'lik tiriladi",
deganda ular demak, o'likni sigir qo'shti tiriltirar ekan, deb e'tiqod qilddilar ...
Ya'ni, o'likka jon beruvchi Alloh emas, "sigir go'shti" ekan demak, unda bu sigir
oddiy sigir bo'lmaydi, deb izlandilar ... Va shirkka olib boruvchi aqidalariga munosib,
jazolandilar...Bu qissadan oliniadigan ibratning, bir qirrasi deb bilaman...

Bu o'zimning fikrim bo'lgani uchun, agar noto'g'ri bo'lsa, Allohdan istig'for so'rayman.

 
2-67.А­сланг! Мусо уз кавмига:"Аллох бир сигир суйишларингни буюрди" деганида, улар:"УСТИМИЗДАА КУЛЯЛСААМИ?" дедилар.(Мусо) деди:"Ундай жохиллардан булиб колишдан Аллох панох беришини сурайман".

Яхудийлар бу саволлари б-н гулувга бордилар,хаддан ошдилар.Хаддан ошганлигига хам мусулмонлар хакида хар хил булмагур фикрларни айтишган ва ханузгача айтишади.
Абу Мусо,сиз келтирган шахсий фикрингизни Ислом олимлари узларини тафсирларида схудийларни акийдасидаги амални кандайлигини тавсифлашган.Ва шу нотугри сътикод хануз уларни хаётларида уз аксни топспганини гувохи булспмиз

 O'sha qishloqni adashmasam "Qasri orfon" deb atalardi . Haqiqiy "Qasri orifon" esa
qabristonning o'rtasida kishi bilmas joyda ekan , bilmadim hozir u joylar shunday qolganmi ,
yoki ziyoratgoh ansambliga qo'shib olinganmi , bilmadim. Kimda ma'lumot bo'lsa, yozsin .
Bunga 10 yillardan oshdi...

Тушунишимча,чиллахонани назарда тутдингиз.Хаммаси сакланган,факат схудийларни хунарига ухшаб Аксо масжидидаги каби ажратилиб ташланмай,халкни  ва саёхатчиларни кузи учун сахнлар бирлаштириб,кенгайтирилган.Чиллахона ва рухий дарсхона тарикатчилар конфереяиссига келувчи шайхлар у-н кулай шароитлар сратилди.
   

Ассаламу алайкум.Аллох хос илми билан зийнатласин. Киёсларингиз жуда керакли скан. Агар малол келмаса,севимли уламоимиздан имом Газзолийнинг "Охиротнома"ларида жуда чиройли мисол келган:"Аллох таоло мархамат килади:"Илмнинг узи кифос килганида сди,олимларга тиланг тилагингизни демаган булардим". Шунга сизни изох ва фикрингиздан бахраманд булиш истагимизни кабул килсангиз

 

                                             Asosiy vazifa

Har bir yaratilgan narsaning, o'ziga xos bo'lgan eng muhim vazifasi bo'ladi...

Aynan shu maqsadda, ya'ni ko'zda tutilgan vazifani bajarishi uchun, ma'lum bir narsa yaratiladi.

To'g'ri u narsalardan biz boshqa maqsadlarda ham foydalanishimiz mumkin, ammo o'zining eng

muhim bo'lgan vazifasini bajarmasa, biz undan voz kechib qo'ya qolamiz, yoki ta'mirlatamiz.

Masalan, qo'lingizda oltindan yasalgan va olmoslar bilan bezatilgan soat mavjud. Ammo o'sha

soatingiz ishlamasa, ya'ni vaqtni ko'rsatmasa, uni siz taqmaysiz. Chunki, soatning eng oliy

vazifasi vaqtni to'g'ri ko'rsatish. Tasavvur qiling, ko'chada bir odam yuribdi, qo'lida soati bor...

Siz undan vaqtni so'radingiz, u esa soati ishlamasligini, ammo oltindan bo'lgani uchun taqib

yurganini aytdi. Bu holatga izohning hojati ham yo'q... Yana bir misol, oddiy qo'l telefonini

olib ko'raylik... Eng asosiy vazifasi aloqa, qolgan qo'shimchalari esa ikkinchi darajali hisoblanadi.

Telefon ishlamaydiyu, ammo soati uchun ko'tarib yuribman degan odamni uchratmaysiz. Ekrani

kuyib qolgan ammo, gaplashib tursa bo'ladi deb tutib yurgan kishini uchratishimiz mukin. Qissadan

hissa shuki, Inson ham yaratilgandir... Insonning eng asosiy vazifasi nima, yoxud nima maqsada

yaratilgan ekan? Bu savolga faqat va faqat Insonni yaratgan Zotgina javob berishi mumkin!

Жин ва инсонни фақат Менга ибодат қилиш учунгина сратдим.(Зарийат сураси, 56-ост.)

Demak Insonning asosiy vazifasi bu - Ibodat ekan! Hayoti davomida Inson erishadigan, qolgan

hamma yutuqlari ikkinchi darajali narsalar ekan. Bir inson haqida gap ketganda, avvalo ibodat

qiladimi, yo'qmi deb so'rashimiz kerak. Xuddi avtomobil haqida gap ketsa, o'zi yurarmikan deb

qiziqqanimiz kabi. O'zi juda ham aqlli, saxovatli, odobli yaxshi inson, ammo ibodat qilmaydi deymiz.

Inson ibodat qilmas ekan, uni yaxshi inson desak, o'rinli bo'larmikan? Go'yo oltin soat misoli kabi...

Ibodat qiluvchi insonni esa, qanaqa kamchiligi bo'lsa ham, kechirishimiz mumkin. Ekrani ko'rsatmay

qolgan qo'l telefoni misoli kabi... Shunday ekan, hech qachon asosiy vazifamizni unutmaylik!

Shundagina bizga boshqa yutuqlarimiz ham yarashib turadi va qadrimiz ham baland bo'ladi...

 

                                                    Ona va bola

Bola ko'tarib turgan ona, qo'lida chaqaloqni juda ham ehtiyotlab-avaylab ko'tarib turadi...

Ko'targanda ham, chaqaloq uchun eng qulay bo'lgan holatda ko'tarib turadi. Agar bola

ozgina bezovta bo'lsa ham, darrov aniqlaydi: tagini ho'l qildimi, ochqoldimi, uyqusi keldimi?

Har qanday holatda ham, yana bolaga qulaylik tug'dirishga harakat qila boshlaydi...

Agar bular sababchi bo'lmasa, yana boshqa qolgan sabablarni ham tekshirib ko'radi.

Maqsad: bolaga tezroq qulaylik va hotirjamlik yaratish. U kulsa kuladi, u yi'g'lasa yig'laydi.

Ammo shuncha qilinayotgan mehribonlik, e'tibor, beminnat xizmatlarni bola bilarmikan?!

U o'ylaydiki, qornim ochsa yig'lab qo'ysam bas, sut o'zi og'zimga keladi. Boshqa sabab

bezovta bo'lsa ham, muammolari o'z-o'zidan hal bo'lib qolishi shart narsa deb biladi...

Uning sira hayoliga kelmaydiki, uni ushlab turgan mana shu mehribon qo'llar unga ozor

ham etqaza olishi mumkinligini. Ona istamasa unga sut bermaydi, ovuntirib uxlatmaydi,

tagini almashtirmaydi, yoki jahl qilib uni bo'g'ib ham qo'yishi mumkin. Bu ishlarga ham

ona qodir, ammo... Alloh Ta'olo o'z mehri bilan onalarga menr bermaganida edi, biz

go'dakligimizdayoq xoru-zorlik ko'rardik. Balki bu kunimizga yetib kelardik, yoki yo'q...

Mana o'sha bola katta bo'ldi... Biz hali ham hamma narsa shunaqa bo'lishi shart, deb

hisoblaymiz. Bahor bo'ldimi yomg'ir yog'adida, bulut keldimi yomg'ir yog'adida, bu

tabiatning qonunida deb qo'yamiz. Yer yer bo'lgani uchun bizni tortib turishi, osmon

osmon bo'lgani uchun bizga tom bo'lib xizmat qilishi shart, deb bilamiz. Quyosh ham,

oy ham, hamma narsalar shunaqa bizga xizmat qilishi shart deb o'ylaymiz. Lekin...

balki birov buni bizga xizmat qildirib, aynan bizga qulaylik yaratib berishi uchungina

tayyorlagandir deb xayol ham qilmaymiz. Tabiat, tabiat, tabiat deymiz... Bizga hamma

qulayliklarni yaratib bergan Zot, yana nimlarga qodirligini esa, o'ylab ham ko'rmaymiz.

Ey Inson, qachon to'g'ri tafakkur qilib, to'g'ri xulosa qilishni o'rganasan..?

 

                                      Aql mas'uliyati

Kompyuter sotib olganingizda, unga operatsion tizim o'rnatilgan bo'ladi. Ya'ni

ishlashingizga tayyor holda bo'ladi. Endi kim qaysi soha va yo'nalishga kerak

bo'lsa, o'ziga moslab dasturlar o'rnatadi. Demoqchimanki, hayvonlarda tug'ma

operatsion tizim - instinkt o'rnatilgan bo'ladi. Ammo bu tizim yopiq tizim, boshqa

dasturlar o'rnatish cheklangan bo'ladi. Masalan sigirga hech qachon suyak

g'ajishni o'rgata olmaganimiz kabi. Yoki bo'rining bolasini alohida sharoitda boqib

tarbiyalasak ham, ozod bo'lishi bilan u bo'riligini qiladi, uni o'rgatish shart emas.

Inson ham shu tizim - instinkt bilan tug'iladi, ammo unga ko'plab dasturlar o'rnatish

imkoni berilgan. U o'z hayoti davomida ana shu tizimni shakllantirishi, ma'lum miqdorda

boshqara olishi ham mumkin. Insonga bejizga ilm olish farz qilinmagan, agar fahmlab

yetgan bo'lsangiz, o'sha tizimning qolgan qisimi Qur'onda yozilgan. Insonda tanlash

huquqi bor, hayvonlarda esa bu huquq yo'q. Shuning uchun ham ular Qiyomat

kunida tuproqqa aylantirib yuboriladi. Aqlimizning borligi bizga mas'uliyat yuklaydi...

Aqlsiz telbalar esa hisob qilinmaydi... Hadislarda aytilishicha aqldan ozib, aqli joyiga

qaytmaguncha, hushidan ketib, toki o'ziga kelmagunicha va uxlab qolib, toki uyqudan

turmagunicha bandaga gunoh yozilmaydi. Har uchala holatda ham inson aqlidan yiroq

bo'ladi. Yoki aqli komil bo'lmagan, yosh bolalarning  begunohligi ham, bunga misol.

 

                                       Uch do'st

Bir kishining uchta do'sti bor ekan... U birinchi do'sti bilan juda ham inoq va uni

juda yaxshi ko'rar ekan. Kunida eng kamida 5-6 marta ko'rishmasa bo'lmaskan.

Hatto u yonida bo'lmasa, ko'chaga chiqqisi ham kelmas ekan. Ba'zi kunlar uxlash

oldidan va hatto yarim tunda uyg'onib ketsa ham, u do'sti haqida o'y surarkan.

Ikkinchi do'sti bilan esa, unchalik ham inoq bo'lmasa ham, kunida 1 yoki 2 marta

ko'rishib turarkan. Ayrim paytlarda ikki kunda bir, ba'zan haftada bir ko'rishishga

ham to'g'ri kelarkan. Bu do'sti haqida ham o'y surar, ammo birinchi do'sti haqidagidek

emasdi. Bu insonning yana bir do'sti bor edi... Agar shuni ham do'stlik deb atash joiz

bo'lsa, uchinchi do'sti bilan ahyon-ahyonda, oyda bir yoki ikki oyda bir, ba'zida yilida

ikki yoki uch marta uchrasib turardi. Bu do'sti haqida deyarli o'ylamasdi ham...


Bir kuni uyiga Shohning habarchilari kelib, maktub tashlab ketishibdi. Maktubda Shoh

uni o'z Saroyiga chaqirgan, undan bir qancha katta jinoyatlarda gumon qilinayotgani

va agar aybsizligini isbotlay olsa unga zarar berilmasligi, aks holda eng oliy jazoga mahkum

ekanligi, bitilgan edi. Uzoq o'ylab g'amga botgan inson, eng suyangan va eng qalin birinchi

do'stiga boribdi. Vaziyatni bilgach, uning suyangan do'sti sarosimaga tushib, u bilan birga

bora olmasligini aytib uzr so'rabdi va hatto ostonasidan chiqib kuzatib ham qo'ymapti...

Xiyonatdan zarba yegan kishi, ikkinchi do'stiga arz-dod qilibdi. Ikkinchi do'sti esa, dardinga

sherikman, ammo sen bilan to Saroy eshigagacha bora olaman, u yog'iga tanho borasan

debdi. Ammo bu unga taskin beramas edi... Umidsizlikka tushib bir joyda o'tirganida, tasodif

u kam eslaydigan va kam uchrashadigan, uchinchi do'sti kelib qolibdi. Do'sti hol-ahvol so'rasa,

aytishni ham hohlab-hohlamay hikoya qilibdi. Kutilmaganda u umid ham qilmagan do'sti, tur

o'rningdan, Shoh huzuriga birga boramiz, men seni aybsiz ekanliginga vakil o'taman, debdi...


Birinchi do'stimiz - bizning pulimiz, mol dunyomiz. Usiz ko'chada ham yura olmaymiz, o'y-hayolimiz

doimo unda. Agar bizga o'lim kelsa(Shoh huzuriga chaqirganda), ostona hatlab kuztamaydi ham

(hamyon, cho'ntak va allaqaerlarda qolib ketadi). Ikkinchi do'stimiz - ahlimiz, farzandlarimiz. Ularni

ertalab bir, kechqurun bir ko'ramiz... Ba'zida ertalab ketgunimizcha, hali uyg'onishmagan, qaytib

kelganimizda uxlab qolishgan bo'ladi. Shoh huzuriga chaqirgandia, ular bizni g'amgin holda Saroy

darvozasi(Qabr)gacha olib borib, qaytadilar... Uchinchi d0'stimiz - biz oyda-yilda bir qiladigan solih

va savobli hayr amallarimizdir. Biz u bilan juda yaqin do'st bo'lmasakda, bizga vakil bo'ladigan va biz

bilan birga ko'tariladigan - Solih amallarimizdir! Azizlar, uchinchi vafoli do'stimiz bilan inoqroq bo'laylik!

Tog`risi, juda ajoyib! "Rahbar va Chol (Yohud, Aql va Qalb 2 ga misol)" ayniqsa, ibratli ekan. Sizning bitiklaringizda qiyosi yo`q o`xshatishlarni va ajib bir falsafani ko`rish mumkin. Katta rahmat!

Abu Muso aka sizni bu qiyoslariz va shaxsiy fikrlariz ma'nodorligi bilan odammi o'ziga tortadi.Bu qilayotgan hayrli ishingizni davom ettirsangiz juda xursand bo'lardik.